Εντοπίσαμε και αναγνωρίσαμε το πρόβλημα: Ας πάρουμε τα κατάλληλα μέτρα, όχι ημίμετρα

Είναι πάρα πολύ σημαντικό.  Εντοπίσαμε ένα μεγάλο πρόβλημα και το αναγνωρίσαμε.  Είναι ένα μεγάλο βήμα το οποίο δεν πρέπει να υποτιμηθεί.  Τώρα προέχει να δώσουμε την κατάλληλη λύση, να πάρουμε τα σωστά μέτρα και όχι να περιπέσουμε σε ημίμετρα.

Επιτέλους αναγνωρίσαμε ότι το να έρχονται τα παιδιά τόσο νωρίς στο Δημοτικό Σχολείο δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην προσπάθειά τους για μάθηση.  Αυτή η δυσκολία των μικρών παιδιών να ανταποκριθούν στη μαθησιακή διαδικασία δημιουργεί αλυσιδωτά προβλήματα τα οποία σχετίζονται με την παραβατικότητα, με την αποτυχία σε εξετάσεις, με το λειτουργικό αλφαβητισμό, με την πρώιμη εγκατάλειψη του σχολείου και κυρίως με βίωση συναισθημάτων αποτυχίας από τα παιδιά τα οποία είχαν την «ατυχία» να τα «κάψουμε» μαθησιακά και πνευματικά τόσο πρόωρα.

Το Υ.Π.Π. με ένα «Κείμενο πολιτικής για την επέκταση της ηλικίας πρώτης εγγραφής στην Προδημοτική και Α΄ Δημοτικού» αναγνωρίζει το πρόβλημα και καταθέτει εισήγηση προς την εκπαιδευτική κοινότητα και την ευρύτερη κοινωνία.  Έχω αρθρογραφήσει και έχω διατυπώσει εισηγήσεις για το θέμα πολλές φορές προς τις αρμόδιες αρχές.  Χάρηκα ιδιαίτερα λοιπόν όταν είδα να αναγνωρίζεται το πρόβλημα, με τον πιο επίσημο τρόπο, αναζητώντας λύση το θέμα.  Όμως, μέχρι εκεί, δυστυχώς!  Μόλις διάβασα την εισήγηση για λύση «πάγωσα» λίγο.  Αυτό που προτείνεται είναι ημίμετρο στις δεδομένες συνθήκες του κυπριακού εκπαιδευτικού συστήματος.  Όπως είχα την ευκαιρία να διατυπώσω τις σκέψεις μου, και την συνάντηση των Διευθυντών στο Επαρχιακό Γραφείο Λευκωσίας, η καθυστέρηση εγγραφής των παιδιών στο Δημοτικό για μόνο 4 μήνες (στην τελική της διευθέτηση) είναι ένα ημίμετρο.  (Κατ’ ακρίβεια ... 1/3 του μέτρου). 

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.  Ένα ... ολόκληρο μέτρο θα ήταν η καθυστέρηση εγγραφής στο Δημοτικό για ένα χρόνο.  Μια τέτοια εφαρμογή του μέτρου βέβαια, άμεσα, περιέχει ανυπέρβλητα στεγαστικά προβλήματα για τα νηπιαγωγεία και άλλα προβλήματα στη στελέχωση των Δημοτικών.  Είναι φανερό ότι δεν μπορεί να υλοποιηθεί ακόμα και αν υπήρχαν οι καλύτερες προθέσεις.  Πιστεύω, όμως, ότι η λύση δεν είναι να ακολουθήσουμε ένα ... ημίμετρο, αλλά να εστιάσουμε κάπου αλλού, στην ουσία του προβλήματος, δίνοντας τεκμηριωμένη, παιδαγωγική και επιστημονική λύση.

Πιστεύω πως, στις δεδομένες συνθήκες, είναι απαραίτητο να εστιάσουμε στο αναλυτικό πρόγραμμα της Α’ τάξης του Δημοτικού.  Στο ΤΙ και ΠΩΣ διδάσκεται.  Η λύση είναι το πρόγραμμα της Α’ Δημοτικού να ακολουθεί το πρόγραμμα της Προδημοτικής.  Να μην υπάρχουν τα βιβλία Ελληνικών και Μαθηματικών στην Α’ Δημοτικού.  Να μεταφερθούν και να ονομαστούν βιβλία για τη Β’ Δημοτικού.  Το ίδιο να γίνει, αντίστοιχα και για τις άλλες τάξεις του Δημοτικού.  Τα βιβλία της ΣΤ’ τάξης μπορούν να καταργηθούν (αφού ουσιαστικά αποτελούν, σε μεγάλο μέρος, επανάληψη της Ε’ τάξης) ή να μεταφερθούν στην Α’ Γυμνασίου, στα πλαίσια της ομαλής μετάβασης των παιδιών στο Γυμνάσιο.

Οι συντάκτες του κειμένου έχουν κάνει εξαιρετική εργασία στην τεκμηρίωση της υφιστάμενης κατάστασης και το τι γίνεται στις άλλες χώρες.  Όμως, εστίασαν κυρίως στην αριθμητική αναφορά της πρώτης εγγραφής στην Α’ τάξη του Δημοτικού και μοιραία στην πρότασή τους κατέληξαν στο ... ημίμετρο.  Το να λέμε ότι τα παιδιά εγγράφονται στην πρώτη τάξη του Δημοτικού όταν είναι τόσων χρονών (5, 6, 7 ή ... 10) δεν έχει ουσιαστικά μεγάλη αξία αν δεν εξετάσουμε ΤΙ και ΠΩΣ διδάσκεται στη συγκεκριμένη ηλικία στην κάθε χώρα. 

Μπορεί μια χώρα να λέει: εγγράφω τα παιδιά μου στο Δημοτικό στην ηλικία των 5 χρονών, αλλά το πρόγραμμα που ακολουθούν τα παιδιά, να είναι αυτό που έχουμε στην προδημοτική (είδα τέτοια παραδείγματα σε Αγγλικά σχολεία).  Μπορεί μια άλλη χώρα να λέει: εγγράφω τα παιδιά μου στο Δημοτικό στην ηλικία των 7 χρονών, αλλά το πρόγραμμα να είναι πιο απαιτητικό.  Το σημαντικό λοιπόν είναι να μελετήσουμε ΤΙ και ΠΩΣ διδάσκεται σε κάθε ηλικία.

Είδα σε σχολεία χωρών που μελετούν, προγραμματίζουν και σχεδιάζουν με προσοχή (Σουηδία και Φινλανδία) τα παιδιά να πηγαίνουν στο Δημοτικό Σχολείο στην ηλικία των 7 χρονών και μάλιστα στην Α’ τάξη έχουν μόνο δυο τεύχη Μαθηματικών με πρόσθεση και αφαίρεση μόνο.  Εκεί δίνουν σημασία στην ωρίμανση του παιδιού, στην απόκτηση δεξιοτήτων, στις πρακτικές ενασχολήσεις.  Η κατάκτηση όλου του πλούτου των δεξιοτήτων θα επιτρέψει στα παιδιά να ζήσουν την παιδική τους ηλικία (χωρίς το πρόωρο «μαθησιακό κάψιμο») και να κάνουν, μετέπειτα, με ασφάλεια τα μαθησιακά άλματα. 

Επιπλέον, μια τέτοια λύση θα μας απάλλασσε ή θα περιόριζε πολλά προβλήματα παραβατικότητας, λειτουργικού αλφαβητισμού, γραφειοκρατικές διαδικασίες παραπομπών και αναστολών φοίτησης.  Η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών και των γονιών που σήμερα αντιμετωπίζει τέτοιου είδους προβλήματα ή «προβλήματα» θα ανάσαινε και θα βίωνε μια ήρεμη σχολική πορεία.  Αυτό μου έχει δείξει και η εμπειρία των παιδιών που ευτύχησαν οι γονείς τους να είναι συνειδητοποιημένοι, ευαισθητοποιημένοι και ζήτησαν αναστολές φοίτησης.

Εξάλλου, το πρόβλημα του απαιτητικού και υπερφορτωμένου προγράμματος δεν εντοπίζεται μόνο στην Α’ τάξη του Δημοτικού.  Το πρόβλημα έχει εντοπιστεί τα τελευταία χρόνια σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, με τη «συνεχή πίεση της ύλης προς τα κάτω». 

Μια άλλη παράμετρος για να αποφύγουμε το ... ημίμετρο είναι διαδικαστική.  Με την υφιστάμενη κατάσταση οι εγγραφές στην πρώτη τάξη γίνονται για όλα τα παιδιά που έχουν γεννηθεί μια συγκεκριμένη χρονιά (για φέτος το 2011).  Ακόμη και έτσι, τόσο ξεκάθαρα, έχει γονείς που συγχύζονται ή ξεχνούν.  Φανταστείτε τι έχει να γίνει αν θα εγγράφονται παιδιά από δυο χρονολογίες, ανάλογα με τον μήνα γέννησης.  Επίσης, το θέμα του καθορισμού ηλικίας εγγραφής στο Δημοτικό καθορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο.  Θα ήταν σοφό, αφού ο προβληματισμός ξεκινά από ένα παιδαγωγικό θέμα, να μην προσφύγουμε στο Υπουργικό Συμβούλιο.  Να δώσουμε παιδαγωγική λύση προς όφελος των παιδιών.  Να αποφύγουμε λαϊκισμούς οι οποίοι θα μπορούσαν να ακυρώσουν κάτι σημαντικά ελπιδοφόρο για όλα τα παιδιά.

Η λύση που προτείνω με την υιοθέτηση στην Α’ τάξη του προγράμματος της Προδημοτικής, μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα το Σεπτέμβρη, χωρίς κλυδωνισμούς και αχρείαστες αναστατώσεις.  Δεν επηρεάζει των προγραμματισμό των γονιών και το εργασιακό καθεστώς κανενός.  Δημιουργεί κλίμα ανακούφισης και ασφάλειας κυρίως για τους γονείς και τα παιδιά που είναι ανέτοιμα, με τα σημερινά δεδομένα, για το Δημοτικό Σχολείο.  Κυρίως όμως, δημιουργεί το στέρεο έδαφος για να κτίσουμε τη σχολική ζωή όλων των παιδιών.  Εύχομαι να πρυτανεύσει η στοιχειώδης λογική προς όφελος όλων των παιδιών και της μελλοντικής κοινωνίας.

Το Υ.Π.Π. έκανε το πρώτο μεγάλο βήμα.  Τώρα που θα τοποθετηθούν όλοι οι εκπαιδευτικοί φορείς, θα ήταν ευχής έργο αν εστίαζαν στην ουσία του θέματος και όχι απλά στην αριθμητική αναφορά της ηλικίας εγγραφής στο Δημοτικό Σχολείο.  Επίσης, το Υ.Π.Π. να μην μείνει πεισματικά στην πρώτη εισήγηση του ... ημίμετρου, αλλά να δει στην ολότητά του το θέμα δίνοντας τη δυνατότητα στα παιδιά να προσαρμόζονται ομαλά στο Δημοτικό και να προχωρούν στη σχολική τους ζωή χωρίς τα «εγκαύματα» του πρόωρου «μαθησιακού καψίματος».

 

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

 Δημοσιεύτηκε και στο www.paideia-news.com.cy