Από την Παρασκευή ο κόσμος έχει χωριστεί για άλλη μια φορά στα δύο:
Από τη μια είναι οι «Ήτανε χάλια η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών (και
κυρίως η δικιά μας –της Ελλάδας- ήταν η καλύτερη ever)» και από την άλλη
είναι όσοι βλέπουν βαθύτερα μηνύματα περί ελευθερίας, ισότητας,
αδελφοσύνης. Τα οποία μηνύματα πρέπει να υπάρχουν πάντοτε στη γαλλική
κουλτούρα από τον καιρό της γαλλικής επανάστασης και εντεύθεν. Ακόμα και
να μην υπάρχουν, με κάποιο τρόπο τα διακρίνουμε.
Κι ανάμεσα σε όλα αυτά, όπως γίνεται σχεδόν πάντα, χάνεται το βασικό
ερώτημα: Είναι δυνατόν να δαπανούνται τόσα δισεκατομμύρια για μια
αθλητική (ή οποιαδήποτε) διοργάνωση; Όταν το Παρίσι κατέθεσε την
υποψηφιότητά του για τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων, ο
προϋπολογισμός υπολογίστηκε σε περίπου 6,2 δισεκατομμύρια ευρώ αλλά,
τελικά, διπλασιάστηκε. Το κόστος, σύμφωνα με γαλλικά ΜΜΕ, εκτιμάται
πλέον σε 11 δισεκατομμύρια ευρώ. Κάποια από αυτά τα λεφτά αφορούν τον
καθαρισμό του Σηκουάνα και άλλα έργα που θα μείνουν στην πόλη. Ωστόσο,
είναι δυνατόν οι πολίτες να χρειάζεται να βγαίνουν στους δρόμους για
διεκδικήσεις απείρως χαμηλότερου κόστους, να χρειάζεται να στήνουν
οδοφράγματα, να συγκρούονται με τις δυνάμεις ασφαλείας για ζητήματα που
έχουν να κάνουν με την επιβίωση τους, ενώ ξοδεύονται δισεκατομμύρια για
μια φιέστα; Παγκόσμιας προβολής μεν, αλλά φιέστα.
Κάποιος μπορεί να αντιτάξει πως υπήρχε χορηγός, πως δεν ήταν τα λεφτά
των φορολογουμένων πολιτών. Αλλά και πάλι… Δεν αποτελεί ύβρη να
πεθαίνουν άνθρωποι από την πείνα, να ερημώνονται χώρες, οι οποίες
μάλιστα ήταν αποικίες που τις έχουν απομυζήσει αποικιοκράτες της δύσης,
ενώ την ίδια ώρα να σκορπίζονται με τόση ευκολία αμύθητα ποσά; Ποσά που
θα μπορούσαν να σώσουν μια ολόκληρη χώρα, να μην αναγκάζονται οι
άνθρωποι της να την εγκαταλείπουν.
Κάθε τέσσερα χρόνια μια χώρα ξοδεύει δισεκατομμύρια για τη διοργάνωση
των Ολυμπιακών Αγώνων. Δημιουργούνται έργα τα οποία στη συνέχεια
παραμένουν αναξιοποίητα. Από την Βραζιλία μέχρι την Αθήνα υπάρχουν τα
κουφάρια των ακριβών αυτών έργων. Τα οποία δημιουργήθηκαν εις βάρος του
φυσικού περιβάλλοντος σε μια εποχή που προστατεύουμε το περιβάλλον με τα
καλαμάκια και τα πώματα των μπουκαλιών. Σαφώς και δεν γίνεται να
μετριούνται όλα με ορθολογικά κριτήρια. Σαφώς οι άνθρωποι θα
διασκεδάσουμε, θα δημιουργήσουμε, θα ξεχάσουμε τα προβλήματα της
ανθρωπότητας, θα κάνουμε υπερβολές. Ακόμα και στις υπερβολές όμως
υπάρχει μέτρο. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν έχουν πλέον σχέση με το μέτρο,
αξία στην οποία οι αρχαίοι Έλληνες που θεσμοθέτησαν τους Ολυμπιακούς
έδιναν ιδιαίτερη σημασία.
«Ο θείος μου Fuat Niyazi ήταν μόλις 20 χρονών όταν τον απήγαγαν
κάποιοι Ελληνοκύπριοι ενώ πήγαινε από τη Λάρνακα στο Μαρί (Tatlisu)
στις 12 Μαΐου 1964. Δεν γνώρισα ποτέ τον θείο μου. Όταν έγινε
‘αγνοούμενος’, ήμουν μόλις ενός έτους. Αλλά από τότε που θυμούμαι τον
εαυτό μου, μεγάλωσα μαζί του. Τη Μέρα της Μητέρας, η δασκάλα μας πήγαινε
στις οικογένειες των μαρτύρων και μας έβαζε να διαβάζουμε ποιήματα. Μια
τέτοια μέρα, ενώ διάβαζα το ποίημα, σήκωσα το κεφάλι και είδα τη μητέρα
μου να κλαίει ήσυχα και δεν μπόρεσα να τελειώσω την ανάγνωση. Ο θείος
μου Fuat είχε έρθει να μας δει στη Λάρνακα. Η μητέρα μου σε όλη της τη
ζωή ζούσε πάντα με το ‘τι θα γινόταν αν’, αφού δεν μπορούσε να τον
εμποδίσει να φύγει για να πάει στο Μαρί. Δεν έχω ξεχάσει ποτέ ότι η
μητέρα μου ξεστόμισε τις λέξεις ‘Αγαπημένε μου Fuat’ καθώς πέθαινε. Είδα
τον πόλεμο το 1974, έζησα την προσφυγοποίηση και παρά το γεγονός ότι
ήμουν ένα 10χρονο παιδί, είδα ανθρώπους να σκοτώνονται στον πόλεμο
μπροστά στα μάτια μου. Στο όνομα της οικογένειάς μας, ευχαριστώ όλους
όσους συνέβαλαν στην ανεύρεση των οστών του αγαπημένου μας θείου Fuat
Niyazi.
Είχε ξανθά μαλλιά και γαλανά μάτια, όπως μας είπαν. Δεν είχα
ποτέ την ευκαιρία να τον γνωρίσω. Αλλά ζούσα σαν να τον ήξερα. Οι
συγχωριανοί του τον αποκαλούσαν ‘Ο πρίγκιπας με το άσπρο άλογο’. Το
άκουσα αυτό από αυτούς που τον γνώριζαν.
Η μόνη ανάμνηση που έχω είναι μια παλιά φωτογραφία στο
άλμπουμ μου όπου ο θείος με κρατάει στην αγκαλιά του, και τώρα, έχουμε
έναν τάφο του που μπορούμε να επισκεφτούμε. Ας αναπαυθείς εν ειρήνη
μάρτυρά μα.»
Αυτά ήταν τα λόγια της Evrim Alper Kayikchi κόρης της αδελφής
του «αγνοούμενου» Fuat Niyazi που κηδεύτηκε ακριβώς 60 χρόνια μετά από
τότε που έγινε «αγνοούμενος»: Η κηδεία έγινε στο Κοιμητήριο Μαρτύρων
Λευκωσίας στον δρόμο προς το Δίκωμο στις 12 Μαΐου 2024 και ήμασταν εκεί
για να μοιραστούμε τον πόνο της οικογένειας.
Τα 4 άτομα που σκοτώθηκαν στο χωριό Τρούλλοι.
Ένα πηγάδι στους Τρούλλους.
Τα οστά του Fuat Niyazi βρέθηκαν σε ένα πηγάδι στο χωριό
Τρούλλοι. Στις 12 Μαΐου 1964 ταξίδευε με το ταξί με πινακίδα TAM189 που
ανήκε στον Reshat Ahmet, όταν κάποιοι Ελληνοκύπριοι σταμάτησαν το ταξί
μπροστά από την Αμερικανική Ακαδημία Λάρνακας και απήγαγαν, τους τρεις
που βρίσκονταν στο ταξί. Δηλαδή, τον Reshat Ahmet, που ήταν ο οδηγός και
ιδιοκτήτης του ταξί, τον Fuat Niyazi που είχε επισκεφθεί τη Λάρνακα για
να δει την αδελφή του και τον Eshref Salih που ήταν από την Tuzla
(Έγκωμη) της Λάρνακας. Και οι τρεις δολοφονήθηκαν και θάφτηκαν στο
πηγάδι έξω από τους Τρούλλους.
Ο γνωστός φασίστας Κ. και η ομάδα του από τη Λάρνακα είχαν
σταματήσει το ταξί. Αυτή ήταν μια «δολοφονία εκδίκησης» για αυτά που
είχαν συμβεί μια μέρα νωρίτερα. Στις 11 Μαΐου 1964, ο γιος του
αστυνομικού διευθυντή Λευκωσίας Παντελίδη και δύο Έλληνες αξιωματικοί
είχαν σκοτωθεί από κάποιους Τουρκοκύπριους ενώ προσπαθούσαν να μπουν
μέσα στα τείχη της Αμμοχώστου και σε «αντίποινα» οι ελληνοκυπριακές
φασιστικές δυνάμεις άρχισαν να απαγάγουν και να σκοτώνουν αθώους
Τουρκοκύπριους στους δρόμους ή να τους παίρνουν από τους χώρους εργασίας
τους στις 11, 12, 13, 14 Μαΐου 1964 και τις επόμενες μέρες.
Ο Ξένης Χαλούμας με την ομάδα εκταφής της ΔΕΑ στο πηγάδι στο χωριό Τρούλλοι
Ο Fuat Niyazi κρατά στην αγκαλιά του τη μικρή Evrim
Τέσσερις Τ/Κ στο πηγάδι
Το 2022, ο Ξενής Χαλλούμας από την Τρεμετουσιά, του οποίου ο
πατέρας και ο θείος εξακολουθούν να είναι «αγνοούμενοι», έδειξε στους
λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων ένα πηγάδι
έξω από τους Τρούλλους. Ο Ξενής, προσπαθούσε πάντα να βοηθήσει ώστε να
βρεθούν τόποι ταφής «αγνοουμένων» και από τις δύο κοινότητες. Ο καλός
μας φίλος Ξενοφών Καλλής που πέθανε πέρσι, είχε δείξει και αυτό το
πηγάδι στη ΔΕΑ πριν μερικά χρόνια και πάντα ρωτούσε τους λειτουργούς
πότε θα πάνε να το σκάψουν αφού είχε πληροφορίες ότι εκεί είχαν ταφεί
κάποιοι Τουρκοκύπριοι. Το πηγάδι αυτό σκάφτηκε το 2022 και στο πηγάδι
βρέθηκαν τα οστά τεσσάρων Τουρκοκυπρίων. Το τέταρτο άτομο ήταν ο Mustafa
Mulla Huseyin που είχε απαχθεί νωρίτερα τον Δεκέμβριο του 1963 και ο
οποίος ήταν το πρώτο άτομο που είχε θαφτεί στο πηγάδι στους Τρούλλους.
Τα οστά του ταυτοποιήθηκαν με εξετάσεις DNA και είχαμε την κηδεία του
πέρσι την 1η Δεκεμβρίου 2023 στην Tuzla (Έγκωμη) Αμμοχώστου.
Κηδεία του Eshref Salih
Πρόσφατα είχαμε άλλη μια κηδεία στην Tuzla (Έγκωμη) της
Αμμοχώστου, αυτή του Eshref Salih. Ο Eshref Salih ήταν επίσης ένα νεαρό
αγόρι, ανύπαντρο. Όλη η οικογένειά του μετανάστευσε στο Λονδίνο πολύ
πριν τη διακοινοτική σύγκρουση του 1963, εκτός από τη μητέρα και τον
πατέρα του που είχαν παραμείνει στη Λάρνακα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες
που μου έδωσε η Shenel Zeybekoghlou που είναι η κόρη της αδελφής Sonel
του Eshref Salih, ο Eshref ήταν μόλις 19 χρονών και ήταν από την Tuzla
της Λάρνακας. Εργαζόταν ως ηλεκτρολόγος και επισκευαστής ραδιοφώνων και
άλλων ηλεκτρικών ειδών. Τη μέρα που «εξαφανίστηκε», πήγαινε στη Λάρνακα
για να επιστρέψει το ραδιόφωνο που είχε επισκευάσει. Ο πατέρας του ήταν ο
Salih Niyazi που είχε ένα καφενείο στην Tuzla της Λάρνακας και η μητέρα
του ήταν η Hatice Salih που είχε ένα μικρό μπακάλικο στο χωριό. Ο
Eshref είχε τέσσερις αδελφές και έναν αδελφό. Σήμερα ζουν μόνο μια
αδελφή και ένας αδελφός του. Η αδελφή του Ozel είχε μεταναστεύσει στο
Λονδίνο και πέθανε εκεί. Η αδελφή του Shenel ήταν επίσης στο Λονδίνο,
αλλά και αυτή πέθανε. Η Sonel, η αδελφή που δεν πήγε στο Λονδίνο αλλά
παρέμεινε στην Κύπρο, πέθανε πριν από 3 χρόνια. Η Emel, η μόνη αδελφή
που ζει στο Λονδίνο, θα κάνει εγχείρηση καρδιάς και δεν μπόρεσε να έρθει
στην Κύπρο για την κηδεία. Και ο μόνος αδελφός που ζει στο Λονδίνο
είναι ο Sheref, ο οποίος δεν μπόρεσε να επιστρέψει στην Κύπρο τα
τελευταία 15 χρόνια λόγω της κατάστασης της υγείας του. Έτσι, το μόνο
άτομο που μπορούσε να φροντίσει για την κηδεία στην Κύπρο ήταν η κόρη
της Sonel. Ως εκ τούτου, η Shenel Zeybekoghlou ήταν παρούσα στην κηδεία
εκ μέρους όλης της οικογένειας. Η κηδεία έγινε στην Έγκωμη (Tuzla) της
Αμμοχώστου στις 26 Ιουνίου 2024. Το τέταρτο άτομο του οποίου τα οστά
βρέθηκαν στο πηγάδι, πιθανότατα ο οδηγός ταξί Reshat Ahmet, περιμένει
ακόμα τα αποτελέσματα των εξετάσεων DNA.
Άποψη των εκταφών του πηγαδιού στο χωριό Τρούλλοι.
Ευχαριστίες στον Χαλλούμα και τον Καλλή
Οφείλουμε να ευχαριστήσουμε τον Ξενή Χαλλούμα που έδειξε το
πηγάδι στους ερευνητές της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων
το 2022. Παρ' όλο που ο πατέρας του και ο θείος του εξακολουθούν να
είναι «αγνοούμενοι», έδειξε την ανθρωπιά του προσπαθώντας να βοηθήσει να
βρεθούν πιθανοί τόποι ταφής, τόσο Τουρκοκυπρίων όσο και Ελληνοκυπρίων
«αγνοουμένων» χωρίς να περιμένει κανένα αντάλλαγμα. Είναι ένα λαμπρό
παράδειγμα ανθρωπιάς σε αυτό το νησί παρά τις θηριωδίες, τις δολοφονίες,
τους βιασμούς, τους θανάτους, τους φόνους και τους δολοφόνους που ποτέ
δεν λογοδότησαν για αυτά που έκαναν.
Το άλλο πρόσωπο στο οποίο πρέπει να είμαστε ευγνώμονες είναι ο
αείμνηστος Ξενοφών Καλλής ο οποίος είχε δείξει αυτό το πηγάδι στους
λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, πολύ πριν
από τον Ξενή Χαλλούμα. Είχε πληροφορίες ότι οι απαχθέντες από ένα ταξί
μπροστά από την Αμερικανική Ακαδημία Λάρνακας στις 12 Μαΐου 1964 είχαν
σκοτωθεί και θαφτεί στο πηγάδι. Χαίρομαι που τελικά σκάφτηκε το 2022 και
δόθηκε η ευκαιρία στους συγγενείς να κλείσουν οι πληγές τους, έστω και
αν ο πόνος θα παραμείνει πάντα.
Ας το αξιοποιήσουμε ως ευκαιρία για να καλέσουμε κι άλλους που
γνωρίζουν πράγματα και διστάζουν να μοιραστούν αυτά που γνωρίζουν: Ακόμα
και αν πρόκειται για μια μικρή πληροφορία, αυτή μπορεί να βοηθήσει τις
έρευνες για τους «αγνοούμενους» ώστε οι συγγενείς να βρουν επιτέλους
λίγη γαλήνη. Όπως βλέπουμε στο παράδειγμα του πηγαδιού στους Τρούλλους, η
μητέρα και ο πατέρας του Eshref Salih απεβίωσαν, οι τρεις από τις
τέσσερις αδελφές του απεβίωσαν. Ας δώσουμε την ευκαιρία στους συγγενείς
των «αγνοουμένων» να ησυχάσουν όσο βρίσκονται ακόμα στη ζωή και ας μην
μεταφέρουμε το καθήκον στα παιδιά τους να ασχοληθούν με κηδείες.
Παρακαλώ μοιραστείτε ό,τι ξέρετε για να μπορέσουμε να κλείσουμε τις
πληγές τους.
Άρης Χατζηστεφάνου | Η Εφημερίδα των Συντακτών 27/07/2024 Κάθε
δευτερόλεπτο σκανάρονται 10.000 γραμμοκώδικες σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Χωρίς αυτή τη διαδικασία, που ξεκίνησε πριν από 50 χρόνια, δεν θα
απολαμβάναμε τα πολυκαταστήματα και τα ράφια τους με τα… 15 είδη
μουστάρδας. Η ιστορία τους όμως θα μπορούσε να έχει γραφτεί με πολύ
διαφορετικούς τρόπους για τους καταναλωτές και τους εργαζόμενους.
Άλλωστε ξεκίνησε από μια παρέα που έλυσε τις διαφορές της
παρακολουθώντας την ταινία «Το βαθύ λαρύγγι».
Ο Τζόρνταν
Φριθ, καθηγητής Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Κλέμσον της Νότιας
Καρολίνας, έχει στο αριστερό του μπράτσο ένα τατουάζ με barcode. Για την
ακρίβεια πρόκειται για τον γραμμοκώδικα που αντιστοιχεί στο βιβλίο του
με τίτλο «Barcode», στο οποίο παρουσιάζει την ιστορία αλλά και τις
οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις της συγκεκριμένης εφεύρεσης.
Για
δεκαετίες η εικόνα ενός γραμμοκώδικα σταμπαρισμένου στο ανθρώπινο σώμα
ήταν στην καλύτερη περίπτωση πηγή έμπνευσης για αριστερούς
σκιτσογράφους, που το χρησιμοποιούσαν ως κριτική στον καταναλωτισμό και
την κοινωνία της επιτήρησης, και στη χειρότερη ο εφιάλτης θρησκόληπτων
συνωμοσιολόγων που έβλεπαν σε αυτόν το χάραγμα του θηρίου από την
Αποκάλυψη του Ιωάννη (καὶ ὁ ἀριθμὸς αὐτοῦ χξς). Για την Ιστορία, ο
συγκεκριμένος μύθος προέκυψε το 1982 από το βιβλίο «The Νew Money
System» της Αμερικανίδας προτεστάντισσας, Μέρι Στιούαρτ Ρελφ, στο οποίο
υποστήριζε ότι όλοι οι γραμμοκώδικες κρύβουν τον αριθμό 666 (στην πρώτη,
τη μεσαία και την τελευταία στήλη τους).
Παραδόξως πάντως, ούτε
οι επικριτές του καπιταλισμού ούτε οι εραστές των θεωριών συνωμοσίας
κατάφεραν να συλλάβουν το μέγεθος της αλλαγής που συντελέστηκε στο
παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, ύστερα από την πρώτη εμπορική χρήση του
γραμμοκώδικα σε ένα πακέτο τσίχλες που πουλήθηκε σε ένα μπακάλικο στο
Οχάιο πριν από πενήντα χρόνια.
Ο γραμμοκώδικας εισήγαγε το λιανικό
εμπόριο στην εποχή της πληροφορίας, επιτρέποντας στα καταστήματα να
έχουν ανά πάσα στιγμή απόλυτο έλεγχο για το πού βρίσκεται ένα προϊόν, σε
ποια τιμή διατίθεται και πόσο συχνά καταναλώνεται. Αυτή η γνώση
επέτρεπε να έχουν λιγότερα προϊόντα στα ράφια, αφού μπορούσαν να τα
αντικαθιστούν άμεσα από τις αποθήκες, γεγονός που άλλαξε την
αρχιτεκτονική των καταστημάτων, ενώ επέτρεψε να υπάρχει πληθώρα νέων
αγαθών σε εξαιρετικά μικρότερο χώρο (εδώ κολλάνε τα 15 είδη μουστάρδας).
Η
γνώση φυσικά είναι δύναμη και στον καπιταλισμό μετατρέπεται σε ένα
εργαλείο με το οποίο οι λίγοι μπορούν να εντείνουν τις ταξικές
ανισότητες σε βάρος των φτωχών. Καταρχήν το υψηλό κόστος των πρώτων
συσκευών που διάβαζαν barcodes σήμαινε ότι κατέληγαν μόνο στους ισχυρούς
παίκτες του λιανικού εμπορίου που κυριαρχούσαν στην αγορά και
γιγάντωναν τις επιχειρήσεις τους. Τα σημερινά πολυκαταστήματα στις ΗΠΑ
δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν χωρίς τους γραμμοκώδικες, οι οποίοι αρχικά
συνέβαλαν στη συρρίκνωση του ανταγωνισμού και στη συνέχεια επέτρεψαν την
ύπαρξη καταστημάτων-μεγαθηρίων, τύπου Walmart, που ξεπερνούν σε μέγεθος
και πολυπλοκότητα τις ανάγκες μιας κωμόπολης.
Παράλληλα, όπως
εξηγούσε εδώ και δεκαετίες ο Άλβιν Τόφλερ, η συγκέντρωση της πληροφορίας
στα χέρια των καταστηματαρχών άλλαξε και τις σχέσεις εξουσίας των
ιδιοκτητών απέναντι στους πελάτες και (θα συμπληρώναμε εμείς) τους
εργαζόμενους. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα στις αποθήκες της Amazon η
ανάγνωση κάθε barcode δεν προσφέρει πληροφορίες μόνο για τη θέση ενός
προϊόντος, αλλά και για την ταχύτητα εργασίας κάθε υπαλλήλου σε επίπεδο
δευτερολέπτου.
Προφανώς, όπως συμβαίνει πάντα, δεν ήταν η
τεχνολογική εξέλιξη που άλλαξε το σύστημα και τις σχέσεις εργασίας. Όπως
θα μας εξηγούσαν όμως όσοι έχουν θητεύσει στον διαλεκτικό υλισμό,
προκάλεσε τόσες ποσοτικές αλλαγές οι οποίες τελικά οδήγησαν και σε
ποιοτικές μεταβολές.
Η ιστορία του γραμμοκώδικα όμως δεν θα
έπρεπε να σημαίνει αναγκαστικά την ενίσχυση των μονοπωλίων σε βάρος
καταναλωτών και εργαζομένων. Όπως εξηγούσε παλαιότερα ο οικονομικός
αρχισυντάκτης του «The Atlantic», Σααχίλ Ντεσάι, οι δημιουργοί των
πρώτων εφαρμογών για barcodes ήθελαν να παρουσιάσουν ένα κοινό και
κυρίως ανοιχτό σε όλους σύστημα με το οποίο θα μπορούσαν να καταγράφουν
κάθε προϊόν σε όλα τα καταστήματα – κυρίως δηλαδή στα μπακάλικα και τα
σούπερ μάρκετ που χρειάζονταν τη σχετική τεχνολογία. Σε όρους
πληροφορικής δηλαδή, θα λέγαμε ότι σκέφτονταν σαν τους δημιουργούς των
Linux και όχι σαν τη Microsoft ή την Apple. Ακόμη και όταν βρέθηκαν
αντιμέτωποι με ανταγωνιστικές εκδοχές, καθώς κάθε σχεδιαστής πρότεινε τη
δική του εκδοχή, έλυσαν τις διαφορές τους όχι με πόλεμο αλλά με έρωτα:
με πρωτοβουλία ενός ισχυρού παράγοντα του λιανικού εμπορίου
συγκεντρώθηκαν σε ένα τσοντοκινηματογράφο του Σαν Φρανσίσκο και
παρακολούθησαν μαζί την ταινία «Το βαθύ λαρύγγι». Το αποτέλεσμα (με
μερικές ακόμη διαμεσολαβήσεις) ήταν να συμφωνήσουν στην εκδοχή που είχε
προτείνει η IBM και την οποία γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.
Προφανώς, η
διαδικασία δεν αποτελούσε κάποιο είδος σοσιαλιστικής καινοτομίας για το
καλό της ανθρωπότητας, αλλά μια καλά μελετημένη επιχειρηματική απόφαση.
Εξέφραζε όμως μια εποχή που το σύστημα διατηρούσε μερικά ψήγματα
λογικής και φαίνεται να απέχει έτη φωτός από τη σημερινή κατάσταση, όπου
οι εταιρείες δεν μπορούν να συμφωνήσουν ούτε καν σε ένα κοινό καλώδιο
με το οποίο θα φορτίζουμε όλες τις συσκευές τους.
Κανένας βέβαια από τους «πατέρες» του barcode δεν θα μπορούσε να φανταστεί τις αλλαγές που θα επέρχονταν. Τελικά «οι δημιουργοί του γραμμοκώδικα ήταν οι Οπενχάιμερ του καπιταλισμού»
εξηγούσε ο Σααχίλ Ντεσάι, αναφερόμενος στον άνθρωπο που δημιούργησε την
ατομική βόμβα και συνειδητοποίησε πρώτος τις τρομακτικές επιπτώσεις από
τη χρήση της.
Θυμάται κανένας πότε αποφασίστηκε να φέρουμε φυσικό αέριο για την
ηλεκτροπαραγωγή της ΑΗΚ, ώστε να ξεφουσκώσουν λίγο οι λογαριασμοί μας
του ηλεκτρισμού και να απαλλαγούμε από τα πρόστιμα εκατομμυρίων που
πληρώνουμε για τους ρύπους;
Πού να θυμάται; Δεν είναι δα και προχτεσινή απόφαση. Εγώ για να
θυμηθώ έψαξα μια ωραία μελέτη του συνάδελφου μου Πανίκου Χαραλάμπους κι
έπαθα πλάκα όταν είδα τις ημερομηνίες. Όχι ότι είχα καμιά αμφιβολία για
την ανικανότητα όσων έχουν ευθύνες να προωθούν σοβαρά ζητήματα, αλλά τόσο πολύ δεν το περίμενα. Μάλλον, πρέπει να το πάρουμε απόφαση: Δεν μπορούμε. Δεν μας περνά.
Στις 8 Οκτωβρίου 2001, λοιπόν, η κυβέρνηση Γλαύκου Κληρίδη ανακοίνωσε ότι αποφασίστηκε η προμήθεια φυσικού αερίου για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής. Ο υπουργός Εμπορίου Νίκος Ρολάνδης
(αείμνηστοι και οι δύο από πολλά χρόνια πια), δήλωνε μετά από σχετική
σύσκεψη ότι «το θέμα της προμήθειας φυσικού αερίου στην Κύπρο άρχισε να
μπαίνει σε τροχιά πραγμάτωσης» και ότι «ο βασικός
πελάτης σε πρώτο στάδιο θα είναι η Αρχή Ηλεκτρισμού, η οποία ετοιμάζεται
ήδη για τη λειτουργία της τέταρτης μονάδας της με φυσικό αέριο». Είχε
και ημερομηνίες: «Τοποθετούμε αυτή τη λειτουργία περί το έτος 2006».
Φέτος τον Οκτώβριο θα κλείσουμε στρογγυλά 23 χρόνια από εκείνη την
απόφαση και 18 από την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας. Και τότε
πιθανότατα θα ανακαλύψουμε ότι ακόμα ψάχνουμε τρόπο να ξεπεραστεί η περιπέτεια με τους Κινέζους που ξεκίνησαν το τερματικό όπου θα έρχεται το αέριο και έφυγαν με αέρα κοπανιστό στα χέρια μας.
Η απόφαση για το τερματικό ανακοινώθηκε, επίσης από τον Νίκο Ρολάνδη,
τον Δεκέμβριο 2002, ο οποίος μετά από νέα σύσκεψη είπε ότι η τελεσίδικη απόφαση
προνοούσε δημιουργία ενεργειακού κέντρου στο Βασιλικό και κατασκευή
τερματικού παραλαβής, αποϋγροποίησης και αποθήκευσης φυσικού αερίου.
Τότε μάλιστα υπολογιζόταν ότι το κόστος του έργου θα ήταν 200 με 250 εκατομμύρια δολάρια. Δηλαδή, γύρω στα 185 με 230 εκατομμύρια ευρώ (σημερινές ισοτιμίες). Σήμερα το έργο υπολογίστηκε πάνω από €500 εκατομμύρια.
Όλα αυτά τα χρόνια που μεσολάβησαν οι αποφάσεις άλλαζαν όποτε άλλαζε η κυβέρνηση. Μετά τον Κληρίδη, η κυβέρνηση Τάσσου Παπαδόπουλου αποφάσισε να προχωρήσει την εισαγωγή φυσικού αερίου πρώτα με πλωτή μονάδα
αποϋγροποίησης για να ξεκινούσε αμέσως, και μετά να μελετηθεί οριστική
λύση με την ανέγερση χερσαίου τερματικού. Ούτε αυτό έγινε.
Μετά ήρθε η κυβέρνηση Δημήτρη Χριστόφια και ξεκίνησαν νέες μελέτες. Αλλά η προσοχή όλων πήγε και στο φυσικό αέριο της κυπριακής ΑΟΖ και τα κάναμε εντελώς σαλάτα. Μετά η κυβέρνηση Νίκου Αναστασιάδη,
ξεκίνησε ξανά την επιθετική προσπάθεια για το τερματικό και έκανε ένα
μεγάλο βήμα με την ανάθεση στην κινεζική κοινοπραξία την κατασκευή του
στο Βασιλικό. Ο υπουργός Εμπορίου, Γιώργος Λακκοτρύπης, τοποθετούσε την εισαγωγή φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή αρχικά το 2016.
Τα γράψαμε προχτές τα παρατράγουδα που οδήγησαν τώρα στην αποχώρηση
των Κινέζων και στην αναζήτηση νέων λύσεων. Έχει Σχέδιο Β, λέει η
παρούσα κυβέρνηση, όπως είχαν σχέδια και όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Το μόνο σίγουρο είναι ότι εμείς συνεχίζουμε να πληρώνουμε
πανάκριβο ρεύμα το οποίο επιβαρύνεται και με €300 εκατομμύρια το χρόνο
πρόστιμα ρύπων, διότι η ΑΗΚ συνεχίζει να παράγει ρεύμα με μαζούτ.
Η πλάκα είναι ότι η ΑΗΚ άκουσε τις ανοησίες τους (τι άλλο να έκανε;) και επένδυσε €450 εκατομμύρια σε μονάδες παραγωγής μεικτού κύκλου, ώστε να ήταν έτοιμη να χρησιμοποιήσει φυσικό αέριο ως καύσιμη ύλη από το 2008.
Και τόσα χρόνια λειτουργεί αυτές τις μονάδες με ντίζελ. Όταν και εάν
έρθει το φυσικό αέριο θα έχουν αχρηστευθεί και θα θέλει καινούργιες.
Δεν μας φτάνουν όλα αυτά, τώρα θέλουν να πληρώνουμε και προκαταβολικά πάνω στους λογαριασμούς της ΑΗΚ, για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης.
Άλλα σχέδια αυτά! Πάλι με την υπόσχεση πως όταν γίνει το έργο (εδώ
μιλάμε πια για έργο δισεκατομμυρίων, όχι παίξε γέλασε) θα έχουμε
εξοικονομήσεις στους λογαριασμούς μας. Να πληρώνουμε από τώρα ένα
χαράτσι (μικρό, λένε!) για να αγοράσουμε ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα μας
συμφέρει. Ε, είμαστε για κλάματα!
Τούτες τις μέρες ξεδιπλώσαμε τις θύμησες μας, άλλοι δημόσια κι άλλοι
ιδιωτικά. Μεταξύ άλλων, θυμηθήκαμε και τα βιώματα μας σε καταυλισμούς,
μέσα σε τσαντίρια.
Πώς είναι να ζεις σε ένα χέρσο έδαφος, κάτω από μια τέντα, να
τσαλαβουτάς στη λάσπη τον χειμώνα που βρέχει, να ψήνεσαι το καλοκαίρι,
να προσπαθείς να μην ακούς τι γίνεται στο διπλανό τσαντίρι, να μην
κλείνεις μάτι για νύχτες ολάκερες, η μάνα να μαγειρεύει στον ίδιο χώρο,
εσύ να διαβάζεις, ο πατέρας να προσπαθεί να συναρμολογήσει μια συσκευή
που κάπου βρήκε πεταμένη, ο αδελφός να φτιάχνει ένα χαρταετό με μια
παλιά εφημερίδα.
Τέσσερεις άνθρωποι εγκλωβισμένοι για ενάμιση χρόνο σε ένα πανί 1Χ1
χωρίς να ομολογούν τις σκέψεις και κυρίως τους φόβους τους. Να
εστιάζουν στην ελπίδα τροφοδοτώντας ο ένας τις ψευδαισθήσεις του άλλου.
Πώς είναι να ζεις σήμερα σε ένα τσαντίρι, στη μέση του πουθενά, σε ένα άγνωστο και εχθρικό τόπο, σε θερμοκρασίες από 38ο μέχρι 44ο υπό σκιά; Τι είδους ψευδαισθήσεις μπορείς να τρέφεις; Αυτά δεν είναι ερωτήματα που μας αφορούν πλέον.
Ας έμεναν στα σπίτια τους (αν έχουν). Ας μην υπέβαλλαν τον εαυτό τους
σε αυτό το μάταιο ταξίδι (όποιοι κι αν είναι οι λόγοι για τους οποίους
επέλεξαν το άγνωστο). Αυτές είναι οι απαντήσεις που δίνουμε
στους εαυτούς μας και θα δίναμε και στον δημοσιογράφο της βρετανικής
εφημερίδας «Guardian» αν μας ρωτούσε, πριν γράψει το ρεπορτάζ για τους 53 ανθρώπους που είναι για μήνες τώρα εγκλωβισμένοι στη νεκρή μας ζώνη. Αλήθεια,
τι σκέφτονται εκείνοι που πρέπει να αποφασίσουν για αυτούς τους
ανθρώπους; Θα πρέπει να παραμείνουν εκεί προς παραδειγματισμό και
αποτροπή όσων θέλουν να αποτολμήσουν το ίδιο ταξίδι;
Θα πρέπει να παραμείνουν εκεί ως απτή απόδειξη πως
χειριζόμαστε καλά το μεταναστευτικό και δεν επιτρέπουμε σε κανένα να
πατήσει το πόδι του χωρίς άδεια στην Κύπρο; Πως εδώ δεν είναι
μπάτε σκύλοι αλέστε; Και μέχρι πόσο θα πρέπει να είναι εκεί; Θα πρέπει
οι 53 να σηκώσουν όλο το βάρος για ένα δισεπίλυτο παγκόσμιο πρόβλημα; Οι ίδιοι ούτε μπρος μπορούν να πάνε πλέον, ούτε πίσω. Είναι στ’ αλήθεια εγκλωβισμένοι και ελπίζουν στην καλοσύνη μας.
Να φύγουν από εκεί, να πούνε την εκδοχή τους για το γιατί ψάχνουν νέα πατρίδα, να εξεταστεί, και, ναι, μπορεί και να απορριφθεί. Και τότε να επιστρέψουν πίσω, έχοντας μάθει πως δεν υπάρχει πουθενά παράδεισος. Κι αν υπάρχει, οι θέσεις είναι κατειλημμένες.
Ένα παιδί που γεννήθηκε στη Σερβία, βρέθηκε στην Κύπρο για να
γλυτώσει από τους βομβαρδισμούς το 2001. Από το 2013 όταν πήρε το
κυπριακό διαβατήριο εκπροσωπεί την Κύπρο σε όλες τις μεγάλες
διοργανώσεις καταγράφοντας σημαντικές διακρίσεις. Μίλαν Τραΐκοβιτς το
όνομά του. Είναι αυτός που θα κρατά τη σημασία της Κύπρου στην τελετή
έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στου Παρισιού.
Κάποιοι (θα τους χαρακτηρίσω αλλόφρονες για να μην χρησιμοποιήσω άλλο
χαρακτηρισμό) ενοχλήθηκαν γιατί έχει επιλεγεί το παιδί αυτό να κρατά τη
σημαία της Κύπρου. Προσπάθησαν με διάφορα τεχνάσματα να κρύψουν τον
πραγματικό λόγο και ζητούσαν να μάθουν γιατί αυτός και όχι κάποιος
άλλος. Βλέπετε ήθελαν κάποιο με ποιο… ελληνικό όνομα, αλλά ντρέπονταν να
το πουν ευθέως.
Κι αναγκάστηκε ο Μίλαν να βγει και να γράψει την ιστορία του και να δώσει εξηγήσεις για το ποιος είναι: «Είμαι
ο Μίλαν Τράικοβιτς. Γεννήθηκα στη Σερβία το 1992. Το 2001 μετακόμισα
στη Κύπρο με την οικογένεια μου για μια καλύτερη ζωή μετά τους
βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ. Πήγα στο δημοτικό σχολείο Αγίου Τύχωνα, γυμνάσιο
Αγίου Αθανασίου και στο λύκειο Λινόπετρας αποφοιτώντας το 2011 με
αριστείο. Σπούδασα πολυμέσα και γραφικές τέχνες στο Τεχνολογικό
Πανεπιστήμιο Κύπρου και το 2015 πήρα το πτυχίο μου. Μετά τις σπουδές μου
εντάχθηκα στην Εθνική φρουρά και τελείωσα τη σχολή μαχητών με κόκκινο
μαχητόσημο. Είμαι παντρεμένος με τη Κύπρια Νίκη Σταύρου. Παντρευτήκαμε
σε ορθόδοξο ναό, με κουμπάρο τον παιδικό μου φίλο Κύπριο Κώστα Κυνηγό.
Πήρα το κυπριακό διαβατήριο το 2013 και από εκείνη τη μέρα αντιπροσωπώ
τη Κύπρο σε όλες τις μεγάλες διοργανώσεις με πολλές διακρίσεις. Στους
Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι θα κρατάω τη σημαία της Κύπρου με πολύ
περηφάνεια. Όλοι οι αθλητές μπορούσαν να την κρατήσουν και το ίδιο
περήφανοι θα είμασταν όλοι μας. Ο Παύλος θα είναι στη Μασσαλια λόγο της
θάλασσας, ο Μάριος αγωνίζεται την επόμενη μέρα και είναι πιο σωστό να
ξεκουραστεί, εγώ έχω 10 μέρες μέχρι τον αγώνα μου και δέχτηκα να την
πάρω με πολλή περηφάνεια. Το πόσο Κυπραίος νιώθω και είμαι το δείχνουν
τα αποτελέσματα μου και η ανθρωπιά μου. Καλή επιτυχία σε όλη την
κυπριακή αποστολή».
Μέσα σε 207 λέξεις ο Μίλαν μας κάνει ήδη να νοιώθουμε άβολα για το
ποιος είναι και τι έχει ήδη πετύχει. Αλήθεια πόσοι Κύπριοι έχουν πετύχει
το μίνιμουμ που πέτυχε στη ζωή του ο Μίλαν; Εμείς ούτε στο όνειρό μας
δεν μπορούμε να φανταστούμε μια από τις επιτυχίες του Μίλαν, πόσο δε τη
συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ο Μίλαν Τραΐκοβιτς δεν έχει ανάγκη
να δώσει λογαριασμό σε κανένα. Και έχει κάθε δικαίωμα να κρατά τη σημαία
της Κύπρου στα χέρια του.
Φειδίας Παναγιώτου. Ένα παιδί γέννημα θρέμμα της Κύπρου ένα
ελληνικότατο ονοματεπώνυμο. Βρίζει τους συγγενείς των αγνοουμένων,
συμπεριφέρεται αγενώς και απρεπώς, παρουσιάζει σε βίντεο τη συνεργάτιδά
του στο ευρωκοινοβούλιο κατά τρόπο εξευτελιστικό, εκμεταλλεύεται κόσμο
προσφέροντας ευρώ προκειμένου να ανεβάσει βίντεο στο διαδίκτυο.
Προσπαθεί να δικαιολογηθεί μέσα από ένα κακόγουστο βίντεο και χωρίς να
γράψει μια λέξη για να πει ότι τον ανάγκασαν να απολογηθεί, ενώ βλέπει
να τον πολεμούν τα κόμματα και να τον εκμεταλλεύονται οι δημοσιογράφοι.
Πρόκειται για ένα παράτυπο και τίποτε περισσότερο.
Η κοινωνία μας έχει ανάγκη από παιδιά όπως τον Μίλαν. Δεν έχει καμιά
απολύτως ανάγκη από τον Φειδία. Η Κύπρος μπορεί να νοιώθει υπερήφανη που
ο Μίλαν Τραΐκοβιτς θα κρατά τη σημαία της στα χέρια του. Η Κύπρος δεν
μπορεί σε καμιά περίπτωση να αισθάνεται οτιδήποτε που την εκπροσωπεί στο
ευρωκοινοβούλιο ο Φειδίας Παναγιώτου.
Δύο μήνες μετά την κατάρρευση της συμφωνίας με την Kition και το
φιάσκο της επένδυσης σε λιμάνι και μαρίνα δεν είναι λίγοι στη Λάρνακα
που βλέπουν με ανακούφιση τις εξελίξεις. Τώρα που τέλειωσαν οι τοπικές
εκλογές και κατακάθισε η σκόνη δόθηκε η ευκαιρία στις ψύχραιμες και
λογικές φωνές να επικρατήσουν. Πλέον οι φορείς της πόλης ζητούν
μικρότερα και πιο βιώσιμα έργα από το κράτος, με την αρχή να γίνεται με
τη μαρίνα που χρήζει αναβάθμισης.
Κάπως έτσι από το… €1.2 δισ. και τις χιλιάδες οικιστικές μονάδες που
θα δημιουργούσαν ένα «τείχος» από τις Φοινικούδες μέχρι το λιμάνι,
φτάσαμε στα περίπου €30-€40 εκατ. Τόσο κοστολογούνται από την ad hoc
επιτροπή, που δημιούργησαν οι φορείς της Λάρνακας, τα έργα που πρέπει να
γίνουν σε πρώτη φάση, προκειμένου ν’ αλλάξει η εικόνα της μαρίνας.
Τα έργα ζητείται όπως τα πραγματοποιήσει η Κυβέρνηση βασιζόμενη στα
σχέδια της Kition Ocean Holdings, που πιστεύεται πως με βάση τη συμφωνία
περιέρχονται και αυτά στην κατοχή του κράτους. Μεταξύ άλλων ζητείται η
κατασκευή yacht club κόστους €12 εκατ. στο οποίο υπάρχουν πρόνοιες για
εστιατόρια, καταστήματα και στέγαση κρατικών υπηρεσιών, εκσυγχρονισμός
των υποδομών ελλιμενισμού που κοστολογήθηκε περίπου στα €10 εκατ.,
τοπιοτέχνηση, καθώς και βελτίωση του υφιστάμενου χώρου στάθμευσης. Σ’
ό,τι αφορά στο λιμάνι προκρίνεται η πρόταση της Αρχής Λιμένων ως προς τη
διαχείριση και ανάπτυξη και η επιθυμία είναι η μεταφορά των ρυπογόνων
φορτίων στο λιμάνι Βασιλικού.
Τον τελικό λόγο βέβαια έχει η Κυβέρνηση, που οφείλει, ωστόσο, ν’
ακούσει τα θέλω μιας πόλης που κατάλαβε, έστω και την υστάτη, πως ο
χαρακτήρας της και οι πραγματικές της ανάγκες, δεν πρέπει να θυσιαστούν
στο βωμό της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης και του κέρδους των λίγων, όπως
έγινε σε άλλες περιοχές. Πλέον αυξάνονται ολοένα και περισσότερο αυτοί
που παραδέχονται πως το έργο του €1.2 δισ. δεν σχεδιάστηκε με βάση τις
πραγματικές ανάγκες της Λάρνακας, αλλά είχε σχέση με το πρόγραμμα
πολιτογραφήσεων που ήταν τότε σε ισχύ. Αυτό που εκτιμάται πως προσέλκυσε
το ενδιαφέρον των επενδυτών για το έργο, για να είμαστε πιο ξεκάθαροι,
δεν ήταν η αξιοποίηση του λιμανιού και της μαρίνας και η δημιουργία
χιλιάδων θέσεων εργασίας όπως διαφημιζόταν, αλλά οι εκατοντάδες
οικιστικές μονάδες που θα πωλούνταν σε άλλους «επενδυτές», που ήθελαν
ευρωπαϊκό διαβατήριο. Το πιθανότερο, δηλαδή, θα δημιουργείτο και στη
Λάρνακα μια νεκρή πολιτεία, όπως σε πολλούς πύργους της Λεμεσού. Το τι
συνέβη θα το δει η Ελεγκτική Υπηρεσία, ακόμη όμως κι εάν δεν βρεθεί κάτι
μεμπτό στη σύμβαση που έχει υπογραφεί, οφείλει να απασχολήσει σοβαρά ο
σχεδιασμός και η αδειοδότηση έργων που καμία σχέση έχουν με τις ανάγκες
των κατοίκων και τη βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων.
Το πάθημα από το λιμάνι-μαρίνα πρέπει, όμως, να γίνει μάθημα και για
τις υπόλοιπες περιοχές της πόλης κάποιες εκ των οποίων την έχουν δει…
Νέα Υόρκη, με τα ενοίκια να έχουν φτάσει στον Θεό και τα νεαρά ζευγάρια
ν’ αναγκάζονται πλέον να επιλέγουν απομακρυσμένες περιοχές της επαρχίας.
Αυτό δεν είναι βιώσιμη ανάπτυξη και σίγουρα δεν είναι αυτό που θέλουν
οι κάτοικοι της πόλης.
Δημοτικός σύμβουλος στη Σαντορίνη κάλεσε προχθές τους κατοίκους του
νησιού να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους γιατί αναμένονταν να
αποβιβαστούν από κρουαζιερόπλοια 17,000 επισκέπτες!! Το εν λόγω κάλεσμα,
όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε αντιδράσεις.
Ο υπερτουρισμός είναι μία πραγματικότητα σε πολλά μέρη του κόσμου.
Στην Κύπρο δεν μπορούμε να μιλάμε για υπερτουρισμό, λόγω του μεγέθους
του νησιού όμως, των υποδομών και των παροχών, υπάρχουν μέρη όπου τα
κακά του υπερτουρισμού είναι υπαρκτά. Για παράδειγμα, το να διακινηθεί
κάποιος στο δρόμο Πόλης Χρυσοχούς-Λατσί. Μία διαδρομή δέκα λεπτών μπορεί
να χρειαστεί μία ώρα κατά τον Ιούλιο και Αύγουστο. Και τι θα γίνει αν
κάποιος χρειαστεί κάτι επείγον; Να μεταβεί σε γιατρό, για παράδειγμα. Το
ίδιο και στον Πρωταρά. Οι δε παραλίες είναι κατειλημμένες, εξ ου και
καθιερώθηκε η εγωιστική εξυπνάδα με την τοποθέτηση πετσετών από βραδύς,
ως ένδειξη πως είναι reserved. Κι αυτό δεν γίνεται μόνο στον Πρωταρά. Οι
ντόπιοι στο παρόν στάδιο δεν διαμαρτύρονται. Μετρούν τις εισπράξεις,
τρίβουν τα χέρια και παρακαλούν και για άλλους επισκέπτες.
Στο μεταξύ, το νερό λιγοστεύει. Οι ντόπιοι καλούμαστε να το
χρησιμοποιούμε με φειδώ. Βγαίνουν από το συρτάρι παλιές οδηγίες και το
επόμενο βήμα θα είναι οι περικοπές. Στους τουρίστες ποιος θα πει να μην
αφήνουν τη βρύση ανοικτή όταν πλένουν τα δόντια τους, να μην γεμίζουν τη
μπανιέρα, να μην μένουν ώρα κάτω από τους ντους…; Στις ενοικιαζόμενες
βίλες ποιος θα επιβάλει να μην ποτίζεται το γρασίδι με τρεχούμενο νερό;
Τα γήπεδα γκολφ πόσο νερό χρειάζονται για να θυμίζουν λιβάδια στην
αγγλική εξοχή;
Στην Ισπανία το τελευταίο διάστημα, το κίνημα κατά του υπερτουρισμού
έχει φουντώσει και συχνά πυκνά διοργανώνονται συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας
κατά του φαινομένου που επηρεάζει την ποιότητα ζωής των μόνιμων
κατοίκων. Το ίδιο και σε πόλεις όπως Βενετία, Ντουμπρόβνικ, Άμστερνταμ,
Πράγα… όπου οι ντόπιοι όχι μόνο ασφυκτιούν σε δρόμους πλημμυρισμένους
από κόσμο, αλλά δεν βρίσκουν καν στέγη για να νοικιάσουν.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Guardian, ο τουρισμός, προωθούμενος από
διψασμένα για έσοδα δημοτικά συμβούλια, φθηνές πτήσεις και το Airbnb,
έχει λάβει διαστάσεις τέρατος. Μετά την κατακόρυφη πτώση που γνώρισαν
κατά τη διάρκεια της Covid, οι αριθμοί του τουρισμού εκτινάσσονται ξανά
στα ύψη και αναμένεται να ξεπεράσουν τα προ-πανδημικά επίπεδα αυτό το
καλοκαίρι. Το αποτέλεσμα είναι οι πιο δημοφιλείς προορισμοί πόλεων να
φιλοξενούν πλέον 20 ή περισσότερους επισκέπτες ανά ντόπιο.
Πολλές πόλεις εισάγουν ή αυξάνουν τα τέλη επίσκεψης δημοφιλών χώρων,
αλλά μοιάζει να μην αρκετά αποτελεσματικό. Η Γαλλία, όπου το 80% των
επισκεπτών συγκεντρώνεται στο 20% της χώρας, έχει ξεκινήσει καμπάνια
καλώντας τους επισκέπτες τουρίστες να ξεφύγουν από την πεπατημένη.
Σύμφωνα με τις Αρχές, οι τουριστικές εισροές στη γαλλική Ριβιέρα
απειλούν και το περιβάλλον. Εδώ ακόμα κτίζουμε τουριστικές μονάδες.
Ήτανε λέει η απογοήτευση προς το κατεστημένο. Ήτανε η διάθεση για ένα
χαστούκι στα κόμματα. Η επιθυμία για αλλαγή. Ήτανε όλα αυτά καθώς κι η
ελαφρότητα με την οποία εκλαμβάνουμε τη σημασία της ψήφου. Κυρίως αυτό.
Πολλοί, ίσως ποτέ στη ζωή μας να ψηφίσαμε κάποιον γιατί πιστεύαμε
απόλυτα στα όσα έλεγε, έκανε και αντιπροσώπευε. Ωστόσο, σε μια πλειάδα
υποψηφίων πάντα υπάρχει κάτι από το οποίο να πιαστείς, να κρίνεις και να
αποφασίσεις. Το μη χείρον βέλτιστο. Σαφώς και θα θέλαμε να είναι αλλιώς
τα πράγματα, να έχουμε να αποφασίσουμε ανάμεσα σε ανθρώπους που μας
εμπνέουν, που τους εμπιστευόμαστε, που πιστεύουμε ότι μπορούν να τα
καταφέρουν να σπρώξουν τα πράγματα μπροστά, να επιφέρουν αλλαγές για
καλύτερες συνθήκες. Προσόντα τα οποία δεν είχε ο Φειδίας Παναγιώτου.
Είναι ένας νέος που έκανε πολύ χαμηλού επιπέδου φάρσες και υπέβαλλε τον
εαυτό του, καθώς και άλλους, σε άνευ νοήματος δοκιμασίες. Μπορεί να έχει
κι άλλες ιδιότητες και ταλέντα, αλλά αυτό που έβλεπαν οι ψηφοφόροι ήταν
τούτο: Ένας καλός γνώστης της τεχνολογίας (και της ψυχολογίας της
μάζας/αυτό ίσως και χωρίς να το συνειδητοποιεί). Ένας κακόγουστος φαρσέρ
που έκανε τη φάρσα επάγγελμα. Με πολύ καλά εισοδήματα μάλιστα όπως
καυχιόταν, αν και στην επίσημη δήλωση του εμφανίζεται σαν ένας
χαμηλόμισθος ελεύθερος επαγγελματίας.
Τον κακόγουστο αυτό φαρσέρ επέλεξαν 71,330 ενήλικοι πολίτες να τους
εκπροσωπεί στην Ευρωβουλή. Ένα χώρο όπου παρέχεται δωρεάν ανθρακούχο
νερό –όπως διαπίστωσε και μας ενημέρωσε ευθύς αμέσως με την ανάληψη των
καθηκόντων του- αλλά ο οποίος δεν προσφέρεται για εκδηλώσεις
διαμαρτυρίας και υπενθύμισης τραγωδιών. Εξάλλου οι τραγωδίες δεν έχουν
θέση σε ένα χαζοχαρούμενο κόσμο, όπου άνθρωποι μπορούν να γελούν με
ευτελείς φάρσες.
Για τον Φειδία Παναγιώτου λοιπόν, το να έχει μεγαλώσει κάποιος χωρίς
να γνωρίσει τον πατέρα του, γιατί σκοτώθηκε πολεμώντας για να υπάρχει
έστω και μισή πατρίδα να κάνουμε πλακίτσες, είναι ένα άνευ σημασίας
γεγονός. Το να μην γνωρίζεις τι έχει απογίνει ο γονιός σου, το να
μεγαλώσεις αναμένοντας πως κάποια μέρα θα γίνει το θαύμα και θα γυρίσει,
επίσης δεν σημαίνει τίποτα μετά από πενήντα χρόνια. «Εν τζιαι μόνο εσύ
κόρη μου που είσαι ορφανή», «τζιαι γω έχω θείο αγνοούμενο αλλά εν κάμνω
έτσι» απάντησε ο νέος μας Ευρωβουλευτής σε μέλη του «Συνδέσμου
Συζύγων/Τέκνων Αγνοουμένων οι 1619». Κι οι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν
τέτοιο σοκ σε βαθμό που έμεινε κι ο ίδιος άφωνος.
Οι υπόλοιποι, κυρίως οι 71,330 που τον ψήφισαν, μήπως καταλάβαμε πως οι εκλογικές διαδικασίες δεν προσφέρονται για φάρσες;
Έγραψα προχτές ένα σύντομο σχόλιο για το υπερθέαμα που βλέπουμε
περνώντας από τον Κουτραφά όπου για τον υπό κατασκευή δρόμο Αστρομερίτη –
Ευρύχου, στήνεται μια γέφυρα η οποία ενώ θα περνά πάνω από το ποταμάκι
της Ελιάς έχει μέγεθος ως να πρόκειται να περάσει πάνω από τον Αμαζόνιο
ποταμό.
Ρωτούσα αν υπάρχει κάποια λογική εξήγηση ή απλώς είναι ο τρόπος να φουσκώνουν τα εκατομμύρια του κόστους; Από αυτούς που ξέρουν δεν απάντησε κανένας. Μόνο διάφοροι «ειδικοί»,
όπως και την αφεντιά μου, είπαν απλώς τη γνώμη τους. Άλλος ότι δεν
είμαι μηχανικός για να ανακατεύομαι, άλλος ότι υπάρχει υψομετρική
διαφορά και ήταν απαραίτητη η γέφυρα κι άλλος ότι χρειάζεται διότι αν
κάποια στιγμή κατεβεί ο ποταμός πρέπει να υπάρχει ασφάλεια…
Ήταν, όμως, ειλικρινής η απορία μου. Αν ήμουν μηχανικός ειδικός στην
κατασκευή δρόμων, δεν θα την είχα, θα ήξερα. Είμαι, όμως, δημοσιογράφος
και θέλω να πιστεύω ότι οι παρεμβάσεις μου είναι της κοινής λογικής και
τίποτα περισσότερο. Δεν το χωράει ο νους μου, λοιπόν, να κατασκευάζεται
ένας δρόμος έντεκα χιλιομέτρων, ΕΝΤΕΚΑ, και σε αυτόν τον δρόμο να χρειάζεται κοιλαδογέφυρα μήκους 750 μέτρων.
Υψομετρική διαφορά υπάρχει ασφαλώς, και πρέπει να καλύπτεται με την
κοιλαδογέφυρα μόνο αν δεν μπορεί να περάσει ο δρόμος ούτε με εκσκαφές
πριν και μετά το κομμάτι, με επιχωμάτωση και βύθιση (κι ας έχει λίγη
κατηφόρα και ανηφόρα, δεν χάθηκε ο κόσμος), ούτε μπορεί να περάσει από
κάποιο άλλο σημείο όπου είναι πιο ομαλό το έδαφος. Εντάξει, μπορεί να
είναι αδύνατη άλλη λύση. Αλλά, και πάλι, είναι δυνατό να μην υπήρχε άλλο
σημείο να περάσει ο δρόμος;
Αυτό που με εκπλήττει περισσότερο κάθε φορά που ασχολούμαι με ζητήματα δημοσίων έργων, είναι η ευκολία με
την οποία ξοδεύονται τα εκατομμύρια. Ίσως είναι οι μόνες δουλειές όπου
αυτοί που κάνουν τα πλάνα δεν λαμβάνουν υπόψη το κόστος. Και υπάρχει
λόγος. Είναι κόστος που μοιράζεται στους φορολογούμενουςκαι δεν ενδιαφέρει κανέναν. Αυτή η εντυπωσιακή γέφυρα, λοιπόν, που θα την θαυμάζουμε και θα την απολαμβάνουν τα αυτοκίνητά μας όταν περνούν από εκεί, έχει κόστος τριάντα εκατομμύρια χωρίς τον ΦΠΑ. ΤΡΙΑΝΤΑ. Μόνο η γέφυρα.
Όλος ο δρόμος των 11 χιλιομέτρων, έχει κόστος κάπου 75 εκατομμύρια (χωρίς τον ΦΠΑ) και μόνο η γέφυρα έχει κόστος 30 εκατομμύρια.
Όσοι παρακολουθούν αυτά που γράφω θα πρόσεξαν ότι έγραψα πάρα πολλές
φορές για την αναγκαιότητα αυτού του δρόμου. Γράφω από τότε που το 2003, ο υπουργός Συγκοινωνιών, Αβέρωφ Νεοφύτου,
εγκαινιάζοντας τα έργα του δρόμου Κοκκινοτριμιθιάς – Ακακίου, δήλωνε
ότι «πριν τελειώσει σε τρία χρόνια η πρώτη αυτή φάση του
αυτοκινητόδρομου, θα έχει ξεκινήσει η δεύτερη φάση από τη Δένεια μέχρι
την Αυλώνα και από την Ευρύχου προς τον Αστρομερίτη». Από τότε η κοροϊδία πάει σύννεφο,
και είχαν δίκαιο οι Σολιάτες που φώναζαν και μπράβο στην κυβέρνηση
Αναστασιάδη που προώθησε έστω και αυτό κομμάτι των 11 χιλιομέτρων.
Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι θα βλέπουμε ότι κάτι δεν πάει καλά και
θα σιωπούμε επειδή είναι αναγκαίος αυτός ο δρόμος. Δεν σημαίνει ότι θα
λέμε ανοησίες, όπως ένας «παρέας», που απαντούσε στο σχόλιό μου
γράφοντας ότι σε εκείνο τον κατήφορο (του Κουτραφά) έχασαν τη ζωή τους
πέραν των 20 ατόμων και έγιναν πολλά δυστυχήματα και γι΄ αυτό να μην μας
ενδιαφέρουν τα εκατομμύρια. Δεν θα μας ενδιέφεραν αν ήταν έτσι. Αλλά
δεν είναι. Και σιγά τον κατήφορο, δηλαδή! Θα πηγαίνουμε στα βουνά και ο δρόμος μας πρέπει να είναι όλος επίπεδος, μην έχει και λίγα σκαμπανεβάσματα.
Λοιπόν, για να ξέρουμε τι λέμε: την περίοδο 2006 – 2016, που βρήκα
στοιχεία, στο κομμάτι του δρόμου Αστρομερίτη – Ευρύχου, είχαμε έντεκα νεκρούς
σε σύνολο 98 τροχαίων. Όχι στον κατήφορο του Κουτραφά, σε όλο το δρόμο.
Γι΄ αυτό και φωνάζαμε ότι έπρεπε να γίνει ο δρόμος αντί να μας
κοροϊδεύουν από τα μέσα της δεκαετίας του ’90. Αλλά, ας αξιοποιούσαν τα εκατομμύρια για να γίνουν μερικά χιλιόμετρα παραπάνω, παρά να πάνε όλα στη γέφυρα του Κουτραφά.
Υ.Γ.
Θα την απολαμβάνουμε αυτή τη γέφυρα, δεν λέω, και επιτέλους ας
ξοδευτούν και λίγα εκατομμύρια για τα ορεινά, όχι μόνο για τα παράλια.
Αλλά όταν λέμε διαφάνεια σημαίνει διαφάνεια. Κάποιος να δώσει μια
εξήγηση να ξέρουμε πού πάνε τα εκατομμύρια.
50 χρόνια από πτώση της δικτατορίας και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας
του Σπύρου Κουζινόπουλου
Καθώς πλησιάζουμε στην 50η επέτειο από
την πτώση της δικτατορίας της χούντας και την αποκατάσταση της
Δημοκρατίας, να θυμίσουμε πτυχές της αντιδικτατορικής δράσης στον στρατό
κατά την περίοδο της μαύρης επταετίας 1967-1974 από στελέχη των ενόπλων
δυνάμεων, όπως αναδείχθηκαν σε ημερίδα του Συλλόγου Φυλακισθέντων
Εξορισθέντων Αντιστασιακών (ΣΦΕΑ), μέσα από αφηγήσεις αξιωματικών ε.α.,
οι οποίοι εκείνη την περίοδο βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν, ή διώχθηκαν για
τα δημοκρατικά τους φρονήματα.
Η
εξιστόρηση των γεγονότων είχε γίνει σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε το
Μάϊο του 2018 στο χώρο του Πολεμικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, ο οποίος
κατά τη διάρκεια της δικτατορίας χρησιμοποιήθηκε, ως έδρα της χουντικής
ΚΥΠ και ως χώρος κράτησης, ανακρίσεων και βασανιστηρίων πολλών
αγωνιστών.
Σιδηροδέσμιος ο Παναγούλης μετά την απόπειρα κατά του δικτάτορα Παπαδόπουλου που είχε συνταράξει την υφήλιο
Σε όλη την περίοδο της δικτατορίας,
παρότι οι δικτάτορες δεν έχαναν ευκαιρία να υποστηρίζουν ότι, δήθεν,
είχαν τον πλήρη έλεγχο και την «αποδοχή» του στρατεύματος, μεγάλα
τμήματα του στρατού ξηράς, του ναυτικού και της αεροπορίας, δυσφορούσαν
με την κατάλυση των δημοκρατικών θεσμών. Πρόσωπα, γνωστά, όπως ο Αλέκος
Παναγούλης και ο Σπύρος Μουστακλής, αλλά και αρκετοί άλλοι ανώνυμοι
αξιωματικοί και υπαξιωματικοί υπέστησαν, ίσως, σκληρότερα βασανιστήρια
ακόμη και από αντιστασιακούς πολίτες, ακριβώς επειδή ανέτρεπαν αυτή την
ψευδή εικόνα «συναίνεσης» και «αποδοχής», που ήθελαν να προσδώσουν στο
στράτευμα, οι πραξικοπηματίες.
Ο αντιναύαρχος Κωνσταντίνος Γκορτζής
Ο αντιναύαρχος ε.α. του πολεμικού
ναυτικού Κωνσταντίνος Γκορτζής, νεαρός τότε σημαιοφόρος (ανθυπολοχαγός)
υπηρετούσε στο αντιτορπιλικό «Βέλος» και χωρίς δεύτερη σκέψη ακολούθησε
τον κυβερνήτη του Νίκο Παππά, ο οποίος κατηύθυνε το πολεμικό πλοίο προς
την Ιταλία, όπου ο ίδιος και μέλη του πληρώματος ζήτησαν πολιτικό άσυλο.
Ο κ. Γκορτζής υπογράμμισε ότι το
«Κίνημα του Ναυτικού» υπήρχε ήδη από το 1968 και παρότι δεν εκδηλώθηκε,
πέτυχε μέσα από την ενέργεια του αντιτορπιλικού «Βέλος» να στείλει τα
ηχηρά μηνύματα σε όλον τον κόσμο ενάντια στο δικτατορικό καθεστώς των
συνταγματαρχών.
«Ήμουν
πλήρωμα στο αντιτορπιλικό “Βέλος” και ακολούθησα τον κυβερνήτη Νίκο
Παππά, όταν ζήτησε πολιτικό άσυλο στην Ιταλία, στο πλαίσιο του Κινήματος
του Ναυτικού» είπε ο κ. Γκορτζής και συνέχισε:
«Το Κίνημα του Ναυτικού οργανωνόταν από
το 1968 μέχρι το 1972, γιατί έπρεπε να συντονιστούν πολλά πράγματα και
να βρεθεί ο κατάλληλος χρόνος, ώστε όλοι οι μυημένοι να είναι σε καίριες
θέσεις στα πλοία, ως κυβερνήτες, ύπαρχοι, μηχανικοί, κ.α. Πολλοί ρωτούν
γιατί καθυστέρησε να εκδηλωθεί. Δεν εκδηλώθηκε, αλλά πέτυχε. Και
πέτυχε, επειδή το αντιτορπιλικό “Βέλος” εκείνη την ημέρα, 22 Μαΐου 1973
ήταν εν πλω σε μια άσκηση του ΝΑΤΟ και ο αντιπλοίαρχος Νίκος Παππάς,
πήρε την απόφαση του. Σκεπτόμενος, ότι εάν γυρνούσε πίσω -η χούντα
μιλούσε ήδη για μια κίνηση “οπερέτα”, τριών, τεσσάρων αξιωματικών, ενώ
ήταν όλο το ναυτικό- ίσως να μην είχε άλλη ευκαιρία. Συν, του ότι και
στρατός και αεροπορία συμμετείχαν στο Κίνημα του Ναυτικού».
Ο ηρωικός αντιπλοίαρχος Νίκος Παππάς και το θρυλικό αντιτορπιλικό “Βέλος”
Το “Βέλος” και ο ηρωικός αντιπλοίαρχος Ν. Παππάς
«Αποφάσισε, λοιπόν, ο Νίκος Παππάς, να
βγει έξω στην Ιταλία να ζητήσει πολιτικό άσυλο και μόλις το αποφάσισε
αυτό, όλο το πλήρωμα ήθελε να τον ακολουθήσει. Γιατί ήταν ένας ηγέτης
πραγματικός, στη θεωρία και στην πράξη. Και στη φωτιά να μας έλεγε να
πέσουμε, θα πέφταμε. Ο ίδιος είπε, ότι δε θα παραδώσουμε το πλοίο στους
Ιταλούς και ας βγουν δέκα, είκοσι μέλη του πληρώματος, να ακολουθήσουν
χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις… Τριάντα, τον ακολουθήσαμε».
«Από εκεί και πέρα, μόλις βγήκαμε στην
Ιταλία, πολλοί βρήκαν δουλειά στο εμπορικό ναυτικό, άλλοι σε διάφορες
άλλες δουλειές. Μας βοήθησαν πάρα πολύ οι Ιταλοί και οι Έλληνες απόδημοι
σε διάφορα μέρη του κόσμου. Εγώ προσωπικά, μαζί με δύο άλλους
συμμαθητές μου, βρέθηκα στο Λονδίνο και εκεί σπουδάσαμε στον κλάδο που
ήθελε ο καθένας, με μια υποτροφία του ΟΗΕ για τους …Σομαλούς
πρόσφυγες…».
O K. Γκορτζής υπενθύμισε ότι μόλις
έγινε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ο πλοίαρχος και το πλήρωμα του
«Βέλους» αποφάσισαν να επιστρέψουν και να υπηρετήσουν την πατρίδα,
υφιστάμενοι ακόμη και τις πιθανές συνέπειες, καθώς ήδη είχαν απαγγελθεί
βαριές κατηγορίες από τη χούντα σε βάρος τους. Χωρίς δεύτερη σκέψη,
ακόμη και ως απλοί ναύτες. Κάτι που τελικώς δε συνέβη, επειδή στο μεταξύ
κατέρρευσε η δικτατορία.
«Όταν έγινε η εισβολή των Τούρκων στην
Κύπρο, ο Παππάς και το πλήρωμα, αμέσως πήγαμε στην πρεσβεία και είπαμε
ότι γυρνάμε πίσω, ανεξάρτητα από τις συνέπειες που θα έχουμε, για να
επανδρώσουμε τα πλοία σαν απλοί ναύτες -γιατί μας είχαν αποτάξει, μας
είχαν στερήσει τους βαθμούς, μας είχαν απαγγείλει κατηγορίες, τρεις εκ
των οποίων ήταν “εις θάνατον” τουλάχιστον. Το δέχθηκε ο Μπονάνος κι
ώσπου να γίνουν όλες οι διαδικασίες γιατί έπρεπε να επικυρωθούν τα
διαβατήρια μας από την πρεσβεία για να πάμε πίσω, γυρίσαμε τη δεύτερη
μέρα μετά τον Καραμανλή. Είχε έρθει ήδη η μεταπολίτευση».
«Από εκεί και πέρα, στη μεταπολίτευση,
μετά από έναν μήνα βρεθήκαμε στο ναυτικό, σταδιοδρομήσαμε όσοι από μας
συνέχισαν στο ναυτικό και σήμερα αναρωτιόμαστε εάν είμαστε
ευχαριστημένοι από την ποιότητα της σημερινής δημοκρατίας. Ανεξαρτήτως,
αν κάποιοι ιδιοτελείς, απαξιώνουν τους όποιους αγώνες, οι αγώνες αυτοί
πρέπει να προβάλλονται και να υπενθυμίζονται ως σύμβολα στην αιώνια
διαπάλη του καλού και του κακού» συμπλήρωσε.
Ο Αντιστράτηγος και αργότερα βουλευτής της Ν.Δ. Άγγελος Πνευματικός
Ο επίτιμος αντιστράτηγος και πρώην
βουλευτής της ΝΔ, Άγγελος Πνευματικός, υπηρετούσε ως αξιωματικός στο Β’
Σώμα Στρατού στη Βέροια, όταν εκδηλώθηκε η δικτατορία. Αρχισε να
δραστηριοποιείται και να συντονίζει τη δράση του και με άλλους κι όταν
αποκαλύφθηκαν οι ενέργειες του, υπέστη από τα όργανα του καθεστώτος,
διώξεις, φυλάκιση και σκληρά βασανιστήρια.
Άγγελος Πνευματικός
«Αυτό που πείραξε πιο πολύ τη χούντα,
σε ότι αφορά εμένα, ήταν ότι ήμουν από τους πρώτους αξιωματικούς που
αντέδρασαν και έπεφτε ο μύθος ότι ο στρατός στηρίζει τη δικτατορία. Με
βασάνισαν πάρα πολύ σκληρά….» είπε ο κ. Πνευματικός και συνέχισε:
«Το παράπονο μου είναι ένα. Ότι με
βασάνισαν συμμαθητές μου της Σχολής Ευελπίδων. Με βασάνισαν συμμαθητές
μου της Σχολής Πολέμου…»
Ο κ. Πνευματικός αφηγήθηκε με ποιόν
τρόπο εκδηλώθηκε και μορφοποιήθηκε η αντίδραση του κατά της χούντας, πώς
αποκαλύφθηκε, καθώς και τα βασανιστήρια που υπέστη για την αντιστασιακή
του δράση.
«Όταν έγινε το πραξικόπημα ήμασταν μέσα
στο γραφείο, δεν είχαμε καμία πληροφόρηση, το πληροφορηθήκαμε από το
ραδιόφωνο και αυτό ήταν και μια αιτία που δεν αντιδράσαμε αμέσως.
Υπεστήκαμε, αλλά δεν αποδεχθήκαμε το πραξικόπημα, όχι μόνο εγώ, αλλά οι
περισσότεροι αξιωματικοί». «Η
φήμη, η οποία κυκλοφόρησε στη συνέχεια ότι αξιωματικοί στήριζαν το
δικτάτορα, είναι ψευδής. Αποδεικνύεται και από τη δράση τη δική μου και
των περίπου τριακοσίων αξιωματικών, οι οποίοι συντάχθηκαν με την “Ένωση
Εθνικής Σωτηρίας”, όπως επίσης και με το “Κίνημα του Ναυτικού”, που
απέδειξε και στο εξωτερικό ότι οι δικτάτορες ήταν μόνοι, μέσα στον
κάμπο, χωρίς τη στήριξη ούτε του στρατού, ούτε του ναυτικού, ούτε της
αεροπορίας».
Ο κ. Πνευματικός πολύ νωρίς μετά τον
πρώτο αιφνιδιασμό ξεκίνησε να δραστηριοποιείται, αξιοποιώντας τη
δυσφορία που επικρατούσε σε μέλη του στρατεύματος για τη δικτατορία.
Μάλιστα, μια πρώτη εικόνα διαμόρφωσε, επισκεπτόμενος δύο μέρες μετά το πραξικόπημα, ένα ακριτικό φυλάκιο στο Μπέλες. «Διαπίστωσα,
ότι οι δικτάτορες ήταν άνθρωποι, οι οποίοι σκόπευαν, μόνο να καταλάβουν
την εξουσία. Εκεί άρχισα μια αντίδραση, η αντίδραση συνεχίστηκε και
όπως είπα προηγουμένως συντάχθηκαν μαζί μας γύρω στους τριακόσιους
αξιωματικούς και περίπου διακόσιοι πολίτες».
«Εγώ διώχθηκα από το στρατό με το
“Κίνημα του Βασιλιά”. Εδώ, υπάρχει μια αντίφαση. Διότι ενώ πράγματι είχα
εντολή να καταλάβω τον ραδιοφωνικό σταθμό, αυτή η εντολή δε μου είχε
κοινοποιηθεί. Δεν ήξερα τίποτε. Με είχαν εντάξει μέσα στα σχέδια τους,
αλλά δεν ενημέρωσαν, αυτό ήταν και το παράπονο μου ότι δεν με
ειδοποίησαν. Και την 21η Απριλίου ήμουν στο Β’ΣΣ στο γραφείο μου. Όταν
κατελήφθη η Σχολή Πολέμου από τους δικτάτορες μετά το “Κίνημα του
Βασιλιά” βρήκαν τα χαρτιά τους, μεταξύ αυτών, ότι εγώ είχα τη
συγκεκριμένη αποστολή και με απέταξαν».
«Η απόταξη μου, πάρα πολύ χρόνο με
απασχόλησε, γιατί έγινε. Διότι, την οργάνωση που είχα δεν την
αποκάλυψαν. Δεν προδόθηκε, παρά μόνο μετά τη σύλληψη μου. Το έμαθα δύο
χρόνια μετά, μέσα στη φυλακή…».
Από την εκδήλωση του ΣΦΕΑ για την Αντίσταση στις Ένοπλες Δυνάμεις
«Ενώ έκανα αντίσταση, δε με διώξανε από
το στρατό για την αντίσταση, με διώξανε για ανύπαρκτη αιτία και με
συνέλαβαν για την αντίσταση, όταν με πρόδωσε κάποιος από τους συνεργάτες
μου… Με ρώτησε: “Η κίνηση του βασιλιά είναι αυτή που ετοιμάζουμε
εμείς;” Του λέω όχι. Μου αποκρίνεται: “Εδώ, δεν πέτυχε ο βασιλιάς θα
πετύχουμε εμείς;”. Και πήγε και με πρόδωσε… Με έπιασαν ανήμερα 25ης
Μαρτίου, ιδιώτη, στην Αθήνα».
Ακολούθησαν δίκες, φυλάκιση και βασανιστήρια. Οι βασανιστές του μετήλθαν στυγνές μεθόδους για να «κάμψουν» το ηθικό του. «Δικάστηκα
στο στρατοδικείο Θεσσαλονίκης, έξι και μισό χρόνια φυλακής. Και δύο
φορές στην Αθήνα κεκλεισμένων των θυρών για περιύβριση αρχής. Έστειλα
δύο υβριστικά γράμματα στον δικτάτορα Παπαδόπουλο. Καταδικάστηκα σε τρία
χρόνια φυλακή για το καθένα. Κατά συγχώνευση έγιναν δώδεκα χρόνια και
έμεινα στη φυλακή έξι χρόνια».
Με βασάνισαν πολύ σκληρά. Εκτός των
άλλων βασανιστηρίων, φάλαγγες, κλπ, με θάψανε σε έναν λάκκο ζωντανό,
έχασα τις αισθήσεις μου και όταν ξύπνησα, ήταν νύχτα, ήμουν στο
αναρρωτήριο. Έριξαν σκυλιά στο κελί μου να με φάνε. Τα έδερναν έξω, για
να τα αγριέψουν, ήταν ιδρωμένα. ‘Ανοιξα τα χέρια μου, τα αγκάλιασα.
‘Απλωσαν τα πόδια δεξιά και αριστερά, ηρέμησαν και με γλύφανε. Και γράφω
στα απομνημονεύματα μου: «Τα σκυλιά γίνανε άνθρωποι και οι άνθρωποι
έγιναν κτήνη».
Ο κ. Πνευματικός μίλησε στην εκδήλωση
του ΣΦΕΑ (1967-74) για τη δράση του και έστειλε και ένα μήνυμα σε
συναγωνιστές του και σε παρευρισκόμενους πολίτες που επίσης αγωνίστηκαν
ενάντια στη δικτατορία.
«Ήρθα να τιμήσω όσους αγωνίστηκαν για
την ελευθερία και τη δημοκρατία. Να δω και ορισμένους φίλους που γνώρισα
στη φυλακή. Δεν έχουμε όλοι τα ίδια φρονήματα, τις ίδιες ιδέες. Αλλά
για μένα δεν υπάρχει πρόβλημα. Για μένα είναι αγωνιστής, φίλος, αυτός
που αγωνίζεται για την ελευθερία και τη δημοκρατία. Στον αγώνα αυτό,
είμαστε αδέλφια».
Ο υποναύαρχος Γιάννης Ντουνιαδάκης
Ο υποναύαρχος ε.α. του πολεμικού
ναυτικού Γιάννης Ντουνιαδάκης παρέστη, μεταξύ άλλων, στην εκδήλωση για
να τιμήσει τους παλαιότερους συναδέλφους του αξιωματικούς που
συμμετείχαν σε αντιστασιακές δράσεις κατά της δικτατορίας. Και ο ίδιος
θυμάται εκείνη την εποχή, ως δόκιμος τότε, στο πολεμικό ναυτικό.
Σπύρος Μουστακλής
«Εγώ, συγκεκριμένα, ήμουν στη σχολή το
1972, λίγους μήνες αφότου είχε αποφοιτήσει η σειρά του κ. Γκορτζή, του
μετέπειτα μέλους του πληρώματος του «Βέλους». Θυμάμαι, ότι στα
εκπαιδευτικά ταξίδια που κάναμε κυρίως είχαμε κάποιες ενδείξεις, υπήρχαν
μηνύματα από την αντίσταση. Όταν ήμουν σε εκπαιδευτικό ταξίδι στο Σαν
Ραφαέλ, η ομάδα Παππά, του «Βέλους» – που είχε ήδη εγκατασταθεί στην
Ευρώπη, είχε ζητήσει πολιτικό άσυλο στην Ιταλία – είχε προσπαθήσει να
προσεταιριστεί και τα δύο εκπαιδευτικά πλοία, με τα οποία είχαμε πάει
εμείς, ως δόκιμοι τότε, εκπαιδευτικό ταξίδι».
Στην αρχή της εκδήλωσης μίλησε ο
ιστορικός υπεύθυνος Αρχείων Μουσείου Μπενάκη, Τάσος Σακελλαρόπουλος,
περιγράφοντας το πλαίσιο μέσα στο οποίο εκδηλώθηκαν κινήσεις, ή δράσεις
αντίστασης μέσα στο στράτευμα στη διάρκεια της δικτατορίας. Γραπτό
μήνυμα, το οποίο διαβάστηκε στο κοινό, έστειλε η Χριστίνα Μουστακλή, η
χήρα του Σπύρου Μουστακλή, υπενθυμίζοντας τις ευθύνες των δικτατόρων για
την κατάλυση των δημοκρατικών θεσμών και για την «τραγωδία της Κύπρου»,
αλλά και τον ηρωικό αγώνα του συζύγου της και άλλων δημοκρατικών
αξιωματικών, οι οποίοι όρθωσαν το ανάστημα τους στη δικτατορία.
Αίφνης από το πρωί της Κυριακής άρχισα να λαμβάνω μηνύματα για το
περιστατικό στο Προεδρικό με αρνητικό πρωταγωνιστή τον ευρωβουλευτή
Φειδία Παναγιώτου. Τα μηνύματα από άτομα που γνωρίζω αλλά και κάποιοι
που δεν γνωρίζω και οι οποίοι ήταν μάρτυρες στα όσα εκστόμισε ο Κύπριος
ευρωβουλευτής την ημέρα κατά την οποία η Κύπρος τιμούσε όσους έδωσαν τη
ζωή τους πριν 50 χρόνια σ’ έναν άνισο και προδομένο πόλεμο.
Καμία έκπληξη για τα όσα είπε ο εκλελεγμένος εκπρόσωπος της Κύπρου
στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το είχαμε προβλέψει από την επομένη της
εκλογής του, το επιβεβαιώσαμε πριν μερικές μέρες όταν στην άγνοια του τι
θα ψηφίσει στο ευρωκοινοβούλιο πέταξε το περιβόητο «καραγκιοζιλίκια».
Ακόμα και εκείνοι που τις πρώτες ώρες μετά τις ευρωεκλογές έβλεπαν στο
πρόσωπό του την τιμωρία ενός ολόκληρου πολιτικού συστήματος, σιγά-σιγά
άρχισαν να αντιλαμβάνονται περί τίνος πρόκειται. Αλλά δεν είναι της
παρούσης να αναλύσουμε το «φαινόμενο» Φειδίας Παναγιώτου, ούτως ή άλλως
θα μας δώσει αύριο-μεθαύριο άλλες πολλές ευκαιρίες για να τον κρίνουμε
επί των πολιτικών του πράξεων.
Στην προκειμένη περίπτωση θα το κρίνουμε για τον τρόπο που αντέδρασε σ’ ένα αίτημα του «Συνδέσμου Συζύγων/Τέκνων Αγνοουμένων οι 1619».
Του ζήτησαν κάτι που ενδεχομένως θα είχαν ζητήσει και στο παρελθόν από
άλλους ευρωβουλευτές. Να διοργανώσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μια
εκδήλωση για τους Κύπριους αγνοούμενους. Ο ευρωβουλευτής, όπως
αναφέρεται και στην ανακοίνωση του σωματείου «όχι μόνο αρνήθηκε,
αλλά τους επιτέθηκε με φράσεις όπως «μεγάλη ιδέα έχεις για τον εαυτό
σου», «τζιαι γω έχω θείο αγνοούμενο αλλά εν κάμνω έτσι», ενώ το
χειρότερο, όπως σημειώνουν, ήταν η φράση «εν τζιαι μόνο εσύ κόρη μου που
είσαι ορφανή».
Θα αποφύγω τους χαρακτηρισμούς στις πιο πάνω αναφορές ενός εκ των έξι
εκπροσώπων της Κύπρου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ούτε και βεβαίως θα
προβώ σε υποδείξεις, καθ’ ότι όπως πλέον γίνεται αντιληπτό από όλους
ούτε θα το δει ούτε και θα το διαβάσει. Θα το δουν κάποιοι υποστηρικτές
του και θα αρχίσουν να γνωστά «για άλλους» και «για πρώην» και το
κορυφαίο «είδαμε και τους άλλους τι εκάμαν».
Τα όσο ο Φειδίας Παναγιώτου ανέφερε (και τα οποία κάποιοι εκ των
συνομιλητών μου χθες και προχθές τα χαρακτήρισαν ως «αηδιαστικά»)
ενοχλούν γιατί ένας εκλελεγμένος εκπρόσωπος του λαού κατεβάζει τόσο
χαμηλά τον πήχη της ηθικής. Και σίγουρα δεν μπορεί αποτελεί πλέον
άλλοθι, για τον οποιονδήποτε, είτε το νεαρό της ηλικίας του είτε η
απειρία του στην πολιτική. Γιατί το… «εν τζιαι μόνο εσύ κόρη που είσαι ορφανή» δεν έχει να κάνει ούτε με την πείρα στην πολιτική ούτε και είναι θέμα ηλικίας. Είναι θέμα χαρακτήρα.
Προσωπικά η εκστόμιση μιας τέτοιας φράσης δεν μου προκαλούσε καμιά
έκπληξη εάν την άκουα και από κάποιο άλλο άτομο. Γιατί πολλά τέτοια
έχουμε ακούσει και ακούμε συνεχώς από το 1974. Να πάμε πίσω στο 1974 και
το… «φάε το φαγητό σου γιατί θα σου το φάνε οι πρόσφυγες»,
και στα επόμενα χρόνια ακούαμε την αμφισβήτηση για το εάν όντως είχαν
περιουσίες οι πρόσφυγες στα κατεχόμενα και για να φτάσουμε το κορυφαίο
(πριν την ατάκα Φειδία)… «κανεί σιόρ πόσα θα μπήξουν τους
πρόσφυγες, τζιαι από που ως που να διούν τζια στα κοπελλούθκια τους που
γεννηθήκαν ποδά, καλά τζείνους που ήταν γεννημένοι πριν το ’74».
Για κάποιους το τι συνέβη τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1974 είναι
μια απλή ημερομηνία η οποία προσφέρεται για μια ανάρτηση (τώρα που είναι
της μόδας) στις σελίδες λεγόμενης κοινωνικής δικτύωσης. Για κάποιους
άλλους όμως εκείνα τα γεγονότα θα συνεχίσουν να είναι η ίδια τους ζωή, η
πραγματικότητα τους κάθε μέρα που πέρασε και περνά από τότε. Δεν έχει
σημασία εάν η απώλεια ήταν μικρή ή μεγάλη.
Η απώλεια είναι… απώλεια και δεν έχει κανένας να την μετρά κατά το δοκούν.
Πολύ δε περισσότερο όμως δεν έχει κανένα απολύτως δικαίωμα ο
οποιοσδήποτε Φειδίας, ο οποίος έχει λάβει πέραν των 70 χιλιάδων ψήφων
από αυτό το λαό, να βρίζει και να προκαλεί κατ’ αυτό τον αηδιαστικό
τρόπο. Εάν ο ίδιος δεν μπορεί να διαχειριστεί και δεν αντέχει το
βάρος του ρόλου που ανέλαβε τότε μπορεί κάλλιστα να πράξει αυτό που
πρέπει.
Μετά από πέντε χρόνια αποφασίζουμε να ταξιδέψουμε σε άλλα μέρη. Κι
ανακαλύπτουμε πως δεν βρεθήκαμε απλά σε άλλη χώρα, αλλά και σε άλλη
εποχή. Κι αν δεν είσαι εξοικειωμένος με την τεχνολογία, δεν μπορείς να
κάνεις πολλά. Τις πρώτες ώρες παθαίνεις ένα σχετικό σοκ. Πότε άλλαξε
τόσο πολύ ο κόσμος;
Λεφτά, σε κέρματα και χαρτονομίσματα, δεν γίνονται σχεδόν πουθενά
δεκτά. Οι ταμίες σε καταστήματα είναι είδος προς εξαφάνιση. Σκανάρεις σε
μηχανές οτιδήποτε, από τρόφιμα μέχρι ρούχα και αντικείμενα, πληρώνεις
με την κάρτα και φεύγεις. Στην αρχή σε ξενίζει. Αρνείσαι. Κι ύστερα,
θέλοντας και μη, δοκιμάζεις. Κι ανακαλύπτεις πως δεν είναι τόσο δύσκολο.
Αν σε αρέσει ή όχι είναι ένα ερώτημα που δεν αφορά κανένα. Απλά
πειθαρχείς.
Θες να επισκεφτείς μουσείο; Τουλάχιστον στα δύο που θελήσαμε εμείς,
πρέπει από πριν να επιλέξεις μέρα και ακριβή ώρα (με περιθώρια συν πλην
15 λεπτά), να πληρώσεις, να κατεβάσεις το εισιτήριο στο κινητό και να το
σκανάρεις όταν θα εισέλθεις. Μέσα στο μουσείο επίσης πρέπει να
σκανάρεις τα barcode δίπλα από κάθε έργο για να βρεις τις σχετικές
πληροφορίες. Για να διακινηθείς θα πρέπει να κατεβάσεις στο κινητό
σχετικό application και να σκανάρεις καθώς μπαινοβγαίνεις σε τραίνα,
τραμ, μετρό, λεωφορεία. Πριν ξεκινήσεις όμως, μπορείς να βρεις όλες τις
πληροφορίες με πάσα λεπτομέρεια και απλότητα που δεν υπάρχει περίπτωση
να μην τα καταφέρεις. Εξάλλου οι άλλοι λαοί δεν είναι, ίσως, πιο έξυπνοι
από εμάς. Μάλλον καλά οργανωμένοι είναι.
Παρόλα αυτά, το ανέπαφα και απρόσωπα, δεν οδηγεί σε απομόνωση και
αποκοινωνικοποίηση. Οι άνθρωποι μιλούν μεταξύ τους, γελούν δυνατά,
συναναστρέφονται, βγαίνουν έξω, περπατούν, συναντιούνται, βρίσκουν
αφορμές να πιάσουν κουβέντα ακόμα και με άγνωστους, δίνουν πρόθυμα
πληροφορίες, μπαίνουν ακόμα και στον κόπο να ψάξουν από τα δικά τους
τηλέφωνα για να σε καθοδηγήσουν εσένα που έρχεσαι από μια άλλη εποχή.
Ακόμα και σε χώρους που λειτουργούν όλα ηλεκτρονικά, πάντα υπάρχει
κάποιος τρόπος να βρεις απάντηση ή εμφανίζεται κάποιος σαν από μηχανής
θεός να σε καθοδηγήσει. Κι ο πανικός του covid έχει ξεπεραστεί. Οι
εργαζόμενοι δεν είναι οχυρωμένοι πίσω από Plexiglas τοίχους και «μην μου
μιλάτε, μην με πλησιάζετε».
Και μετά από δέκα μέρες επιστρέφεις. Και προσπαθείς να βρεις απάντηση
στο ερώτημα «τι κάνω αν δεν έχει φτάσει η βαλίτσα μου;». Σε αυτό το
απλό ερώτημα δεν υπάρχει μία απλή εξήγηση, μία ανθρώπινη κουβέντα με
φιλικό και επεξηγηματικό τρόπο. Κι ενώ τα έβγαλες πέρα σε μια χώρα που
όλα σχεδόν λειτουργούν ηλεκτρονικά, στην Κύπρο νοιώθεις την απόλυτη
αποξένωση. Δεν υπάρχει από μηχανής θεός να βοηθήσει. Κόψε το κεφάλι σου
να βρεις την απάντηση. Είναι η ζέστη άραγε;
