24.11.2024
Πέρασαν ήδη 14 χρόνια από τότε που αποκαλύφθηκε διεθνώς το πρόβλημα με παρτίδες αερόσακων τύπου Τακάτα. Στην Κύπρο, χρειάστηκε και δεύτερος θάνατος νέου ανθρώπου εξαιτίας ελαττωματικού αερόσακου για να ξαναμπεί στο τραπέζι των συζητήσεων το θέμα. Για να ανακαλύψουμε και πάλιν ότι υπάρχουν σημαντικά κενά, ακόμη και στη διαδικασία ενημέρωσης των ενδιαφερόμενων πολιτών.
Από τη στιγμή που διαπιστώθηκαν εκ νέου τα κενά, ξεκίνησαν ξανά συσκέψεις επί συσκέψεων, δηλώσεις αρμοδίων και σχετικά ρεπορτάζ στα ΜΜΕ. Και εκεί που το ζήτημα πήγαινε πάλι να ξεχαστεί, αφημένο στον βάλτο των αδιέξοδων περιδινήσεων, ένας ιδιώτης μηχανικός φρόντισε να εξηγήσει στους πολίτες πώς από μόνοι τους μπορούν πολύ εύκολα να χρησιμοποιήσουν το πρόγραμμα που ετοίμασε για να μάθουν αν το όχημά τους έχει πρόβλημα ή όχι. Χωρίς κέρδος για τον ίδιο, χωρίς να είναι υποχρέωσή του.
Να λοιπόν που για άλλη μια φορά, σε αυτό ακριβώς το σημείο, ξαναρχίζει το γαϊτανάκι της (ενδεδυμένης με προβιά κράτους) μπανανίας: Ένα κανάλι έκανε εκτενές ρεπορτάζ με τον μηχανικό, ωσάν να έπιασε λαβράκι (χωρίς να πει λέξη για τις ευθύνες του κράτους, και παρουσιάζοντας το θέμα ως υπόθεση ατομικής ευθύνης του πολίτη). Ο υπουργός θορυβήθηκε και κάποιοι βουλευτές το είδαν ως ευκαιρία για να κερδίσουν πόντους, και «τελικά» εξαγγέλθηκε ότι θα ετοιμαστεί νομοσχέδιο! Που θα προνοεί να ενημερώνονται οι πολίτες κάποια στιγμή (π.χ. σε είκοσι τέρμενα) για το ενδεχόμενο να έχει πρόβλημα το όχημά τους, μέσω ΜΟΤ! Αν και όταν θα γίνουν οι απαραίτητες ηλεκτρονικές ρυθμίσεις. Ε, πρόκειται για… επανάσταση!
Το κράτος μας γενικά αδυνατεί να ανταποκριθεί σε στοιχειώδεις υποχρεώσεις του. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, ο υφιστάμενος κρατικός μηχανισμός και οι πολιτειακές συνιστώσες του αδυνατούν να συντονιστούν με τους ρυθμούς της πραγματικότητας και τις απαιτήσεις του σύγχρονου κόσμου.
Αλλά γιατί οι ρυθμοί βελτίωσης της λειτουργικότητας του κράτους είναι ανεπαρκείς, με αποτέλεσμα το χάσμα μεταξύ αναγκών και αποτελεσματικότητας να μεγαλώνει;
Δομικά προβλήματα
Πριν από λίγες μέρες, το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την αναπομπή από τον Πρόεδρο του νόμου για το πόθεν έσχες του Γενικού και του βοηθού Γενικού Εισαγγελέα. Αυτό είναι μια θετική εξέλιξη για την πορεία οικοδόμησης ευνομούμενης πολιτείας.
Η είδηση όμως δεν είναι αυτή! Η είδηση είναι ότι, προκειμένου η πρόταση νόμου να γίνει νομοσχέδιο, και το νομοσχέδιο νόμος, χρειάστηκε συγκεκριμένοι άνθρωποι (κυρίως ο Δημήτρης Δημητρίου και η Ειρήνη Χαραλαμπίδου) να παλεύουν με τέρατα και φαντάσματα καθημερινά, για τρία ολόκληρα χρόνια! Για το απολύτως στοιχειώδες. Για δε το πιο ουσιαστικό, τον διαχωρισμό των αρμοδιοτήτων εισαγγελέα και νομικού συμβούλου του κράτους -το οποίο ευρωπαϊκοί θεσμοί διαφάνειας μας λένε ότι είναι παραλογισμός και επείγει να αλλάξει- πιθανότατα θα χρειαστεί κάποιοι να θυσιάσουν όχι τρία αλλά δεκατρία χρόνια από τη ζωή τους!
