Πέθανε σε ηλικία 82 ετών, ο θρύλος του ποδοσφαίρου, Πελέ (το
πραγματικό του όνομα ήταν Εντσον Αράντες ντο Nασιμέντο) μετά από
πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο.
Ο Πελέ, που για κάποιους θεωρείται ως ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής στον
κόσμο, γεννήθηκε στις 23 Οκτώβρη του 1940 στην πόλη Τρες Κορασόες της
Βραζιλίας «κλέβοντας» από μικρή ηλικία τα βλέμματα χάρη στο ταλέντο που
είχε στο άθλημα. Στα 16 χρόνια του αγωνίστηκε για πρώτη φορά με τα
χρώματα της Σάντος. Στα 17 του στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1958 στη
Σουηδία ήταν ο νεότερος παίκτης που συμμετείχε ποτέ στο τουρνουά. Τον
μετέφεραν από τον αγωνιστικό χώρο στους ώμους των συμπαικτών του, αφού
πέτυχε δύο γκολ στη νίκη της Βραζιλίας με 5-2 επί της διοργανώτριας
χώρας στον τελικό. Παρέμεινε στη Σάντος μέχρι το 1974 όταν και πήρε την
απόφαση να αποσυρθεί από το ποδόσφαιρο. Ωστόσο, το 1975 επέστρεψε για
τρία χρόνια στους αγωνιστικούς χώρους, παίζοντας στη Νιου Γιορκ Κόσμος.
Μέχρι το τέλος της ποδοσφαιρικής του
καριέρας είχε κατακτήσει μεταξύ άλλων τρία Παγκόσμια Κύπελλα (1958,
1962 και 1970), 10 Καμπεονάτο Παουλίστα, 6 πρωταθλήματα Βραζιλίας, δύο
Κόπα Λιμπερταδόρες και ισάριθμα διηπειρωτικά κύπελλα καθώς επίσης και
πολλούς προσωπικούς τίτλους.
Ο Πελέ αποχώρησε από την ενεργό δράση την 1η Οκτωβρίου 1977. Τότε που
έπαιξε το τελευταίο παιχνίδι του. Ένα φιλικό ματς, όπου αντίπαλες ήταν
οι δύο ομάδες με τις οποίες αγωνίσθηκε στην καριέρα του, ο Κόσμος της
Νέας Υόρκης και η Σάντος. Το ματς έγινε στο Στάδιο Giants του Νιου
Τζέρσεϊ, μπροστά σε 77.000 φιλάθλους. Ανάμεσά τους ήταν και ο θρύλος της
πυγμαχίας Μοχάμεντ Αλι.
Συνολικά, ο Πελέ έπαιξε σε 114 αγώνες με τη Βραζιλία, σημειώνοντας τον αριθμό ρεκόρ των 95 γκολ, εκ των οποίων τα 77 σε επίσημους αγώνες.
Λίγο μετά το θάνατό του, η κόρη του Κέλι Νασιμέντο αποχαιρέτησε τον πατέρα της γράφοντας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «Ό,τι είμαστε είναι χάρη σε εσένα. Σε αγαπάμε απεριόριστα. Αναπαύσου εν ειρήνη».
Μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία που
αναφέρεται σε έναν από τους διασημότερους και σκληρότερους βασανιστές
της Μακρονήσου, τον Ελευθέριο Μηλιάδη, σε μια συνάντηση του με το Λάζαρο
Κυρίτση, σε μια περίοδο όπου το κολαστήρι της Μακρονήσου είχε
ολοκληρώσει τον κύκλο του και σε ένα … πενηντάρι το οποίο βοήθησε να
αναδειχτεί η τεράστια ηθική διαφορά ανάμεσα στους «αναμορφωτές»
βασανιστές και στους εξόριστους κρατούμενους αγωνιστές του λαού με τα
μεγάλα ψυχικά αποθέματα και τις τεράστιες καρδιές τους -- Στο τέλος της
ιστορίας δημοσιεύουμε, για πρώτη φορά, το βίντεο όπου έχουμε καταγράψει
τη διήγηση
Αναδημοσιεύουμε από τον Ημεροδρόμο 16 Απρίλη 2016,
μια ακόμη ενδιαφέρουσα ιστορία που μας διηγήθηκε ο μεγάλος μας φίλος, ο
Λάζαρος Κυρίτσης, ο αιώνιος έφηβος των 103 χρόνων που έφυγε από κοντά
μας, στις 12.30 μετά τα μεσάνυχτα, την Τρίτη 27 Δεκέμβρη 2022.
Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα
ιστορία που αναφέρεται σε έναν από τους διασημότερους και σκληρότερους
βασανιστές της Μακρονήσου, τον Ελευθέριο Μηλιάδη, σε μια συνάντηση του
με το Λάζαρο, σε μια περίοδο όπου το κολαστήρι της Μακρονήσου είχε
ολοκληρώσει τον κύκλο του και σε ένα … πενηντάρι το οποίο βοήθησε να
αναδειχτεί η τεράστια ηθική διαφορά ανάμεσα στους «αναμορφωτές»
βασανιστές και στους εξόριστους κρατούμενους αγωνιστές του λαού με τα
μεγάλα ψυχικά αποθέματα και τις τεράστιες καρδιές τους.
Στο τέλος της ιστορίας δημοσιεύουμε, για πρώτη φορά, το βίντεο όπου έχουμε καταγράψει τη διήγηση:
Το
άγαλμα του «Δεσμώτη Μακρονησιώτη», έργο του γλύπτη και αρχιτέκτονα
Γρηγόρη Ριζόπουλου, Πρόεδρου της ΠΕΚΑΜ, δεσπόζει στη Μακρόνησο. Στην
ένθετη φωτογραφία ο Λάζαρος Κυρίτσης, σε εκδήλωση της ΠΕΚΑΜ στο Λαύριο,
αφηγείται τα γεγονότα της μεγάλης σφαγής των εκατοντάδων κρατουμένων
στρατιωτών του ΑΕΤΟ που έγινε στις 29 Φλεβάρη και 1η Μάρτη του 1948.
«Η
ενδιαφέρουσα ιστορία που μου διηγήθηκε, ο αειθαλής Αντιπρόεδρος της
ΠΕΚΑΜ, αναφερόταν σε έναν από τους διασημότερους και σκληρότερους
βασανιστές της Μακρονήσου, τον έφεδρο λοχαγό Ελευθέριο Μηλιάδη.
Στις 13 Νοέμβρη 1949, ο Μηλιάδης
ανέλαβε Διοικητής των Στρατιωτικών Φυλακών Μακρονήσου. Κήρυξε «εθνικό
συναγερμό» σε όλο το στρατόπεδο. Οι Αλφαμίτες είχανε πλέον το πεδίον
απεριόριστα ελεύθερο. Η ήδη άσχημη ζωή στο κολαστήρι, επί των ημερών του
έγινε τραγική.
— Τέλος της δεκαετίας του ’50, ξεκινάει την αφήγηση ο Λάζαρος. Μαζί με τον επίσης Μακρονησιώτη δικηγόρο Αγγελο Γοργία,
συνεταιριζόμαστε και ανοίγουμε δικηγορικό γραφείο στον 6ο όροφο στην
Ομόνοια γωνία με την Αγ. Κωνσταντίνου πάνω από το Φαρμακείο του
Μπακάκου. Εκει κάποια μέρα δέχτηκα μια επίσκεψη από τον Διοικητή του
Τρίτου Τάγματος Σκαπανέων, τον περίφημο Μηλιάδη. Ο έφεδρος λοχαγός Μηλιάδης τοποθετήθηκε στην αρχή διοικητής των Φυλακών και όταν αποστρατεύτηκε ο Σκαλούμπακας, ανέλαβε την διοίκηση του Τρίτου Τάγματος. Υπήρξε από τους σκληρότερους βασανιστές της Μακρονήσου.
Μόλις είχε απολυθεί από το στρατό και τριγύριζε στην Ομόνοια. Εκεί βρήκε τον Λεμονή,
έναν συγκρατούμενο Μακρονησιώτη, που τότε ήταν φοιτητής της ιατρικής. Ο
Μηλιάδης τον αναγνώρισε γιατί ο Λεμονής ήταν γιατρός στο Αναρρωτήριο
της Μακρονήσου.
Το χαρτονόμισμα των 50 δραχμών, έκδοσης 1954
«– Ρε Λεμονή, του λέει, θέλω να μου
δανείσεις ένα πενηντάρικο να πάω στο χωριό μου στην Χαλκίδα. Δεν έχω
ούτε τα εισιτήρια να βγάλω». Ο Λεμονής δεν ήθελε να του δώσει,
προσποιήθηκε ότι είναι άδειες οι τσέπες του και του λέει: «Δεν έχω
καθόλου πάνω μου, αλλά αν θέλεις ο φίλος μου ο Λάζαρος ο Κυρίτσης άνοιξε
δικηγορικό γραφείο πάνω από του Μπακάκου, αυτός πιθανώς να έχει να σου
δώσει».
Στο
γραφείο μας είχαμε μόνο ένα γραφείο με την καρέκλα του και δυο πέτσινες
πολυθρόνες μπροστά, που μας είχε προμηθεύσει ο αδελφός του Γοργία. Δυο
δικηγόροι, μοιραζόμασταν ένα γραφείο και ανάλογα με την περίπτωση στο
γραφείο καθόταν ο δικηγόρος που είχε εκείνη την στιγμή να χειριστεί μια
υπόθεση. Όταν μπήκε στο γραφείο ο Μηλιάδης, επειδή μόλις είχε φύγει
κάποιος γνωστός μου, έτυχε να κάθομαι εγώ στο γραφείο. Δεν με γνώριζε.
–- Τον κύριο Κυρίτση ήθελα…
— Εγώ είμαι, του απαντώ, τι θέλετε;
— Με γνωρίζετε; Ρωτάει
— Κοιτάξτε να δείτε, λέω, ορισμένα
πράγματα είναι τόσο βαθιά χαραγμένα στη μνήμη μας που δεν πρόκειται ποτέ
να σβήσουν κύριε Μηλιάδη…
— Κύριε Κυρίτση ήθελα να σας
παρακαλέσω, επειδή ξέμεινα στην Αθήνα και ήθελα να πάω στο χωριό μου,
στην Εύβοια, στην Χαλκίδα, ζητώ για τα εισιτήριά μου ένα πενηντάρικο. Αν
έχετε την καλοσύνη μπορείτε να μου δώσετε…
Είχα στη τσέπη μου μόνο ένα
πενηντάρικο, ούτε μια δραχμή, μια δεκάρα παραπάνω. Το έβγαλα και του το
’δωσα. Με ευχαρίστησε και έφυγε.
Μόλις έκλεισε η πόρτα, ο συνέταιρός μου με φασκέλωσε λέγοντάς μου:
— Σ’ αυτό το κάθαρμα, τον αρχιβασανιστή
της Μακρονήσου έδωσες ένα πενηντάρικο; Το μεσημέρι όταν θα πας για το
σπίτι σου, στου Ζωγράφου, δεν θα σου δώσω το αντίτιμο του εισιτηρίου,
1,20 δραχμές, που θα μου ζητήσεις στα σίγουρα.
Πράγματι, μετά από αυτή τη δήλωση δεν
του ζήτησα και αποφάσισα να γυρίσω σπίτι με τα πόδια. Ευτυχώς στην
Ακαδημίας, στα λεωφορεία, συνάντησα έναν γνωστό που μπήκε πρώτος στο
λεωφορείο και πλήρωσε τα εισιτήρια, τότε υπήρχε εισπράκτορας στο πίσω
μέρος του λεωφορείου.
Υστερα από λίγα χρόνια, ήρθε ένας συνάδελφός μου, ο Κονταξής, στο γραφείο μου και μου έφερε ένα απόκομμα από μια αθηναϊκή εφημερίδα:
— Κοίταξε, ο Μηλιάδης έκανε δήλωση στις εφημερίδες.
Πράγματι η δήλωση έγραφε:
Η επιστολή του Ελευθέριου Μηλιάδη όπως δημοσιεύθηκε στον αθηναϊκό Τύπο.
«Ο υπογεγραμμένος Ελευθέριος Μιλιάδης,
τέως έφεδρος λοχαγός και διοικητής των Στρατιωτικών Φυλακών Μακρονήσου
(ΣΦΜ), επιθυμών να συμβάλω όπως διαλάμψη η ιστορική αλήθεια του
Μακρονησιώτικου δράματος, ομολογώ μετά παρρησίας τα κάτωθι:
Είναι γεγονός ότι υπήρξα εις εκ των
σκληροτέρων τιμωρών της ελευθερίας σκέψεως και συνειδήσεως ως και της
αξιοπρεπείας πολλών συνανθρώπων μου και εν όπλοις συναδέλφων μου (ως
π.χ. ο εφ. Ανθυπολοχαγός Παν. Καλλιδώνης), εις την Μακρόνησον, τους
οποίους εθεώρουν τότε ως εχθρούς και προδότας του ‘Εθνους!
Η σκληρότης μου υπηγορεύετο από
εμπιστευτικάς διαταγάς (προφορικάς κυρίως) των προϊσταμένων μου, από
τους ύμνους των διαφόρων πολιτικών και διανοουμένων, οίτινες ευρίσκοντο
εις την κορυφήν της πολιτικής και κοινωνικής πυραμίδος, προς την
Μακρόνησον, και από την πλάνην μου, ότι επιτελώ έργον Εθνικόν και
Θεάρεστον!
Ουδέποτε όμως υπήρξα ιδιοτελής και
ανήθικος, όπως υπήρξαν άλλοι «αρχιαναμορφωταί» (Τζανετάκος –
Βασιλόπουλος – Σούλης κλπ.), οίτινες εσύρθησαν άλλοι μεν εις τας φυλακάς
και άλλοι εις τους ανακριτάς ως καταχρασταί, πλαστογράφοι, παιδεραστές κλπ.
Εγώ έπραξα τα όσα έπραξα επειδή
επίστευα ότι τιμωρώ εγκληματίας και ότι υπηρετώ σκοπούς Εθνικούς! Εκ
των υστέρων διεπίστωσα απόλυτα την πλάνην μου. Ηδη αποκαλύπτομαι προ της
ιστορικής αληθείας, κατ’ επιταγήν της συνειδήσεώς μου και ως έντιμος
άνδρας επαναλαμβάνω: «Το πλανάσθαι ανθρώπινον αλλά το ομολογείν την
πλάνην δείγμα γενναίου ανδρός εστίν».
Η παρούσα ομολογία μου επιθυμώ να καταχωρηθή εις την ιστορικήν συγγραφήν του δράματος της Μακρονήσου δια να εξιλεωθώ έναντι του Θεού, της Ιστορίας και της συνειδήσεως μου.
Εν Αθήναις τη 21.10.1964 Μετά τιμής ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΜΗΛΙΑΔΗΣ Εφεδρος λοχαγός Τ. Δ/τής ΣΦΜ»
Αναφερόμενος στο πιο πάνω γεγονός ο Μακρονησιώτης Μανώλης Φραντζεσκάκης, σε ομιλία τους στις Ράχες Ικαρίας διαπιστώνει:
«To περιστατικό αυτό
δείχνει ότι η ηθική είναι ένα πανίσχυρο μέσο για να διαλαληθεί το δίκιο
του Αγώνα για την τελική νίκη του ανθρώπου κατά της βίας και του
φασισμού και την οικοδόμηση μιας αταξικής κοινωνίας της αλληλεγγύης και
της ισότητας, χωρίς εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους».
Η βιντεοσκόπηση της διήγησης έγινε τον
Απρίλη του 2016 στα γραφεία της Πανελλήνιας Ενωσης Κρατουμένων Αγωνιστών
Μακρονήσου (ΠΕΚΑΜ), στην οδό Αγίων Ασωμάτων 31, στο Θησείο:
Είναι μια εμπειρία βασανιστική. Είναι όμως και η
απάντηση στο ερώτημα τι μας γέμιζε άλλοτε και σήμερα δεν μας γεμίζει. Κι
αυτό, ήταν η επαφή όχι μ’ αυτό που είμαστε, αλλά με εκείνο που
θα θέλαμε να γίνουμε
Αν θέλουμε, μπορούμε και να τα προσπεράσουμε. Η
εποχή μας δίνει αυτή τη δυνατότητα. Μπορούμε, μέρες που είναι, να μην
χαλάσουμε τη διάθεσή μας και να προσαρμόσουμε, αν δεν το κάναμε ήδη, το
Νewsfeed στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσής μας σε περισσότερο ή και απολύτως
ευχάριστα πράγματα.
Ζούμε άλλωστε στην εποχή όπου η πραγματικότητα εύκολα παύει να
είναι τέτοια και γίνεται μια «πραγματικότητα» βασισμένη στο πόσο αλλά
και στο τι βλέπει ο καθένας και η καθεμία από εμάς. Παλιά, η επαφή με
την πραγματικότητα, την εκτός εισαγωγικών, ήταν αναπόδραστη. Όσο κι αν
δεν ήθελες να την παρακολουθήσεις η ροή της πληροφόρησης σε υποχρέωνε
γιατί ήταν δεδομένη. Είχε πάντα κρατημένες τις περίοπτες θέσεις της,
έτσι που ο κόσμος να μη χάνει την πληροφορία, να μη χάνει την είδηση,
ευχάριστη ή δυσάρεστη, μαζί και την επαφή του με το τι πραγματικά
συμβαίνει, όχι μόνο γύρω του, αλλά και παρακάτω.
Όχι πια. Σήμερα, μπορείς να ζεις στο δικό σου συννεφάκι, να
νομίζεις ότι είσαι πιο ευτυχισμένος επειδή αποφεύγεις τα «βαριά», τα
«βαρετά» και τα δυσάρεστα, έστω κι αν απλούστερη των αναδρομών στο
παρελθόν σου θα σε αφήσει πάντα με το ερώτημα εάν τελικά είσαι πιο
ευτυχισμένος σήμερα από τότε. Δεν είναι ερώτημα και το ξέρεις. Ερώτημα
το κάνεις εσύ για να μην βρεθείς μπροστά στην απορία, γιατί σ’ αυτή τη
νέα εποχή στην οποία εσύ ορίζεις τις παραμέτρους, είσαι πιο αγχωμένος,
πιο χαμένος και σίγουρα λιγότερο γεμάτος από τότε που δεν περνούσες τη
μέρα σου πάνω στο κινητό ακολουθώντας την «πραγματικότητα» που εσύ
έφτιαξες όπως ήθελες.
Είναι αλήθεια αυτό που λένε μερικοί, ότι κι αυτό ίσως να είναι
μια ψευδαίσθηση τελικά. Ο κόσμος ποτέ δεν γύριζε από τους πολλούς, οι
λίγοι τον γύριζαν και αυτό συνέβαινε, συμβαίνει και θα συμβαίνει
διαχρονικά. Οι πολλοί κοιτούν. Πάντα κοιτούσαν. Προχωρούν και
προχωρούσαν. Και επιστρέφουν μόνο εάν μπορούν, όταν τα πάντα συνήθως
έχουν τελειώσει, για να αρπάξουν κάτι από αυτό που έκαναν οι άλλοι. Αυτή
είναι η φύση μας. Αυτή είναι η φύση των πολλών. Οι πολλοί είναι θεατές.
Η εποχή μας λοιπόν, ίσως δεν έχει αλλάξει τόσο πολύ συγκριτικά
με άλλες που πέρασαν. Αυτό που άλλαξε, είναι πως η ευκολία της αποχής
από αυτό που γίνεται γύρω μας έχει κανονικοποιηθεί, όταν άλλοτε κρυβόταν
αναγκαστικά πίσω από ναι μεν αλλά και δικαιολογίες. Δεν υπάρχει πια ροή
της πληροφόρησης με συγκεκριμένο ποσοστό, μεγάλο μάλιστα, επαφής με
πραγματικά γεγονότα. Σήμερα ζεις εκεί που θέλεις εσύ. Και μπορείς να το
λες ξεκάθαρα. Και ενίοτε ξεδιάντροπα.
Εδώ και έναν χρόνο σχεδόν, από τότε που ξεκίνησε το κακό στην
Ουκρανία, αυτή η σκληρή διαπίστωση επιβεβαιώνεται καθημερινά. Σε μια
εποχή όπου η πληροφορία που παρέχεται μέσω των κινητών είναι πολλαπλάσια
της αντίστοιχης άλλων εποχών, σε μια εποχή που μπορούμε να είμαστε
«εκεί» όπου συμβαίνουν τα πράγματα χωρίς να κάνουμε καν κάτι, οι πολλοί
έχουν διαλέξει να απέχουν και να αρνούνται αυτή την επαφή.
Όσοι δεν το έκαναν πάλι, διαπιστώνουν ότι η επαφή αυτή με το τι
γίνεται δεν είναι εύκολη. Διαπιστώνουν ότι για πρώτη φορά στην
ανθρώπινη Ιστορία η δυστυχία ενός λαού, το μέγεθος αυτής της δυστυχίας
αλλά και οι φρικιαστικές της λεπτομέρειες οι οποίες περνούν σαν βροχή
ασταμάτητη νυχθημερόν για τόσους μήνες από τα κινητά των
λίγων έστω που δεν τις έχουν μπλοκάρει και επιμένουν να τις ακολουθούν,
για πρώτη λοιπόν φορά αυτή η πραγματικότητα είναι μαζί τους, αδιάλειπτα,
μερικές εκατοντάδες ή και πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.
Καταλαβαίνουν ότι μπορούν να τη ζήσουν μαζί με αυτούς του
ανθρώπους, την ώρα που εκείνοι βλέπουν τις ζωές τους να διαλύονται και
τους δικούς τους να πεθαίνουν, χωρίς καν να αντιλαμβάνονται -και δεν θα
τους αφορούσε άλλωστε πια- ότι είναι μέρος ενός θεάματος, σκληρού, αλλά
πολύτιμου για όσους θέλουν να κατανοήσουν το τι περνούν.
Οι πολλοί; Απλά το προσπερνούν. Κάποιοι ψελλίζουν κάτι «ναι μεν
αλλά» από όσα άντεξαν να δουν, κάποιοι άλλοι προσπαθούν να
δικαιολογήσουν το τι γίνεται με ακροβασίες σε γεωπολιτικές προσεγγίσεις
οι οποίες καταλήγουν σε πτώσεις θεαματικές για το στοιχειώδες ήθους του
είδους μας. Γιατί δεν παραδίνονται κι αυτοί; Αφού οι άλλοι είναι
ισχυρότεροι. Και διάφορα άλλα τέτοια. Ενίοτε δε, φτάνουν και σε σημείο
να γοητεύονται από τη φρίκη του εγκληματία και να τον δικαιολογούν.
Πίσω όμως από όλες αυτές τις παραποιήσεις, τις ακούσιες μα και
τις εκούσιες, υπάρχει η πραγματικότητα. Όποιος θέλει, μπορεί να τη δει.
Να δει το εύρος της καταστροφής, τη φονική μανία, το φόβο και τη
δυστυχία των ανθρώπων που πασχίζουν να σώσουν τις ζωές τους και τη χώρα
τους.
Και εάν θέλει να διαβάσει και λίγη ιστορία για να μάθει πως
αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι επανάληψη πραγμάτων που έγιναν παλιά,
προσπαθειών επιτυχών τότε για κάποια χρόνια ή αιώνες κάποτε προκειμένου
να υποδουλωθούν αυτοί οι άνθρωποι και να εξαφανιστεί η ταυτότητά τους.
Η ταυτότητα όμως επανέρχεται.
Όποιος έχει πάει και τους έχει γνωρίσει, τους έχει ακούσει και
έχει δει, ανεξαρτήτως πολιτικών και άλλων αντιλήψεων, την περηφάνια
αυτού του λαού, δεν μπορεί παρά να μένει έκπληκτος από τη μεγαλοσύνη
του. Κι από το θάρρος με το οποίο αποχαιρετά τους ήρωές του με μια
φωτογραφία και χωρίς πολλά - πολλά στα ΜΚΔ, ήταν αυτός/αυτή έκανε αυτό
πριν τον πόλεμο, ό,τι κι αν ήταν από επιστήμονες, μέχρι άνθρωποι των
τεχνών και «απλοί» άνθρωποι. Σκοτώθηκε σήμερα εκεί. Χωρίς πολλά λόγια,
ποτέ με μελοδραματισμούς. Πάντα με ένα χαμόγελο και ένα συνεχίζουμε.
Είναι μια εμπειρία βασανιστική. Είναι όμως και η απάντηση στο
ερώτημα τι μας γέμιζε άλλοτε και σήμερα δεν μας γεμίζει πια. Γιατί αυτό
που μας γέμιζε ήταν η επαφή όχι μ’ αυτό που είμαστε αλλά με εκείνο που
θα θέλαμε να γίνουμε.
Εκείνο που συνήθως δεν γινόμασταν ποτέ αλλά το είχαμε σαν
πρότυπο, σαν κάτι καλύτερο από εμάς, κάτι υψηλότερο, κάτι πιο αγνό
σίγουρα.
Οι άνθρωποι που προσπερνούν, πάντα ζούσαν σε ένα κενό, παρέα με
τον εαυτό τους και τίποτα άλλο. Άλλοτε το έκαναν από φόβο. Σήμερα
μπορούν να το κάνουν κι από επιλογή.
Αν ρωτούσαμε έναν Ουκρανό στη Χερσώνα λ.χ. η οποία
βομβαρδίζεται ανηλεώς από τότε που απελευθερώθηκε όπως και τόσες άλλες
πόλεις ή στο καταφύγιο στο μετρό του παγωμένου Κιέβου ή κάπου αλλού,
είμαι βέβαιος ότι δεν θα ζητούσε τίποτα περισσότερο από εμάς, εκτός από
λίγη προσοχή. Από μια τυπική επίγνωση του τι περνάει.
Μια φευγαλέα ματιά στη δυστυχία του, εάν τουλάχιστον θέλουμε να
έχουμε άποψη. Κι ας ξέρει ότι δεν θα του τη χαρίσουμε και παρ' όλα
αυτά, θα έχουμε και άποψη. Και για τα δικά του και για των άλλων, και
για όλα. Στον δικό μας κόσμο, παρέα με τον εαυτό μας, ή καλύτερα μ' αυτό
που γίναμε.
Ψήφισα. Ψηφίζω γενικώς. Προεδρικές, βουλευτικές,
θρησκευτικές, τοπικούς άρχοντες, μουχτάρηδες, πρόεδρο της τάξης, ό,τι
θέλετε, εκεί εγώ, πίσω από την κουρτίνα. Το γεγονός πως ψήφισα στις
αρχιεπισκοπικές, όμως, είναι αυτό που ξένισε πιο πολύ φίλους και
γνωστούς.
«Σημαδεμένη τράπουλα», είπαν. «Καραγκιοζλίκια με τριπρόσωπα», είπαν.
«Δεν σου ταιριάζει», είπαν. Και εν μέρει έχουν δίκιο για όλα. Όμως,
υποτιμούν, θεωρώ, το εξής. Ασχέτως αν είσαι άθεος, αλλόθρησκος, πιστός ή
τυπικά πιστός (το 90% της Κύπρου, τυπολάτρης δηλαδή), νέος ή γέρος, όλα
που συμβαίνουν επηρεάζουν όλους. Τελεία. Πόσο μάλλον ένας Αρχιεπίσκοπος
με όλες τις εξουσίες που κουβαλά και σπονδυλωτά η κάθε του πράξη και
λέξη θα μετακυλήσει στον καθένα μας. Έχω ευθύνη, άρα. Διαχωρισμός
εκκλησίας – κράτους; Ναι, αλλά αυτό είναι μια άλλη, πονεμένη, ιστορία.
Το θέμα μας είναι η αποχή και πώς… από-χι γίνεται αποδοχή.
Διά μέσου των αιώνων η Ορθόδοξη Εκκλησία διαδραμάτισε και σκοτεινό
και φωτεινό ρόλο, αναλόγως των περιστάσεων και των προσώπων. Αυτό, ως
ενός σημείου, είναι κατανοητό, δεδομένου ότι ο θεσμός ξεπέρασε προ
πολλού τα στενά θρησκευτικά του πλαίσια. Και εδώ έγκειται το πρόβλημα.
Οι γραμμές ανάμεσα στην κοσμικότητα και την πνευματικότητα θάμπωσαν
σιγά-σιγά και η αποστολή μετατράπηκε περισσότερο σε πολιτικό παιχνίδι με
παρασκήνια και αμφιλεγόμενες μεθόδους, παρά ένας γνήσιος και διακαής
πόθος να σταθεί στο πλευρό του κόσμου σαν φωτεινός καθοδηγητής που έχει
ως σημαία το μήνυμα της αγάπης και της ταπεινοφροσύνης του Χριστού.
Ακόμα και σήμερα, τώρα, στις αρχιεπισκοπικές εκλογές. Χωρίς καμία
πρόθεση να φωτογραφίσω κανένα – άλλωστε ό,τι έγινε έγινε – έχει
καταντήσει σχεδόν «βρισιά» να αποκαλείται παπάς ή ιεράρχης
«πνευματικός», όχι με την έννοια του εξομολογητή, αλλά με την έννοια του
ανθρώπου που εμβαθύνει στον λόγο του Θεού, στο έργο του Χριστού, στις
διδασκαλίες των πατέρων, και να θέλει αυτά να τα μεταλαμπαδεύσει εις ώτα
ακουόντων. Αλλά δοξάζεται η κοσμικότητα του ράσου με τα χρυσά
μπιχλιμπίδια που αντανακλώνται πάνω στη γυαλιστερή επιφάνεια της
λιμουζίνας, το αλισβερίσι με πολιτικούς, με καρχαρίες και
μεγαλοεπιχειρηματίες. Θέλετε CEO; Ιδού η κάλπη, ιδού και το πήδημα.
Θέλετε Χριστόν; Ψάξτε αλλού, γιατί ανάμεσα στον κόσμο θα βρείτε
περισσότερους αγίους. Ζώντες μάλιστα. Που δεν εκοιμήθηκαν. Φτάνει
μούχλα.
Η Εκκλησία χρειάζεται επειγόντως εκσυγχρονισμό. Μην τρομάζετε κάποιοι
με τη λέξη. Εκσυγχρονισμός δεν σημαίνει απομάκρυνση από την παράδοση.
Σημαίνει εξέλιξη της παράδοσης. Αλλιώς, η παράδοση θα καταντήσει πράγμα
νεκρό, ένα σκονισμένο κειμήλιο στη βιβλιοθήκη. Το να είσαι χαρούμενος,
να έχεις χιούμορ, να παιδιαρίζεις με τα παιδιά, να τσιγκλάς τους
έφηβους, να πιάνεις το χέρι του πονεμένου, δεν αποτελούν ένδειξη μη
πνευματικότητας. Μάλλον απόδειξη αγάπης προς τον άνθρωπο και ένα «τρικ»
για να του μεταδόσεις την αγάπη του Χριστού. Πώς το είπε ο ίδιος;
«Μακάριον εστί το διδόναι και όχι το λαμβάνειν».
Το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ ανακοίνωσε την πρώτη
Αφροαμερικανίδα πρόεδρο στην ιστορία του. Είναι η Κλοντίν Γκέι, παιδί
μεταναστών από την Αϊτή και θα είναι η δεύτερη γυναίκα στην ιστορία του
πανεπιστημίου που αναλαμβάνει τη θέση αυτή. Θεωρείται κορυφαία στο θέμα
της αμερικανικής συμμετοχής στην πολιτική και εντάχθηκε στο Χάρβαρντ το
2006 ως καθηγήτρια διακυβέρνησης διερευνώντας μια σειρά από ζητήματα,
συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο κοινωνικοί και οικονομικοί
παράγοντες διαμορφώνουν τις πολιτικές απόψεις και την ψήφο. Η Γκέι
είναι, επίσης, πρόεδρος της πρωτοβουλίας του Χάρβαρντ για την ανισότητα
στην Αμερική, η οποία μελετά θέματα όπως οι επιπτώσεις της παιδικής
φτώχειας και στέρησης στις εκπαιδευτικές ευκαιρίες και την αμερικανική
ανισότητα από μια παγκόσμια προοπτική.
Η Γκέι δεν είναι απόγονος σκλάβων που ζούσαν στην Αμερική, αλλά παιδί
Αϊτινών που μετανάστευσαν στη χώρα. Δεν ξέρουμε πολλά για τη ζωή της,
αλλά μπορούμε να τη φανταστούμε να ζει σε γκέτο, να προσπαθεί να
ενσωματωθεί σε μια ξένη χώρα, με τους γονείς της να ζουν στο περιθώριο
και να προσπαθούν να τα φέρουν βόλτα χωρίς να προκαλούν την προσοχή. Και
χάρη στο μυαλό και το πείσμα της, κατάφερε να πορευτεί βήμα - βήμα και
να φτάσει να ηγείται ενός από τα πιο prestigious πανεπιστήμια, όπου σε
άλλες εποχές η παρουσία της θα θεωρείτο όνειδος.
Μπορεί κάτι ανάλογο να συμβεί στην Κύπρο; Μπορεί κάποιος από τους
δεκάδες χιλιάδες μετανάστες που φτάνουν εδώ να διεκδικήσει μια τέτοια
θέση; Να γίνει δήμαρχος της πρωτεύουσας; Να διεκδικήσει την προεδρία του
πανεπιστημίου ή ακόμα και της χώρας;
Στο Λονδίνο, ο γιος ενός οδηγού και μιας ράφτρας, μεταναστών από το
Πακιστάν, έγινε ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος, ενώ πρόσφατα η Βρετανία
απέκτησε και τον πρώτο πρωθυπουργό με μεταναστευτική ταυτότητα. Στο
Παρίσι, η κόρη ενός ηλεκτρολόγου και γαζώτριας από την Ισπανία, απ’ όπου
είχαν διαφύγει επί της δικτατορίας του Φράνκο, έγινε δήμαρχος της πόλης
και ονειρεύεται την προεδρία της χώρας. Τα παραδείγματα είναι πλέον
πολλά, πέραν από τον αθλητισμό όπου οι εθνικές ομάδες πάντα
εμβολιάζονταν από ξένους, αλλά ως εκεί.
Στην Κύπρο κάτι τέτοιο μοιάζει αδύνατο αυτή την στιγμή. Οι ξένοι
μπορεί να έχουν φτάσει να αποτελούν ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού,
αλλά ζούνε παράλληλα. Δεν συσχετίζονται, δεν αφομοιώνονται. Είναι οι
φτωχοί εργάτες που όταν τελειώνουν την εργασία τους γίνονται αόρατοι για
τους ντόπιους. Κάπως έτσι ξεκίνησε και στις χώρες που βλέπουμε σήμερα
να αναθέτουν τη διοίκηση του πανεπιστημίου, της πόλης ή της χώρας σε
έναν ή μία απόγονο μεταναστών. Η ζωή προχωρά και μας προσπερνά.
Εδώ και δύο μήνες, παρά τις εκδηλώσεις
διαμαρτυρίας από πολίτες καθώς και τις εκκλήσεις από επιστημονικούς και
κοινωνικούς φορείς για να σταματήσουν τα έργα «εξωραϊσμού» του Δημόσιου
Κήπου Λεμεσού και να ακολουθηθούν ορθές και διαφανείς διαδικασίες για
οποιαδήποτε τυχόν παρέμβαση στον χώρο, οι Αρχές της πόλης συνεχίζουν
ακάθεκτες. Φιλμάκια που κοινοποιούνται στο διαδίκτυο από την εξέλιξη των
εργασιών, δείχνουν μπετονιέρες να χύνουν τόνους τσιμέντο στον, άλλοτε
καλοσχεδιασμένο και φιλικό στο περιβάλλον και στον άνθρωπο, Κήπο.
Ταυτόχρονα, έχουν ξεφυτρώσει οι πρώτες εγκαταστάσεις, όλο πλαστικό και
έντονα χρώματα λες και πρόκειται για water park σε κάποιο ξενοδοχείο.
Αυτό για τον δήμαρχο είναι μία σύγχρονη προσέγγιση. Αυτό θέλουν, λέει,
τα παιδιά και αυτό τους δίνουμε.
Ωστόσο, τα παιδιά έχουν χορτάσει από πλαστικό και τεχνητό κόσμο.
Πλέον για αυτά, η πιο πολύτιμη εμπειρία είναι να βρεθούν σε κάποιο
δάσος, με δέντρα, ρυάκια, λιμνούλες, πουλιά, έντομα… Είναι ένα τοπίο που
μόνο στα παιχνίδια εικονικής πραγματικότητας το συναντούν. Και δεν
είναι μόνο τα παιδιά, αλλά και οι πολίτες κάθε ηλικίας που έχουν
εγκλωβιστεί σε πόλεις όλο μπετόν, σε διαμερίσματα που δεν παρέχουν καμία
πιθανότητα εκτόνωσης. Κάτι που στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, τόσο η
αποικιακή κυβέρνηση όσο και οι δημοτικές Αρχές, μπορούσαν να δουν και
να φροντίσουν να προσφέρουν στους δημότες.
Είναι η φιλοσοφία και ο σχεδιασμός του Σέντραλ Παρκ στη Νέα Υόρκη,
των Κήπων του Λουξεμβούργου στο Παρίσι, του Χάιντ Παρκ στο Λονδίνο και
τόσων άλλων δημόσιων κήπων στον κόσμο ξεπερασμένα; Μπορούν οι δημοτικές
Αρχές να εισβάλουν με μπουλντόζες και μπετονιέρες στους κήπους αυτούς
και να αρχίσουν να φτιάχνουν ότι πιστεύουν πως είναι της μόδας χωρίς
δημόσια διαβούλευση;
Ο δήμαρχος Λεμεσού εξακολουθεί να επαναλαμβάνει πως υπάρχει
παραπληροφόρηση στο θέμα. Η πραγματικότητα όμως είναι αυτή που βλέπουμε:
Ένα θεματικό πάρκο από μπετόν και πλαστικό σε εξέλιξη. Ένα θεματικό
πάρκο που καταστρέφει τον μοναδικό πνεύμονα πρασίνου και ένα ιστορικό
μέρος της Λεμεσού. Μία καταστροφική παρέμβαση χωρίς καμία μελέτη και
πλήρη αδιαφορία για τις απόψεις πολιτών, οργανωμένων συνόλων και
επιστημονικών φορέων. Γιατί; Γιατί, απλά έτσι θέλησε κάποιος επενδυτής ο
οποίος έκανε δωρεά €1,7 εκατ. στις Αρχές της πόλης. Κι οι Αρχές της
πόλης υλοποιούν το όραμα του επενδυτή.
Σε λίγα χρόνια όταν θα γράφεται η ιστορία του Κήπου της Λεμεσού, οι
αναγνώστες του μέλλοντος θα μαθαίνουν πως κάποιοι στις αρχές του 19ου
αιώνα δημιούργησαν έναν Κήπο για να τον απολαμβάνουν οι πολίτες. Και δύο
σχεδόν αιώνες μετά, ο Κήπος προσαρμόστηκε (για να μην πούμε
καταστράφηκε) στις επιθυμίες ενός εκατομμυριούχου.
«Αν σε αυτή την υπόθεση διαφθοράς εμπλέκονται και
άλλοι, καλά θα κάνουν να ανησυχούν. Στους διαδρόμους του Palais de
Justice στις Βρυξέλλες, ο Μισέλ Κλεζ είναι γνωστός ως "ο Σερίφης" για
την ανελέητη καταδίωξη των στόχων του». Έτσι περιγράφει το Politico τον
Βέλγο εισαγγελέα ο οποίος χειρίζεται με υποδειγματικό τρόπο το περιβόητο
Κατάρ-γκέιτ. Δεν θα μπορούσε να μην μας κεντρίσει το ενδιαφέρον για να
ανατρέξουμε να μάθουμε ποιος είναι αυτός ο εισαγγελέας. Το μετανιώσαμε
ως ένα βαθμό. Διότι μετά, είναι αναπόφευκτη η σύγκριση με τους δικούς
μας. Τότε, η κατάθλιψη σου κτυπάει την πόρτα…
Η «πληθωρικότητα» είναι που κάνει τον Κλεζ να ξεχωρίζει, αναφέρει
ο Τζον Κρόμπεζ, πρώην υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου για την
καταπολέμηση της απάτης. «Πολλοί άλλοι σε αυτόν τον τομέα είναι ήσυχοι και σεμνοί, αυτός δεν είναι. Και δεν πρέπει να είναι», δηλώνει στο Politico. «Είναι
ανακριτής, δικαστής… διασκεδαστής. Αυτό τον κάνει φανταστικό αφού με
τον τρόπο που δουλεύει φαίνεται σαν να χορεύει βαλς πάνω από τις
υποθέσεις του, και όλα πηγάζουν από αυτές τις βαθιά ριζωμένες κοινωνικές
του ανησυχίες. Αυτό είναι που τον κάνει τόσο εξαιρετικό».
«Το έγκλημα των λευκών κολάρων είναι ο καρκίνος της δημοκρατίας»,
έγραψε ο Κλεζ σε ένα από τα βιβλία του. Είναι ο άνθρωπος που το 2019,
ανάγκασε τη βρετανική τράπεζα HSBC να πληρώσει βελγική ποινή ρεκόρ 295
εκατ. ευρώ για φοροδιαφυγή και ξέπλυμα χρήματος. Ο Κλεζ είναι γνωστός
στο Βέλγιο για την παρακολούθηση υποθέσεων, ακόμη και εκείνων που είναι
εξαιρετικά ευαίσθητες. Η καταδίωξή του κατά των συμμοριών ξεπλύματος
βρώμικου χρήματος σε βελγικούς ποδοσφαιρικούς ομίλους, που
ονομάστηκε «Επιχείρηση Μηδέν», συγκλόνισε ολόκληρο τον ποδοσφαιρικό
κόσμο, ο οποίος είναι βαθιά συνυφασμένος με τις βελγικές επιχειρήσεις
και την πολιτική.
Όπου και αν ανατρέξεις, μόνο διθυράμβους θα εντοπίσεις για τον Μισέλ
Κλεζ. Όσο και αν προσπαθήσεις, είναι αδύνατο να αποφύγεις τη σύγκριση με
όσα συμβαίνουν στο θλιβερό τοπίο όπου κινούνται οι διωκτικές Αρχές.
Επειδή δεν υπάρχουν επικεφαλής «σερίφηδες που να τους χαρακτηρίζει
ανελέητη καταδίωξη των εγκληματιών του λευκού κολάρου», σκάνδαλα και
παρανομίες καταλήγουν να αραχνιάζουν στα συρτάρια.
Μια ματιά στη δράση του Γενικού Εισαγγελέα της Κυπριακής Δημοκρατίας,
είναι αρκετή για να αντικρίσει κάποιος τη χαοτική διαφορά. Και να
περιπέσει σε θλίψη από την απέραντη απαισιοδοξία. Από πού να αρχίσουμε;
Από το σκάνδαλο μεγατόνων στον Συνεργατισμό όπου ουδείς πλήρωσε; Σε 4
υποθέσεις (ΣΠΕ Αγίας Φύλας-2 υποθέσεις, ΣΠΕ Στροβόλου, ΣΠΕ Αγίας Νάπας)
όλοι οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν. Λόγω αυτού, υποχρεώθηκαν να
αναστείλουν την ποινική δίωξη σε 2 άλλες υποθέσεις επειδή θα τις έχαναν
κι αυτές. Για όλες τις υπόλοιπες υποθέσεις, δεν κατάφεραν να οδηγήσουν
κάποιον στο δικαστήριο. Οι πρωταγωνιστές του σκανδάλου κυκλοφορούν
ελεύθεροι και γελάνε…
Όσον αφορά το άλλο τεράστιο σκάνδαλο, των χρυσών διαβατηρίων, η
«επιτυχία» είναι εξίσου… εντυπωσιακή. Η πρώτη και θεωρούμενη καραμπινάτη
υπόθεση που οδηγήθηκε στο δικαστήριο έπεσε και οι κατηγορούμενοι
αθωώθηκαν πανηγυρικά. Στο Ανώτατο Δικαστήριο η Ν.Υ. ηττήθηκε πανηγυρικά
όταν ακυρώθηκε τελεσίδικα η αξιοποίηση του μαρτυρικού υλικού που βρέθηκε
στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές των Τζιοβάνη και Αντωνίου. Αυτό, όπως
και ένας νομικά αδαής δύναται να αντιληφθεί, προοιωνίζει ποιο θα είναι
το αποτέλεσμα της δίκης τους.
Επίσης, το κατηγορητήριο με το οποίο οδήγησαν τον Συλλούρη και τους
άλλους 3 στο δικαστήριο και το μαρτυρικό υλικό που υπάρχει, με
μαθηματική ακρίβεια προοιωνίζουν αθώωσή τους ή στην καλύτερη των
περιπτώσεων μια ποινή χάδι. Από την στιγμή που δεν κατηγορούνται για
κατάχρηση εξουσίας, όλα τα υπόλοιπα είναι ήσσονος αξίας. Θα αποδειχθεί
μια κίνηση για τα μάτια του κόσμου...
Να κοιτάξει κάποιος την υπόθεση δολοφονίας του Θανάση; Πέρασαν 17
χρόνια για να αποδειχθεί, χάριν στην επιμονή της μητέρας, ότι επρόκειτο
για φόνο. Βεβαίως, γι’ αυτό δεν ευθύνεται ο νυν Γ.Ε. Όμως, πώς να
προσπεράσει κάποιος το φάγωμα του ανακριτή Σ. Μάτσα επειδή έφερνε την
αλήθεια στο φως; Πώς να μην οργιστεί όταν αρνούντο για εβδομάδες
ολόκληρες να δώσουν το πόρισμα; Στην τραγική μάνα, που για να υπάρχει
πόρισμα, οφείλεται μόνο στους δικούς της αγώνες. Και όταν της το έδωσαν,
μαύρισαν ένα σωρό σημεία…
Να προχωρήσουμε στην υπόθεση των Κεντρικών Φυλακών; Όπου μόλις προέβη
η διευθύντρια σε καταγγελία εναντίον αξιωματικού της Αστυνομίας,
διατάχθηκε και έρευνα εναντίον της για άλλη υπόθεση; Όσο για το πόρισμα
της έρευνας Αιμιλιανίδη, η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά. Ο κ. Κλεζ στο
Βέλγιο εύχομαι να μην μάθει ποτέ τον χειρισμό της υπόθεσης αυτής. Θα
κάψει τα πτυχία του!
Ο ανεξάρτητος ποινικός ανακριτής ξεκίνησε την έρευνα για την υπόθεση
Κατσουνωτού, στις 20 Ιουνίου 2022. Παρέδωσε το πόρισμά του στον Γ.Ε.
στις 15 Σεπτεμβρίου 2022. Μετά από 96 ημέρες, ο Γενικός Εισαγγελέας
μελετά ακόμη το πόρισμα… Στην περίπτωση της έρευνας την οποία ο Γ.Ε.
διέταξε για τις Φυλακές, οι ποινικοί ανακριτές ανέλαβαν έργο στις 27
Ιουλίου 2022 και παρέδωσαν το πόρισμα στις 4 Νοεμβρίου 2022. Μόλις 21
ημέρες μετά, ο Γ.Ε. προέβη σε πρωτοφανή δημόσια επίθεση κατά της
Αριστοτέλους στη βάση του πορίσματος!
Το Κατάρ-γκέιτ ξεσκαλίζεται στις Βρυξέλλες. Εδώ είναι Κύπρος. Εκεί
έχουν «σερίφη». Εδώ ούτε καν μικρό ομοίωμά του. Κάποτε φέραμε την Τρόικα
να βάλει τάξη στην οικονομία. Γιατί δεν ζητάμε κι έναν Κλεζ να
καθαρίσει τον στάβλο του Αυγεία;
Στα πλαίσια μιας εργασίας μας στο Πανεπιστήμιο ασχοληθήκαμε με τις «Δαπάνες στην Εκπαίδευση». Μελετήσαμε τις συνέπειες της υποχρηματοδότησης, εκπαιδευτικές αλλά και κοινωνικές.
Πρώτα βασικά συμπεράσματα:
• Η Εκπαίδευση δεν είναι προτεραιότητα της κυπριακής πολιτείας. Οι εκπαιδευτικές δαπάνες μειώνονται ως ποσοστό του ΑΕΠ αλλά και στον προϋπολογισμό. • Τα επιτυχημένα Εκπαιδευτικά Συστήματα στην Ε.Ε. επενδύουν στην Εκπαίδευση, έχουν καλές υποδομές και κοινωνικές παροχές. • Η Κύπρος δεν στηρίζει την Προδημοτική Εκπαίδευση. Βρισκόμαστε στον πάτο της Ευρώπης στις δαπάνες για την Προδημοτική Εκπαίδευση. • Τα περισσότερα έξοδα για εκπαίδευση στην Ευρώπη, τα έχουν οι γονείς στην Κύπρο. Οι μηνιαίες δαπάνες των κυπριακών νοικοκυριών για εκπαίδευση, ως ποσοστό των συνολικής δαπάνης τους, είναι η υψηλότερη ανάμεσα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. • Η Παγκόσμια Έκθεση για την Παρακολούθηση της Εκπαίδευσης της UNESCO, το 2021-22, «Μη κρατικοί φορείς στην εκπαίδευση: Ποιος επιλέγει; Ποιος χάνει;», τα νοικοκυριά στην Ελλάδα συμβάλλουν το 27% της συνολικής εκπαιδευτικής δαπάνης, που είναι το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην κατάταξη της έκθεσης, η Κύπρος έρχεται δεύτερη με 24%, ο δε μέσος όρος των σχετικών δαπανών είναι 11% στην Ευρωπαϊκή Ένωση, 16% στις χώρες υψηλού εισοδήματος και 30% παγκοσμίως. • Οι Ιδιωτικές Εκπαιδευτικές Δαπάνες στην Κύπρο, είναι υπερδιπλάσιες από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό συμβαίνει σ' όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Οι γονείς βάζουν το χέρι «βαθιά στην τσέπη» για την εκπαίδευση των παιδιών τους. • Σύμφωνα με τα στοιχεία από τον Οργανισμό για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (OECD) και την έρευνα PISA 2018, όπως αναφέρονται στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τα παιδιά που έχουν χαμηλή επίδοση στην Γλώσσα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο έκθεσης σε εκφοβιστική συμπεριφορά. Τα στοιχεία είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά για την Κύπρο, καθώς η χώρα μας είναι στην πρώτη θέση στην κατάταξη, όσον αφορά σε εκφοβιστική συμπεριφορά απέναντι σε παιδιά με χαμηλή επίδοση στην Γλώσσα. • Μια άλλη σημαντική παράμετρος και συνέπεια της μείωσης των εκπαιδευτικών δαπανών είναι η πρόωρη εγκατάλειψη της εκπαίδευσης και κατάρτισης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat και του OECD, τα ποσοστά που αφορούν την Κύπρο είναι ιδιαίτερα αυξημένα σε σχέση με το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. • Η χώρα μας κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις στις επενδύσεις στην Έρευνα, ανάμεσα στις Ευρωπαϊκές χώρες, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η Eurostat.
Στην Έκθεσή της η UNESCO , για το 2021-22, καταγράφει τις παθογένειες των εκπαιδευτικών συστημάτων και προβαίνει σε σημαντικές εισηγήσεις:
1. Να καταστεί η εκπαίδευση πραγματικά δωρεάν, καταργώντας τα κρυφά κόστη. 2. Να καθιερωθούν πρότυπα ποιότητας που θα ισχύουν εξίσου για όλα τα κρατικά και μη κρατικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. 3. Να ενισχυθεί η ικανότητα της κυβέρνησης να παρακολουθεί και να επιβάλλει τους ρυθμιστικούς κανονισμούς. 4. Να ενθαρρύνουν την καινοτομία για το κοινό καλό. 5. Να προστατευθεί η εκπαίδευση από κατεστημένα συμφέροντα.
Όπως αντιλαμβάνεστε η Κυβέρνηση τις έγραψε κι αυτές «στα παλαιότερα των υποδημάτων της».
Μπορείτε να δείτε όλη την εργασία με τις σχετικές οπτικοποιήσεις στο blog:
Δεν υπάρχει τίποτα πιο παράλογο από ένα παιδί που φεύγει από τη ζωή. Δεν υπάρχει τίποτα πιο ενάντιο στη φύση,..
Δεν υπάρχει τίποτα πιο παράλογο από ένα παιδί που φεύγει από τη ζωή.
Δεν υπάρχει τίποτα πιο ενάντιο στη φύση, πιο ενάντιο στον άνθρωπο και τη
συνέχειά του… Τίποτα πιο αβάσταχτο και συντριπτικό.
Αλλά δεν υπάρχει τίποτα πιο παράλογο και πιο τραγικό και μαζί
εξοργιστικό όταν ένα παιδί φεύγει στο προαύλιο του σχολείου του, μπροστά
από την αίθουσα των μαθημάτων, ίσως δίπλα από την πεταμένη βιαστικά
σάκα του στα σκαλοπάτια ή κάτω από τη μπασκέτα ή δίπλα από τον “κολλητό”
του φίλο… Γιατί;
Επειδή, είχε την ατυχία να πηγαίνει
στο “νέο σχολείο” της Κεραμέως, του Μητσοτάκη, της έκθεσης Πισσαρίδη,
του χορηγού, του Δήμου, του επιχειρηματία! Στο “νέο σχολείο” που πρέπει
να αυτοαξιολογηθεί “υπέροχο” και “σύγχρονο” και “ευέλικτο” αν θέλει να
τα έχει καλά με την Κεραμέως, αλλά πέφτουν οι σοβάδες, λείπουν οι
δάσκαλοι, δεν έχουν πετρέλαιο (αλλά δόξα την Κεραμέως και τον Μητσοτάκη
έχουν διαδραστικούς πίνακες) και τελικά… σκάνε οι λέβητες και σκοτώνουν
τα παιδιά μας!
Χθες ήταν μια τραγική μέρα… σήμερα που το παιδί κηδεύεται είναι μια μαύρη μέρα.
Θα περίμενε κανείς….
ο “πολύς” Κ. Μητσοτάκης να ζητήσει “συγνώμη”… να κηρύξει μέρα
πένθους σε όλα τη χώρα, να σκύψει λίγο το κεφάλι, να σηκώσει μία ευθύνη
αντί να μας θυμίσει ότι δεν φταίει σε τίποτα λέγοντας το απαράδεκτο και
κυνικό: “Παρότι η συντήρηση των σχολείων δεν εμπίπτει στις
αρμοδιότητες της κυβέρνησης θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας να
αποδοθούν οι ευθύνες εκεί που πρέπει“.
Αλήθεια; Και ποιού αρμοδιότητα είναι κατά τη γνώμη του πρωθυπουργού;
Οι ΟΤΑ δεν είναι μέρος της Γενικής Κυβέρνησης; Οι ΟΤΑ δεν λαμβάνουν όλο
και λιγότερα χρήματα από το ταμείο του κράτους με απόφαση της
κυβέρνησης; Η κυβέρνηση με απόφαση του πρωθυπουργού, η κάθε κυβέρνηση, ο
κάθε πρωθυπουργός δεν αποφασίζει να ξεδοντιάσει από χρήματα και
προσωπικό τους Δήμους και ταυτόχρονα να τους πετάξει τις αρμοδιότητες
που θα έπρεπε να έχουν τα Υπουργεία;
Θα περίμενε κανείς…
η “made in Oxford” υπουργός Παιδείας να αφήσει το ύφος της
Αντουανέτας και να βρει να πει δύο λόγια που να αναλογούν στο μέγεθος
της ευθύνης που έχει αναλάβει απέναντι στα παιδιά μας. Βέβαια, δήλωσε,
“συγκλονισμένη”, τόσο συγκλονισμένη που θα συνεχίσει με αμείωτες
προσπάθειες και ζήλο να πακετάρει τα σχολεία για τους χορηγούς, να τα
εγκαταλείπει σε υποχρηματοδούμενους δήμους και να ζητάει από τους
εκπαιδευτικούς να αυτοαξιολογούνται ενώπιων “μεντόρων”, “σχολικών
συμβούλων” και φυσικά επιχειρηματιών…. αν εκπαιδεύουν σωστά το αυριανό
φτηνό, καταρτισμένο και ευέλικτο εργατικό δυναμικό.
Και όσο θα πετιούνται τα μπαλάκια της ευθύνης μεταξύ των κυνικών και
ανεύθυνων, όσο ο πρωθυπουργός της καμίας ευθύνης θα δίνει ανέξοδες
εντολες, τα παιδιά, τα παιδιά μας θα γράφουν τις τελευταίες τους λέξεις
για τον Βασίλη που δεν πρόλαβε να παίξει… “κάντε χώρο εκεί ψηλά, έρχεται να παίξει ο Βασίλης”.
Χθες ήταν μια τραγική μέρα, σήμερα είναι μια μαύρη μέρα… και μόνο τα παιδιά μπορούν να το καταλάβουν.
Κουράστηκα να γράφω για την παιδεία μας και τα μαύρα
της τα χάλια, να συγκρίνω με καλύτερους, να προτείνω ιδέες, να ρίχνω
αβγά στον τοίχο. Κάθε χρόνο τα ίδια και τα ίδια, εγώ παπάς, εγώ τατάς,
άντε ν’ αρπάξω και κανένα λάικ από φίλους και γνωστούς, ως εκεί. Αυτή
είναι ακόμη μια στήλη για την παιδεία, που θα έχει προφανώς την ίδια
τύχη, άλλα τζιαμαί εγώ, ελιά τζιαι τερατσιά πάνω στον ρότσον τους.
Ποιους θα μου πείτε; Του συστήματος, τις εκάστοτε κυβερνήσεις και τους
υπουργούς παιδείας τους, κάποιους αδιάφορους εκπαιδευτικούς, τον καθένα
από μας που βολεύτηκε με το κατεστημένο, με την απουσία φαντασίας, με
την έλλειψη οράματος, που συμβιβάστηκε με τη μούχλα και δέχεται
αγόγγυστα τη μοίρα του. Αυτούς εννοώ. Όλους μας.
Διαφορετική η οπτική μου αυτή τη φορά. Θα γράψω εμπειρικά, έχοντας ως
παράδειγμα την κόρη μου, με την άδειά της, βεβαίως βεβαίως. Υπόψη ότι
φοιτά σε ένα πολύ καλό δημόσιο σχολείο με γενικώς πολύ
καλούς εκπαιδευτικούς που δεν φέρουν ευθύνη για την κατάντια του
συστήματος. Μετά από μια εξαιρετική πρώτη γυμνασίου, λοιπόν, κατά την
οποία αρίστευσε χάρη στη σκληρή δουλειά, η δευτέρα τάξη μοιάζει ήδη
βγαλμένη από άλλο σενάριο, η σπονδυλωτή κωμωδία έδωσε τη θέση της σε…
χόρορ φιλμ.
Δεν έφτανε η εμμονή του συστήματος με τους βαθμούς και τα
διαγωνίσματα, φέτος προστέθηκε ένα επιπλέον άγχος, αυτό των εξετάσεων
των τετράμηνων. Δεν εξετάζω αν είναι σωστό ή λάθος, αυτό είναι μια άλλη
πονεμένη ιστορία. Μέχρι όμως να φτάσουμε εκεί, φλόμωσαν τα παιδιά στα
διαγωνίσματα και τα κουίζ, τσακίζοντάς τα στο διάβασμα, στερώντας τους
την εμπειρία, τη χαρά, τη χαλάρωση οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας,
όπως ένα χόμπι (που, ας μη γελιόμαστε, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να
τους χρησιμεύσει στο μέλλον περισσότερο από κάποιες σαχλαμάρες που
διδάσκονται, το λέω με κάθε επίγνωση).
Για παράδειγμα, τη μια βδομάδα η κόρη μου είχε διαγωνίσματα
Λογοτεχνίας, Πληροφορικής και Μαθηματικών, στα ενδιάμεσα μικρά
διαγωνίσματα των 10-15 λεπτών. Την επόμενη βδομάδα είχε διαγωνίσματα
Γαλλικών, Γεωγραφίας και Χημείας, στα ενδιάμεσα μικρά κουίζ των 10-15
λεπτών. Σ’ αυτά προσθέστε το καθημερινό διάβασμα όλων των μαθημάτων, που
θέλει δυο-τρεις ώρες μίνιμουμ. Για ένα παιδί που, από την στιγμή που
σχολνάει, μπαίνει σπίτι στις έξι- επτά η ώρα το απόγευμα, λόγω
ιδιαιτέρων, και αναγκάζεται να μελετήσει από εκεί και πέρα, όλα μοιάζουν
σαν βουνό, ένα υπερβολικό και αχρείαστο βάρος για τις τρυφερές πλάτες
των μαθητών. Και το χειρότερο; Οι εξετάσεις του τετράμηνου θα
πραγματοποιηθούν μετά τις γιορτές, με αποτέλεσμα: «παπά, δεν φτάνουν όλα αυτά, θα καταστρέψουν και τη μόνη ευκαιρία που έχουμε για διάλειμμα. Δεν θέλω. Δεν αντέχω άλλο», είπε.
Πρώτη παρένθεση, ποτέ δεν πίεσα / απαίτησα ψηλούς βαθμούς από αυτήν. «Μου φτάνει να κάνεις το καλύτερο που μπορείς»,
είναι το μότο μου. Δεύτερη παρένθεση, τη τσάντα των – κυριολεκτικά –
εκατό κιλών, μα τον Θεό, θα τη φορτώσω στην πλάτη του υπουργού ή κάποιου
υπηρεσιακού καμιά μέρα, δεσμεύομαι. Δεν υπάρχει αυτό που ζούμε. Δεν
ξανακούσατε για ντουλάπια αποθήκευσης, τα γνωστά lockers; Δεν
παρακολουθείτε αμερικάνικες ταινίες;
Μετά τις γιορτές, λοιπόν, εξετάσεις Μαθηματικά, Νέα/Λογοτεχνία και
Βιολογία-Φυσική-Χημεία, τα τελευταία την ίδια, παρακαλώ, μέρα. Εν τέλει,
παρά την τεράστια προσπάθεια, φέτος έπεσαν οι βαθμοί της μικρής και
επήλθε ήδη φυσική και ψυχολογική κατάπτωση, μαζί με απέχθεια για το
σχολείο, δική της έκφραση. Ως πατέρας που βλέπει το παιδί του σε
κατάπτωση, ορκίζομαι, τα έχω πάρει στο κρανίο και όχι, δεν θα σιωπήσω, η
πλάκα τελειώνει εδώ!
Κλείνω με τα λόγια μιας φίλης καθηγήτριας: «Γράψε κάτι να χαρείς. Γράψε κάτι τζι’ επελλάναν τα κοπελούθκια!».
Ακόμα
και οι πιο αφοσιωμένοι εκπαιδευτικοί έχουν κουραστεί από την έλλειψη
υποστήριξης, πόρων και αναγνώρισης, σε ένα επάγγελμα που περνάει κρίση
παγκοσμίως
Η έλλειψη κατάρτισης, οι μη ελκυστικές συνθήκες εργασίας και η ανεπαρκής χρηματοδότηση υπονομεύουν το επάγγελμα του εκπαιδευτικού και επιδεινώνουν την παγκόσμια μαθησιακή κρίση, συμπεραίνει η Unesco, σε μια απόπειρα να εξηγήσει ένα πρόβλημα που βρίσκεται σε ανησυχητική άνοδο σε παγκόσμια κλίμακα: τις ελλείψεις εκπαιδευτικών.
Και το πρόβλημα διογκώνεται περαιτέρω, αν αναλογιστούμε ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Unesco, σε όλον τον κόσμο θα χρειαστούν επιπλέον 69 εκατομμύρια εκπαιδευτικοί για να επιτευχθεί ο στόχος «της παγκόσμιας βασικής εκπαίδευσης ως το 2030».
Συγκεκριμένα, υπάρχει ανάγκη για επιπλέον 24,4 εκατομμύρια δασκάλους
στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και περίπου 44,4 εκατομμύρια δασκάλους για
τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
(Muhammed Nishal, Unsplash)
Μια παγκόσμια κρίση
Με μερικές από τις πιο πολυπληθείς τάξεις στον κόσμο, η υποσαχάρια Αφρική
έχει την πρωτιά στους πιο επιβαρυμένους εκπαιδευτικούς και τα πιο
υποστελεχωμένα συστήματα εκπαίδευσης, με το 90% των σχολείων
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις σε
εκπαιδευτικούς. «Κατά μέσο όρο υπάρχει ένας εκπαιδευτικός ανά 56 μαθητές
δημοτικού σχολείου και ένας εκπαιδευτικός ανά 55 μαθητές στη
δευτεροβάθμια εκπαίδευση», επεσήμανε ο Μπορέν Σακρούν, διευθυντής του τμήματος Πολιτικών και Συστημάτων Δια Βίου Μάθησης στην Unesco.
Αναλογία εκπαιδευμένων εκπαιδευτικών και μαθητών ανά βαθμίδα εκπαίδευσης (προσχολική, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια) και ανά περιοχή
(βάσει συνολικού αριθμού μαθητών), με βάση στοιχεία του 2020 ή τα πιο
πρόσφατα διαθέσιμα δεδομένα (Πηγή: Ινστιτούτο Στατιστικής της Unesco,
2022)
Η περιοχή με το δεύτερο μεγαλύτερο έλλειμμα είναι η Νότια Ασία:
Η UNESCO προβλέπει ότι 1,7 εκατομμύρια επιπλέον εκπαιδευτικοί θα
χρειαστούν σε πρωτοβάθμιο επίπεδο και 5,3 εκατομμύρια στη δευτεροβάθμια.
Στις ΗΠΑ παρατηρείται μια «πρωτόγνωρη» κρίση. Στα τέλη Αυγούστου η εφημερίδα Washington Post έκανε λόγο για «καταστροφικές ελλείψεις», σημειώνοντας ότι ποτέ η χώρα «δεν έχει αντιμετωπίσει μια τόσο σοβαρή κατάσταση».
Σε
κάποιες περιοχές των ΗΠΑ, εξαιτίας των μεγάλων ελλείψεων σε
εκπαιδευτικούς, δοκιμάζεται πιλοτικά ένα μοντέλο ομαδικής διδασκαλίας,
που επιτρέπει στους δασκάλους να συνδυάζουν τάξεις και βαθμίδες
εκπαίδευσης, κάνοντας εναλλαγές μεταξύ διδασκαλίας μεγάλων ομάδων,
ατομικών παρεμβάσεων, μικρών ομάδων μελέτης ή ό,τι η ομάδα συμφωνεί ότι
είναι προτεραιότητα κάθε μέρα (AP Photo/Matt York)
Βασικό πρόβλημα οι χαμηλοί μισθοί
Η κρίση επιτείνεται από τους μη ανταγωνιστικούς μισθούς. Τα στοιχεία της UNESCO δείχνουν ότι 6 στις 10 χώρες πληρώνουν λιγότερο τους δασκάλους πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης από άλλους επαγγελματίες με παρόμοια προσόντα.
Αυτό το κριτήριο είναι ιδιαίτερα εμφανές στις χώρες υψηλού εισοδήματος.
Σε 5 από τις 6 χώρες αυτής της ομάδας, οι δάσκαλοι πρωτοβάθμιας
εκπαίδευσης κερδίζουν λιγότερα από άλλους επαγγελματίες με τους οποίους
μπορούν να συγκριθούν.
Τρεις χώρες υψηλού εισοδήματος έχουν μια αξιέπαινη μισθολογική πολιτική για εκπαιδευτικούς: η Σιγκαπούρη, με μέσο μισθό ίσο με το 139% των συγκρίσιμων επαγγελμάτων, η Ισπανία (125%) και η Δημοκρατία της Κορέας (124%).
Οι
διαφορές μεταξύ του μισθού των καθηγητών γυμνασίου και άλλων
επαγγελματιών με αντίστοιχα προσόντα απεικονίζονται στο ακόλουθο
διάγραμμα του ΟΟΣΑ, σύμφωνα με στοιχεία του 2021. Στην Ελλάδα καταγράφεται μία σχέση 0,7.
Στη Γαλλία, μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι στη δεκαετία του 1980, οι μηνιαίες απολαβές ενός αρχάριου δασκάλου ήταν 2,3 φορές πάνω από τον κατώτατο μισθό. Σήμερα, αυτό ισοδυναμεί με μόλις 1,2 φορές.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των κυβερνήσεων, ως το 2025 θα σημειώνονται ελλείψεις 25.000 εκπαιδευτικών στη Γερμανία και ως το 2030, 30.000 στην Πορτογαλία.
Μεταξύ
άλλων, η Γερμανία, η Πορτογαλία, η Σουηδία και η Ιταλία είναι
αντιμέτωπες και με «μαζικές συνταξιοδοτήσεις, κάτι που θα επιδεινώσει το
πρόβλημα», προειδοποίησε ο Ερίκ Σαρμπονιέ, ειδικός σε θέματα εκπαίδευσης στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Στην Ιταλία
το 60% των εκπαιδευτικών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι άνω των 50
ετών, ποσοστό που στη Γερμανία φτάνει το 37%, στην Πορτογαλία το 42%,
στη Σουηδία 36% και στη Γαλλία το 23%, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.
(Τaylor Flowe, Unsplash)
Κλειδί η εκτίμηση του έργου των εκπαιδευτικών
Οι αιτίες για το φαινόμενο αυτό είναι πολλές. Πέρα από το χαμηλό επίπεδο των μισθών και την επιδείνωση των συνθηκών εργασίας, ο Ρεζίς Μαλέ, καθηγητής της Επιστήμης της Εκπαίδευσης στο πανεπιστήμιο του Μπορντό αναδεικνύει μια ακόμη διάσταση: αυτή «της απουσίας εκτίμησης, αναγνώρισης» του έργου των εκπαιδευτικών.
Η έλλειψη σεβασμού και υποστήριξης
έρχεται αμέσως μετά τους χαμηλούς μισθούς και τις ελλείψεις
εκπαιδευτικού προσωπικού στην ιεράρχηση των κυρίαρχων προβλημάτων από
τους εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας στις Η.Π.Α., όπως
καταγράφονται στην έρευνα της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Δασκάλων (American Federation of Teachers) τον Ιούνιο του 2022.
Σύμφωνα με τον ειδικό του ΟΟΣΑ, Ερίκ Σαρμπονιέ, οι ελλείψεις εκπαιδευτικών είναι «ένα ανησυχητικό θέμα για το οποίο πρέπει να δράσουμε», εκφράζοντας την πεποίθηση ότι μπορεί να λυθεί.
«Η Φινλανδία, η Νότια Κορέα και η Ιρλανδία τα πάνε καλά χάρη σε
προληπτικά μέτρα που έχουν λάβει», σημειώνει ο ίδιος, και επειδή «η
κοινωνία εκτιμά το επάγγελμα» του εκπαιδευτικού.
«Η UNESCO
ανέκαθεν τοποθετούσε τους εκπαιδευτικούς στο επίκεντρο του αγώνα για το
δικαίωμα στην χωρίς αποκλεισμούς και ποιοτική εκπαίδευση. Είναι
επιτακτική ανάγκη να αναγνωρίσουμε την αξία αυτού του επαγγέλματος, από
το οποίο εξαρτάται το μέλλον των παιδιών μας», τονίζει η γενική διευθύντρια της UNESCO, Ωντρέ Αζουλέ.
(Chris Montgomery, Unsplash)
Το burnout των εκπαιδευτικών κορυφώθηκε με την πανδημία
Ο
άθλος που κλήθηκαν να υλοποιήσουν οι εκπαιδευτικοί σε όλον τον κόσμο
κατά τη διάρκεια των lockdown, «έκαψε» τους περισσότερους από αυτούς.
Δυσαρεστημένο με τη δουλειά του δήλωσε το 74% των ερωτηθέντων στην έρευνα της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Δασκάλων
(American Federation of Teachers) τον Ιούνιο του 2022, τεράστια αύξηση
από το 41% που είχε πει το ίδιο το 2020. Το 40% δήλωσε μάλλιστα ότι
πιθανότατα θα εγκατέλειπε το επάγγελμα στα επόμενα δύο χρόνια.
Αποκαλυπτικά ήταν και τα αποτελέσματα έρευνας που διεξήγαγε στις αρχές του 2022 το National Education Association,
το μεγαλύτερο σωματείο των ΗΠΑ που εκπροσωπεί σχεδόν 3 εκατομμύρια
εκπαιδευτικούς. Σύμφωνα με αυτά, οι τεράστιες ελλείψεις προσωπικού στα
δημόσια σχολεία της Αμερικής προξενούν όλο και περισσότερο burn-out στους εκπαιδευτικούς, με ένα ανησυχητικό 55% να δηλώνει μετά την πανδημία ότι είναι έτοιμο να εγκαταλείψει το επάγγελμα που αγαπά νωρίτερα από το προγραμματισμένο.
Στα επόμενα πέντε χρόνια σχεδιάζει να παραιτηθεί και το 44% των δασκάλων στην Αγγλία, γράφει η Guardian, οι περισσότεροι εξαιτίας του τεράστιου φόρτου εργασίας τους. Αλλά και στη Νέα Νότια Ουαλία της Αυστραλίας, μια έρευνασε 8.600 δασκάλους διαπίστωσε ότι περισσότεροι από τους μισούς σχεδιάζουν να εγκαταλείψουν το επάγγελμα στην προσεχή πενταετία.
(Αndrew Τeoh, Unsplash)
Ωστόσο, προηγούμενη έρευνα
έχει δείξει ότι πολλοί από όσους λένε ότι θέλουν να παραιτηθούν δεν θα
το κάνουν στην πραγματικότητα – οι προβληματισμοί για τη συνταξιοδότηση,
τα χρήματα και άλλοι παράγοντες τους κρατούν στην τάξη, παρά τη
δυσαρέσκεια. Χωρίς όμως να μπορούν να αποδώσουν προς το καλύτερο
συμφέρον των μαθητών.
Προς το παρόν πάντως, στην πλειοψηφία τους οι εκπαιδευτικοί -τουλάχιστον στις Η.Π.Α., σύμφωνα με την έρευνατης American Federation of Teachers- έχουν αποθαρρυνθεί τόσο πολύ από τις παρούσες συνθήκες, που δεν θα συνιστούσαν σε κάποιον να ακολουθήσει το επάγγελμά τους.
Αξιοσημείωτη είναι και η προοδευτική αύξηση αυτής της τάσης, ανάλογα με
τα χρόνια προϋπηρεσίας τους στον χώρο (από 65% τα πρώτα 6 χρόνια,
φτάνει σε 76% σε όσους κάνουν αυτή τη δουλειά περισσότερα από 15
χρόνια).
Οι προτάσεις της Unesco για την «έξοδο από την κρίση»
Από τη μελέτη της Unesco
που δημοσιεύθηκε στις αρχές Οκτωβρίου 2022, προέκυψαν τρεις τομείς
δράσης για την υποστήριξη και την ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών και του
εκπαιδευτικού προσωπικού:
Επιτάχυνση των προσπαθειών για τη βελτίωση της κατάστασης των εκπαιδευτικών και των συνθηκών εργασίας τους,
για να γίνει το επάγγελμα του εκπαιδευτικού πιο ελκυστικό μέσω ισχυρού
κοινωνικού διαλόγου και συμμετοχής των εκπαιδευτικών στη διαδικασία
λήψης αποφάσεων για την εκπαίδευση
Επιτάχυνση του ρυθμού και βελτίωση της ποιότητας της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών μέσω της υιοθέτησης ολοκληρωμένων εθνικών πολιτικών για τους εκπαιδευτικούς και το διδακτικό προσωπικό
Βελτίωση της χρηματοδότησης για τους εκπαιδευτικούς
μέσω ολοκληρωμένων εθνικών στρατηγικών μεταρρύθμισης και
αποτελεσματικής λειτουργικής διακυβέρνησης και ειδικών οικονομικών
στρατηγικών
(AP Photo/Michel Spingler, File)
Και τι προτείνουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί;
Για την αντιμετώπιση της εξουθένωσης των εκπαιδευτικών, μεταξύ των προτάσεων στην έρευνα της National Education Association,
η αύξηση των μισθών των εκπαιδευτικών λαμβάνει την ισχυρότερη
υποστήριξη (96%), ακολουθούμενη από την παροχή πρόσθετης υποστήριξης
ψυχικής υγείας στους μαθητές (94%), την πρόσληψη περισσότερων δασκάλων
(93%), την πρόσληψη περισσότερου υποστηρικτικού προσωπικού (92%), και τη
μείωση της γραφειοκρατίας (90%).
Αν ακούσουμε τις φωνές των εκπαιδευτικών και βασιστούμε στις εμπειρίες τους,
τα σχολεία μας θα γίνουν ένα πολύ πιο θετικό και φιλόξενο μέρος. Μην
ξεχνάμε πως, αν είναι εκείνοι καλά, θα είναι και τα παιδιά μας.
Με πληροφορίες από:
Unesco, OECD, AFP, Washington Post, National Education Association,
EdWeek, AFT, GPE, Guardian, Sydney Morning Herald, Education Next
Για
άλλη μια φορά ο Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας προσπαθεί να κάνει
το άσπρο μαύρο, «μαγειρεύοντας» ακόμη και τους αριθμούς από τις Επίσημες Αρχές
ή Διεθνείς Οργανισμούς.Επιχειρεί να
παρουσιάσει μια πλασματική εικόνα και να πείσει ότι έχει κάνει έργο στο
Υπουργείο.Ο Υπουργός, στις
25 Νοεμβρίου 2022, παρουσίασε στις Κοινοβουλευτικές Επιτροπές Οικονομικών
και Προϋπολογισμού, και Παιδείας και Πολιτισμού, τον Προϋπολογισμό του ΥΠΑΝ για
το 2023.
Σύμφωνα
με δημοσιεύματα στις δηλώσεις του ανέφερε ότι: «Ο Προϋπολογισμός του
Υπουργείου Παιδείας ξεπερνά το 5% του ΑΕΠ».Επίσης ανέφερε: «Επειδή είμαστε στο τέλος της
διακυβέρνησης αυτής, αν συγκρίνουμε τον Προϋπολογισμό του 2023 με τον πρώτο
χρόνο του κύκλου διακυβέρνησης, δηλαδή με το 2018, έχουμε μια αύξηση 26%».
Όμως,
σύμφωνα με τα στοιχεία από την Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου (Δείκτες Εκπαίδευσης) οι Δημόσιες Δαπάνες στην Εκπαίδευση εμφανίζονται το 2018
να είναι 5,8% του ΑΕΠ.Από το 2013 που
ανέλαβε η παρούσα Κυβέρνηση, παρουσιάζει συνεχή μείωση, σύμφωνα με τα επίσημα
δημοσιευμένα στοιχεία.
Και
για να το κάνουμε πιο ξεκάθαρο στον κύριο Υπουργό …
Τώρα
πώς γίνεται το «ξεπερνά το 5%», για το 2023, να είναι αυξημένο κατά 26% από το
5,8% που ήταν το 2018, μόνο τα παράδοξα μαθηματικά του ΥΠΑΝ μπορούν να το …
φαντάζονται.
Και
όλα αυτά παρουσιάζονται ως επιτεύγματα, την ώρα που τα στοιχεία της UNESCO Institute for Statistics, όπως παρουσιάζονται από την Παγκόσμια Τράπεζα, δείχνουν
ακόμη χειρότερα τα πράγματα.
Όμως,
όσοι ζουν σ’ αυτόν τον τόπο δεν περίμεναν τον ΥΠΑΝ για να τους πει ποια είναι
τα πραγματικά στοιχεία της εκπαίδευσης.Ζουν καθημερινά την προσπάθεια της κυβέρνησης για αποδόμηση της Δημόσιας
Εκπαίδευσης και την υποβάθμιση του Δημόσιου Σχολείου.Έχουν αντιληφθεί το «έργο» που έχει
επιτελέσει ο ΥΠΑΝ και οι προκάτοχοί του.Ευελπιστούν ότι θα είναι ο τελευταίος σε μια σειρά «από το κακό στο
χειρότερο».
Ιδιαίτερη
συμμετοχή είχε ο ελληνικός αθλητισμός στο Β' Παγκόσμιο πόλεμο και στην
κατοχή, στους αγώνες για αποτίναξη του φασιστικού - ναζιστικού ζυγού από
την Ελλάδα
Σε
πολλούς έχουν αποτυπωθεί οι εικόνες από τα γήπεδα της Αγγλίας, όταν
τιμούνται οι πεσόντες στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι η λεγόμενη «poppy day»
στον αθλητισμό της συγκεκριμένης χώρας και αναφέρεται συνολικά σε όλους
τους πεσόντες εκείνης της περιόδου και όχι ιδιαίτερα σε όσους είχαν
αθλητική ιδιότητα.
Στην Ελλάδα στη
διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου, και στη γερμανική εισβολή που
ακολούθησε, αλλά και στα μαύρα χρόνια της κατοχής, αρκετοί ήταν οι
αθλητές που έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας με κάθε τρόπο τους κατακτητές,
ενώ αρκετοί συμμετείχαν σε αθλητικές δράσεις (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, κλπ)
στα κατοχικά χρόνια, στηρίζοντας το φρόνημα του λαού μας και
ενισχύοντας εμπράκτως την προσπάθειά του για επιβίωση, με στήριξη
συσσιτίων, κλπ.
Στη
χώρα μας που αναλογικά με τον πληθυσμό της σε μία άλλη περίοδο, εκείνη
του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πλήρωσε βαρύτατο φόρο αίματος και ειδικά στο
χώρο του αθλητισμού, αρκετοί ήταν οι αθλητές που αγωνίστηκαν εναντίον
του φασισμού – ναζισμού, καμία ανάλογη εκδήλωση τιμής και μνήμης δεν
έχει οργανωθεί μέχρι σήμερα σε σταθερή βάση από την πολιτεία, μιλώντας εξειδικευμένα για το χώρο του αθλητισμού. Μερικές εξαιρέσεις έχουν υπάρξει από συλλόγους και αυτές σποραδικές.
Τέτοιες
μέρες σαν αυτές που διανύουμε, οι ναζί υποχωρούσαν το 1944 από την
Αθήνα και τον Πειραιά, έχοντας τοποθετήσει εκρηκτικούς μηχανισμούς στον
Πειραιά, για να καταστρέψουν υποδομές, μεταξύ αυτών και το εργοστάσιο
της ΔΕΗ στο Κερατσίνι. Όταν ξημέρωνε η 13η Οκτωβρίου 1944,
οι Γερμανοί έπεσαν στην παγίδα του ΕΛΑΣ που τους άφησε να προσεγγίσουν
το εργοστάσιο της ΔΕΗ, ενώ οι τρεις λόχοι του ΕΛΑΣ (περίπου 90 μαχητές)
είχαν πιάσει τους λόφους, είχαν δηλαδή «από κάτω» τους Γερμανούς, «στη
γούβα» όπως έλεγαν στις διηγήσεις τους οι συμμετέχοντες.
Moυράτης – Γόδας
Στη μάχη συμμετείχαν ο ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού Νίκος Γόδας, ο μετέπειτα άσος του Ολυμπιακού Ανδρέας Μουράτης. Επίσης πολλοί άλλοι έδωσαν το παρόν στα βουνά της Αλβανίας και μετά στους αγώνες στην κατεχόμενη Ελλάδα, όπως ο Κώστας Λιάρος, ποδοσφαιριστής και κολυμβητής του Απόλλων Καλαμαριάς που εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ, ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Πάνος Αλεξάς του Παναιτωλικού, ο σαμποτέρ Γεώργιος Ιβανόφ, ο Αντώνης Καστρινός, ο πιο σημαντικός πρόεδρος της Δόξας Δράμας, που υπήρξε αξιωματικός της Εθνικής Αντίστασης, ο Σπύρος Κοντούλης της
ΑΕΚ τον Ιούνιο του 1944 που σκοτώθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα
Κατοχής, στην προσπάθεια του να αποδράσει από το φορτηγό που τον
μετέφερε για εκτέλεση από τις φυλακές Χαϊδαρίου στο σκοπευτήριο της
Καισαριανής.
Ο εμβληματικός πρόεδρος της Δόξας Δράμας και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης Αντώνης Καστρινός.
Ο Ολυμπιακός Βόλου έχασε τους Κυριάκο Μαυραντζούλη στην μάχη της Κλεισούρας και τους Νίκο Μαλαβέτα και Φάνη Σωτηρίου, στη διάρκεια της κατοχής. Ο Μεσσηνιακός τον Πότη Μανολούδη στο Μπλόκο της Καλαμάτας.
Πότης
Μανωλούδης ποδοσφαιριστής του Μεσσηνιακού, σε ηλικία 32 ετών
εκτελέστηκε για αντιστασιακή δράση στο Μπλόκο της Καλαμάτας την 8η
Φεβρουαρίου 1944.
O Δημήτρης Πιερράκος του Παναθηναϊκού έπεσε στις 18 Νοεμβρίου 1940 στη Διποταμιά, αλλά και ο τερματοφύλακας του ΠΑΟΚ, Νίκος Σωτηριάδης έπεσε στις 28 Ιανουαρίου 1941, στο ύψωμα της Τσέροβας, στην Κλεισούρα, καθώς και ο Γιώργος Βατίκης ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ που έπεσε στον Μοράβα στις 17 Νοεμβρίου 1940. Ο Νίκος Πολυκράτης
του Ολυμπιακού Πατρών που ανδραγάθησε στο ελληνοϊταλικό μέτωπο και
ακολούθως έγινε ο θρυλικός Καπετάν Νικήτας στα βουνά της Αχαΐας.
Νίκος Πολυκράτης
Αλλά
και τόσοι και τόσοι άλλοι που είτε δεν έζησαν να δουν την χώρα μας να
απελευθερώνεται, είτε τραυματίστηκαν στους αγώνες εκείνης της περιόδου.
Ατελείωτος είναι ο κατάλογος.
Ο Κώστας Λιάρος
Με αφορμή και τον επετειακό χαρακτήρα της ημέρας που πλησιάζει, αυτή της 28ης Οκτωβρίου,
νομίζουμε ότι επιτέλους θα έπρεπε να θεσμοθετηθεί και «η δικιά μας
poppy day» ώστε να αναδειχθεί και να τιμηθεί ο ρόλος του αθλητισμού στην
περίοδο της επίθεσης της φασιστικής Ιταλίας και της ναζιστικής
Γερμανίας στη χώρα μας και των δεινών που επακολούθησαν.
Ο
Λάζαρος Αντωνιάδης ένας από τους ιδρυτές του ΕΣΠΕΡΟΥ Καλλιθέας (ίδρυση
1943), οργάνωσε στη διάρκεια της κατοχής, κατά το παράδειγμα του
Λαμπράκη, συσσίτια για τον λιμοκτονούντα πληθυσμό.
Στα
μεταπολεμικά χρόνια που ακολούθησαν η απόδοση τιμών από το κράτος, την
Τοπική Αυτοδιοίκηση και άλλους φορείς, στα θύματα της κατοχής και τους
αγώνες της Εθνικής Αντίστασης, ήταν και παραμένει μία σωστή επιλογή για
διατήρηση της ιστορικής μνήμης. Ομοίως και πιο εξειδικευμένες εκδηλώσεις
Τιμής & Μνήμης σε κλάδους που είχαν ιδιαίτερη συμμετοχή (πχ στον
κλάδο των τηλεπικοινωνιών, το Μπλόκο της τηλεφωνικής, η Μάχη της
Ηλεκτρικής, κλπ).
Εκτίμησή μας είναι ότι ο ρόλος του
αθλητισμού στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο δεν έχει αναδειχθεί, ώστε
να αποτελέσει θετικό παράδειγμα και στις νέες γενιές.
Για
να προλάβουμε όσους εύλογα αναρωτηθούν για το αν αυτές οι κατευθύνσεις
μπορούν να υλοποιηθούν – δρομολογηθούν όταν στον καιρό μας διοργανώσεις
αναβάλλονται, άλλες δεν ξέρουν πότε αρχίζουν και με ποιους οργανωτικούς
όρους, ας σκεφτούμε αν είχαν τέτοιου τύπου «κρατήματα» οι πρόγονοί μας
όταν δέχονταν τις επιθέσεις της φασιστικής Ιταλίας και της ναζιστικής
Γερμανίας, πόσο διαφορετικά θα είχε γραφτεί η ιστορία. Πάντα οι μεγάλες
στρατηγικές επιλογές πρέπει να προηγούνται της περιστασιακής διαχείρισης
καταστάσεων.
Προτείνουμε λοιπόν σαν ένδειξη τιμής προς τους αθλητές της κατοχικής περιόδου,
να θεσμοθετηθεί την πλησιέστερη αγωνιστική στην 28η Οκτωβρίου η τήρηση
ενός λεπτού σιγής πριν την έναρξη των αγώνων ποδοσφαίρου και μπάσκετ και
όποιων άλλων ομαδικών αθλημάτων έχουν οι ομοσπονδίες τους ανάλογες
επιλογές.
