Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου

Η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου, την ημέρα που γεννήθηκε ο μεγάλος Δανός παραμυθάς Χανς Κρίστιαν Αντερσεν.

Την καθιέρωσε η Διεθνής Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα (Ιnternational Board on Books for Young People - ΙΒΒΥ) το 1966. Από τότε, κάθε χρόνο, ένα διαφορετικό εθνικό τμήμα της οργάνωσης αυτής ετοιμάζει ένα μήνυμα και μια αφίσα, που διανέμονται σε όλο τον κόσμο, με σκοπό να τονίσουν την αξία των βιβλίων και της ανάγνωσης, και να ενθαρρύνουν τη διεθνή συνεργασία για την ανάπτυξη και τη διάδοση της παιδικής λογοτεχνίας.

Το 2011 υπεύθυνο για το υλικό του εορτασμού είναι το Τμήμα της Εσθονίας. Το μήνυμα το έγραψε η πολυβραβευμένη Εσθονή συγγραφέας Aino Pervik, που γεννήθηκε στην Εσθονία το 1932. Έχει γράψει 47 βιβλία για παιδιά, από τα οποία τα πιο γνωστά είναι τα: Arabella – mereroovlitutar (Αραμπέλα, η κόρη του πειρατή, 1982), Kallisharra Q (Αγαπητέ Κύριε Q, 1992) Presidendilood (Ιστορίες για τον πρόεδρο, 2009). Έργα της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γερμανικά, ιαπωνικά, λιθουανικά και ρωσικά.

Την αφίσα τη φιλοτέχνησε ο Εσθονός εικονογράφος Juri Mildeberg, που γεννήθηκε στο Ταλίν το 1965. Έχει εικονογραφήσει ως τώρα 20 βιβλία κι έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία και διακρίσεις. Οι εικονογραφήσεις του εκπέμπουν ζεστασιά, χιούμορ και μυστήριο.

Σε όλες τις χώρες, τα παιδιά, οι συγγραφείς, οι εικονογράφοι, οι μεταφραστές, οι βιβλιοθηκάριοι, οι εκδότες και οι εκπαιδευτικοί γιορτάζουν την παγκόσμια αυτή ημέρα με διάφορες εκδηλώσεις σε σχολεία, βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία, πλατείες και άλλους χώρους, δείχνοντας έτσι την αγάπη και το ενδιαφέρον τους για τα βιβλία και το διάβασμα.

Το βιβλίο θυμάται, της Aino Pervik (Εσθονία)

“Όταν ο Αρνο και ο πατέρας του έφτασαν στο σχολείο, τα μαθήματα είχαν ήδη αρχίσει.”

Στην πατρίδα μου την Εσθονία όλοι σχεδόν ξέρουν απ’ έξω αυτή τη φράση. Είναι η πρώτη γραμμή από ένα βιβλίο με τίτλο Η Άνοιξη. Κυκλοφόρησε το 1912 και ήταν γραμμένο από τον Εσθονό συγγραφέα Oskar Luts (1887 – 1953).

Η Άνοιξη μιλάει για τη ζωή των μαθητών ενός ενοριακού σχολείου στην Εσθονία στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο Oskar Luts έγραφε για τη δική του παιδική ηλικία. Ο Arno του βιβλίου είναι στην πραγματικότητα ο Oskar Luts όταν ήταν παιδί.

Οι ερευνητές μελετούν παλιά ντοκουμέντα και με βάση αυτά γράφουν την ιστορία των βιβλίων. Τα ιστορικά βιβλία μιλούν για περιστατικά που έχουν συμβεί, αλλά σ’ αυτά τα βιβλία δεν είναι πάντα ξεκάθαρο πώς ήταν η ζωή των κοινών ανθρώπων.

Τα βιβλία με διηγήματα θυμούνται πράγματα που δεν μπορεί να βρει κανείς σε παλιά ντοκουμέντα. Για παράδειγμα, δεν μπορούν να μας πουν πώς σκεφτόταν ένα παιδί σαν τον Αρνο όταν πήγαινε σχολείο πριν από εκατό χρόνια, ή τι ονειρεύονταν τα παιδιά εκείνο τον καιρό, τι τα φόβιζε ή τι τα έκανε να νιώθουν ευτυχισμένα. Το βιβλίο θυμάται επίσης τους γονείς των παιδιών, θυμάται σε ποιους ήθελαν να μοιάσουν τα παιδιά τους και τι μέλλον προσδοκούσαν γι’ αυτά.

Μπορούμε βέβαια και σήμερα να γράψουμε βιβλία για παιδιά μιας παλιάς εποχής και συχνά τέτοια βιβλία είναι συναρπαστικά. Ωστόσο ένας σύγχρονος συγγραφέας δεν μπορεί να ξέρει πραγματικά τις μυρωδιές και τις γεύσεις, τους φόβους και τις χαρές του μακρινού παρελθόντος. Ο σύγχρονος συγγραφέας γνωρίζει ήδη τι επακολούθησε και πώς εξελίχθηκε το μέλλον των ανθρώπων.

Το βιβλίο θυμάται το χρόνο που γράφτηκε.

Από τα βιβλία του Καρόλου Ντίκενς μπορούμε να καταλάβουμε πώς ήταν πραγματικά η ζωή ενός αγοριού στους δρόμους του Λονδίνου στα μέσα του 19ου αιώνα – τον καιρό του Ολιβερ Τουίστ. Με τα μάτια του Ντέιβιντ Κόπερφιλντ (τα μάτια του Ντίκενς εκείνη την εποχή) βλέπουμε όλων των ειδών τους χαρακτήρες που ζούσαν στην Αγγλία στα μέσα του 19ου αιώνα – πώς ήταν οι σχέσεις τους και πώς οι σκέψεις και τα συναισθήματά τους επηρέαζαν τις σχέσεις αυτές. Επειδή ο Ντέιβιντ Κόπερφιλντ ήταν σε μεγάλο βαθμό ο ίδιος ο Κάρολος Ντίκενς, δεν είχε ανάγκη ο Ντίκενς να φαν ταστεί αυτά που έγραφε, τα ήξερε ήδη. Κι ακόμα, από ένα βιβλίο είναι που ξέρουμε πώς ήταν για τον Τομ Σόγιερ, τον Χάκερλμπερι Φιν και το φίλο τους τον Τζιμ να ταξιδεύουν στον ποταμό Μισισιπή στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν ο Μαρκ Τουέιν έγραψε για τις περιπέτειές τους. Γνώριζε πολύ καλά τι σκέφτονταν οι άνθρωποι της εποχής εκείνης για τους άλλους, γιατί ζούσε ανάμεσα σε τέτοιους ανθρώπους. Ήταν ένας από εκείνους.

Στα έργα τα λογοτεχνικά, οι πιο ακριβείς περιγραφές προσώπων του παρελθόντος είναι εκείνες που γράφτηκαν την εποχή που ζούσαν οι παλιοί εκείνοι άνθρωποι.

Το βιβλίο θυμάται.

Μετάφραση: Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου