Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση και υποστηρικτικές δομές

Άρθρο που δημοσίευσα στην τοπική εφημερίδα των Λατσιών "Κακκαρίστρα".

Η επιτυχία ή η αποτυχία κάθε μικρού ή μεγαλεπήβολου έργου πολλές φορές εξαρτάται από τις υποστηρικτικές δομές που υπήρχαν ή έλαβαν την πρόνοια οι υπεύθυνοι να δημιουργήσουν.  Δεν είναι λίγες οι φορές κατά τις οποίες πολύ καλά σχεδιασμένα έργα δεν έχουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα ή αποτυγχάνουν λόγω της έλλειψης των αναγκαίων υποδομών για την εφαρμογή και την υλοποίησή τους.  Άλλοτε πάλι η πρόνοια της δημιουργίας των απαραίτητων υποδομών εξασφαλίζει επιτυχία σε μικρότερου βεληνεκούς ή σε έργα όχι και τόσο καλά σχεδιασμένα.

Έχουμε τη γνώμη ότι οι παραπάνω διαπιστώσεις ισχύουν για πολλούς τομείς της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας.  Η εκπαιδευτική πραγματικότητα αποτελεί, επίσης, ένα τρανταχτό παράδειγμα που βρίσκουν εφαρμογή οι συγκεκριμένες διαπιστώσεις.  Εδώ και αρκετό καιρό έχει ξεκινήσει η προσπάθεια για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και οι φιλοδοξίες, αλλά και οι προσδοκίες είναι πάρα πολύ μεγάλες.  Δεν θα ασχοληθούμε εδώ με τους ενδοιασμούς, τις αμφισβητήσεις, τις αμφιβολίες ή τις όποιες άλλες κριτικές για τη διαδικασία ή την ουσία του εγχειρήματος.  Είναι φυσικό όλη η κοινωνία να ενδιαφέρεται και να προσδοκεί βελτίωση της εκπαίδευσης.  Για δεκαετίες ολόκληρες δεν έχουν επέλθει σοβαρές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα.  Είναι αυτονόητο ότι χρειάζεται παρεμβάσεις που θα καταστήσουν την εκπαίδευση ικανή να ανταποκριθεί στις ανάγκες των παιδιών και τις απαιτήσεις των επόμενων γενιών.

Η επιτυχία ή η αποτυχία (ή έστω η υστέρηση ως προς τις προσδοκίες) θα κριθεί και από την ύπαρξη ή τη δημιουργία των απαραίτητων υποστηρικτικών υποδομών.  Πρώτα απ’ όλα τις όποιες αλλαγές και εισηγήσεις θα κληθούν να τις εφαρμόσουν συγκεκριμένοι άνθρωποι, οι εκπαιδευτικοί.  Είναι γεγονός πως η βασική εκπαίδευση δεν επαρκεί (δεν επαρκούσε ποτέ) για τη μακρόχρονη διδακτική πορεία.  Στα Πανεπιστήμια δεν υπάρχουν Παιδαγωγικές Σχολές όπου θα μορφώνονται οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων και θα αποκτούν, συγχρόνως, την απαραίτητη εξειδίκευση.  Η πολιτεία έχει απομείνει, εδώ και χρόνια, με τις πεπαλαιωμένες συνταγές των ημίμετρων, των Τμημάτων Επιστημών της Αγωγής, των διάσπαρτων τμημάτων διαφόρων ειδικοτήτων της μέσης εκπαίδευσης και του μερικού βολέματος ανέργων.  Η ουσιαστικού περιεχομένου, συνεχής και περιοδική επιμόρφωση είναι άγνωστη και αρκούμαστε στο προσωπικό κυνήγι μεταπτυχιακών παντός είδους για επιπρόσθετο προσόν προαγωγής.  Η πολιτεία έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά, κάνει τα στραβά μάτια, και γεμίζουν τα ταμεία κυρίως ιδιωτικών πανεπιστημίων αλλά και «δημόσιων» ή «κρατικών».  Οι εκπαιδευτικές άδειες, με πλήρεις απολαβές, και οι διαφανείς διαδικασίες απουσιάζουν.  Αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί μια σοβαρή προσπάθεια και προετοιμασία για τη βελτίωση οποιουδήποτε εκπαιδευτικού συστήματος.

Το «νέο» ωρολόγιο πρόγραμμα θα συνεχίζει να βασανίζει παιδιά και δασκάλους με εξαντλητικά ωράρια, μικρά διαλείμματα και με μαθήματα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, γνωσιοκεντρικού χαρακτήρα.  Τα σχολεία τα τελευταία χρόνια έγιναν, με γεωμετρική πρόοδο, χώρος ένταξης πολλών αλλόγλωσσων παιδιών που χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα και υποδομές.  Δεύτερος δάσκαλος στην Α’ τάξη, τουλάχιστον, και δραστική μείωση του αριθμού των παιδιών στην κάθε τάξη θα ήταν μια πρώτη λογική κίνηση που θα μπορούσε να αμβλύνει τις δυσκολίες.  Τα σχολεία θα συνεχίσουν να υποφέρουν από την έλλειψη σταθερότητας προσωπικού και έγκαιρης στελέχωσης.  Κάθε Σεπτέμβρη θυμίζουν κέντρα διερχομένων δασκάλων.  Δεν έχουμε δει κανένα μέτρο προς αυτή την κατεύθυνση.  Δεν υποστηρίζουμε ότι δεν πρέπει να γίνει τίποτε μέχρι να υλοποιηθούν μέτρα όπως αυτά που εισηγηθήκαμε.  Επισημαίνουμε, για άλλη μια φορά, ότι τα αποτελέσματα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης επηρεάζονται και από πολλές άλλες παραμέτρους που οι υπεύθυνοι οφείλουν να προνοούν και να μεριμνούν για την έγκαιρη προετοιμασία.