Εισήγηση για ωρολόγιο πρόγραμμα στο Δημοτικό Σχολείο

 Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για το ωρολόγιο πρόγραμμα.  Δυστυχώς και εδώ ταιριάζει το "ώδινεν όρος και έτεκεν μυν".  Ένα αναμάσημα παλιότερων εκδόσεων, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η κοινωνία που θα ζήσουν τα παιδιά στα οποία θα εφαρμοστούν τα μεγαλεπήβολα προγράμματα.  Χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι πραγματικές ανάγκες των παιδιών.  Χωρίς να λαμβάνεται υπόψη τι γίνεται στις άλλες χώρες που καθημερινά τις έχουν πρότυπο στα λόγια. 

Θα ήθελα να καταθέσω για προβληματισμό την εισήγησή μου για το ωρολόγιο πρόγραμμα στο Δημοτικό Σχολείο και τον πίνακα με τα προτεινόμενα μαθήματα.  Επίσης, καταθέτω πίνακες με ωρολόγια προγράμματα που εφαρμόζονται στη Φινλανδία, Δανία, Σουηδία και Σλοβενία.  Τα τελευταία χρόνια είχα την ευκαιρία να επισκεφτώ σχολεία πολλών ευρωπαϊκών χωρών, μέσα από συνεργασίες στο πρόγραμμα Comenius, ERASMUS+ και σεμινάρια του Συμβουλίου της Ευρώπης ή από προσωπική πρωτοβουλία.  Με τη μέχρι σήμερα εκπαιδευτική μου εμπειρία από την εργασία μου στην Ελλάδα και την Κύπρο έχω καταλήξει σε ορισμένα συμπεράσματα για την υιοθέτηση χρήσιμων στοιχείων για ένα σύγχρονο ωρολόγιο πρόγραμμα.

Στην εισήγησή μου προσπάθησα να λάβω υπόψη μου τα σημερινά δεδομένα, τα στοιχεία από τις άλλες χώρες που μπορούν να αξιοποιηθούν στη χώρα μας, τις απαιτήσεις για ένα σύγχρονο σχολείο που θα λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις ανάγκες των νέων παιδιών και την ανάγκη για προετοιμασία των παιδιών για την κοινωνία στην οποία θα ζήσουν στα επόμενα χρόνια.

Το πρόγραμμα που προτείνω:

1. Λαμβάνει υπόψη στην ανάγκη των παιδιών για μείωση των γνωσιοκεντρικών μαθημάτων και γενικά του χρόνου άμεσης διδασκαλίας.
2. Λαμβάνει σοβαρά υπόψη την ανάγκη των παιδιών να αρχίζουν τη σχολική μέρα αργότερα και όχι να ξυπνούν από τα χαράματα. Έρευνες για το βιολογικό ρυθμό των παιδιών υποστηρίζουν την εισήγηση. 
3. Τα διαλείμματα είναι 25λεπτα ώστε τα παιδιά να έχουν το χρόνο να φάνε, να παίξουν, να ξεκουραστούν και να κοινωνικοποιηθούν.
4. Το γεύμα και το διάλειμμα που ακολουθεί είναι χρόνος διδακτικός για τους δασκάλους.  Τρώνε μαζί με τους μαθητές για ευνόητους παιδαγωγικούς, κοινωνικούς και λόγους ασφάλειας.  Συγχρόνως δεν δημιουργείται περίσσευμα εκπαιδευτικών σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα.
5. Παρέχει τη δυνατότητα για άμεση εφαρμογή από το Σεπτέμβρη 2015.
6. Για το γεύμα μπορούν να γίνουν διευθετήσεις ανάλογα με την υποδομή του σχολείου.  (Εστιατόριο, αγορά, τα παιδιά φέρνουν το δικό τους κ.ά)
7. Παρέχει την ευελιξία να οργανωθεί και να επεκτείνεται το απόγευμα σε σχολεία που θα αποκτούν την αναγκαία υποδομή και θα το επιθυμούν οι γονείς.
8. Οι απογευματινές δραστηριότητες πρέπει να κρατηθούν προαιρετικές τα πρώτα χρόνια, τουλάχιστον, μέχρι που η πολιτεία να πείσει μέσα από τις κατάλληλες υποδομές, (υλικοτεχνικές, αναλυτικά προγράμματα κ.ά), ότι μπορεί να παρέχει όλα τα απαραίτητα εφόδια που σήμερα αναζητούνται από τους γονείς στην ιδιωτική πρωτοβουλία.
9. Το μάθημα των Ελληνικών πρέπει να δώσει βαρύτητα στη λογοτεχνία και την οργάνωση της δόμησης της γλώσσας.  Να παραμεριστούν στοιχεία «ψευδοεπικοινωνιακά» που μας κατέκλυσαν τα τελευταία χρόνια, (συνταγές, οδηγίες, επιστολές, κατάλογοι κ.ά).  Αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν προφανώς σε άλλα μαθήματα όπου αποκτούν πραγματικό επικοινωνιακό χαρακτήρα. (Οικιακή οικονομία, Σχεδιασμό, Αγωγή Υγείας, Συναισθηματική αγωγή, Νέες Τεχνολογίες κ.ά)
10. Παρέχει άμεσα τη δυνατότητα για την απαραίτητη αποφόρτωση της επικαλυπτόμενης ύλης που είναι τεράστια και δημιουργεί ανία στα παιδιά.

Θα ήθελα επίσης να επισημάνω ότι δεν αρκεί από μόνο του το ωρολόγιο πρόγραμμα για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος.  Χρειάζονται κάποια προαπαιτούμενα, κατά τη γνώμη μου, τα οποία και παραθέτω:

Εισηγήσεις για υλοποίηση στο εκπαιδευτικό μας σύστημα

(ενσωματώνουν και εμπειρίες μας από άλλα 12 εκπαιδευτικά συστήματα που είχαμε την ευκαιρία να μελετήσουμε  σε επισκέψεις μας κατά τη διάρκεια προγραμμάτων Comenius,  ERASMUS+, eTwinning και Σεμιναρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης)

·         Άμεση υλοποίηση της σταθερότητας του προσωπικού στα σχολεία (με μια συμφωνημένη μεταβατική περίοδο)

·         Άμεση αλλαγή ωρολογίου προγράμματος.  Τα μαθήματα να ξεκινούν το νωρίτερο στις 8:15 π.μ.  Σοβαρή μείωση των περιόδων διδασκαλίας και των αντικειμένων σε κάθε τάξη.  Με αυτό τον τρόπο μπορεί να υλοποιηθεί ο δεύτερος δάσκαλος στην Α’ και Β’ τάξη, η επέκταση του υπεύθυνου τμήματος, η πραγματική, σοβαρή και περαιτέρω στήριξη παιδιών που έχουν μαθησιακές δυσκολίες, αλλόγλωσσων κ.λ.π.

·         Τα παιδιά να πηγαίνουν στο σχολείο με τη συμπλήρωση του 7^ου έτους της ηλικίας τους.  Εναλλακτικά για αποφυγή κτιριολογικών προβλημάτων να υπάρξει άμεση αλλαγή του Αναλυτικού Προγράμματος της Α’ τάξης και να εφαρμοστεί παρόμοιο με την Προδημοτική.  «Καίμε» και «βιάζουμε» γνωσιολογικά τα παιδιά μας από τα πρώτα τους χρόνια.

·         Αποκεντρωμένη διοίκηση με σοβαρές αρμοδιότητες στους Διευθυντές των σχολείων.  Κατάργηση των «μεσαζόντων» ή/και αλλαγή αρμοδιοτήτων:  Σχολική Εφορεία, Ε.Ε.Υ, κ.λ.π.

·         Κοινωνικές παροχές στις οικογένειες μέσα από το σχολείο:  πλήρες γεύμα σε όλα τα παιδιά, δωρεάν μεταφορές σε αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία, εκπαιδευτικές επισκέψεις κ.λ.π.

·         Αποφόρτωση του Αναλυτικού Προγράμματος, προώθηση και εφαρμογή δεξιοτήτων ζωής στην πράξη και όχι μέσα από βιβλία και φυλλάδια.

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου