Πόσοι πολιτικοί έκαναν καριέρα επάνω στο κουφάρι του Κυπριακού;
Πολλοί. Τόσοι, που η έξη τους μετεξελίχθηκε εντέλει σε επάγγελμα. Δεν
είναι δύσκολο να αποστηθίσει κανείς τα περασμένα. Η κατ’ επάγγελμα
ενασχόληση άλλωστε με ένα πρόβλημα –που παραμένει άλυτο μισό αιώνα τώρα,
εξασφαλίζει μια διόλου ευκαταφρόνητη παρουσία στο κομματικό παζάρι. Η
σύγχρονη ιστορία μας το αποδεικνύει περίτρανα. Γεγονός που άνοιξε την
όρεξη και σε ένα δεύτερο είδος επαγγελματιών της πολιτικής: τους
καπετάνιους της οικονομίας.
Κρατάμε στιβαρά το τιμόνι για να μη ρίξουμε το καράβι στα βράχια.
Αυτή είναι η καραμέλα που μετράει κιόλας δέκα χρόνια ζωής, σαφώς
λιγότερα από το Κυπριακό, αλλά αρκετά για να κτιστούν κάποιες διόλου
ευκαταφρόνητες πολιτικές καριέρες. Το φαινόμενο εμφανίστηκε μετά την
οικονομική κρίση που έφερε την κατάρρευση των τραπεζών και το κούρεμα
που ταρακούνησε συθέμελα την κυπριακή οικονομία. Εκεί, επάνω στα
αποκαΐδια της κρίσης, εμφανίστηκε το νέο δόγμα: Δημοσιονομική &
Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα. Οι ζηλωτές της ισχυρής οικονομίας
κραδαίνουν τη «σταθερότητα» παρά τις όποιες «παράπλευρες απώλειες». Οι
εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα ένιωσαν τα επίχειρα αυτής της νέας τάξης
πραγμάτων στο πετσί τους: συρρίκνωση μισθών και κατάργηση των
κεκτημένων τους.
Ποιος τολμά αλήθεια να σταθεί εμπόδιο στη σταθερότητα, όταν οι μνήμες
από την καταστροφή της οικονομίας είναι νωπές; Αυτή την πικρή αλήθεια
κατάλαβαν νωρίς όσοι κράταγαν το πηδάλιο της οικονομίας και όσους
πόντους στερούνταν σε πολιτικό μπόι τούς αναπλήρωσαν με πολιτικό
attitude. Έτσι φτάσαμε στο φαινόμενο «άδεια κοστούμια». Πολιτικούς
καρμπόν, με τυποποιημένο λόγο, επαρκείς διαχειριστικές ικανότητες και
πανομοιότυπες πολιτικές. Χωρίς πρόσωπο. Χωρίς όραμα. Χωρίς κοινωνική
ευαισθησία.
Δεν ισχυρίζομαι ότι η λελογισμένη διαχείριση της οικονομίας είναι
αμελητέα. Κι ούτε υιοθετώ τις λαϊκίστικες κορώνες τύπου «Τσοβόλα, δώστα
όλα» ή τις αλόγιστες σπατάλες. Αλλά είναι θέμα οπτικής. Από ποια όχθη
δηλαδή αντικρίζει κανείς τον κόσμο. Για άλλους είναι σημαντικό να
ευημερούν οι δείκτες, γιατί μόνο έτσι θα υπάρξει ανάπτυξη και οικονομική
ευμάρεια. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν οι πολιτικοί του λευκού
κολλάρου, οι οποίοι όσο καλοί καραβοκύρηδες κι αν είναι δύσκολα θα
καταγραφούν στις υποσημειώσεις της Ιστορίας. Υπάρχουν όμως και άλλοι που
ιεραρχούν ως σημαντικότερη την πολιτική με κοινωνικό πρόσημο. Δεν είναι
αφελείς για να αμφισβητήσουν την ελεύθερη αγορά, ούτε θέλουν να βάλουν
τρικλοποδιά στα θεμέλια του συστήματος. Αν πρέπει όμως να θυσιάσουν
κάτι, π.χ. τα απροσδόκητα κέρδη των τραπεζών ή την ενίσχυση των
οικονομικά ευάλωτων ομάδων, θα επιλέξουν το πρώτο.
Η Ισπανία, η οποία υποθέτω δεν κατατάσσεται στους πολέμιους του
καπιταλιστικού συστήματος, τα τελευταία δύο χρόνια έχει επιβάλει έκτακτο
τέλος στις τράπεζες με την έγκριση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας,
χωρίς να καταστρέψει την οικονομία της. Τις τράπεζες φορολόγησαν όμως
και άλλες χώρες της ευρωζώνης, όπως η Λετονία και η Λιθουανία, ώστε να
αποκτήσουν τη δυνατότητα να στηρίξουν την κοινωνία. Αυτό το μοντέλο, στο
πρότυπο της Ισπανίας, επικαλείται το ΑΚΕΛ στην πρωτοβουλία που ανέλαβε
για τη φορολόγηση των απροσδόκητων κερδών των τραπεζών.
Τα κέρδη των κυπριακών τραπεζών το 2023 ξεπέρασαν το 1,1 δισ. ευρώ,
ως αποτέλεσμα των αυξήσεων στα επιτόκια των δανείων που επέβαλε η ΕΚΤ.
Σε μια εποχή που η χώρα μας μαστίζεται από την ακρίβεια, τι πιο
ανθρώπινο ένα μέρος των απροσδόκητων κερδών να επιστρέψει στους
οικονομικά ευάλωτους; Οι οποίοι δεν είναι μόνο τα χαμηλά εισοδήματα και
οι χαμηλοσυνταξιούχοι, αλλά και η άλλοτε κραταιά μεσαία τάξη, η οποία
προσπαθεί να επιβιώσει με τρομακτικές δυσκολίες. Με την ενέργεια να
εξελίσσεται σε εφιάλτη και τα ενοίκια να οδηγούν ειδικά τους νέους
ανθρώπους στην απελπισία.
Την πρωτοβουλία του ΑΚΕΛ μπορεί να την αναγνώσει κανείς ως ένα
αριστερό αφήγημα που αντιπαρατίθεται στη λογική της ελεύθερης
οικονομίας. Μπορεί όμως να τη διαβάσει και ως κοινωνική αντίληψη της
πολιτικής, που βάζει στη ζυγαριά από τη μια τα υπερκέρδη των τραπεζών
και από την άλλη την ευημερία των πολλών. Ιδού η Ρόδος και για τα άλλα
κόμματα ώστε να λάβουν στη Βουλή τις κατάλληλες αποφάσεις.
Μια γενιά που ξέρει να αποτυπώνει καλύτερα από άλλους τη
στιγμή. Ωστόσο ταυτόχρονα τη χάνει, αφού προκειμένου να έχει τη στιγμή
στο βίντεο ξεχνά να απολαύσει τη στιγμή
Μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση κάνει στην εφημερίδα The
Guardian, η Hannah Witton, μία από τις πιο γνωστές YouTuber στο Ηνωμένο
Βασίλειο, αλλά και παγκοσμίως. Η Hannah, δημιουργεί βίντεο στην
πλατφόρμα και περιεχόμενο που βασίζεται κυρίως στις σχέσεις, το σεξ και
τη σεξουαλική υγεία, μιλά για τα ζητήματα απελευθέρωσης και ευημερίας.
Και όσο και αν κοροϊδεύουμε κάποιοι τους δημιουργούς περιεχομένου, βλέπε
και τον Φειδία Παναγιώτου, εντούτοις ναι είναι δουλειά το YouTuber.
Χρειάζεται να είσαι κάθε μέρα με μια κάμερα στο χέρι, να σκέφτεσαι και
να δημιουργείς το περιεχόμενό σου. Κανονική δουλειά με περισσότερες ώρες
εργασίας. Από την οποία βγάζεις και πάρα πολλά χρήματα, αν έχεις το
ταλέντο να κάνεις περιεχόμενο που είναι ελκυστικό στο κοινό και έχει
views. Ναι, θέλει ταλέντο για να μπορέσεις να προσελκύσεις το κοινό.
Ακόμη και με τη βλακεία. Π.χ. ο Φειδίας. Κτυπάει την πόρτα σε σπίτια
πλουσίων και τους ζητάει να πάει τουαλέτα. Για τον κάθε Φειδία, ο οποίος
χρειάζεται τα views, τα οποία προσελκύονται από τη χαζομάρα, δεν
υπάρχει δεύτερη σκέψη για να κάνει εκείνο το περιεχόμενο που θα φέρει
θεάσεις. Και δεν διαφέρει πολύ από εκείνους τους δημιουργούς
περιεχομένου στην τηλεόραση του '90. Η Μενεγάκη, λόγου χάρη, αν ρωτούσες
τη δεκαετία του '90 τι δουλειά κάνει, θα είχαμε την ίδια απορία. Είναι
άραγε δουλειά να είσαι απλά παρουσιαστής και να λες δυο-τρεις χαζομάρες;
Ο καθένας έχει τον δικό του κώδικα ηθικής. Ουδέποτε σε αυτόν
τον τόπο που ζούμε τα χρήματα ταυτίζονταν πάντα με τις ικανότητες και
τις δεξιότητες ενός ανθρώπου. Ένας βιρτουόζος βιολιστής θα είναι πάντα
χαμηλά αμειβόμενος. Εκτός και αν αποφασίσει να παίζει βιολί γυμνός σε
κάθε πλατεία του κόσμου. Μόνο που κάθε μέρα, κάθε στιγμή πρέπει να
σκεφτεί την επόμενη πλατεία που θα του φέρει views.
Αυτό έκανε και η Hannah. Κάθε μέρα σκεφτόταν το επόμενό της
βίντεο, αναφέρει στο άρθρο της. Ωστόσο, μιλά στο άρθρο της για την
πιεστική διαδικασία να σκέφτεται κάθε μέρα το επόμενό της βίντεο.
«Υπάρχει ο φόβος πως αν τολμήσεις να κάνεις ένα διάλειμμα, ο κόσμος θα
σε ξεχάσει, οι θεοί των αλγορίθμων θα σε τιμωρήσουν και το εισόδημα και η
καριέρα σου θα έχουν πτώση. Η πίεση να δημοσιεύεις πάντα κάτι είναι
πραγματική», αναφέρει. Μετά, όπως λέει έμεινε έγκυος με αποτέλεσμα να
μην μπορεί να αναπνεύσει. «Μετά από χρόνια διαδικτυακής παρουσίας είχα
γίνει υπερ-επιφυλακτικός για οτιδήποτε δημοσίευα. Σκεφτόμουν υπερβολικά
ό,τι έλεγα και είχα αρχίσει να μην εμπιστεύομαι καν την κρίση μου»,
γράφει.
Το πρόβλημα δεν είναι το περιεχόμενο που φτιάχνει αυτή η γενιά
που έχει μάθει μέσα από διαφορετικούς τρόπους να βγάζει χρήματα. Καλά
κάνει και βρίσκει νέους τρόπους. Η Hannah μιλά όμως για τις στιγμές που
έχασε κατά τη διάρκεια της ζωής της, ενώ έπρεπε να βγάζει βίντεο. Από τη
συναυλία που πρέπει να βγει το βίντεο, μέχρι την επίσκεψη στον γιατρό
και από την εκδρομή, μέχρι την ώρα που θα κοιμηθεί. Μια γενιά που ξέρει
να αποτυπώνει καλύτερα από άλλους τη στιγμή. Ωστόσο ταυτόχρονα τη χάνει,
αφού προκειμένου να έχει τη στιγμή στο βίντεο ξεχνά να απολαύσει τη
στιγμή. Και ίσως αυτό να είναι πιο τρομακτικό και από την ίδια την
εργασία του τίποτα.
Σήμερα θα βιώναμε μια διαφορετική πατρίδα. Μια πατρίδα που δεν θα μας έπιανε η απελπισία, όπως συμβαίνει σήμερα
Πριν 20 χρόνια, τον Απρίλη του 2004 η Κύπρος είχε μια ιστορική
ευκαιρία. 30 χρόνια από το τραγικό 1974, η Κύπρος βρισκόταν μπροστά σ’
έναν αλλιώτικο και πολύ υποσχόμενο δρόμο! Η ταυτόχρονη ένταξή της στην
ευρωπαϊκή οικογένεια με την επίλυση του Κυπριακού υποσχόταν ένα μέλλον
με ειρήνη και ευημερία. Τον Απρίλη του 2004, ήμουν 27 χρονών και έγκυος
το πρώτο μου παιδί. Πρόσφυγας από την Καρπασία. Σημασία βέβαια δεν έχει
ποια ήμουν, τι ηλικία είχα και από πού ήταν η σκούφια μου! Σημασία έχει
ότι τα παιδιά που γεννήθηκαν πριν, κατά ή μετά το 2004 έχασαν όντως ένα
διαφορετικό μέλλον από αυτό που ζουν τώρα. Ήταν η ευκαιρία τους να
ζήσουν σε μια καλύτερη πατρίδα και σίγουρα όχι μισή. Θα γλύτωναν και δεν
θα βίωναν ποτέ τον παραλογισμό στον οποίο μεγαλώσαμε εμείς και οι
γονείς μας! Ήταν η ευκαιρία τους να μην μάθουν ποτέ πώς είναι να ζεις σε
μοιρασμένη πατρίδα. Ήταν η ευκαιρία τους να αποφύγουν τα δηλητήρια μιας
στείρας εκπαίδευσης με εικόνες εχθρών, πόνο και τη μαυρίλα μιας άλλης
εποχής. Μιας εποχής αλληλοσκοτωμών, αλληλοεξόντωσης, διχασμών,
προδοσίας, προσφυγιάς. Μιας εποχής που μύριζε παντού θάνατο.
Τι παρέλαβε από εμάς αυτή η γενιά που μεγαλώνει μετά το 2004;
Παρέλαβε ένα κράτος που μας ντροπιάζει, βασισμένο στη θεσμική διαφθορά.
Μισή πατρίδα και ένα σύνταγμα που τυγχάνει εκμετάλλευσης από ανθρώπους
της εξουσίας. Ακόμη και το δίκαιο της ανάγκης από μοχλός
λειτουργικότητας κατέληξε να είναι μοχλός ασυδοσίας. Ένα κράτος που
έστησε και συντηρεί μια κρατική μηχανή βασισμένη στο ρουσφέτι και όχι
την αξιοκρατία. Ένα κράτος που, εξαιτίας αυτής της διαφθοράς και της
διαπλοκής των προσώπων εξουσίας, εφαρμόζει ακόμα και τις ευρωπαϊκές
οδηγίες σε κυπριακή εκδοχή αδυνατώντας να θωρακίσει την ευημερία των
πολιτών του. Οι σημερινοί 20αρηδες βιώνουν μέσα από τις ταλαιπωρίες των
γονιών και των παππούδων τους ένα αβέβαιο οικονομικό μέλλον. Το
ανενόχλητο ξέπλυμα μαύρων χρημάτων των τραπεζών που έφερε το κούρεμα των
καταθέσεων το 2013 και η απώλεια εργασίας των γονιών τους επέτειναν την
προσωπική τους αβεβαιότητα. Τα «χρυσά» διαβατήρια και τα συνεπακόλουθά
τους, δυστυχώς, δημιούργησαν τέτοιες συνθήκες ματαίωσης σε αυτούς τους
νέους που ακόμα και οι σπουδές τους και η αριστεία δεν έχουν σημασία,
παρά μονάχα εάν ο νέος γίνει μέρος ενός διεφθαρμένου συστήματος. Πολλοί
από αυτούς τους νέους της γενιάς z αδυνατούν να αυτονομηθούν οικονομικά
από τις οικογένειές τους. Δεν έχουν τη δυνατότητα να ζήσουν μόνοι τους
εξαιτίας του κόστους ζωής ούτε να βρουν μια δουλειά που θα τους
διασφαλίζει το μέλλον τους με αξιοπρέπεια. Γιατί τα γράφω όλα αυτά;
Γιατί το 2004 είχαμε την ευκαιρία να βγούμε από την παθογένεια και να
δημιουργήσουμε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος σε μια επανενωμένη πατρίδα.
Το σύνταγμα και η εποπτεία δεν θα επέτρεπαν σε κανένα σπόρο θεσμικής
διαφθοράς να βλαστήσει. Ταυτόχρονα, σε μια επανενωμένη πατρίδα, αυτοί οι
σπόροι που μεγαλώνουν με στρεβλά εθνικιστικά αντανακλαστικά θα ήταν
εκτός πραγματικότητας. Ειλικρινά, τρέμω στην ιδέα ότι αυτά τα φαινόμενα
μπορούν να μας φέρουν την επανάληψη όσων ζήσαμε το 1974.
Το 2004 η λύση θα άνοιγε διάπλατα αμέτρητες ευκαιρίες για το
νησί μας! Πολλά πράγματα θα έπαιρναν κυριολεκτικά μια ορθολογιστική
τροπή στην επανενωμένη Κύπρο. Με την Κύπρο ολόκληρη να λειτουργεί εντός
των θεσμών της ΕΕ, με την πάροδο του χρόνου θα αποδυναμωνόταν ο ρόλος
των εγγυητριών δυνάμεων. Και όπως φάνηκε στη διαπραγμάτευση του Κραν
Μοντανά, η πιθανότητα κατάργησης των εγγυήσεων και του μονομερούς
δικαιώματος δεν ήταν τελικά ουτοπία.
Σήμερα θα βιώναμε μια διαφορετική πατρίδα. Μια πατρίδα που δεν
θα μας έπιανε η απελπισία, όπως συμβαίνει σήμερα. Τελικά επιλέξαμε να
παραδώσουμε στα παιδιά μας όντως μια ελληνοκυπριακή κοινότητα με την
ψευδαίσθηση του ασφαλούς κράτους, και όχι ένα ενωμένο ευρωπαϊκό κράτος. Ο
εποικισμός στην κατεχόμενη γη μάς απειλεί καθημερινά με αφανισμό. Όλους
τους Κύπριους (Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους). Για το τι συνέβη το
2004 και για το έγκλημα του 2017 την ιστορική ευθύνη την έχουν οι
ηγέτες, που είτε έβαλαν το προσωπικό τους συμφέρον είτε τις ιδεοληψίες
τους και τις εμμονές τους πάνω από το συμφέρον της πατρίδας.
Δυστυχώς αυτή η Κύπρος δεν θα μάθουμε ποτέ πώς θα ήταν.
Πεποίθησή μου είναι ότι θα ήταν σε όλα καλύτερη και με αισιόδοξο μέλλον
για τα παιδιά της!
«Η Κύπρος είναι το σπίτι περισσότερων από 10 οργανωμένων εγκληματικών
ομάδων, που λειτουργούν σε όλη τη χώρα. Αναμειγνύονται κυρίως στη
διακίνηση ναρκωτικών, στο λαθρεμπόριο καπνικών προϊόντων, σε εκβιασμούς,
σε παράνομο στοιχηματισμό και σε χειραγώγηση αγώνων».
Αυτή είναι μια αναφορά για την Κυπριακή Δημοκρατία
στο τελικό κείμενο παγκόσμιας έρευνας, που διενεργείται την τελευταία
τετραετία στη βάση στοιχείων της Interpol και ανάλυσής τους από
εμπειρογνώμονες. Συντείνει τα μέγιστα, στο δημοσιογραφικό μας εγχείρημα
για σκιαγράφηση του εγκλήματος στην Κύπρο, μετά και από τα ακραία
φαινόμενα εγκληματικότητας που παρατηρούνται.
Η απόπειρα φόνου που έγινε την περασμένη Τρίτη (23/4) υπό
το φως της μέρας σε κεντρικό δρόμο στην Ανθούπολη, δεν είναι το
αποκορύφωμα, αλλά είναι ένα κομμάτι του παζλ, το οποίο συντίθεται κι από
άλλες σοβαρές εγκληματικές ενέργειες κατά τους τελευταίους μήνες.
Εμπρησμοί, τοποθέτηση εκρηκτικών μηχανισμών και εκτέλεση δολοφονικών
σχεδίων συνθέτουν μια εικόνα τους τελευταίους μήνες, η οποία φανερώνει
ότι έστω κι αν δεν συγκαταλεγόμαστε στις χώρες όπου οι δείκτες
εγκληματικότητας κτυπούν κόκκινο, είμαστε αντιμέτωποι με σοβαρό ζήτημα
δημόσιας ασφάλειας.
Εγκληματικές ενέργειες έγιναν πολύ πρόσφατα σε χρονικές στιγμές που διακινούνται πολίτες (μια
δολοφονία και δυο απόπειρες φόνων με πυροβολισμούς), δηλαδή με το φως
της ημέρας και αυτόπτες μάρτυρες, ενώ κακοποιά στοιχεία πλέον έχουν
στραφεί κατά λειτουργών δικαιοσύνης. Είναι γνωστές, άλλωστε, οι
πρόσφατες επιθέσεις κατά δημόσιων κατήγορων, που καθημερινά χειρίζονται
ποινικές υποθέσεις.
Από τα τέλη του περασμένου έτους, μάλιστα, πληροφορίες ανέφεραν πως
τέθηκε στο στόχαστρο εγκληματικής ενέργειας αξιωματούχος της
Δημοκρατίας, με εντολή που δόθηκε μέσα από τις Κεντρικές Φυλακές.
Ρευστή κατάσταση, νέες ομάδες
Όλες οι πιο πάνω ενέργειες που βιώνουμε τους τελευταίους μήνες
αποδίδονται στην πάγια τακτική του υποκόσμου, δηλαδή στη μεθοδολογία
ατόμων που καταφεύγουν σε έκνομες ενέργειες για προώθηση των συμφερόντων
τους, αλλά και μια νέα κατάσταση πραγμάτων των τελευταίων πέντε μηνών.
Σε ό,τι αφορά αυτό το τελευταίο σημείο, άνθρωποι καλά ενημερωμένοι,
οι οποίοι έχουν γνώση των δεδομένων για το οργανωμένο έγκλημα της
Κύπρου, αναφέρονται σε μια ρευστή κατάσταση στην παρούσα φάση σε ό,τι
αφορά τον έλεγχο της νύχτας. Μιλούν, δηλαδή, για μια περίοδο μεγάλων και
συνεχών αλλαγών.
Από τα τέλη του περασμένου χρόνου διαμορφώθηκαν κάποια δεδομένα, τα
οποία αποτέλεσαν το έναυσμα για να αλλάξει η σύνθεση των εγκληματικών
ομάδων και να παρατηρείται μια γενικότερη αναδιαμόρφωση του τοπίου.
Αλλαγές σε κορυφαίες θέσεις της πυραμίδας, νέες συνεργασίες μεταξύ
ατόμων του οργανωμένου εγκλήματος, μεταπήδηση από το ένα στρατόπεδο στο
άλλο… Έτσι, πρώην συνεργάτες, είναι πλέον αντίπαλοι και αντιθέτως. Στο
κεντρικό σημείο του κάδρου, τα οικονομικά συμφέροντα από παράνομες
δραστηριότητες.
Άτομα με εμπειρογνωμοσύνη σε σχέση με το οργανωμένο έγκλημα θεωρούν
αναμενόμενο να υπάρχουν ξεκαθαρίσματα. Τα οποία στην προκειμένη, όπως
σχολιάζεται εντόνως, γίνονται ακόμα και υπό το φως της ημέρας, έστω κι
αν τίθενται σε κίνδυνο πολίτες ή πρόσωπα τα οποία δεν έχουν καμία σχέση
με τις υποθέσεις τους.
«Ήταν ένα καζάνι που έβραζε κι αναμενόταν απλώς η αρχική έκρηξη, που
δεν αποκλείεται να ακολουθηθεί από άλλες» σχολίασε στον «Φ» πρόσωπο με
γνώση γεγονότων και καταστάσεων. Το ίδιο πρόσωπο μας παράπεμψε και στην
περίοδο του καλοκαιριού, η οποία είναι άμεσα συνδεδεμένη με οικονομικά
συμφέροντα από παράνομες δραστηριότητες.
Η μορφή του εγκλήματος
Ποια είναι, όμως, η γενικότερη εικόνα του εγκλήματος στην Κύπρο;
Απαντήσεις δίδονται μέσα από τον Παγκόσμιο Δείκτη Εγκληματικότητας.
Καταρτίζεται κάθε δυο έτη από εμπειρογνώμονες. Στο εγχείρημα, τα
αποτελέσματα του οποίου είδαμε για πρώτη φορά το 2021 με την
δημοσιοποίηση της πρώτης έκθεσης, συμμετέχει ο χρηματοδοτούμενος από την
Ευρωπαϊκή Ένωση οργανισμός ENACT, ο οποίος υποστηρίζεται από την
Interpol και συνεργάζεται με την παγκόσμια πρωτοβουλία κατά του
διακρατικού εγκλήματος.
Η τελευταία, η οποία αναφέρεται πολύ συχνά και ως «παγκόσμια
πρωτοβουλία», είναι διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση που έχει το αρχηγείο
της στη Γενεύη. Αποτελείται από ένα δίκτυο επαγγελματιών επιβολής του
νόμου, διακυβέρνησης και ανάπτυξης, οι οποίοι έχουν ως αποστολή την
ανάπτυξη καινοτόμων στρατηγικών και απαντήσεων για το οργανωμένο έγκλημα
(διδάκτορες, καθηγητές κλπ). Τον Ιούλιο του 2020, το δίκτυο μετρούσε
500 εμπειρογνώμονες. Το όλο εγχείρημα στηρίζεται οικονομικά από την
Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και από τις ΗΠΑ (Υπουργείο Εξωτερικών). Οικονομική
συμβολή έχει και η Νορβηγία.
Στη δεύτερη έκθεση για τον Παγκόσμιο Δείκτη
Εγκληματικότητας που δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο χειμώνα (11/2023), η
ανάλυση για την Κύπρο παρουσιάζει ενδιαφέρον. Πέραν από την αναφορά για
τον διψήφιο αριθμό ομάδων που δρουν στην Κυπριακή Δημοκρατία και την
κύρια τους ενασχόληση (διακίνηση ναρκωτικών, στο λαθρεμπόριο καπνικών
προϊόντων, σε εκβιασμούς, σε παράνομο στοιχηματισμό και σε χειραγώγηση
αγώνων), παρέχονται πολλές άλλες λεπτομέρειες.
«Η εκβιαστική δραστηριότητα από οργανωμένες εγκληματικές
ομάδες είναι ευρέως διαδεδομένη σε μαγαζιά νυχτερινής διασκέδασης,
ιδιαίτερα σε δημοφιλείς τουριστικές τοποθεσίες, όχι μόνο στις παράκτιες
περιοχές αλλά και στην ενδοχώρα», σημειώνεται χαρακτηριστικά.
Η μεγαλύτερη μορφή εγκλήματος σχετίζεται με το
μεταναστευτικό. Αναφέρεται ότι λόγω της γεωγραφικής θέσης της Κύπρου
βρίσκεται σε έξαρση η «αντικανονική» (σ.σ. ακριβής όρος που
χρησιμοποιείται) μετανάστευση και τα σχετικά αδικήματα από διακινητές
ανθρώπινων ψυχών. Αυτός ο τύπος εγκλήματος είναι Νο1 για την Κύπρο και
ακολουθείται από τη διακίνηση ναρκωτικών και την εμπορία ανθρώπων.
Σε ό,τι αφορά το προφίλ των στελεχών εγκληματικών ομάδων, σημειώνεται:
«Οι ξένοι εγκληματικοί παράγοντες είναι πρωταγωνιστές στην Κύπρο και η
συμμετοχή τους στις εγκληματικές αγορές της χώρας παραμένει
προβληματική. Ομάδες οργανωμένου εγκλήματος από τον Καύκασο, την
Ανατολική Ευρώπη και την Ασία εμπλέκονται σε μεγάλο βαθμό σε εγκλήματα
εναντίον της ιδιοκτησίας, καθώς και στη νομιμοποίηση εσόδων από
παράνομες δραστηριότητες και κυριαρχούν στην αγορά εμπορίας ναρκωτικών
στα κατεχόμενα {…}
Σε περιοχές που δεν βρίσκονται υπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας, υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που αναζητούνται από την INTERPOL. Αυτοί οι ξένοι εγκληματικοί παράγοντες συνεργάζονται
στενά με τους εγχώριους εγκληματίες. Οι εγκληματικές δικτυακές δομές
έχουν μεγάλη επιρροή στη χώρα και έχουν μερίδιο στην αγορά εμπορίας
ναρκωτικών, καθώς και στο παράνομο τζόγο, τη διακίνηση γυναικών και τα εγκλήματα εναντίον της ιδιοκτησίας. Επιπλέον, υπάρχουν αποδείξεις ότι ο τοπικός ιδιωτικός τομέας έχει εμπλακεί σε δραστηριότητες οργανωμένου εγκλήματος, συνήθως με δωροδοκίες σε αξιωματούχους (όπως από εταιρείες που εμπλέκονται σε υποθέσεις προμηθειών) ή με την εξαπάτηση της κυβέρνησης».
Το εμπόριο κοκαΐνης
Στην έκθεση παρατίθενται σημαντικά στοιχεία για το πώς η κατάσταση
στα κατεχόμενα ευνοεί ανάπτυξη παράνομων δραστηριοτήτων. Ωστόσο, μεγάλο
μέρος της ανάλυσης για την εγκληματικότητα, αφιερώνεται στη διακίνηση
ναρκωτικών ουσιών, που μαζί με το μεταναστευτικό και την εμπορία
προσώπων είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα στο νησί μας, όπως διαπιστώνεται
από τους ειδικούς. Ιδιαίτερη αναφορά υπάρχει για το εμπόριο κοκαΐνης,
το οποίο χαρακτηρίζεται ως «ένα από τα μεγαλύτερα εγκληματικά εμπορικά
δίκτυα στην Κύπρο».
Παρουσιάζουμε αυτούσιες αναφορές:
>> «Το εμπόριο ηρωίνης στην Κύπρο είναι περιορισμένο
και κυρίως προορίζεται για την εγχώρια αγορά, με ελάχιστες μόνο μικρές
κατασχέσεις να αναφέρονται. Το μεγαλύτερο μέρος της εισαγόμενης
ηρωίνης διακινείται από το Αφγανιστάν μέσω θαλάσσιων διαδρομών,
εκμεταλλευόμενη την αστάθεια στα κατεχόμενα. Ωστόσο, ο ρόλος της
Τουρκίας ως διέλευσης και η αυξανόμενη κατανάλωση στις γειτονικές χώρες
είναι ανησυχητικοί παράγοντες που πιθανόν να επηρεάσουν την αγορά
ηρωίνης στην Κύπρο, ειδικά στο κατεχόμενο τμήμα του νησιού. Το εμπόριο
κοκαΐνης είναι ένα από τα μεγαλύτερα εγκληματικά εμπορικά δίκτυα στην
Κύπρο».
>> Από Λατινική Αμερική και Κάτω Χώρες: «Καθοδηγούμενη
από διεθνείς πελάτες, η κοκαΐνη εισέρχεται κυρίως στη χώρα με
επιβατικές πτήσεις ή αερομεταφορές από τη Λατινική Αμερική, το Βέλγιο ή
τις Κάτω Χώρες. Παρόλο που η τοπική χρήση κοκαΐνης είναι χαμηλή, τα
υψηλότερα επίπεδα βρίσκονται στις τουριστικές περιοχές της Αγίας Νάπας
και του Παραλιμνίου. Οι εγκληματικοί φορείς που εμπλέκονται στο εμπόριο
είναι κυρίως καλά εδραιωμένες κυπριακές ομάδες, αλλά συνεργάζονται και
με άλλες εθνικότητες».
>> «Λαμβάνουν δωροδοκίες»: «Το εμπόριο
κοκαΐνης στην Κύπρο περιλαμβάνει τη χρήση νόμιμων καναλιών, οι
ιδιοκτήτες των οποίων είναι είτε άμεσα εμπλεκόμενοι είτε λαμβάνουν
δωροδοκίες για να επιτρέπουν στις οργανωμένες εγκληματικές ομάδες να
λειτουργούν κάτω από το ραντάρ. Χρησιμοποιούν συχνά μεσάζοντες,
συμπεριλαμβανομένων ανθρώπων με οικονομικά προβλήματα, οι οποίοι
αμείβονται για να λαμβάνουν και να μεταφέρουν πακέτα κοκαΐνης. Η χρήση
κάνναβης από τους Κύπριους αυξήθηκε κατά τη διάρκεια του lockdown λόγω
της COVID-19, μια τάση που συνεχίστηκε στη μεταπανδημική περίοδο. Είναι
εύκολα προσβάσιμη και δημοφιλής τόσο μεταξύ των ντόπιων όσο και των
τουριστών. Λόγω της υψηλής ζήτησης, η περισσότερη κάνναβη στην Κύπρο
εισάγεται από την Ευρώπη μέσω δικτύων Κυπρίων πολιτών. Η Λεμεσός είναι ο
κύριος λιμένας εισόδου της κάνναβης στην Κύπρο, η οποία συχνά κρύβεται
σε εμπορευματοκιβώτια στα πλοία. Η τοπική καλλιέργεια γίνεται κυρίως σε
ορεινές περιοχές και κοντά σε ξένες στρατιωτικές βάσεις, όπου η παρουσία
της Αστυνομίας είναι περιορισμένη».
Ενέργειες και πολιτικήΑστυνομίας γιααντιμετώπιση τουοργανωμένου εγκλήματος
Στοιχεία από τον Ιανουάριο μέχρι και σήμερα για τις ενέργειες των διωκτικών Αρχών
Από τις αρχές Ιανουαρίου (8/1/2024), οπότε ανέλαβε τα καθήκοντά του ο
υπουργός Δικαιοσύνης, Μάριος Χαρτσιώτης, η εγκληματικότητα ήταν ένα από
τα προβλήματα με το οποίο μοιραία θα ερχόταν για τα καλά αντιμέτωπος.
Είχαν προηγηθεί γεγονότα που υποδήλωναν εξελίξεις σε ό,τι αφορά τη δράση
εγκληματικών ομάδων, ενώ υπήρξαν και πλήγματα σε βάρος λειτουργών της
δικαιοσύνης. Ο λόγος για τη σοβαρή βομβιστική επίθεση σε οικία δημόσιας
κατηγόρου τον Δεκέμβριο (πριν αναλάβει ο νέος υπουργός) και εμπρησμό
περιουσίας συναδέλφου της τελευταίας στις 16 Ιανουαρίου. Υπήρξαν άμεσες
ενέργειες από πλευράς του, στο πλαίσιο των καθηκόντων του ως πολιτικός
προϊστάμενος. Άλλωστε, κι ο ίδιος σε δηλώσεις του αναγνώρισε το πρόβλημα
και μίλησε για μέτρα που λαμβάνονται από την Αστυνομία. Εδώ να
σημειωθεί ότι ο κ. Χαρτσιώτης, σε κάθε ευκαιρία τονίζει πως το υπουργείο
του οποίου προΐσταται ασκεί εποπτεία, ξεκαθαρίζοντας ότι το
επιχειρησιακό κομμάτι ανήκει στην Αστυνομία.
Από την ανάληψη των καθηκόντων του κ. Χαρτσιώτη, οι ενέργειες
στις οποίες προέβη η ηγεσία της Αστυνομίας, με βάση γεγονότα, επίσημες
τοποθετήσεις, πληροφορίες και δημοσιεύματά μας, είναι οι ακόλουθες:
>> Από τις 23 Ιανουαρίου λήφθηκαν ειδικά μέτρα για πρόληψη και πάταξη του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος. Δεν δημοσιοποιήθηκαν.
>> Στις αρχές Φεβρουαρίου, σύμφωνα με
δημοσίευμά μας, δόθηκαν οδηγίες σε όλους τους αστυνομικούς που
συμμετέχουν σε εντάλματα έρευνας πώς να ενεργούν όταν δεσμεύουν κινητά
τηλέφωνα υπόπτων. Το θέμα σχετιζόταν με τις μεθόδους υπόπτων που
αποσκοπούσαν στην παρεμπόδιση της Αστυνομίας να εξάγει δεδομένα από τα
κινητά τους και να κάνει δικανικά αντίγραφα.
>> Όπως είχε αποκαλύψει και πάλι ο «Φ», περί τα μέσα Φεβρουαρίου
υπήρξαν ρητές εντολές από τον αρχηγό Αστυνομίας, Στέλιο Παπαθεοδώρου,
ώστε μέλη της Αστυνομίας να αυξήσουν μέτρα επιτήρησης και ελέγχων κατά
τις μεταγωγές κρατουμένων των Φυλακών από και προς τα Δικαστήρια. Είχε
παρατηρηθεί ότι κρατούμενοι κατάφερναν να μεταφέρουν στο σωφρονιστικό
ίδρυμα ναρκωτικά και απαγορευμένα αντικείμενα, όπως τηλεφωνικές
συσκευές. Ο υπουργός απαντώντας σε ερώτημα σε ενημερωτική εκπομπή του
ΣΙΓΜΑ λίγες μέρες αργότερα είχε διευκρινίσει ότι αυτές οι οδηγίες
δόθηκαν μετά από δικές του συστάσεις.
>> Στις 20 Μαρτίου δόθηκαν οδηγίες από το
γραφείο επιχειρήσεων του αρχηγείου Αστυνομίας για πρόληψη και πάταξη του
σοβαρού οργανωμένου εγκλήματος. Συγκεκριμένα, καταρτίστηκε πλάνο για
αύξηση μηχανοκίνητων περιπόλων σε παγκύπρια βάση. Όπως αποκάλυψε ο «Φ»,
πρόκειται για δίμηνη επιχείρηση που άρχισε από τις 22/3 και προνοεί τη
συμμετοχή περίπου 90 περιπόλων και 190 μελών της Αστυνομίας με στόχο να
καλύπτονται 36 γεωγραφικοί τομείς παγκυπρίως καθημερινά, από το βράδυ
μέχρι και το πρωί της επομένης.
>> Η Αστυνομία παρουσιάζεται πλέον ιδιαίτερα φειδωλή σε ό,τι
αφορά την ενημέρωση για εγκληματικές ενέργειες. Για κάποια γεγονότα δεν
έδιδε ενημέρωση, ενώ για άλλα ενημέρωνε ετεροχρονισμένα. Ο κ.
Χαρτσιώτης, σε ερώτηση που του υποβλήθηκε (20/4) από τη
δημοσιογράφο του «Φ», Ιωάννα Μάντζιηπα, απάντησε πως κάποια γεγονότα
«ιεραρχούνται ως σοβαρά για την εσωτερική τάξη και ασφάλεια, δεν πρέπει
να βγαίνουν προς τα έξω».
>> Στα μέσα Απριλίου η Αστυνομία είχε ενεργό
ρόλο σε εν εξελίξει επιχείρηση για το μεταναστευτικό, που σύμφωνα με τον
Παγκόσμιο Δείκτη Εγκληματικότητας είναι το πιο σοβαρό έγκλημα στην
Κύπρο. Συμμετείχε με σκάφη της Λιμενικής και Ναυτικής Αστυνομίας σε
διεθνή ύδατα και συγκεκριμένα στα ανοιχτά του Λιβάνου, για αποτροπή
μεταναστευτικών ροών. Πέντε βάρκες με εκατοντάδες παράτυπους μετανάστες,
που είχαν ως προορισμό την Κύπρο, απετράπησαν και κατέπλευσαν με
ασφάλεια (όπως αναφέρθηκε επίσημα) στον Λίβανο. Η επιχείρηση συνεχίστηκε
τις επόμενες ημέρες, χωρίς να καταγραφεί άλλο περιστατικό μέχρι τη
στιγμή που γράφονταν αυτές οι αράδες.
>> Σύμφωνα με στοιχεία που μας διαβίβασε η Αστυνομία μετά από
αίτημά μας για τις ανάγκες του παρόντος ρεπορτάζ και τον τομέα της
παράνομης μετανάστευσης, από την αρχή του 2024 μέχρι και τις 16/4
η αστυνομική Δύναμη εξέτασε 37 υποθέσεις και συνέλαβε 44 πρόσωπα ως
ύποπτα για διακίνηση. Εξάλλου, τον Μάρτιο του 2024 εξέτασε 120 υποθέσεις
παράνομης εργοδότησης, στις οποίες ενέχονταν 119 εργοδότες και 155
εργοδοτούμενοι.
>> Σε ό,τι αφορά υποθέσεις οργανωμένου εγκλήματος, η Αστυνομία –σύμφωνα με επίσημα στοιχεία- εντός Μαρτίου προέβη σε 20 συλλήψεις για 12 διαφορετικές υποθέσεις εμπρησμών κτηρίων ή οχημάτων σε παγκύπρια βάση. Από
την αρχή του Απριλίου μέχρι και τις 25 του μήνα, υπήρξαν 6 συλλήψεις
για 12 υποθέσεις. Ανάμεσά σ΄ αυτές τις περιπτώσεις εντός του τρέχοντος
μήνα, περιλαμβάνεται και η σύλληψη για απόπειρα καταστροφής περιουσίας
με εκρηκτικές ύλες. Σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας μας πρόκειται
για την υπόθεση που αφορά το νυκτερινό κέντρο Nava στην Ελεύθερη
Αμμόχωστο.
>> Η τοποθέτηση νέων προσώπων (23/4) στις θέσεις των επικεφαλής
στην Υπηρεσία Διαχείρισης και Ανάλυσης Πληροφοριών (ΥΔΑΠ) και στο Τμήμα
Ανιχνεύσεων Εγκλημάτων (ΤΑΕ) Λευκωσίας, αντίστοιχα, αποδίδονται στην
εντατικοποίηση των προσπαθειών για πρόληψη και πάταξη του οργανωμένου
εγκλήματος.
ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΦΥΛΑΚΕΣ
Συνάντηση Χαρτσιώτηγια σύστημα απενεργοποίησης
Εντοπισμός κινητού σε κελί κρατούμενου που απασχολεί για σοβαρές υποθέσεις
Το πρόβλημα με τις Κεντρικές Φυλακές και της τεκμηριωμένης –μέσω
δικαστικών αποφάσεων- διοργάνωσης εγκλημάτων μέσα από κελιά συνεχίζει να
απασχολεί έντονα. Το σύστημα απενεργοποίησης κινητών τηλεφώνων
αποτέλεσε σημείο τριβής ακόμη και μεταξύ της πρώην υπουργού Δικαιοσύνης,
Στέφης Δράκου και της τότε διευθύντριας του σωφρονιστικού ιδρύματος,
Άννας Αριστοτέλους.
Η τελευταία έθετε θέμα συνταγματικών δικαιωμάτων περίοικων σε
περίπτωση πλήρους αξιοποίησης του λογισμικού, για γεωγραφικό εντοπισμό
συσκευών εντός Φυλακών. Πλέον υπάρχει εκκρεμοδικία μεταξύ της Πολιτείας
και της εταιρείας που είχε αναλάβει την υλοποίηση του έργου. Παρ΄ όλα
αυτά γίνονται προσπάθειες για να λυθεί το ζήτημα. Πληροφορίες μας,
μάλιστα, αναφέρουν ότι την περασμένη Τρίτη ο υπουργός Δικαιοσύνης είχε
συνάντηση με τον υπουργό Μεταφορών Αλέξη Βαφεάδη και εκπροσώπους άλλων
αρμόδιων υπηρεσιών προκειμένου να επισπευθούν οι διαδικασίες για τον νέο
διαγωνισμό με στόχο την λειτουργία αξιόπιστου συστήματος. Με βάση τα
δεδομένα, εκτιμάται ότι η εγκατάσταση θα υλοποιηθεί σε 12 μήνες.
Πάντως, είναι δεδομένο ότι πλέον η διεύθυνση των Φυλακών έχει καλή
συνεργασία με την Αστυνομία ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Κι αυτό γιατί τη
διεύθυνση ανέλαβαν αξιωματικοί της Αστυνομίας. Θυμίζουμε ότι αρχικά
αντικατέστησε την κ. Αριστοτέλους ο Ιωάννης Καπνουλλάς (Ιανουάριος
2023), τον οποίο διαδέχθηκε στις 10/2/2024 ο Αστυνόμος Α’, Χαράλαμπος
Φιλιππίδης. Πλέον τα εντάλματα έρευνας σε κελιά κρατουμένων εκτελούνται
άμεσα. Τους τελευταίους μήνες τέσσερα μέλη του προσωπικού των Φυλακών
τέθηκαν σε διαθεσιμότητα. Την περασμένη Τετάρτη κινήθηκε διαδικασία
εναντίον γυναίκας δεσμοφύλακα, η οποία είναι ύποπτη για μεταφορά κινητού
στις Φυλακές. Εξάλλου, την περασμένη Τρίτη είχε εντοπιστεί τηλεφωνική
συσκευή σε κελί προσώπου το οποίο απασχόλησε τις Αρχές για σοβαρές
υποθέσεις.
Η ΕΞΑΡΣΗ ΜΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣΠΟΥ ΒΓΑΖΕΙ ΤΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ
Η έξαρση του εγκλήματος τους πρώτους μήνες του 2024 αποδίδεται μέσα
από αριθμητικά δεδομένα τα οποία καταγράφονται στα δημοσιογραφικά
ρεπορτάζ. Ο ΑΝΤ1 στις 26/3 μετέδωσε ότι καταγράφηκαν 47 εμπρησμοί σε 86 μέρες κάνοντας λόγο για έναν εμπρησμό κάθε δυο 24ωρα. Στο ίδιο ρεπορτάζ είπε ότι ο αντίστοιχος αριθμός των βομβιστικών επιθέσεων για το ίδιο χρονικό σημείο είναι 11.
Η ιστοσελίδα reporter σε αναλυτικό δημοσίευμά της στις 12 Απριλίου κατέληξε πως «σε 101 μέρες σημειώθηκαν 55 εμπρησμοί και βομβιστικές επιθέσεις».
Στο ρεπορτάζ σημειωνόταν ότι «κάθε 44 ώρες, σημειώνονται είτε ένας
εμπρησμός, είτε μία έκρηξη βόμβας, αριθμός εξαιρετικά υψηλός για τα
δεδομένα».
Ο πρόεδρος της συντεχνίας «Ισότητα», Νίκος Λοϊζίδης, στο ΡΙΚ μετά από ένα 10ήμερο έκανε λόγο για 84
εγκληματικές ενέργειες από την αρχή του έτους, συνυπολογίζοντας τα
εγκλήματα που ακολούθησαν, αλλά και προφανώς λαμβάνοντας υπόψιν ότι ο
εμπρησμός σε συνεργείο οχημάτων στο Καϊμακλί ισοδυναμεί με 17 ξεχωριστές
υποθέσεις (καταστράφηκαν ισάριθμα οχήματα).
Επίσημα η Αστυνομία δεν έχει τοποθετηθεί για τα νούμερα αυτά, ενώ δεν
είχε εκδώσει δελτία Τύπου για τις περισσότερες υποθέσεις οργανωμένου
εγκλήματος.
ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΠΕΙΡΕΣΑΠΟ ΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 2023
Στις 30/10/2023 δολοφονήθηκε στη Γερμασόγεια ο
55χρονος Θανάσης Καλογερόπουλος. Του έστησαν ενέδρα δυο πρόσωπα το πρωί
της συγκεκριμένης ημέρας, πυροβολώντας τον με πιστόλι και αυτόματο
στρατιωτικό τυφέκιο, αντίστοιχα. Για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση της
δολοφονίας κατηγορούνται τέσσερα πρόσωπα.
Στις 31/10/2023 ο 45χρονος Αλέξης Μαυρομιχάλης
δολοφονήθηκε με έναν πυροβολισμό ενώ βρισκόταν στο μπαλκόνι
διαμερίσματος στην οδό Βερενίκης στην Ακρόπολη.
Στις 15/1/2024, νωρίς το απόγευμα, έγινε απόπειρα
φόνου στην Αγλαντζιά. Άγνωστό πρόσωπο άνοιξε πυρ κατά 49χρονου κι ενώ
βρισκόταν στο όχημα με τα δυο του παιδιά.
Νωρίς το μεσημέρι της 23ης Απριλίου στην
Ανθούπολη, άτομο που ήταν συνεπιβάτης σε σκούτερ πυροβόλησε τρεις φορές
κατά του Δημήτρη Ανδρονίκου («Δημητρούι»), ο οποίος οδηγούσε τη μεγάλου
κυβισμού μοτοσικλέτα του.
Το
συγκλονιστικό κύμα φοιτητικών κινητοποιήσεων που σαρώνει τα
πανεπιστήμια σε κάθε γωνιά των ΗΠΑ δεν ζητά μόνο τερματισμό της
γενοκτονίας των Παλαιστινίων και της παροχής αμερικανικών οπλικών
συστημάτων. Στον πυρήνα των αιτημάτων βρίσκεται η διακοπή κάθε
συνεργασίας με ισραηλινά πανεπιστήμια που εδώ και δεκαετίες στηρίζουν
έμπρακτα τη στρατιωτική κατοχή και το καθεστώς απαρτχάιντ ● Πρόκειται
για τα ίδια πανεπιστήμια που συνεργάζονται και με ελληνικά εκπαιδευτικά
ιδρύματα χωρίς, μέχρι στιγμής, ανάλογες αντιδράσεις.
Κατά
τη διάρκεια του αραβο-ισραηλινού πολέμου του 1948 η σιωνιστική,
παραστρατιωτική οργάνωση Χαγκάνα είχε μια φαεινή ιδέα. Δημιούργησε ένα
διεπιστημονικό πρόγραμμα με τη συμμετοχή των τριών μεγαλύτερων
πανεπιστημίων της περιοχής: του Εβραϊκού Πανεπιστημίου, του Technion και
του Ινστιτούτου Βάιζμαν. Τα τρία ιδρύματα έπαιξαν κομβικό ρόλο στην
ανάπτυξη οπλικών συστημάτων και στρατηγικών που χρησιμοποιήθηκαν για τον
μεγάλο διωγμό των Παλαιστινίων από τα εδάφη τους.
Την ιστορία αυτή διηγείται η ανθρωπολόγος Μάγια Γουίντ στο εξαιρετικό βιβλίο της «Towers of Ivory and Steel» (εκδόσεις Verso)
στο οποίο ανατρέπει τον μύθο των «φιλελεύθερων» ισραηλινών
πανεπιστημίων και εξηγεί πώς τα περισσότερα από αυτά τα ιδρύματα
«αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο του καθεστώτος απαρτχάιντ στο Ισραήλ».
Χτισμένα, συχνά, σε κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, χρησιμοποιούν τις
εγκαταστάσεις και το ανθρώπινο δυναμικό τους για να στηρίζουν κάθε
στρατιωτική επιχείρηση του ισραηλινού κράτους εναντίον των Παλαιστινίων.
Κάθε ίδρυμα μάλιστα έχει να παρουσιάσει συγκεκριμένα «επιτεύγματα».
Το
Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, λόγου χάρη, ανέπτυξε το στρατιωτικό δόγμα
(Dahiya), το οποίο προβλέπει γενικευμένη καταστροφή κατοικημένων
περιοχών και τη χρήση δυσανάλογα μεγάλης στρατιωτικής ισχύος. Το ίδιο
ίδρυμα πρωτοστατεί με δικά του κεφάλαια σε εκστρατείες προπαγάνδας και
πολιτικής δράσης, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τη διεθνή εκστρατεία
που είχε οργανώσει το 2016 εναντίον της πρωτοβουλίας BDS για το
μποϊκοτάζ του Ισραήλ.
Το Πανεπιστήμιο Technion συνεργάζεται με την
πολεμική βιομηχανία Elbit για την κατασκευή συστημάτων παρακολούθησης
και ελέγχου του παράνομου τείχους στη Δυτική Οχθη, ενώ ανέπτυξε τη
στρατιωτική εκδοχή της μπουλντόζας D9
που χρησιμοποιεί ο στρατός για να κατεδαφίζει σπίτια Παλαιστινίων –
πρόκειται για το ίδιο μοντέλο που πολτοποίησε το σώμα της 23χρονης
Αμερικανίδας ακτιβίστριας Ρέιτσελ Κόρι.
Το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο
της Ιερουσαλήμ συγκεντρώνει δωρεές για τον ισραηλινό στρατό, φιλοξενεί
προγράμματα στρατολόγησης για τις μυστικές υπηρεσίες Σιν Μπετ και
διεξάγει στις εγκαταστάσεις του το πρόγραμμα Havatzalot για την
εκπαίδευση των υπηρεσιών πληροφοριών του IDF.
Το Πανεπιστήμιο Μπεν
Γκουριόν έχει δημιουργήσει το πρόγραμμα διασύνδεσης BGN Technologies,
το οποίο μεταξύ άλλων αναπτύσσει μη επανδρωμένα οχήματα και ρομπότ για
στρατιωτική χρήση. Επίσης από το 2013 το πανεπιστήμιο φιλοξενεί τη
Διοίκηση Πληροφορικών Συστημάτων του IDF.
Σχεδόν το σύνολο αυτών
των πανεπιστημίων έχουν ανοιχτούς δεσμούς με τα μεγαλύτερα εκπαιδευτικά
ιδρύματα των ΗΠΑ και άλλων χωρών (όπως η Ελλάδα), τα οποία λειτουργούν
και σαν ακόμη ένας μηχανισμός νομιμοποίησης αλλά και μεταφοράς ιδιωτικών
και κρατικών επενδύσεων προς το κράτος του Ισραήλ.
Στην περίπτωσή
μας το βασικό «προξενιό» μεταξύ ερευνητικών ιδρυμάτων της Ελλάδας και
του Ισραήλ γίνεται μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων «έρευνας και
τεχνολογικής ανάπτυξης» — ένας από τους δεκάδες τρόπους με τους οποίους
οι Βρυξέλλες στηρίζουν το ισραηλινό απαρτχάιντ. Παρ’ όλα αυτά, αρκετά
ελληνικά πανεπιστήμια έχουν αναπτύξει και άμεσες διμερείς σχέσεις. Το
ΑΠΘ, λόγου χάρη, είχε υπογράψει μνημόνια συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο
του Τελ Αβίβ, το Πανεπιστήμιο της Χάιφας και το Μπεν Γκουριόν. Το
Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής συνεργάζεται με το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της
Ιερουσαλήμ, ενώ είχε προκηρύξει πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών με
ισραηλινά πανεπιστήμια εν μέσω της σφαγής στη Γάζα. Είναι χαρακτηριστικό
ότι το πανεπιστήμιο αποφάσισε να «αναστείλει προσωρινά» τις ανταλλαγές
μόλις στις 19 Απριλίου – όχι δηλαδή όταν το Ισραήλ οδηγούνταν στο
Διεθνές Δικαστήριο με την κατηγορία της γενοκτονίας, αλλά όταν το Ιράν
ξεκίνησε τα αντίποινα για τον βομβαρδισμό της πρεσβείας του στη Συρία.
Ανάλογα
προγράμματα ανταλλαγής φοιτητών με το Μπεν Γκουριόν είχαν εδώ και
χρόνια τα Πανεπιστήμια Πειραιώς και Θεσσαλίας, ενώ η Σχολή Αρχιτεκτόνων
Μηχανικών του ΕΜΠ έστελνε τους σπουδαστές της στο Bezalel Academy of
Arts and Design, το οποίο τους τελευταίους μήνες υπερηφανεύεται ότι
σχεδιάζει και ράβει τις στολές των εφέδρων που επιχειρούν εναντίον της
Γάζας.
Πολύ πιο ισχυρές ερευνητικές συνεργασίες με εκπαιδευτικά
ιδρύματα (και μέσω αυτών με τον ισραηλινό στρατό) υποσχέθηκε να
δημιουργήσει από την πρώτη στιγμή το ThessINTEC (Τεχνολογικό Πάρκο 4ης
γενιάς στη Θεσσαλονίκη), το οποίο χρηματοδοτείται με 200 εκατ. ευρώ από
ισραηλινά funds. Το ThessINTEC έχει ήδη υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας
με το Τεχνολογικό Πάρκο Gav-Yam Negev, που δημιουργήθηκε από την
ισραηλινή εταιρεία Innovation BaseCamp στο Μπερ Σεβά, στην έρημο Νεγκέβ.
Πρόκειται για την περιοχή όπου σταδιακά μεταφέρονται τα μεγαλύτερα
ερευνητικά κέντρα του ισραηλινού στρατού, μεταξύ των οποίων και η
περίφημη Unit 8200, πρώην στελέχη της οποίας δημιούργησαν εφαρμογές
παρακολούθησης όπως το Pegasus και το Predator.
Μιλώντας πριν από
μερικούς μήνες στη Θεσσαλονίκη, ο διευθύνων σύμβουλος της BaseCamp, Uzy
Zwebner, αφού αναφέρθηκε στον κομβικό ρόλο του ισραηλινού στρατού και
του Πανεπιστημίου Μπεν Γκουριόν στο πάρκο Gav-Yam Negev, εξήγησε τη
σημασία που ο ίδιος αποδίδει στη συνεργασία του με το Αριστοτέλειο
Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Με αυτό τον τρόπο το
ThessINTEC αναμένεται να αποτελέσει κομβικό σύνδεσμο ανάμεσα σε Έλληνες
ερευνητές και εταιρείες ή ιδρύματα που ουσιαστικά λειτουργούν είτε κατ’
εντολή είτε σαν βιτρίνα των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων.
Στις ΗΠΑ οι φοιτητές κατάλαβαν τους κανόνες του παιχνιδιού και είπαν «Ως εδώ». Στην Ελλάδα;
Όταν την περασμένη Τετάρτη υποβάλλονταν οι υποψηφιότητες για τις
ευρωεκλογές, αυτό που επισκίασε τη διαδικασία ήταν η κίνηση της Νιόβης
Παρισσινού να προτείνει ως υποψήφιο για τις ευρωεκλογές τον εκπρόσωπο
Τύπου του ΕΛΑΜ Γεάδη Γεάδη. Προκάλεσε αίσθηση, καθώς δεν προερχόταν από
ένα απλό μέλος ή γόνο παλαιότερου στελέχους του ΔΗΣΥ. Ήταν η προσωπική
επιλογή του Νίκου Αναστασιάδη κατά τη δεύτερη θητεία διακυβέρνησής του.
Το πρόσωπο συνεπώς που θα αναμενόταν ότι θα αποτελεί την εικόνα και
βιτρίνα του. Τόσο η ίδια ως αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπος, όσο
βεβαίως και ο Μάριος Πελεκάνος, που διορίστηκε την ίδια περίοδο ως
κυβερνητικός εκπρόσωπος. Και που πριν από ένα περίπου μήνα παραιτήθηκε
από τον ΔΗΣΥ για να προστεθεί στο ψηφοδέλτιο του ΕΛΑΜ.
Μόνο που όταν η ίδια ρωτήθηκε πώς αυτό προέκυψε, είπε πως ήταν μία
απλή υπογραφή και τίποτα άλλο. Ότι δηλαδή πρότεινε τον εκπρόσωπο της
Ακροδεξιάς στις επικείμενες εκλογές εξαιτίας της μακροχρόνιας φιλικής
τους σχέσης και πως δεν υπήρχε οποιοδήποτε πρόβλημα με τον ΔΗΣΥ. Η
εξήγησή της προφανώς και δεν απάντησε στα τεράστια ερωτήματα. Μάλλον τα
γιγάντωσε, καθώς έστειλε το μήνυμα είτε ότι μας δουλεύει είτε ότι ένας
πολιτειακός αξιωματούχος που υπηρετούσε τον τόπο δεν είχε καμία
ιδεολογικοπολιτική συνείδηση και αρχή.
Δημιουργήθηκε ευλόγως το ερώτημα αν ο ΔΗΣΥ αποτελεί εκκολαπτήριο
πλέον του ΕΛΑΜ, αν τα δύο κόμματα είναι συγκοινωνούντα δοχεία ιδεών και
προσώπων, ή αν όλο αυτό που εκτυλίσσεται αποτελεί απόρροια της παρακμής
μιας δεκαετίας όπου κυριάρχησε η προσωπική ατζέντα έναντι της πολιτικής.
Της διακυβέρνησης που τα σκάνδαλα επισκίασαν τις όποιες μεταρρυθμίσεις.
Της δεκαετίας διακυβέρνησης του Νίκου Αναστασιάδη, που λάβωσε και το
κόμμα και την παραγωγή της πολιτικής ευρύτερα.
Μόνο που η διακυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη είχε ξεκινήσει έχοντας
συγκεκριμένη στόχευση. Είχε ως βιτρίνα και εικόνα της τον Χρίστο
Στυλιανίδη και ένα Υπουργικό Συμβούλιο στο οποίο παρά τις πολλές
αδυναμίες, μέλη της είχαν προσωπικότητα, είχαν το θάρρος να συγκρουστούν
ενίοτε και με τον Νίκο Αναστασιάδη. Αυτό το θάρρος αφαιρέθηκε βολικά
και απότομα κατά τη δεύτερη διακυβέρνηση. Λίγο η φημολογία δύο κρατών,
το μεγάλο κεφάλαιο των πολιτογραφήσεων, που έπληξε τη χώρα, το σύννεφο
της οριζόντιας διαφθοράς έστειλε το μήνυμα πως η διακυβέρνηση
Αναστασιάδη-ΔΗΣΥ, ρέπει προς την αλαζονεία της εξουσίας. Κάπως έτσι
άρχισαν να αντικαθίστανται αυτοί που είχαν φωνή, αυτοί που ίσως
θεωρήθηκαν εμπόδιο για τις πολιτικές φιλοδοξίες τόσο της Πινδάρου όσο
και προσώπων του Προεδρικού, και να επιλέγονται πρόσωπα φαινομενικά
ακίνδυνα ή αδιάφορα. Πρόσωπα που είδαν την πολιτική τους διαδρομή
αποκλειστικά ως το μέσο της επαγγελματικής τους αποκατάστασης. Και στην
ίδια την κυβέρνηση, αλλά βεβαίως και στο ίδιο το κόμμα.
Ο Νίκος Αναστασιάδης, επέλεξε λοιπόν να κλείσει το πολιτικό του
κεφάλαιο με τον Μάριο Πελεκάνο στο πλευρό του. Ένα πρόσωπο του οποίου οι
απόψεις ήταν ήδη καλά γνωστές και προβεβλημένες πριν διοριστεί. Ένα
πρόσωπο του οποίου ευνόησε την πολιτική ανέλιξή του τόσο ο τέως πρόεδρος
αλλά και η Πινδάρου. Είτε γιατί βόλευε η ακροδεξιά ροπή του, είτε γιατί
θεωρούσαν πως θα μπορούσε να ελεγχθεί. Μία τακτική που ακολουθήθηκε και
στην περίπτωση της Νιόβης Παρισσινού, της οποίας το πολιτικό της
πέρασμα ουδέποτε ακούμπησε. Αλλά κατάφερε να λαβώσει εν τέλει το κόμμα.
Ήταν συνεπώς μία δεκαετία που ευνόησε τον πολιτικό καιροσκοπισμό. Που
αντί να είναι κριτήριο η πολιτική κατάρτιση, η έμφαση μετατοπίστηκε
στην εικόνα. Που ανέδειξε πρόσωπα που όσο προβληματικά μπήκαν από άλλους
σε θέση εξουσίας, τόσο προβληματικά συμπεριφέρθηκαν στην πορεία τους.
Πρόσωπα που έστειλαν το μήνυμα πως είτε είχαν παντελή έλλειψη πολιτικού
υπόβαθρου, είτε απόψεις που θα έπρεπε να είναι προσβλητικές για μια
κυβέρνηση. Σήμερα ο ΔΗΣΥ, με τις ανταρσίες, τις μελανές για την ιστορία
του μεταγραφές, θερίζει τις θύελλες αυτής της δεκαετούς διαδρομής. Το
λυπηρό είναι πως οι επιπτώσεις αυτής της δεκαετίας δεν έχουν πλήξει μόνο
τον Συναγερμό, αλλά και την πολιτική γενικότερα. Κανονικοποιώντας την
πολιτική ανηθικότητα, την υπονόμευση του κράτους δικαίου, τον αριβισμό,
και οδηγώντας την κοινωνία ένα βήμα πιο κοντά στην Ακροδεξιά.