Στη νήσο την αέρινη, ο διαχωρισμός των εξουσιών είναι πρακτικά ανύπαρκτος. Αυτό είναι ένα ζήτημα που -κάτω από τον μανδύα του «δικαίου της ανάγκης» από το 1964- στέριωσε στην πολιτική ζωή και στην πολιτειακή λειτουργία, ως κανόνας. Αλλά πραγματική δημοκρατία χωρίς πραγματικό διαχωρισμό των τριών εξουσιών δεν υπάρχει!
Στο απόγειό της η εκδήλωση των συνεπειών αυτού του άκρατου συμφυρμού των τριών εξουσιών έφτασε επί προηγούμενου Προέδρου, επί Νίκου Αναστασιάδη. Γιατί όμως τα πράγματα γίνονται μήνα με τον μήνα χειρότερα, μετά από δύο χρόνια προεδρίας του Νίκου Χριστοδουλίδη;
Άγνοια και αυτοακυρώσεις
Πέρα από τα πιο πάνω, υπάρχει και μια σειρά από άλλους λόγους, οι οποίοι καθιστούν την πολιτεία αναποτελεσματική. Μερικοί από αυτούς είναι δομικοί, μερικοί είναι συγκυριακοί:
1. Με πρόσχημα το Κυπριακό, από το 1964 έχουν γίνει άπειρες συνταγματικές και νομικές αβαρίες, οι οποίες έχουν κάνει τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων και επίλυσης προβλημάτων εξαιρετικά πολύπλοκους. Η διαδικαστική πολυπλοκότητα είναι παντού και πάντα το βασίλειο της αδράνειας και της διαπλοκής.
2. Ως προέκταση του πιο πάνω, η νομοθετική εξουσία δεν έχει επαρκή αυτονομία σε σχέση με την εκτελεστική εξουσία και τους βραχίονές της (π.χ. ανεξάρτητοι αξιωματούχοι). Για να μπορεί να είναι αποτελεσματική χρειάζεται όλοι οι βουλευτές να έχουν απόλυτη συνείδηση του ρόλου τους, να είναι έτοιμοι για συγκρούσεις με την εκτελεστική εξουσία, να είναι μαχητικοί, άσπιλοι, και αμόλυντοι. Αυτό δεν είναι δυνατό, σε κανένα Κοινοβούλιο στον κόσμο. Οι θεσμοί και οι κανόνες είναι που μπορούν να υποχρεώσουν τους αντιπροσώπους του λαού να είναι πραγματικά ανεξάρτητοι και αποτελεσματικοί· όχι το φιλότιμό τους.
3. Τα πράγματα επιδεινώνονται από τη στιγμή που στο πλάνο μπαίνουν και μια σειρά από συγκυριακές κακοδαιμονίες της παρούσας διακυβέρνησης. Μια απ’ αυτές είναι η στατική γνώση του Ν. Χριστοδουλίδη για τα πράγματα. Επειδή είναι σχεδόν εκ φύσεως προσηλωμένος στην εικόνα και στην επικοινωνία, δεν μένει ούτε χρόνος ούτε φαιά ουσία για εμβάθυνση. Το αποτέλεσμα είναι η διακυβερνητική επίγνωσή του να είναι σήμερα, δύο χρόνια μετά την εκλογή του, ανεπαίσθητα καλύτερη από ό,τι ήταν πριν δέκα χρόνια.
4. Μια άλλη κακοδαιμονία είναι το γενικά φτωχό σε προσωπικότητες Υπουργικό Συμβούλιο. Επειδή θα έπρεπε να ικανοποιηθούν πολλά άλλα κριτήρια στην επιλογή υπουργών, άσχετα με τις δεξιότητες διακυβέρνησης και διαχείρισης προβλημάτων, μεγάλο μέρος των στελεχών της κυβέρνησης δεν μπορεί να ανταποκριθεί, ανεξαρτήτως ευφυΐας. Αυτό γίνεται εξαιρετικά επικίνδυνο από τη στιγμή που το έχουν αντιληφθεί ισχυρά λόμπι της κοινωνίας και της οικονομίας. Γι’ αυτό και αποθρασύνονται, καθιστώντας πολύ δύσκολη την αντιμετώπιση της διαπλοκής και της διαφθοράς. Ή ακόμη και την υγιή εξέλιξη των εργασιακών σχέσεων. Γιατί όταν το κράτος είναι ασθενές και ουδέτερο ανάμεσα στους ισχυρούς εργοδότες και στους ανίσχυρους εργαζόμενους, οι πρώτοι γίνονται άτεγκτοι και οι δεύτεροι απελπισμένοι απεργοί.
5. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, προκειμένου να ενισχύσει τα «αυτοκρατορικά» του δικαιώματα ο Πρόεδρος, εκτός του ότι έχει μαζέψει στο Προεδρικό ανθρώπους με αποκλειστικό κριτήριο την απόλυτη αφοσίωση στο πρόσωπό του, δημιούργησε εκεί εξαρχής ένα είδος σκιώδους κυβέρνησης. Έτσι τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο πολύπλοκα, αφού οι υπουργοί είναι κατά κάποιον τρόπο υφιστάμενοι υπαλλήλων του Προεδρικού. Η προσπάθεια του Ν. Χριστοδουλίδη να δημιουργήσει το αποκλειστικά δικό του καθεστώς ακυρώνει εν πολλοίς την ίδια την κυβέρνησή του.
6. Το ντόμινο συνεχίζεται: Μπροστά σε όλη αυτή την περιπλοκή και την αναποτελεσματικότητα, από πολύ νωρίς πολλοί παράγοντες της δημόσιας ζωής -εντός και εκτός κυβέρνησης- ερωτοτροπούν με το ενδεχόμενο υποψηφιότητάς τους το 2028. Πάντα υπήρχαν. Ποτέ άλλοτε όμως δεν ήσαν τόσοι πολλοί και τόσο νωρίς. Εδώ υπάρχουν υπουργοί που από την επομένη της ανάληψης των καθηκόντων τους ζουν και αναπνέουν με αυτό το όνειρο. Δημιουργείται έτσι ένα κλίμα περιστασιακών και προσωρινών «λύσεων» (κατά κανόνα εντυπωσιακών στο άκουσμα αλλά που δεν αγγίζουν την ουσία των προβλημάτων). Όπως με το πολύ μεγάλο στεγαστικό πρόβλημα.
Συνθήκες δυστυχήματος
Κάπως έτσι καταλήγουμε σε μια κατάσταση όπως αυτή που βιώνουμε σήμερα. Και βεβαίως δεν είναι όλα μαύρα, και βεβαίως δεν πρέπει να μηδενίζουμε. Αλλά το πρόβλημα είναι αλλού:
Είναι καίριο το ότι δεν επιλύονται πραγματικά τα προβλήματα, αλλά το πιο σημαντικό είναι ίσως το ότι από ένα σημείο και μετά το θέμα δεν είναι ποσοτικό, είναι ποιοτικό: Το ζήτημα δεν είναι ότι από τα είκοσι μεγάλα προβλήματα παίρνουν τον δρόμο για αποτελεσματική αντιμετώπισή τους μόνο τα τέσσερα. Το ζήτημα είναι ότι δημιουργούνται συνθήκες ώστε το κράτος, αντί να υπηρετεί τον πολίτη, να γίνεται αντίπαλός του.
Μετατρέπεται δηλαδή σε κράτος Τακάτα. Αντί να υπηρετεί την κοινωνία, στέκεται απειλητικά απέναντί της.
Το Καλάθι
• … με τους Τραμπ (1): Υπάρχουν δύο πράγματα που μπορεί να υποχρεώσουν τον Τραμπ να περιορίσει ελαφρώς την ακρότητά του. Η πίεση από τα ΜΜΕ και τα ΜΚΔ (όπως έγινε με την ανάκληση του διορισμού του υπουργού Δικαιοσύνης) και οι ισχυροί ομοσπονδιακοί θεσμοί που εγγυούνται μια κάποια συνέχεια στην εξωτερική και εσωτερική πολιτική. Κακά τα ψέματα όμως, με δεδομένο τον τρόπο που σκέφτεται, καθώς και το γεγονός ότι είναι τα τελευταία τέσσερα χρόνια του στην πολιτική, η ζημιά θα είναι μεγάλη.
• … με τους Τραμπ (2): Εκτός από την εντός Ισραήλ δίκη για διαφθορά, τώρα ο Τραμπ της περιοχής μας, ο Νετανιάχου, έχει να αντιμετωπίσει και το διεθνούς εμβέλειας ένταλμα σύλληψής του από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, για εγκλήματα πολέμου. Η διεθνής κοινότητα είναι δυσκίνητη, αλλά κινείται! Οι αξίες της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δύσκολα εφαρμόσιμες, αλλά υπάρχουν!
• … με τους Τραμπ (3): Ο έτερος θαυμαστής του Τραμπ που βρίσκεται σε πόλεμο, ο Πούτιν, θα πρωταγωνιστεί το επόμενο διάστημα. Θεωρεί τον πόλεμο πλανητικό, τον κορυφώνει, και απειλεί όλους όσοι υποστηρίζουν και εξοπλίζουν την Ουκρανία. Παρά το γεγονός ότι όλα δείχνουν πως μέσα στο 2025 θα αρχίσουν κάποιας μορφής διαπραγματεύσεις, τίποτε δεν είναι εγγυημένο. Ούτε η κατάληξή τους, αν αρχίσουν.
Πηγή: https://politis.com.cy/apopseis/stiles/867616/to-kratos-takata
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου