Ποίημα της εβδομάδας 265

Πικραμένος αναχωρητής

Θα φύγω σε ψηλό βουνό, σε ριζιμιό λιθάρι
να στήσω το κρεβάτι μου κοντά στη νερομάνα
του κόσμου που βροντοχτυπούν οι χοντρές φλέβες του ήλιου,
ν' απλώσω εκεί την πίκρα μου, να λυώσει όπως το χιόνι.
Μήν πιάνεσαι απ' τους ώμους μου και στριφογυρίζεις
άνεμε!
φεγγαράκι μου!
Καλέ μου!
Αυγερινέ μου!
Φέξε το ποροφάραγκο! Βοήθα ν' ανηφορήσω!
Φέρνω ζαλιά στις πλάτες μου τα χέρια των νεκρών!
Στη μια μεριά έχω τα όνειρα, στην άλλη τις ελπίδες!
Κι ανάμεσα στις δυο ζαλιές το ματωμένο στέφανο!
Μη με ρωτάς καλέ μου αϊτέ, μη με ξετάζεις ήλιε μου!
Ρίχτε στο δρόμο συννεφιά να μη γυρίσω πίσω!
Κοιτάχτηκα μες στο νερό, έκατσα και λογάριασα,
ζύγιασα το καλό και το κακό του κόσμου.
Κι αποφάσισα, να γίνω το μικρότερο αδερφάκι των πουλιών!

Νικηφόρος Βρεττάκος

Το μνημόνιο δεν είναι τοτέμ!

Οπως ξέρει ο σιδεράς τ' αμόνι του και τη φωτιά του, όπως ξέρει ο γεωργός το χώμα και τον καιρό, όπως ξέρει η νοσοκόμα να ξεσκατίζει τον κατάκοιτο ασθενή, όπως ξέρει το ζώο που είναι να πεθάνει ότι έχει ανάγκη από χώμα και το ψάχνει σ' οποιαδήποτε γωνιά, ακόμα κι αν έχει ανατραφεί σε καναπέδες και σώκλειστο, έτσι και οι γραφιάδες σαν κι εμένανε ξέρουμε τις λέξεις μέσα στις φράσεις τους. Τις ξέρουμε και τις δουλεύουμε και αποκομμένες και μισές και κρυμμένες και φανερές. Δοκιμάζουμε και γευόμαστε και τον πόνο και τη «δόξα» τους. Οπως τα μαχαίρια είναι οι λέξεις. Πονάνε, σκοτώνουν, σώζουν. Πυρακτώνονται και παγώνουν, σαπίζουν κι ανθίζουν, παρηγορούν ή ξεγελάνε, προδίνουν κι αποκαλύπτουν, άπειρες και συνάμα ποτέ αρκετές. Σ' αυτήν την τέχνη, σ' αυτήν τη δουλειά έμαθα να ζω με τις λέξεις όπως στη θάλασσα οι ναυτικοί. Με δέος όχι φόβο, αλλά και μ' εκείνη τη βαριά ευθύνη να λειτουργείς κυριολεκτικά σαν στεριανός πάνω στο νερό. Να κοιτάς τον ορίζοντα, αλλά να μην τον εμπιστεύεσαι χωρίς τ' άστρα. Κακά τα ψέματα, σύντροφοι, οι λέξεις όπως κι η θάλασσα απαιτούν, έστω με τον καιρό, έστω και με το ζόρι, με γινάτι κι αλμυρό ιδρώτα, δάκρυα κι ίσως αίμα, να 'χεις έναν εσωτερικό εξάντα για να μη χάνεσαι ούτε και να κρύβεσαι ανάμεσά τους. Ο εξάντας είναι εκείνο το σχολείο που ποτέ δεν τελειώνει. Κι είσαι τυχερός άμα φεύγοντας για το τελευταίο ταξίδι προλάβεις να καταλάβεις ότι τις λέξεις δεν τις έμαθες βεβαίως όλες ποτέ, αλλά και δεν αγνόησες καμία.

Στο κορδόνι της ζωής μας έρχονται και γεννιούνται και μπαίνουν μέσα μας, τυλίγονται γύρω μας, σαν καινοφανείς αστέρες λάμπουν και πεθαίνουν, ολοένα και μεγαλύτερες σε ένταση κι εμπειρία, οι λέξεις. Είναι φορές που νομίζω ότι ανοίγουν τα έγκατα της γης και χάσκουν σαν πολύσημες και εγκαυματικές πληγές τα ορυχεία των καιρών. Και έρχονται στην επιφάνεια του νου και της ζωής ανεπεξέργαστες λέξεις που καθορίζουν τις άλλες τις γύρω τους, φτιάχνοντας συνήθως τέρατα και πολύ πιο σπάνια, κάλλος συλλογικής έμπνευσης και χρήσης.

Ας πάρω τη λέξη του καμινιού των ημερών. Μνημόνιο. Ψάχνω τη ρίζα του κι ας την ξέρω όπως όλοι μας. Μνάομαι. Αρχαίο. Που σημαίνει σκέφτομαι. Κι ύστερα έρχεται η μνεία. Και το μνημόνιο-υπόμνημα δηλαδή. Και το μνήμα όμως. Ωραία ως Ελλην η λέξη, που λένε κι οι ποιητές. Μνημονεύτε Διονύσιο Σολωμό κι Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη η προτροπή τους. Το ...«αμνήμονες» είναι βρισιά. Ισοδύναμη κι ισχυρότερη της αχαριστίας και της ανθρωπιάς αυτής καθαυτής. Ομως πού να την δεις την ομορφιά σε τούτη τη λέξη, μνημόνιο... Σα μνήμα που καπάκωσε ένα γιγάντιο μαζικό φόνο, ήρθε κι έκατσε στην καθημερινότητά μας. Κούρσεψε τη σκέψη. Την έκαμε ανάπηρη. Με τη βοήθεια της προπαγάνδας ως ερμηνείας, το μνημόνιο, ένα συμβόλαιο θανάτου για τις μάζες των εργατών κι όλων όσοι αποζούν δουλεύοντας στη σύγχρονη κοινωνία, πήρε διαστάσεις τρομακτικού συμβόλου. Σαν μάσκα τεράστια και ανάρμοστη για σφαγή που βαφτίζεται καρναβάλι, το μνημόνιο θέλει τεράστια προσοχή ως λέξη αυτή καθαυτή. Πέρα από το χαρτί - συμφωνία ταξικής εφαρμογής της ολότελα συγκεκριμένης καπιταλιστικής πολιτικής, το μνημόνιο είναι παραπλανητικό εργαλείο και νοηματικός απατεώνας.

Το να το χρησιμοποιούν οι συντάκτες του είναι ολότελα φυσικό και προβλεφθέν. Αλλά η συμβολοποίησή του από μερίδα πραγματικών ή μη διανοουμένων της αριστεράς και δημοκρατικών ή μη γραμματισμένων, η χρήση του ως τοτέμ αντίστασης, η αντιμετώπιση της λέξης αυτής καθαυτής «μνημόνιο» = «γόρδιος δεσμός», ωσάν κι αν λυθεί και δη διά μάχαιρας θα σωθούμε όλοι και ο ταξικός πόλεμος θα λήξει, είναι τουλάχιστον εξίσου αντιλαϊκή με το περιεχόμενό του.

Ελεος, σύντροφοι. Η συγκρότηση αντιμνημονιακού μετώπου μπορεί να παγιδεύσει ως ελκυστική λέξη-λύση τεράστιες μάζες σε μια πολιτική και ιδεολογική δράση καθόλου αντιιμπεριαλιστική, καθόλου αντικαπιταλιστική, καθόλου λαϊκή. Η αντισυστημική τοποθέτηση, ενίοτε ιστορικώς αποδεδειγμένα, όχι απλώς δεν καταλήγει σε επανάσταση και ανατροπή, αλλά πνίγει και την απόπειρα και τους πρωταγωνιστές της. Αντικαθιστά το σύστημα με ένα βελτιωμένο ίδιο, ώσπου να μαντρώσει τους έτοιμους να ξυπνήσουν σ' έναν ύπνο εκούσια τεχνητό, γεμάτο όνειρα που μοιάζουν προσωρινώς με διώκτες του ξύπνιου εφιάλτη. Κάθε φορά που το μνημόνιο ακουμπάει τη γλώσσα, μόνη σκέψη θαρρώ πως πρέπει να είναι το πρόσωπο πίσω απ' τη μάσκα. Αυτό του ανθρωποφάγου καπιταλισμού. Ο πραγματικός εχθρός-στόχος. Γιατί οι ωραίες λέξεις είναι συχνά αυτές που κρύβουν το φονιά και παίρνει παράτα απ' το μνήμα που πρέπει να τον περιμένει πριν απ' τα θύματά του! Γιατί όποιος έχει μνήμη, έχει και μέλλον που δεν ειπώθηκε ακόμη με λέξεις. Ανείπωτο ως να 'ρθει...

Της Λιάνας ΚΑΝΕΛΛΗ
«ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ» 29-1-2012

«Σας παρακαλώ... »

Τι ρίγη συγκίνησης απλώθηκαν στη δημόσια σκηνή - κοινοβούλιο! Τι πατριωτικό πάθος έβγαλε όλο το γέλιο το μαύρο που κρύβει ο οργισμένος άνεργος στο φυλλοκάρδι του! «Πρώτη φορά έχω ακούσει υπουργό Οικονομίας να παρακαλάει σπαρακτικά τους βουλευτές να σταθούν όλοι μαζί στο ύψος των περιστάσεων...», υπογραμμίζει με στόμφο ο τηλεπαρουσιαστής. Ο λόγος, βεβαίως, για τον κ. Βενιζέλο, ο οποίος όντως εκλιπάρησε, χωρίς να απαλλαγεί ούτε λεπτό από το αλαζονικό επιτηδευμένο ύφος του παντογνώστη που απευθύνεται σε κατώτερης νοημοσύνης κοινό από έδρας μάλιστα. Τι ζητιάνεψε στα πλαίσια μιας καλοσχεδιασμένης πολιτικής της εικόνας του ο εκπεσών καθηγητής;

Στην πραγματικότητα απαίτησε τη λογιστική διανομή της ηθικής αυτουργίας στο έγκλημα κατά του λαού που συντελείται με ιδιαζόντως απεχθή τρόπο τα τελευταία δύο χρόνια. Στην ουσία ζήτησε να χαμηλώσουν τους ρητορικούς υποκριτικούς τόνους ψευδοαντιπολίτευσης οι συνεταίροι και συνένοχοι του ΠΑΣΟΚ στη Βουλή, η ΝΔ και το ΛΑ.Ο.Σ. Θέλει αποδόμηση και μετάφραση αυτή η συμπεριφορά. Πριν παγιδευτούν πολίτες θεατές, άνθρωποι με φιλότιμο ή επαρκή αφέλεια, από το ιδιότυπο «σας παρακαλώ»...

Ας γυρίσουμε το ρολόι πίσω στα σκοτεινά μεσαιωνικά χρόνια, εκεί που πραγματικά δουλεύει εδώ και αρκετόν σύγχρονο καιρό. Μια μάζα εξαθλιωμένων εργαζομένων, δούλων στα χωράφια και τα σπίτια τα υποστατικά των αφεντάδων προσκαλείται σε δημόσια εκτέλεση. Δικαστές, παπάδες και δήμιοι επί σκηνής. Το πλήθος μουγγό και μουδιασμένο, πιο πολύ συμπονάει τους μελλοθάνατους παρά περιμένει το ψίχουλο που θα διανεμηθεί μετά το τέλος της τελετής. Κι ο ντελάλης του αφεντικού «παρακαλεί» με στεντόρεια φωνή το πόπολο να ζητωκραυγάσει την ώρα που θα τεντώνεται το σκοινί. «Παρακαλεί» να ξεχαστεί ποιος έδωσε τη διαταγή, ποιος εξέδωσε την ετυμηγορία, ποιος εκτέλεσε την ποινή και, κυρίως, ποια είναι τα θύματα κάτω απ' τις κουκούλες με τη θηλιά περασμένη στο λαιμό. Γιατί το πλήθος δεν πρέπει να δει τον αδερφό και το γονιό, τη μάνα και το παιδί του, το φίλο και διπλανό του εργάτη να δολοφονείται.

Δεν είναι καινούριο το έργο. Είναι παμπάλαιο. Κουκούλες θυμίζω ότι σε όλες τις βάρβαρες εκτελέσεις, σ' όλα τα θέατρα επίδειξης δύναμης των αρχόντων σε βάρος των λαών, φοράνε ταυτόχρονα και οι δήμιοι και τα θύματα. Οι μεν για να μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους συνεχώς κι απρόσκοπτα ζώντας ανενόχλητοι μέσα στις κοινωνίες.

Τα δε θύματα για να μη μένει το πρόσωπό τους στη μνήμη των θεατών ως προειδοποίηση ότι ο καθένας θα μπορούσε να αντικρίσει το θάνατο σ' ένα ικρίωμα αν δεν παραμένει συμμορφούμενος κι απρόσωπος μέσα στο πλήθος των αδρανών θεατών... Το καπιταλιστικό θέατρο της βαρβαρότητας πάντα δανειζόταν απ' το τσίρκο κουστούμια, στολές, γκριμάτσες και τελετουργικά τερτίπια, ακροβατισμούς και εξόφθαλμες αποκοτιές, ανθρώπους με ευλυγισία λάστιχου κι όλα όσα απαιτούνται για να κολάζεται το έγκλημα και να δικαιολογείται το επόμενο. Τα δε πυροτεχνήματα, τα προκαθορισμένα τυχαία «θαύματα» δε λείπουν από καμιά βάρβαρη εποχή. Ετσι την κρίσιμη στιγμή, που το ικρίωμα κινδυνεύει να γκρεμοτσακιστεί απ' το βάρος των θυμάτων και τη βουή του οργισμένου πλήθους, σκάει η φανφάρα των συνοικιακών εκβιαστών και τοκογλύφων σε μια πόλη. Για να ξεχάσει για λίγο το πόπολο πως πληρώνει με φτώχεια κι εξευτελισμούς, με πείνα κι ανεργία, τους άλλους, τους μεγάλους τοκογλύφους, τους κερδοσκόπους και φονιάδες, εκείνα τα αφεντικά που αιώνες μετά, τους είπανε με τ' όνομά τους οι εργάτες, μέχρι και τα παιδιά. Οι καπιταλιστές είναι που παρακαλάνε να μείνουν οι κουκούλες, οι μάσκες στη θέση τους κι έτσι δήμιοι και θύματα μαζί να συμμετέχουν στην τελετή που στο επίκαιρο ικρίωμα τη βάφτισαν «πατρίδα σε κρίση». Μπάχαλο την τελετή συναίνεσης.

Μπάχαλο και ματαίωση της ταξικής συναίνεσης που στέλνει στην κρεμάλα πάντα τον ίδιο «κοινωνικό εταίρο» άμα ξεχάσει ν' αντιστέκεται. Γιατί το μόνο παρακαλώ είναι προς εκείνον τον ήλιο το νοητό κι εκείνη τη μυρσίνη τη δοξαστική που θυμιατίζει στο Αξιον Εστί ο ποιητής και ψάλλει: «Μη παρακαλώ σας, μη λησμονάτε τη χώρα μου».

Της Λιάνας ΚΑΝΕΛΛΗ
«ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ» 22-1-2012

Ποίημα της εβδομάδας 264

Σεμινάριο

Αν με βλέπουν να στέκομαι
όρθιος, ακίνητος, μες
στα λουλούδια μου, όπως
αυτή τη στιγμή,
θα νόμιζαν πως τα διδάσκω.
Ενώ είμαι εγώ που ακούω
κι αυτά που μιλούν.
Έχοντάς με στο μέσο
μου διδάσκουν το φως.

Νικηφόρος Βρεττάκος

Κάθε γειτονιά και δήμος

ΟΙ ΝΕΟΙ δήμαρχοι αναλαμβάνουν καθήκοντα όχι με άδεια ταμεία αλλά με υπερχρεωμένα. Δέκα εκατομμύρια έλλειμμα στο Δήμο Λάρνακας, από 15 εκατομμύρια στους Δήμους Λευκωσίας και Λεμεσού, πέντε στο Δήμο Πάφου. Και το μεγάλο στοίχημα για αυτούς είναι να καταφέρουν, αν μη τι άλλο, να μην αυξήσουν τα χρέη. Το στοίχημα, όμως, είναι μάλλον χαμένο. Χωρίς να φταίνε σε τίποτα οι νέοι δήμαρχοι. Ίσως απόλυτα ούτε και οι τέως.
Μπορεί πριν χρόνια, σαν ιδέα, η τοπική αυτοδιοίκηση να ακούστηκε πολύ δημοκρατικός τρόπος οργάνωσης και κατανομής εξουσιών. Στην πράξη όμως δημιουργήθηκαν υδροκέφαλα τέρατα. Τεράστιες υπηρεσίες για το τίποτα στην ουσία. Με τους κομματικούς μηχανισμούς να βρίσκουν κι άλλους χώρους να βολεύουν οπαδούς.
Ολόκληρη η Κύπρος, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή είναι, σε πληθυσμό, όσο μια πόλη της Ευρώπης. Όχι μια πρωτεύουσα. Όσο μια πόλη όπως περίπου η Μπολόνια στην Ιταλία, όσο το Ρότερνταμ στην Ολλανδία. Μικρότερη σε πληθυσμό απ’ ό,τι η Βαρκελώνη, απ’ ό,τι η Ρώμη, απ’ ό,τι η Μαδρίτη, το Βερολίνο… Πολύ μικρότερη απ’ ό,τι μια περιοχή της Νέας Υόρκης. Όλες αυτές οι πόλεις που είναι πολύ μεγαλύτερες σε πληθυσμό απ’ ό,τι ολόκληρη η Κύπρος έχουν μια δημοτική αρχή. Η Νέα Υόρκη με κάπου 18 εκατομμύρια πληθυσμό έχει ένα δήμαρχο. Όπως το Δάλι, το Γέρι, ο Άγιος Δομέτιος με κάπου πέντε χιλιάδες κατοίκους ο καθένας. Για να λειτουργήσει το κάθε δημαρχείο στον καθένα από αυτούς τους τόπους χρειάζεται ξεχωριστές υπηρεσίες. Γραμματείς, κηπουρούς, συντηρητές, συλλέκτες σκυβάλων, οδοκαθαριστές, τροχονόμους… Ένα χώρο να στεγάζονται -αν είναι μέγαρο, ακόμα καλύτερα- αυτοκίνητα, εξοπλισμό… Και το αποτέλεσμα ποιο είναι; Όλα τα έσοδα δαπανούνται για συντήρηση του δήμου. Καταλήγουν, λοιπόν, οι δήμοι να κάνουν έναν πεζόδρομο, ένα πάρκο με δυο κούνιες, έτσι για να έχουν να εμφανίσουν έργο, αλλά κι αυτά με δάνειο. Το θέμα λοιπόν δεν είναι για τους νέους δημάρχους να κερδίσουν το στοίχημα. Το στοίχημα είναι χαμένο. Το θέμα είναι να αντιληφθούμε και να παραδεχτούμε πως κάναμε λάθος, πως σε έναν τόπο τόσο μικρό δεν χρειάζεται κάθε κοινότητα 5.000 κατοίκων να έχει ξεχωριστό δήμο. Κι ας μειωθούν οι άρχοντες του τόπου. Κι ας μειωθούν τα πλοκάμια των κομμάτων.

Της Χρυστάλλας Χατζηδημητρίου
«Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ» 17-1-2012

Ομάδα Δραματοποιημένης Αφήγησης ΠΛΑΣΤΕΛΙΝΗ

Σας προσκαλούμε στην παράσταση:

"Να σου πω ένα παραμύθι"

Σάββατο 21/1/2012,  6:00 μ.μ. 


3 Ιστορίες και παραμύθια από διάφορες χώρες παρουσιάζονται από τη νέα ομάδα δραματοποιημένης αφήγησης "Πλαστελίνη".
Οι ηθοποιοί είναι ταυτόχρονα οι ήρωες, οι αφηγητές και τα αντικείμενα της ιστορίας.

Ελάτε για 1 ώρα γεμάτη φαντασία, όνειρο, γέλιο, αγωνία, συγκίνηση και ταξιδέψετε μαζί μας στον κόσμο των παραμυθιών.

Παραμύθια: Ο Βασιλιάς με τα αυτιά αλόγου
Ο εργοστασιάρχης
                           Το μαγικό μπεντίρ και τα αυτοκίνητα

Παίζουν: Άντρη Ευθυμίου, Δήμητρα Σωκράτους, Φυτούλα Πολυδώρου, Μάχη Κυριάκου, Μύρια Κύρου, Αννα Ηλία, Έλενα Μούρεττου και Ζωή Καβαλτζή.

Τόπος: Πολιτιστικό Εργαστήρι Αγίων Ομολογητών (Λευκωσία)

Είσοδος: 5 ευρώ

Για πληροφορίες και προκρατήσεις επικοινωνήστε με
99130916

Δυο «καλές συνταγές» σχολικής αποτυχίας

Άρθρο που δημοσίευσα στην τοπική εφημερίδα των Λατσιών "Κακκαρίστρα" και στην ιστοσελίδα Paideia-News.com

Στην εκπαίδευση υπάρχουν πάρα πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν, θετικά ή αρνητικά, στη μαθησιακή διαδιακασία.  Είναι πολύ παρακινδυνευμένο να θεωρούμε ότι κάποιος ή κάποιοι παράγοντες έχουν αποφασιστική σημασία για τα μαθησιακά αποτελέσματα των παιδιών ή τη γενικότερη εργασία του σχολείου.  Τις περισσότερες φορές είναι δύσκολο ακόμα και να εντοπίσουμε όλους τους παράγοντες.  Η αλληλεπίδραση μεταξύ τους δυσκολεύει και περιπλέκει την όλη προσπάθεια.

Παρόλες αυτές τις δυσκολίες υπάρχουν έρευνες, αλλά και εμπειρίες από άλλα εκπαιδευτικά συστήματα, που παρέχουν ασφαλείς ενδείξεις, ίσως και αποδείξεις, για κάποιους παράγοντες που παίζουν αποφασιστικότατο ρόλο στη μαθησιακή διαδικασία.  Σήμερα θα ασχοληθούμε με δυο απ’ αυτούς:  τη φοίτηση των παιδιών στο Νηπιαγωγείο και την ώρα έναρξης των μαθημάτων.

Για τη φοίτηση των παιδιών στο Νηπιαγωγείο υπάρχει πλέον πλούσια εμπειρία και ερευνητική εργασία.  Νομίζω ότι μπορούμε πια να μιλάμε για τρανταχτές αποδείξεις για την τεράστια συνεισφορά της Προδημοτικής αγωγής και εκπαίδευσης στη μετέπειτα μαθησιακή, και όχι μόνο, πρόοδο των παιδιών.  Πιστεύω πως δεν θα βρεθεί κανένας που να αμφισβητήσει πως τα παιδιά που έχουν την δυνατότητα να φοιτήσουν σε Νηπιαγωγείο θα βρίσκονται σε πλεονεκτικότερη θέση από όσα στερούνται την προδημοτική εκπαίδευση και αγωγή.  Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως τα τελευταία χρόνια το κοινωνικό αίτημα είναι να επεκταθεί περαιτέρω η αγωγή πριν το Δημοτικό Σχολείο. 

Στην Κύπρο οι νόμοι και οι κανονισμοί απαιτούν, για να γραφτεί το παιδί στο Δημοτικό, να έχει απαραίτητα φοιτήσει στο Νηπιαγωγείο και μάλιστα σε αναγνωρισμένο Νηπιαγωγείο.  Τα τελευταία χρόνια έρχονται στη χώρα μας, με αυξανόμενο ρυθμό, πολλά παιδιά από άλλες χώρες τα οποία δεν έχουν φοιτήσει σε Νηπιαγωγείο.  Για τα παιδιά αυτά, που έχουν την μεγαλύτερη ανάγκη για την Προδημοτική αγωγή, δυστυχώς, δεν αφαρμόζονται οι νόμοι και οι κανονισμοί.  Εγγράφονται στην πρώτη τάξη με όλες τις αρνητικές συνέπειες για την πορεία τη δική τους αλλά και την εργασία των υπόλοιπων παιδιών της τάξης.  Η όλη κατάσταση φαίνεται ακόμη πιο παράλογη αν λάβουμε υπόψη ότι νόμοι και κανονισμοί επιτρέπουν σε αλλόγλωσσα παιδιά να φοιτήσουν σε κατώτερη τάξη από αυτή που προβλέπεται από την ηλικία τους.  Δυστυχώς δεν εφαρμόζουμε αυτή την πρόνοια εκεί που υπάρχει η μεγαλύτερη ανάγκη για τα παιδιά και μπορεί να φέρει και καλύτερα αποτελέσματα.  Έτσι έχουμε την πρώτη «καλή συνταγή» σχολικής αποτυχίας με όλα τα συνεπακόλουθα.

Η δεύτερη «καλή συνταγή» αναφέρεται στην ώρα έναρξης των μαθημάτων το πρωί και τον «ελεύθερο» χρόνο που έχουν τα παιδιά στο σχολείο.  Ακόμα και με τα «Νέα Ωρολόγια Προγράμματα» η έναρξη και το τέλος των μαθημάτων παραμένουν άκαμπτα όπως και σήμερα.  Τα παιδιά είναι υποχρεωμένα να αρχίζουν τα μαθήματα από τα άγρια χαράματα με «την τσίμπλα στο μάτι».  Αγνοήθηκαν και εδώ σημαντικές έρευνες, για τη βιολογική λειτουργία, που δείχνουν ότι ο οργανισμός του μικρού παιδιού δεν είναι έτοιμος από τα χαράματα και δεν έχει την πνευματική εγρήγορση για να ανταποκριθεί με επιτυχία στην μαθησιακή διαδικασία.  Επιβάλλεται ένας απάνθρωπος βιασμός και καταναγκασμός της ανθρώπινης φύσης και αυτό το εισπράτουμε στη συνέχεια:  πνευματική νωθρότητα, αδιαφορία, εκνευρισμός, σχολική αποτυχία, βία, ένταση, παραβατικότητα κ.ά.

Η ανάγκη των παιδιών για παιχνίδι και κοινωνικοποίηση παραβλέπεται τελείως.  Μετά αναρωτιόμαστε γιατί υπάρχουν φαινόμενα έντασης, βίας και παραβατικότητας στα σχολεία μας.  Τα διαλείμματα παραμένουν ολιγόλεπτα και στην πραγματικότητα είναι ανύπαρκτα, αφού τα περισσότερα παιδιά δεν προλαβαίνουν να πάνε στην τουαλέτα και να φάνε.  Τα περισσότερα περνάνε το διάλειμμα στην ουρά του κυλικείου.  Άλλα πετάνε βιαστικά το φαγητό στον κάλαθο για να κερδίσουν ένα-δυο λεπτά παιχνιδιού.  Τελευταία γίνεται πολύς λόγος για παιδιά που δεν τρέφονται σωστά, λόγω της οικονομικής κρίσης.  Για χρόνια όμως τα περισσότερα παιδιά δεν τρέφονται σωστά λόγω  ... έλλειψης χρόνου.  Σε τέτοιες καταστάσεις φυσικά είναι αστείο να συζητά κανείς για ουσιαστικό παιχνίδι, για κοινωνικοποίηση, για ξεκούραση και χαλάρωση.  Τα παιδιά ξαναμπαίνουν στις αίθουσες ανικανοποίητα, εκνευρισμένα, γεμάτα ένταση και θυμό, έτοιμα να ξεσπάσουν με την παραμικρή αφορμή.  Έτσι έχουμε έτοιμη και τη δεύτερη «καλή συνταγή» σχολικής αποτυχίας.

Οι ηγεσίες των οργανωμένων γονιών, της ΠΟΕΔ και του Υπουργείου, αλλά και τα Μ.Μ.Ε., αντί να εγκύψουν στα σοβαρά αυτά προβλήματα που βασανίζουν καθημερινά τα παιδιά ασχολούνται με δευτερεύοντα.  Πριν τις γιορτές έστησαν ένα «γαϊτανάκι» για το αν θα γίνει μια χριστουγεννιάτικη «γιορτή».  Η ηγεσία της ΠΟΕΔ, ενώ είχε απόλυτα δίκιο, ανακίνησε ένα θέμα άκαιρα, απροετοίμαστα και άσκοπα δίνοντας αφορμή για αρνητικά σχόλια και άδικες επιθέσεις κατά των δασκάλων.  Κάποιοι στην ηγεσία των γονιών βρήκαν αφορμή για παραγοντισμό και δωρεάν προβολή.  Με την κατάργηση των ανούσιων «γιορτών» και την αντικατάστασή τους από άλλες εκδηλώσεις οι Σύνδεσμοι Γονέων είχαν και επιπλέον οικονομικό όφελος, καθώς δεν έκαναν έξοδα που έκαναν άλλες χρονιές για τις περίφημες «γιορτές». 

Αξιοποιήθηκε στο έπακρο ο διδακτικός χρόνος και τα παιδιά, στις πλείστες περιπτώσεις, συμμετείχαν σε πιο ουσιαστικές εκδηλώσεις.  Μια σοβαρή στάση της ηγεσίας των γονιών θα ήταν να ευχαριστήσει τους δασκάλους για την πρωτοβουλία, την οικονομική βοήθεια και να συζητήσουν από κοινού την μόνιμη αλλαγή της «γιορτής» με άλλες ουσιαστικές εκδηλώσεις. 

Τα Μ.Μ.Ε. βρήκαν «πιασάρικο» θέμα και κάποιους που επιζητούσαν προβολή και αναμασούσαν ένα σωρό ανακρίβειες.  Οι γονείς, τάχα, ζητούσαν τα κλειδιά για να οργανώσουν παζαράκια και άλλες εκδηλώσεις.  Το Υπουργείο Παιδείας «έπεσε» στην παγίδα να «σκέφτεται» τις διάφορες «λύσεις».  Μα πού ζούμε;  Ποιος κοροϊδεύει ποιον;  Τόσα χρόνια οι Σύνδεσμοι Γονέων δεν έχουν κλειδιά;  Πού συνεδριάζουν κάθε μήνα; Στο ύπαιθρο;  Δεν οργανώνουν κάθε χρόνο Χριστουγεννιάτικα παζαράκια;  Ας αφήσουν όλοι τους λαϊκισμούς, τα «πιασάρικα» θέματα και την επιζήτηση προβολής.  Αν έχουν όρεξη για δουλειά υπάρχουν πολλά σοβαρά θέματα που βασανίζουν την παιδεία, τα παιδιά, τους γονείς και τους δασκάλους.  Ας κάνουν τον κόπο να ασχοληθούν μ’ αυτά.  Οι δυο «καλές συνταγές» είναι απλά ενδεικτικές.

Η απατηλή κόκκινη γραμμή

Τρόμος πάνω από την πόλη. Ανεργία, φτώχεια, πείνα, απελπισία, κατάθλιψη... Με γιαούρτια και προγκαρίσματα κάποιοι προσπαθούν να ξορκίσουν, θαρρείς, τα μεσαιωνικά δαιμόνια των σύγχρονων καιρών. Στις συνάξεις ημιπαράλυτοι από την αγωνία μικροαστοί της πρόσφατης ευδαιμονικής εικοσαετίας, αναζητούν χύδην και κυρίως βιαστικά μια αόρατη τιμωρό χούντα, απρόθυμοι οι ίδιοι να δικάσουν, και συνάμα μια εξίσου αόρατη τάξη που θα επιβληθεί ωσάν εξ ουρανού. Ωρες ώρες έχεις την εντύπωση, αν ακούς κι αν βλέπεις κάτω από το επιφανειακό σπάραγμα των διπλανών σου, πως μια μεγάλη, κρίσιμη μάζα κουράστηκε να ασχημαίνει η ζωή της περισσότερο από το να διακυβεύεται αυτή καθαυτή.

Ο διάλογος με τις μάζες των βιαίως εξαθλιούμενων Ελλήνων βρίσκεται σε εξαιρετικά λεπτό σημείο. Σαν εκείνη τη στιγμή που, με τεντωμένα νεύρα για διαφορετικούς λόγους, μπορεί δυο άνθρωποι, ενώ πριν από δέκα λεπτά έπιναν μαζί ένα κρασί, λυκοκοιτάζονται στα μάτια σαν ανήμερα θεριά και στο σκοτάδι της στιγμής εκτός απ' τα δόντια τους αστράφτουν κι αναίτια μαχαίρια. Η συγκατοίκηση με το παράλογο γίνεται συνήθειο και μαραζώνει και το τελευταίο βλαστάρι που απέμεινε να θυμίζει τη φυσική ανάσταση μετά τη βαρυχειμωνιά του καιρού και του μυαλού.

Σε ένα τέτοιο επικοινωνιακό κοινωνικό τοπίο ανθεί ο αφασικός λόγος και η παρελκυστική των μαζών προπαγάνδα. Ο τρόμος καταβάλλει τις αντιστάσεις κι ενίοτε η λογική υποχωρεί για να ξεκουραστεί το μυαλό από την κοπιώδη αναζήτηση λύσεων. Ελλογο ον παραμένει ο άνθρωπος κι ο τυραννισμένος πολύ συχνά εκπλήσσεται από το κτήνος μέσα του. Για να πλησιαστεί και να αναθαρρήσει ο άλλος στη θύελλα της αγωνίας χρειάζεται εκτός από επιμονή και υπομονή, κάτι από εκείνη την αποφασιστική τρυφερότητα που έχουν οι νοσοκόμες αντιμέτωπες με τον πόνο και το φόβο του θανάτου των ασθενών. Είναι απ' αυτές που περιμένεις το κάτι παραπάνω, ένα λόγο, μια έγνοια, μιαν απαντοχή την ώρα της κρίσης.

Οχι, δεν απλώνω, σύντροφοι, σεντόνια διαπίστωσης. Σιχαίνομαι την αφασία ως κορυφαία υποκρισία στο δημόσιο λόγο και στην πολιτική διαλεκτική. Ισως γιατί είναι το πιο φανερό και συνάμα μυστικό βρώμικο όπλο της άθλιας προπαγάνδας που χιλιάδες χρόνια τώρα χρησιμοποιούν τα εκάστοτε ιερατεία για να χειραγωγούν τις μάζες. Το χειρότερο υπόδειγμα αυτής της άθλιας τακτικής είναι μετά την «αλλαγή» της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου, είναι η λεκτική κατάχρηση της «κόκκινης γραμμής».

Δείτε κι ακούστε προσεκτικά γύρω σας πόσοι και πόσο διαφορετικοί για αναρίθμητους λόγους και με εξόχως διαφορετικά κίνητρα, χρησιμοποιούν την έκφραση «κόκκινη γραμμή» για να οριοθετήσουν από ένα διάλογο ως μια πολιτική, από μιαν αντίδραση ως μιαν ανακωχή!!! Αυτή η ρημάδα η κόκκινη γραμμή έχει τώρα τελευταία γίνει ένα τεράστιο φίδι που τυλίγεται γύρω από κουρασμένους πολίτες κι εργαζόμενους και τους τραβάει στον πάτο, τους ακινητοποιεί εκεί ιδεολογικά και τους υποχρεώνει να θεωρούν σημείο εκκίνησης κάθε δράσης το ελάχιστο, το μίνιμουμ, το σημείο ναδίρ ή μηδέν των αντοχών και κυρίως των προσδοκιών τους.

Δεν είναι τυχαία, το αντίθετο μάλιστα, η έννοια της γραμμής. Το ίδιο και το χρώμα. Είναι κόκκινη για να είναι ζωτικής σημασίας, σαν τη γραμμή του αίματος, της ίδιας της ζωής δηλαδή. Είναι εγκαυματική σαν το κόκκινο της φωτιάς κι άρα επικίνδυνη εξ ορισμού να την περάσεις. Είναι γραμμή γιατί εκτείνεται στο άπειρο κι όταν τεθεί μπροστά σου δεν μπορείς να ξεφύγεις ούτε από αριστερά ούτε από δεξιά. Είναι γραμμή για να διατηρεί την ψευδαίσθηση της ράγας, του δείκτη αλλά συνάμα να ασκεί πάνω σου την επίδραση της ευθείας που δε γίνεται κύκλος για να δεις τον απέναντί σου και τον παραδίπλα σου και ταυτόχρονα αν ξεφύγει απ' τη φύση της τότε μόνο θηλιά και σφιγκτήρας μπορεί να γίνει να σε πνίξει.

Η επίκληση της κόκκινης γραμμής, του ορίου δηλαδή πέρα απ' το οποίο όλα τα μαύρα κι άραχνα, τα επικίνδυνα κι ανεξέλεγκτα είναι πιθανά, γίνεται κατά κόρον στις μέρες μας ακριβώς γιατί μπορεί να ερμηνευτεί απ' τον καθένα και την καθεμία χωριστά και πραγματικά και συνάμα απ' όλους μαζί τεχνητά, όπως θέλει. Το όριο επιβίωσης και απελπισίας του άνεργου και φτωχού εξομοιώνεται με το όριο του ισχυρού που καθορίζει με βάση τα κέρδη του, οικονομικά ή πολιτικά, το όριο της φτώχειας. Η αντίσταση αρχίζει μετά την υποχώρηση σε εκείνο το σημείο που λίγο διαφέρει η σφαγή από την άτακτη φυγή στο μέτωπο του πολέμου. Κι αυτήν πάλι την καθορίζουν οι ...αξιωματικοί και οι αξιωματούχοι. Η κόκκινη γραμμή θέλει εξαιρετική προσοχή. Χαράσσεται για να οριοθετεί τα φέουδα και να μαντρώνει λαούς, ξεγελάει ως ηθικός φραγμός, αποπροσανατολίζει μάζες και ανακόπτει δράσεις και «κουζουλάδες». Η κόκκινη γραμμή είναι κατ' εξοχήν στρατιωτικός όρος πεταμένος έντεχνα ως φάκα τον καιρό της δήθεν ειρήνης στις μάζες για να οριοθετήσει την ανεκτή από τα αφεντικά ριζοσπαστικοποίηση.

Κόκκινη γραμμή βάζουν όλοι. Το ΔΝΤ κι ο Τσίπρας και ο παπάς κι ο γείτονας και ο γονιός και ο εγγονός... Ο καθένας τη δική του κι έτσι όταν το αίμα σχηματίζει εκείνη τη γραμμή της ζωής που χάνεται κανένας δεν την προσέχει. Οι Αμερικανοί που ξεπέρασαν την κόκκινη γραμμή ουρώντας πάνω στα πτώματα των Αφγανών θυμάτων τους, αντιμετωπίστηκαν με την κόκκινη γραμμή του Πενταγώνου που τους βρήκε και θα τους τιμωρήσει... Κι ο πόλεμος ο βρώμικος καλά κρατεί...

Της Λιάνας ΚΑΝΕΛΛΗ

«ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ» 15-1-2012

Ποίημα της εβδομάδας 263

Γράμμα

Δεν έχω ένα φύλλο απ’ τα παλιά πράσινα δένδρα.

Σου γράφω τη λύπη μου σ’ αυτό το χαρτί.

τόσο ελαφριά που να στη φέρει ο άνεμος,

τόσο καλή και τρυφερή που να μη παραξενευτεί ο ήλιος,

ευγενική σαν τη σιωπή που περπατεί στο χορτάρι

τη νύχτα, απλή και καθαρή σαν το νεράκι που τρέχει

και δε μαντεύεις πως το γέννησε η χτεσινή καταιγίδα.

Πολλοί σκοτώθηκαν. Πολλοί ζούμε. Όλοι μας είμαστε

λαβωμένοι. Είναι βαρύς από τον πόνο μας ο κόσμος.

Με τη σιωπή της θάλασσας θα λάβεις τη λύπη μου.

Σου στέλνω αυτό το αιώνιο μου Μη με λησμόνει !

Είναι ένα φως διπλωμένο ανάμεσα σ’ ένα μικρό συννεφάκι.

Σου στέλνω αυτό το αρνάκι, μια κ’ είσαι κοντά στο θεό,

να τ’ οδηγήσεις σ’ ένα πράσινο κήπο του.

Σου στέλνω αυτό το βρέφος με το τσακισμένο ποδαράκι.

Ανέβασέ το στο παράθυρο με τον αυγερινό,

κοντά στον κόσμο, κοντά στο όνειρο,

κοντά στην καλοσύνη σου, που είναι ζεστή σα μια ανάσα μητέρας,

κοντά στο τζάκι που ονειρεύεσαι με το χέρι στο μέτωπο

την ευτυχία του πεινασμένου, του στρατιώτη, του άρρωστου.

Βάλτο κοντά στην πράσινη σημαία. Κοντά στο κόκκινο

άλογο. Στη μητέρα σου πλάι, που τριγυρισμένη

απ’ του Γενάρη τους σπουργίτες, γνέθει την ελπίδα.

Βάλτο κοντά στο στεναγμό της φιλίας. Κοντά – κοντά.

Βάλτο να κάτσει, κι άνοιχτου σαν ένα γέλιο το παράθυρο

να ιδεί τον κόσμο.

Νικηφόρος Βρεττάκος

Νέα Παράσταση Θεατρική Ομάδα «ΣΚΗΝΟΒΑΤΕΣ» ΠΟΕΔ Λευκωσίας

«Το βασιλόπουλλον της Βενεδιάς»

Θεατρική Ομάδα «ΣΚΗΝΟΒΑΤΕΣ» ΠΟΕΔ Λευκωσίας

Νέα Παράσταση στις 22 Ιανουαρίου στην Αίθουσα Τελετών Πανεπιστημίου Κύπρου

 

Παραστάσεις στην Αίθουσα Τελετών Πανεπιστημίου Κύπρου :  Κυριακή 22 Ιανουαρίου 2012, ώρα 11:00 και 15:00, Τιμή Εισόδου : 5 Ευρώ

Ποίημα της εβδομάδας 262

Μια μυγδαλιά και δίπλα της...

Μια μυγδαλιά και δίπλα της,
εσύ. Μα πότε ανθίσατε;
Στέκομαι στο παράθυρο
και σας κοιτώ και κλαίω.

Τόση χαρά δεν την μπορούν
τα μάτια.
Δός μου, Θεέ μου,
όλες τις στέρνες τ᾿ ουρανού
να στις γιομίσω.

Νικηφόρος Βρεττάκος

Στη σκακιέρα του χρόνου και του νου

Αυτές τις ημερολογιακώς όντως άγιες μέρες, άγιες γιατί στο φθαρτό μας σώμα προστίθεται μια ακόμη χρονιά, λόγος όμως ένα προς ένα με τη ζωή αυτήν καθ' αυτήν, μόνον οι αθώοι και οι αποκτηνωμένοι περνάνε καλά. Οι υπόλοιποι μετράμε δυνάμεις, επαναπροσδιορισμούς πορείας, αλλά και ...εφορίας, πάνω σε μουντζουρωμένους χάρτες της σκληρής πραγματικότητας.

Οχι σύντροφοι, δε μιλάω τέτοιες μέρες για κανένα κυνήγι θησαυρού. Το ενάντιο με περνάει στη νέα χρονιά της παμπάλαιης συνέχειας του χρόνου. Είναι η απέλπιδα προσπάθεια να πείσω τον εαυτό μου, μ' ανοιχτά όμως τα μάτια, ορθάνοιχτα, πως το γύρισμα δεν είναι μονάχα στο καλαντάρι που κόβει τα βάσανα σε μέρες, τη χαρά σε φέτες, την αρρώστια, τη δουλειά, τις αγάπες και τις μάχες σε ώρες και στιγμές με νουμεράκια που σημαδεύουν το υποκειμενικό πεπερασμένο άπειρο σε «σημαδιακές» ημερομηνίες.

Να πειστώ και να πείσω πως, συμβολικά έστω, η νέα χρονιά θα φέρει τούμπα τ' άδικο που λέει και το τραγούδι, θα διαλύσει τα σκοτάδια του νου. Να, που κάτι η γενική κάτι η ειδική κουλτούρα μας, πέρασε μέσα απ' το υφάδι της ελπίδας, της ίδιας δηλαδή της αγωνιστικής του ανθρώπου φύσης, τη φιλοδοξία να ξημερώσουμε ξαπλωμένοι στο κέρας της Αμάλθειας. Με καλυμμένες τις ανάγκες του καθενός, κι αμολημένα λεύτερα τα όνειρά του για να τελειώσει τη ζωή του όπως την μπόρεσε καλύτερα κι όπως του προσφέρθηκε, δηλαδή σα θαύμα.

Οι σκέψεις της κάθε πρωτοχρονιάς είναι τελικά μύχιες. Γίνονται μονάχα χάρις των άλλων γύρω μας και της υποχρεωτικής γιορτής, ξόρκι της ωραίας και μοιραίας περισυλλογής. Είναι σκέψεις συνειδητοποίησης της πιο μυστήριας και πιο χειραγωγημένης έννοιας του βίου μας, του Χρόνου. Του πανάρχαιου Κρόνου που τρώει τα παιδιά του και κείνα ζουν κι αντριεύουν και θεριεύουν προσπαθώντας να δαμάσουν το φόβο και τη γνώση του πεπερασμένου.

Πάνε χρόνια πολλά που επινόησα ένα νοητικό παιχνίδι, το ταπεινό μου δώρο φέτος απ' αυτή τη στήλη σ' όλους τους συντρόφους, ακόμη κι αυτούς που δεν την βλέπουν, για να κερδίζω κάθε πρωτοχρονιά ανεμολάμνοντας κόντρα στη φθορά του χρόνου. Το λοιπόν:

Κοιτάζω ή καλύτερα θωρώ τη ζωή της χρονιάς που πέρασε, σα μια μεγάλη σκακιέρα. Τη βλέπω διαγώνια. Ωσάν τα πιόνια άσπρα και μαύρα να είναι όλα δικά μου κι ο αντίπαλος Κρόνος να τα ρουφάει από κάπου ψηλά, από κει που δεν τον βλέπω, από κει που τον ξέρω και δεν τον ξέρω συνάμα. Δε μετράω. Απ' την είσοδο στην ενήλικη ζωή προαπαιτούμενο για να παίξεις είναι να ξέρεις από ποια γωνιά διαλέγεις να κοιτάς την παρτίδα με το χάρο. Κάθομαι λοιπόν και μετράω. Πόσα πιόνια λείπουν, αλλά κυρίως ποια και φέτος. Δε γίνεται να παίζεις το παιχνίδι της ζωής με αντίπαλο το χρόνο και να μην έχεις θυσίες κι απώλειες, νίκες και ήττες. Καμιά φορά τη σκακιέρα την αφήνω στο νου να στριφογυρίζει σα σβούρα παιδική ή και σαν πέτρα που σβουρίζεται με δύναμη στη θάλασσα ή και κατακούτελα στον οχτρό. Είναι τόσο μαλακιά σαν εικόνα. Λάστιχο και ζυμάρι κι η σκακιέρα μου γίνεται πότε σα σουραύλι, πότε σχεδόν στρογγυλή, αλλά πάντα μένει εκεί με ευδιάκριτα τα 64 τετράγωνά της και τα πιόνια της άσπρα και μαύρα, ποτέ όλα μαζί στην ακίνητη θέση της έναρξης της ζωής.

Μετράω. Πόσα λείπουν. Τι αξία είχαν κι έχουν για τη συνέχιση του παιχνιδιού αυτά που έχασα κι αυτά που κράτησα και στον άσπρο και στο μαύρο παίκτη εαυτό μου. Σε ποιες θέσεις βρίσκονται. Τι μπορούν και τι υπόσχονται αν όσα απέμειναν τώρα συνεχίσουν να παλεύουν. Η παρτίδα με κρατάει ζωντανή. Μπορεί ανά πάσα στιγμή και πρωτοχρονιά να χαθεί ή να κερδηθεί. Μ' όσα πιόνια απέμειναν. Ερασιτέχνης σκακιστής, αλλά επαγγελματίας θαυμαστής της μάχης, φανατικός όσο και οι ποιητές κι απρόβλεπτος σαν τη θάλασσα σκέφτομαι πως είναι ο άνθρωπος ορατός τε και αόρατος όταν κι όσο ζει. Και τότε η παρτίδα είναι μπρος και ποτέ πίσω μου. Παίζω, και μεγαλώνω, και δαμάζω το χρόνο κάνοντας τελικά το μόνο που μπορώ. Να τον δαμάζω καταβάλλοντας το τίμημα της φθοράς, αλλά αποφασίζοντας να επιλέγω το μήκος, το βάρος, το εύρος και την αντοχή των επιλεγμένων ανά στιγμή κινήσεων. Δεν μπορώ να μη γερνάω. Αλλά μπορώ να προσπαθώ να γερνάω καλά, δηλαδή όπως θέλω. Κι όσο παίζω, η νιότη μου δεν είναι ανάμνηση αλλά η εμπειρία και τα πυρομαχικά της ζωής. Μην αναζητήσετε στρατηγικές κι άλλες σκέψεις στην χρονοσκακιέρα της πρωτοχρονιάς μου. Παιχνίδι είναι του μυαλού από καρδιάς δοσμένο. Καλά κι ανθεκτικά χρόνια να 'χουμε να μένουμε στο παιχνίδι ο ένας μετά τον άλλο κι όλοι μαζί για όσους ήταν κι όσους είναι κι όσους θα 'ρθουν συμπαίκτες μας στη ζωή.

Της Λιάνας ΚΑΝΕΛΛΗ

«ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ» 31/12/11 - 1/1/2012