Από την ημέρα που άρχισαν οι πολεμικές επιχειρήσεις κατά των
Παλαιστινίων, η όποια φωνή υποστήριξης τους χαρακτηρίζεται ως
αντισημιτισμός. Καθηγητές πανεπιστημίων έχασαν τη δουλειά τους γιατί
υπέγραψαν διακηρύξεις συμπαράστασης, πρυτάνεις αποπέμφθηκαν γιατί
επέτρεψαν εκδηλώσεις καταδίκης των ισραηλινών επιθέσεων, πανεπιστήμια
απειλήθηκαν με διακοπή χορηγιών. Αυτή την στιγμή το αντιπολεμικό κλίμα
παίρνει ολοένα και πιο μεγάλες διαστάσεις, αρχής γενομένης από τα
αμερικανικά πανεπιστήμια και μάλιστα τα πιο prestigious. Η προσπάθεια
των εβραϊκών λόμπι να παρουσιάζουν την όποια αντίδραση ως επίθεση κατά
των Εβραίων μοιάζει να μην πείθει. Οι διαμαρτυρίες δεν έχουν να κάνουν
κατά του Ισραήλ ως κράτους ή κατά των Ισραηλινών ως γένους, αλλά έχουν
να κάνουν με τον πόλεμο. Τον συγκεκριμένο πόλεμο- που όσο κι αν είχε
πολύ καλή αφορμή για να ξεσπάσει- έχει πάρει διαστάσεις γενοκτονίας.
Σε ομιλία της με αφορμή το εβραϊκό Πάσχα η Ναόμι Κλάιν, Καναδή
συγγραφέας, με εβραϊκές ρίζες, θέτει ως βάση του προβλήματος το
σιωνισμό. «Πάρα πολλοί από τους ανθρώπους μάς λατρεύουν ένα ψεύτικο
είδωλο. Αυτό το είδωλο ονομάζεται Σιωνισμός. Είναι ένα ψεύτικο είδωλο
που παίρνει τις πιο βαθιές βιβλικές ιστορίες μας για δικαιοσύνη και
χειραφέτηση από τη δουλεία — την ίδια την ιστορία του Πάσχα — και τις
μετατρέπει σε βάρβαρα όπλα αποικιοκρατικής κλοπής γης, οδικούς χάρτες
για εθνοκάθαρση και γενοκτονία. Είναι ένα ψεύτικο είδωλο που πήρε την
υπερβατική ιδέα της γης της επαγγελίας — μια μεταφορά για την ανθρώπινη
απελευθέρωση που ταξίδεψε μέσα από πολλαπλές θρησκείες σε κάθε γωνιά
αυτού του πλανήτη — και τόλμησε να τη μετατρέψει σε πράξη πώλησης για
ένα μιλιταριστικό εθνοκράτος. Η εκδοχή του πολιτικού σιωνισμού για την
απελευθέρωση είναι η ίδια βέβηλη. Από την αρχή, απαιτούσε τη μαζική
εκδίωξη των Παλαιστινίων από τα σπίτια και τα πατρογονικά τους εδάφη
κατά τη Νάκμπα. Από την αρχή παρήγαγε ένα άσχημο είδος ελευθερίας που
έβλεπε τα παιδιά των Παλαιστινίων όχι ως ανθρώπινα όντα αλλά ως
δημογραφικές απειλές — όπως ο Φαραώ στο βιβλίο της Εξόδου φοβόταν τον
αυξανόμενο πληθυσμό των Ισραηλιτών και έτσι διέταξε τον θάνατο των γιων
τους».
Η Νάομι Κλάιν δεν είναι η μοναδική εβραϊκής καταγωγής που τολμά να
επικρίνει την πολιτική του Ισραήλ. Πολλοί διανοούμενοι Εβραίοι έχουν
πάρει δημόσια θέση. Και τώρα, προστίθενται τα φοιτητικά κινήματα. Η νέα
γενιά έχει κάθε λόγο να υπερασπίζεται την ειρήνη, να υπερασπίζεται το
μέλλον της. Ιστορικά, αρκετές φορές, νεανικά κινήματα που, όπως και
τώρα, αρχικά έμοιαζαν περιθωριακά, έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν
ρωγμές ή ακόμα και να ανατρέψουν καταστάσεις. Πιο γνωστά παραδείγματα ο
Μάης του ’68 στη Γαλλία και οι αντιπολεμικές εκδηλώσεις στην Αμερική για
το Βιετνάμ. Η επίκληση των παραδειγμάτων αυτών που ανήκουν σε άλλες
εποχές ενδεχομένως να μοιάζει με ρομαντισμό. Ωστόσο υπάρχει ελπίδα.
Το πρώτο μεγάλο αναπτυξιακό έργο στο κυπριακό κράτος μετά την
τουρκική εισβολή ήταν ο υπεραστικός δρόμος Λευκωσίας – Λεμεσού. Και ήταν
το πρώτο μεταπολεμικό σκάνδαλο που τάραξε την κυπριακή κοινωνία. Την
κοινωνία μόνο, γιατί την πολιτική δεν την τάραξε ούτε αυτό, ούτε όσα
ακολούθησαν.
Ήταν η κυβέρνηση Σπύρου Κυπριανού που στα τέλη της δεκαετίας του 70
αποφάσισε την κατασκευή του δρόμου. Κατατέθηκαν δύο προσφορές. Η μία από
την κυπριακή εταιρεία «Ιωάννου και Παρασκευαϊδης» και η δεύτερη από την
ελλαδική εταιρεία ΞΕΚΤΕ. Ο Πρόεδρος Κυπριανού
αποφάσισε να δώσει τη δουλειά στη ΞΕΚΤΕ χωρίς να δίνει λογαριασμό σε
κανέναν, και παρότι οι συνεργάτες του εντόπιζαν αδυναμίες και κενά στην
προσφορά της.
Το έργο θα τελείωνε σε δύο χρόνια και θα κόστιζε δέκα εκατομμύρια λίρες. Τελικά, τελείωσε σε δέκα χρόνια και κόστισε είκοσι εκατομμύρια. Λίρες! Ούτε ευθύνες αποδόθηκαν, ούτε επηρεάστηκε η πολιτική καριέρα του Σπύρου Κυπριανού, που μέσα στο σάλο του σκανδάλου, επανεκλέγηκε πανηγυρικά για δεύτερη προεδρική θητεία το 1983.
Το «σκάνδαλο ΞΕΚΤΕ», όπως έμεινε στην ιστορία, ήταν το πρώτο και μετά από αυτό ακολούθησαν τόσα πολλά, που πλέον θεωρείται αναμενόμενο ότι πίσω από κάθε μεγάλο κρατικό έργο θα υπάρχει διασπάθιση, ανικανότητα, καθυστερήσεις, διάτρητες προσφορές, μίζες…
Μάλλον, πρέπει να το πάρουμε απόφαση. Σε αυτό το κράτος, αυτοί που
εκλέγουμε (ναι, εκλέγουμε, δεν αναλαμβάνουν μόνοι τους!), να μας
κυβερνούν, δεν μπορούν να κάνουν τίποτε πιο μεγάλο από ένα κοινό πεζοδρόμιο. Κι αυτό, συνήθως με απίστευτες κακοτεχνίες, που εμφανίζονται λίγους μήνες μετά την παράδοση του… έργου.
Σήμερα, τι βρίσκεται σε εξέλιξη; Η μεγαλύτερη επένδυση που έγινε ποτέ σε αναπτυξιακό έργο. €1,2 δισεκατομμύρια στο λιμάνι και στη μαρίνα Λάρνακας.
Είναι γνωστό, λόγω επικαιρότητας, τι συμβαίνει. Η εταιρεία που ανέλαβε
το έργο δεν έκανε ακόμα καμία επένδυση, πήρε παράταση στην έναρξη των
εργασιών, αλλά εδώ και δύο χρόνια διαχειρίζεται το λιμάνι και τη μαρίνα
και εισπράττει εκατομμύρια. Εισπράττει αντί να ξοδεύει. Δύο ολόκληρα
χρόνια. Τώρα που λήγει και η παράταση, βρίσκεται σε σύγκρουση με την
κυβέρνηση, πιθανό να φτάσουν στα δικαστήρια, αλλά επένδυση είναι φανερό
πως δεν θα δούμε.
Άλλο μεγάλο έργο, των €500 εκατομμυρίων αυτό, είναι η κατασκευή του τερματικού σταθμού στο Βασιλικό
για την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή. Τα
συμβόλαια υπογράφτηκαν το 2019, το έργο έπρεπε να παραδοθεί το Σεπτέμβρη
του 2022 αλλά ακόμα δεν βρίσκεται ούτε στα μισά. Απανωτές καθυστερήσεις
και απανωτές αυξήσεις στο κόστος, κόντρες και διαιτητικές διαδικασίες,
που είναι πιθανό να μας κοστίσουν πολλά εκατομμύρια ακόμα.
Η πρώτη φάση του αυτοκινητόδρομου Λεμεσού – Σαϊτά,
μήκους 3,6 χιλιομέτρων και κόστους €31,1 εκατομμύρια. Τα συμβόλαια
υπογράφηκαν Ιούνιο του 2020 και θα τελείωνε τον Μάρτιο του 2023. Είμαστε
στον Απρίλιο του 2024, τον Μάιο τελειώνει και η νέα παράταση που δόθηκε
στην εταιρεία, αλλά ούτε κατά διάνοια να τελειώσει ο δρόμος.
Ο δρόμος Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς. Κόστος €73
εκατομμύρια και χρόνος αποπεράτωσης ο Δεκέμβριος του 2024. Αλλά, φευ.
Μέχρι τώρα εκτελέστηκε μόλις το 30% του έργου και ο εργολάβος αξιώνει
€22 εκατομμύρια επιπλέον και 33 μήνες παράταση. Αποδίδει τις
διεκδικήσεις του σε απρόβλεπτες και δυσμενείς συνθήκες του εδάφους και
σε καθυστέρηση από πλευράς των υπηρεσιών του κράτους, το κράτος
απορρίπτει και ήδη υπάρχουν δικαστικές διαμάχες σχετικά με όρους του
συμβολαίου. Σήραγγες, κοιλαδογέφυρες, υπόγειες και υπέργειες διαβάσεις,
ε, να μην είχαμε δυσμενείς συνθήκες;
Όχι ότι στα μικρότερα έργα πάμε καλύτερα. Για παράδειγμα, η διαμόρφωση του ποταμού Λιοπετρίου,
ένα έργο έντεκα εκατομμυρίων, έπρεπε να παραδοθεί τον Μάρτιο του 23 και
μέχρι στιγμής έγιναν τα μισά έργα και πάει από παράταση σε παράταση.
Να θυμηθούμε τις κάμερες της τροχαίας; Από το 2007
που καταγγέλθηκε το πρώτο σύστημα που εφαρμόστηκε και ακυρώθηκε,
χρειάστηκαν 15 χρόνια με εξαγγελίες και αναβολές για να αρχίσουν να
εγκαθιστούν το σύστημα. Και τώρα, αφού μπήκαν οι κάμερες ανακαλύπτουν τα
προβλήματα που δεν μπορούσαν να προβλέψουν και τρέχουν εκ των υστέρων.
Μην πάμε στις Μονάδες Διαχείρισης Οικιακών Απορριμμάτων. Μην πάμε στα αποχετευτικά (να θυμηθούμε την Πάφο;). Ή στα προχτεσινά με τα πτητικά μέσα πυρόσβεσης τα οποία δεν κατάφεραν να φέρουν έγκαιρα και θα καούμε.
Γι΄ αυτό λέω. Ας το πάρουμε απόφαση. Η διαφθορά και η ανικανότητα κυριαρχούν. Αυτοί είμαστε. Ένα χωρκό γέριμο. Που μου θέλει και 3.232 περιφερειάρχες, δημάρχους, αντιδημάρχους, δημοτικούς συμβούλους…
Μια
άκρως ενδιαφέρουσα είδηση της περασμένης εβδομάδας, καταδεικνύει τους
νέους τρόπους ελέγχου και πρόσδεσης των μίντια και σε πολυεθνικά πλέον
συμφέροντα, φωτίζοντας τις αιτίες της ολοκληρωτικής υποταγής τους. Η
είδηση αφορά το επενδυτικό fund CVC το οποίο σύμφωνα με τις πληροφορίες
του Οικονομικού Ταχυδρόμου, απέκτησε μειοψηφικό ποσοστό στο
μετοχικό κεφάλαιο της Cloudevo. Η εν λόγω εταιρεία, που ασχολείται με το
ψηφιακό μάρκετινγκ, έχει άμεση σχέση με την εφημερίδα Πρώτο Θέμα μέσω
του ενός εκ των ιδιοκτητών της, του Τ. Καραμήτσου και προωθείται από
την εφημερίδα μέσω στενών συνεργειών στο μάρκετινγκ. Έχει σχέσεις με
σειρά άλλων ΜΜΕ, κυρίως στην αγορά υπηρεσιών στους ψηφιακούς εκδότες. Η
εξαγορά αυτή εκτιμάται ως «είσοδος του CVC στα ελληνικά μίντια» που θα
έχει συνέχεια…
Το αμερικάνικο fund δεν χρειάζεται συστάσεις, καθώς
τα τελευταία δυο χρόνια βρίσκεται διαρκώς στην επικαιρότητα.
Διαχειρίζεται παγκοσμίως περί τα 165 δισ. ευρώ, φέρεται να επένδυσε ήδη
στην Ελλάδα περίπου 2 δισ. με εξαγορά κεφαλαίου σε δεκάδες εταιρείες
(Goody’s, Everest, Μπάρμπα Στάθης, Αραμπατζής της Vivartia, στα ιδιωτικά
θεραπευτήρια Υγεία, Metropolitan, Ιασώ, στην AlphaLab, Εθνική
Ασφαλιστική, Skroutz, απέκτησε το 10% της ΔΕΗ, ενώ ετοιμάζεται να
λειτουργήσει το πρώτο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο στο Ελληνικό). Πρόκειται δε
για την εταιρεία στην οποία προσελήφθη η κόρη του πρωθυπουργού Κ.
Μητσοτάκη.
Η ακτινογραφία όλων των παραπάνω αποτυπώνει μια νέου
τύπου διαπλοκή στην οποία μετέχουν η πολιτική, οικονομική και μιντιακή
εξουσία. Καθοριστικός παράγοντας σε αυτή φαίνεται να είναι τα πρόσωπα τα
οποία διαχειρίζονται κάθε φορά την εξυπηρέτηση των οικονομικών
συμφερόντων. Πίσω από τη CVC, για παράδειγμα, δεν υπάρχει συγκεκριμένη
πολυεθνική ή συγκεκριμένο οικονομικό συμφέρον που θα ελέγξει τα μίντια,
την πληροφόρηση και το δημοσιογραφικό περιεχόμενο. Υπάρχουν, όμως, οι
διαχειριστές των κεφαλαίων της σχεδόν σε όλους τους τομείς της
οικονομίας. Και ως «ιδιοκτήτες» έστω και μικρού ποσοστού κεφαλαίου στις
εταιρείες, ελέγχουν τη διαφήμιση, τα έσοδα των ΜΜΕ και καθορίζουν τον
βαθμό υποταγής και ενσωμάτωσής τους μέσω των σχέσεων τους με πολιτικά
πρόσωπα και ιδιοκτήτες των μίντια.
Ειδήσεις πίσω από τις κάμερες
Την
περασμένη εβδομάδα πραγματοποιήθηκε 24ωρη απεργία που κήρυξαν όλες οι
ενώσεις στον κλάδο της ενημέρωσης, την οποία σχεδόν κανείς δεν κατάλαβε.
Τα συνήθη απεργοσπαστικά Μέσα όπως ο ΣΚΑΙ, το newsbomb, το CNN,
«ανέβαζαν» όλη την ημέρα ειδήσεις, σε ορισμένα μίντια οι ειδήσεις
ανέβαιναν επίσης χωρίς ημερομηνία και ώρα. Και στα περισσότερα από τα
παραπάνω ΜΜΕ δεν έγινε καμία απολύτως αναφορά στην απεργία των Ενώσεων
και τα αιτήματά της.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ήττα, σε
μια πορεία κατάρρευσης της δημοσιογραφίας και της ενημέρωσης στη χώρα
μας μετά τη μνημονιακή κρίση. Τα μίντια απαγορεύεται να ασχολούνται με
τα όσα συμβαίνουν στο εσωτερικό τους, κυρίως απαγορεύεται να ασχολούνται
με τις εργασιακές συνθήκες, την κατάσταση των δημοσιογράφων αλλά και τη
δεοντολογία. Οι ειδήσεις επιτρέπεται να γίνουν δημόσιες μόνο όταν ξεσπά
αντιπαράθεση ανάμεσα σε ιδιοκτήτες-μιντιάρχες στον μεταξύ τους
ανταγωνισμό.
Η γενικευμένη σιωπή για την απεργία ΜΜΕ και
δημοσιογράφων, μια ημέρα πριν τη γενική πανελλαδική απεργία, έσπασε με
τη συγκέντρωση εργαζομένων του κλάδου έξω από το υπουργείο Εργασίας και
την πορεία τους στη Βουλή. Συγκέντρωση στην οποία κάλεσαν τα
συνδικαλιστικά σχήματα Πρωτοβουλία για την Ανατροπή στα ΜΜΕ, Αριστερή
Πρωτοβουλία για την ανατροπή στην ΕΣΠΗΤ και το ΠΑΜΕ Τύπου. Οι
συνδικαλιστικές ενώσεις ήταν για μια ακόμη φορά απούσες.
Καμίας χώρας οι πολιτικοί δεν είναι αγγελικά πλασμένοι. Η διαπλοκή
και κατ΄επέκταση η διαφθορά, είναι σχεδόν μέρος της πολιτικής, άλλοτε σε
μεγάλο βαθμό κι άλλοτε σε μικρό. Ίσως είναι αναπόφευκτο. Η μεγάλη
διαφορά από χώρα σε χώρα έγκειται στο πως αντιμετωπίζονται υποθέσεις
διαφθοράς όταν έρθουν στην επιφάνεια. Γίνεται απόπειρα φίμωσης ή
αναλαμβάνουν οι θεσμοί; Κανένας φυσικά δεν θα παραδεχθεί πως είναι
ένοχος κι ότι αυτά για τα οποία καταγγέλλεται είναι αληθινά.
Στην Ισπανία, η δικαιοσύνη εξετάζει υπόθεση διαφθοράς κατά της
συζύγου του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ. Η κατηγορία κατά της Μπεκόνια
Γκόμεθ είναι πως άσκησε την επιρροή της ώστε να χορηγηθεί σε αεροπορική
εταιρεία κρατικό πακέτο διάσωσης ύψους πολλών εκατομμυρίων και λίγο
αργότερα, εταιρεία συμβεβλημένη με την αεροπορική, επιχορήγησε
ερευνητικό πρόγραμμα που διηύθυνε η Γκόμεθ. Η καταγγελία έγινε από μία
οργάνωση με όνομα Manos Limpias (Καθαρά Χέρια), η οποία πρόσκειται στην
άκρα δεξιά και ίσως να έχει να κάνει με ξεκαθάρισμα λογαριασμών.
Προηγουμένως ο Σάντσεθ είχε ζητήσει την παραίτηση της Ιζαμπέλ Αγιούσο,
(επικεφαλής του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος στην περιφερειακή κυβέρνηση
της Μαδρίτης), μετά από κατηγορίες κατά του συντρόφου της για
φορολογική απάτη. Η υπόθεση αφορά μεγάλα χρηματικά ποσά που του
καταβλήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας για να εξασφαλίσει την
προμήθεια μασκών.
Και στις δύο υποθέσεις ενεπλάκησαν ΜΜΕ και δικαστές οι οποίοι θα
έχουν τον τελικό λόγο, αλλά καμία αγωγή για δυσφήμιση δεν καταχωρήθηκε
κατά δημοσιογράφου ή οποιουδήποτε άλλου. Κι ο πρωθυπουργός- όσο θιγμένος
κι αν νοιώθει- δεν προσπάθησε να επιβάλει συσκότιση, αλλά εξήγγειλε
ενδεχόμενη παραίτηση του. Θα ανακοινώσει την απόφαση του τη Δευτέρα, ενώ
στο μεταξύ διαψεύδει τις πληροφορίες.
Ο δε πρώην πρόεδρος της Γαλλίας και κάποτε ένας από τους πιο ισχυρούς
άντρες της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής, Νικολά Σαρκοζί, κυκλοφορεί με
βραχιολάκι. Πριν δύο μήνες το Εφετείο του Παρισιού, επιβεβαίωσε την
απόφαση πρωτόδικου δικαστηρίου για παράνομη χρηματοδότηση της
προεκλογικής εκστρατείας του Σαρκοζί το 2012. Το Εφετείο στέρησε επίσης
από τον Σαρκοζί τα πολιτικά δικαιώματά του για τρία χρόνια. Η παραπομπή
του Σαρκοζί σε δίκη έγινε από τις εισαγγελικές Αρχές της χώρας. Τόσο
πριν αναλάβουν οι αρχές, όσο και σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας,
τόσο τα ΜΜΕ της Γαλλίας όσο και τα διεθνή ασχολήθηκαν εκτενώς με την
υπόθεση. Καμία αγωγή λιβέλου δεν καταχωρήθηκε ώστε να μην ασχολείται
κανείς με το θέμα, ούτε είπε κανείς πως με το να ασχολούνται τα ΜΜΕ
επηρεάζεται η δικαιοσύνη. Στα μέρη μας είναι αλλιώς τα ήθη. Εξ ου κι ο
πρώην πρόεδρος ζητεί δύο εκατομμύρια από τον Μακάριο Δρουσιώτη. Γιατί
δεν αφήνει τη δικαιοσύνη να πάρει τον δρόμο της;
Σοβαρές
αντιδράσεις στους φοιτητικούς και γενικότερα εκπαιδευτικούς κύκλους της
Ρωσίας έχει προκαλέσει η ίδρυση στη Μόσχα του λεγόμενου «Εκπαιδευτικού -
επιστημονικού κέντρου "Ανώτατη Πολιτική Σχολή Ιβάν Ιλίν"». Η
συγκεκριμένη «Ανώτατη Πολιτική Σχολή», που φέρει το όνομα του θεμελιωτή
του ρωσικού φασισμού, Ιβάν Ιλίν, εμφανίστηκε στη ρωσική πρωτεύουσα, στο
Κρατικό Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών Σπουδών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο ΑΕΙ στεγάζεται στις
εγκαταστάσεις όπου στα χρόνια του σοσιαλισμού λειτουργούσε Ανώτατη
Κομματική Σχολή της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος
Σοβιετικής Ένωσης.
Εκεί, λοιπόν, οι ρωσικές αρχές αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα κέντρο
καλλιέργειας και διασποράς των φασιστικών απόψεων του Ρώσου φιλοσόφου
Ιβάν Ιλίν, θαυμαστή του Μουσολίνι και του Χίτλερ. Μάλιστα τοποθέτησαν
επικεφαλής της τον φιλόσοφο Α. Ντούγκιν, γνωστό στη χώρα μας μεταξύ
άλλων για τις στενές σχέσεις που είχε αναπτύξει με το φασιστικό μόρφωμα
της Χρυσής Αυγής.
Κι όλα αυτά τη στιγμή που η ρωσική ηγεσία, καπηλευόμενη τα
αντιφασιστικά αισθήματα του ρωσικού λαού, κρύβει τους πραγματικούς
στόχους της στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία κάτω από τη μάσκα
του υποτιθέμενου «αντιφασιστικού πολέμου με το φασιστικό καθεστώς του
Κιέβου».
Την ίδια ώρα, ωστόσο, με πρωτοβουλία των φοιτητών του συγκεκριμένου
Πανεπιστημίου έχει ξεκινήσει καμπάνια ενάντια στην ίδρυση της «Ανώτατης
Πολιτικής Σχολής Ιβάν Ιλίν».
Αυτή η πρωτοβουλία αγκαλιάστηκε από φοιτητές και άλλων πανεπιστημίων,
καθώς και από μέλη της ρωσικής ακαδημαϊκής κοινότητας, και μέσα σε
λίγες μέρες έχουν συγκεντρωθεί πάνω από 25.000 υπογραφές με αίτημα να
ακυρωθεί η ίδρυση της Σχολής Ι. Ιλίν, κάτω από το σύνθημα «Έξω οι
φασίστες από τις σχολές».
Η διοίκηση του Πανεπιστημίου, αφού επικαλέστηκε την ...«ακαδημαϊκή
ανεξαρτησία», στη συνέχεια προσπάθησε με τρομοκρατία να κάμψει τις
φοιτητικές αντιδράσεις, ενώ και ανώτατα πολιτικά πρόσωπα έτρεξαν να την
καλύψουν.
Έτσι, ο πρόεδρος της Κρατικής Δούμας, Β. Βολόντιν, στέλεχος του
κυβερνώντος κόμματος της «Ενιαίας Ρωσίας», παρενέβη δημόσια δηλώνοντας
ότι «κατανοώ την ευαισθησία των φοιτητών και είμαι υπέρ του διαλόγου,
αλλά δεν είναι καιρός για πολιτικές αντιπαραθέσεις και σκάνδαλα», καθώς
επίσης ότι «δεν θα πρέπει οι όποιες πολιτικές απόψεις να τεθούν πάνω από
τα συμφέροντα της χώρας». Με αυτόν τον τρόπο ανακύκλωσε τις δηλώσεις
του επικεφαλής της σχολής, Α. Ντούγκιν, και άλλων εθνικιστικών κύκλων,
που επεδίωξαν να επιρρίψουν τις ευθύνες για τις διαμαρτυρίες σε
«πράκτορες της Ουκρανίας» ή στην «6η φάλαγγα ακροαριστερών» κ.ο.κ.
Από τη μεριά του ο Ντμίτρι Πεσκόφ, επικεφαλής του Γραφείου Τύπου του
Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας, υπογράμμισε πως «ο Βλ. Πούτιν
επανειλημμένα έχει αναφερθεί (εγκωμιαστικά) στον Ιλίν. Και, σε κάθε
περίπτωση, θεωρούμε απαράδεκτες τις προσβολές στον Ντούγκιν».
Και η αλήθεια είναι ότι ο Πούτιν όχι μόνο έχει διαφημίσει τον φασίστα
Ιλίν και το έργο του σε πολλές δημόσιες παρεμβάσεις του, αλλά έχει
καταθέσει και λουλούδια στο μνήμα του. Με τη δήλωσή του ο Πεσκόφ για
άλλη μια φορά πήρε υπό την «προεδρική προστασία» τον Ντούγκιν.
Για όσους δεν γνωρίζουν, να σημειώσουμε ότι τη δεκαετία του '80, λίγα
χρόνια πριν την περεστρόικα, συμμετέχοντας ως έφηβος τότε στην παράνομη
φασιστική οργάνωση με τίτλο «Μαύρο τάγμα των SS» ο Ντούγκιν είχε
αναλάβει να μεταφράζει έργα του φασίστα φιλοσόφου Ιούλιου Εβολα. Οι δε
συνεδριάσεις αυτού του φασιστικού μορφώματος, σύμφωνα με μαρτυρίες,
ξεκινούσαν με το επιφώνημα «Χάιλ Χίτλερ»...
Πλέον οι μάσκες του «αντιφασισμού» της ρωσικής αστικής τάξης και του κράτους της «ζαρώνουν» επικίνδυνα...
Ανανέωση
της «αιώνιας» λιτότητας έρχεται να δώσει το νέο σύμφωνο δημοσιονομικής
σταθερότητας, που διαμορφώθηκε πλήρως τον περασμένο Φλεβάρη και
ψηφίσθηκε από την ολομέλεια του ευρωκοινοβουλίου την περασμένη Τρίτη. Το
«Νέο Δημοσιονομικό Πλαίσιο» θα αποτελεί το νέο πρότυπο δημοσιονομικής
πολιτικής, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τις αρχές του επόμενου
έτους, και οι επόμενοι προϋπολογισμοί των κρατών μελών θα βασιστούν σε
αυτό.
Το σύμφωνο περιλαμβάνει καθιερωμένους μηχανισμούς επιτήρησης
των κρατών μελών, όπως τα ανώτατα όρια στο δημόσιο χρέος (μέχρι 60% του
ΑΕΠ) και στο δημοσιονομικό έλλειμμα (μέχρι 3% του ΑΕΠ), αναπτύσσοντας
μηχανισμούς τιμωρίας ή επιβράβευσης όπου απαιτείται. Επιπλέον,
απαιτούνται τετραετείς κρατικοί προϋπολογισμοί, μέσω των οποίων δίνονται
αναλυτικά και ποσοτικά οι δεσμεύσεις των χωρών όσον αφορά τη
δημοσιονομική τους συμμόρφωση με τις εντολές τις Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το τετραετές πρόγραμμα της ελληνικής κυβέρνησης θα πρέπει να κατατεθεί
μέχρι τα τέλη του Σεπτεμβρίου και να εγκριθεί από το συμβούλιο των
υπουργών οικονομικών, ώστε να εφαρμοστεί κατά γράμμα.
Για τη χώρα
μας, με δεδομένη τη δεκαετή περίοδο της μνημονιακής καταστροφής, το Νέο
Δημοσιονομικό Πλαίσιο αποτελεί ακόμα μια επιβεβαίωση της παγιωμένης
λιτότητας για την πλειοψηφία του λαού και της ανάπτυξης για τις αστικές
ελίτ. Συγκεκριμένα, για τα πρωτογενή πλεονάσματα προβλέπεται στόχος
2,1%, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη μείωση των πρωτογενών δαπανών.
Μέσω ορίων στις δαπάνες, η Κομισιόν ουσιαστικά μειώνει τα εργαλεία έστω
και της στοιχειώδους κοινωνικής πολιτικής, σε επίπεδο έκτακτης στήριξης
αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων, καθιστώντας σαφές ότι ακόμα και τα
επιδόματα που δόθηκαν στο πλαίσιο της πανδημίας ή λίγο αργότερα,
αποτελούν παρελθόν. Έτσι, ακόμα και αν υπάρχουν θετικοί προϋπολογισμοί,
τυχόν έσοδα δεν θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κοινωνικούς σκοπούς,
αλλά θα πρέπει να διατηρούνται ως αποθεματικά.
Στην περίπτωση
απόκλισης από τον κανόνα δαπανών, σε χώρες με χρέος πάνω από 60% του ΑΕΠ
(όπως η Ελλάδα), θα υπάρχουν ρυθμιστικοί μηχανισμοί δημοσιονομικής
προσαρμογής, που θα περιλαμβάνουν περαιτέρω μείωση κοινωνικών δαπανών
και άλλες μεταρρυθμίσεις μνημονιακού τύπου.
Ο Γιάννης Στουρνάρας,
μάλιστα, στην έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας, επέστησε την προσοχή για
πιστή τήρηση των δημοσιονομικών κανόνων μέσω της μη λήψης οποιουδήποτε
είδους έκτακτων μέτρων και ταυτόχρονη διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Η
συγκεκριμένη διεύρυνση, ωστόσο, είδαμε μόλις πριν από λίγους μήνες
ποιους αφορά (εργαζόμενοι με μπλοκάκι, μικροεπαγγελματίες,
αυτοαπασχολούμενοι) και ποιους αφήνει απέξω (μεγάλο κεφάλαιο).
Οι
δαπάνες που δεν θεωρούνται πλεονάζουσες από την Κομισιόν, είναι «φυσικά»
οι πολεμικές, οι οποίες αποτελούν βασική προτεραιότητα καθιστώντας πιο
ισχυρή την τάση ενός γενικευμένου πολέμου. Έτσι, η όποια κοινωνική
πολιτική, έστω και στοιχειώδης, τίθεται για άλλη μια φορά στο περιθώριο,
μπροστά στην επικίνδυνη στρατιωτικοποίηση και στην ενίσχυση του
Ευρω-Νατοϊκού πολεμικού άξονα.
Οι παραπάνω εξελίξεις δεν έρχονται
ως κεραυνός εν αιθρία. Δομικό χαρακτηριστικό της ΕΕ και της ευρωζώνης
είναι ο αυταρχικός, αντεργατικός νεοφιλελευθερισμός. Σχεδιασμένος να
ευνοεί τους κυρίαρχους πολυεθνικούς ομίλους της Ευρώπης και να
μετακυλίει τις όποιες ζημιές της κερδοφορίας καθώς και την απώλεια
ανταγωνιστικότητας στα λαϊκά στρώματα.
Το στοιχείο που
παρατηρούμε, ωστόσο, τα τελευταία χρόνια να εξελίσσεται με ταχύτερους
ρυθμούς, ειδικά μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και υπό το φως
των νέων εξελίξεων στη Μέση Ανατολή, είναι η φρενήρης κούρσα
εξοπλισμών, πολεμικής προετοιμασίας και ψυχροπολεμικής λογικής που
διέπει αυτή τη στιγμή την ΕΕ. Eπιδιώκεται πολεμική αυτονομία της ΕΕ και
ένας ισχυρός ευρωπαϊκός στρατός, έτσι ώστε η ισχύς της Ευρω-Νατοϊκής
πολεμικής μηχανής να ισορροπεί μεταξύ αυτής και της άλλης πλευράς του
Ατλαντικού, ενώ ταυτόχρονα να διασφαλίζεται η πρόσβαση των μεγάλων
ευρωπαϊκών συμφερόντων σε νέες αγορές.
Το ελληνικό κράτος,
μάλιστα, συνεπικουρεί στις τυχοδιωκτικές αποστολές της ΕΕ και του ΝΑΤΟ
με ποικίλους τρόπους. Φυσικά, με έξοδα του μέσου φορολογούμενου.
Ενδεικτικές είναι οι αποστολές όπλων στην Ουκρανία και η παρουσία της
φρεγάτας «Ύδρα» στην Ερυθρά θάλασσα και της φρεγάτας «Σπέτσες» στα
ανοιχτά του Λιβάνου.
Η δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι τέτοια
ώστε να υπάρχει μόνιμη ανισορροπία μεταξύ των κρατών, εις βάρος των
οικονομικά ασθενέστερων, σκληρή ταξική και πολιτική καταπίεση των
Ευρωπαϊκών λαών, ιδίως των εργαζόμενων στρωμάτων, και αυξημένος κίνδυνος
πολεμικής απειλής. Όσο μάλιστα, χάνει θέσεις ισχύος στο οικονομικό και
γεωπολιτικό επίπεδο, όπως στη συγκεκριμένη συγκυρία, τα πράγματα θα
οξύνονται προς το χειρότερο. Απαιτείται μια αριστερά που να αναδεικνύει
την κατεύθυνση σύγκρουσης, ρήξης και εξόδου από την ΕΕ, όχι απλώς ως
πολιτικό πρόταγμα αλλά και ως ζήτημα επιβίωσης.
Η χώρα στην οποία ο ήλιος δύει τον χειμώνα στις 4 το απόγευμα είναι η πιο ευτυχισμένη χώρα στη γη.
Τι είναι αυτό που έχει κάνει τη Δανία
το κράτος με τους πιο ευτυχισμένους κατοίκους του κόσμου; Είναι 3
φράσεις που χρησιμοποιούν στην καθημερινότητά τους και βλέπουν τη ζωή με
άλλο μάτι. Παρόλο τους μεγάλους χειμώνες, τον μουντό καιρό και το κρύο
κλίμα, οι Δανοί δεν το βάζουν κάτω, γιατί με απλά λόγια έχουν
«ενσωματώσει» στον πολιτισμό τους μία διαφορετική νοοτροπία.
Η
χώρα τους κατέλαβε την πρώτη θέση στο World Happiness Report (WHR) και
ξεπέρασε τον δείκτη ευημερίας και ευτυχίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για
40 συνεχή χρόνια.
Αυτές οι φράσεις δεν λείπουν από το καθημερινό λεξιλόγιο των ανθρώπων στη Δανία:
1.Δεν υπάρχει κακός καιρός – μόνο κακά ρούχα
Αυτή
είναι μια παλιά δανέζικη έκφραση, που αποτελεί κομμάτι της ιστορίας
της, ωστόσο κανείς δε γνωρίζει την προέλευσή της. Η Δανία τις
περισσότερες ημέρες του χρόνου έχει βροχή. Αν, λοιπόν, οι κάτοικοι
επέλεγαν να βγαίνουν έξω μόνο τις ηλιόλουστες ημέρες, αυτό θα γινόταν
σπάνια και έτσι θα άφησαν τη ζωή να περνάει μπροστά από τα μάτια τους.
Έτσι,
συμφώνησαν πως δεν υπάρχει κακός καιρός, αλλά κακά ρούχα, με την έννοια
ότι δεν ταιριάζουν στις καιρικές συνθήκες. Οι Δανοί πιστεύουν ακράδαντα
πως μπορούν να απολαύσουν κάθε μέρα, αρκεί να είναι κατάλληλα ντυμένοι.
Μπορεί, λοιπόν, ο ηλιόλουστος καιρός να αποτελεί σπάνιο φαινόμενο, όμως
η Δανία, όπως και οι υπόλοιπες χώρες της Σκανδιναβίας, έχουν μάθει να
ζουν και να πορεύονται έτσι. Άλλωστε, όπως λέει μια άλλη παροιμία «ο
κακός καιρός φαίνεται πάντα χειρότερος από το παράθυρο».
2.Εποχή για «Hygge»
Στα
δανέζικα το «hygge» σημαίνει άνετη και ζεστή ατμόσφαιρα. Πρόκειται για
έναν όρο που χρησιμοποιούν πολύ στη Δανία τις πολύ κρύες και σκοτεινές
ημέρες του χειμώνα, όταν το φως διαρκεί μόλις λίγες ώρες και έτσι
μαζεύονται στα σπίτια και απολαμβάνουν τη θαλπωρή, τη ζεστασιά και την
όμορφη παρέα.
Αυτές οι συναντήσεις λαμβάνουν χώρα συνήθως τις
Παρασκευές και πρόκειται για ένα γεγονός που περιμένουν πώς και πώς καθ’
όλη τη διάρκεια της εβδομάδας. Και εννοείται ότι κάθε Δευτέρα θα
σχολιάσουν πως πέρασαν τόσο σε αυτή τη μάζωξη όσο και το Σαββατοκύριακο.
Η αλήθεια είναι πως τον βαρύ χειμώνα το «hygge» αποτελεί μέσο επιβίωσης
και τονώνει την ψυχολογία των Δανών.
3. Δεν έχει σημασία
«Pyt
med det», δηλαδή «δεν έχει σημασία» ή «μην ανησυχείς γι’ αυτό» είναι
μια φράση που λέγεται πολύ συχνά μεταξύ των κατοίκων της Δανίας. Μπορεί
να πρόκειται για απλές λέξεις, όμως το νόημα είναι βαθύτερο και μεγάλο,
διότι σε απαλλάσσει από οποιαδήποτε ευθύνη, προκαλώντας σου ανακούφιση,
την ίδια στιγμή που υπάρχει κατανόηση και αποδοχή. Αυτός είναι ένας
καλός τρόπος, για να μην στενοχωριέσαι για μικρά πράγματα, τα οποία κατά
πάσα πιθανότητα σε έξι μήνες από σήμερα ούτε που θα θυμάσαι.
