Τρεις αλήθειες μπροστά από τις απεργίες της ΠΟΕΔ

Ο άνθρωπος πάντα αναζητούσε την αλήθεια.  Βέβαια υπάρχουν αλήθειες και «αλήθειες».  Είπα και εγώ να ψάξω την αλήθεια για τις απεργίες της ΠΟΕΔ.  (Βέβαια χρησιμοποιούμε τη λέξη απεργία σχεδόν καταχρηστικά, αφού επρόκειτο για στάση εργασίας – διαμαρτυρία, αλλά ας το αφήσουμε για την ώρα ...).

Λοιπόν, βρήκα τρεις (όχι μια) αλήθειες και είπα να τις μοιραστώ με όλους τους συναδέλφους/σσες δασκάλους/ες.  Μόνο που τούτες οι αλήθειες έχουν ένα «μειονέκτημα».  Τις βρήκα μπροστά (όχι πίσω) από τις απεργίες της ΠΟΕΔ.  Εκεί έχω συνηθίσει να ψάχνω, στο φως και στην αξιοπρέπεια, όχι στα παρασκήνια.  Μου τις «ψιθύρισαν» ο Κωστής Παλαμάς, ο Κώστας Βάρναλης και ο Δημήτρης Γληνός.  Ακούστε τες:

«Χρωστάμε σ' όσους ήρθαν, πέρασαν Θα 'ρθούνε, θα περάσουν.
Κριτές θα μας δικάσουν
οι αγέννητοι, οι νεκροί».
ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

"Φρόνιμα και ταπεινά πάω με κείνον που νικά. Αν θέλεις να χαρείς τη λευτεριά νωρίς γίνε προδότης, γίνε. Θα 'ναι μαζί σου οι νόμοι και η πλερωμένη γνώμη. Πέτα την ανθρωπιά σου. Κι απ' τον αφέντη πιάσου. Κι άμα σε φτύσει αυτός, να κάθεσαι σκυφτός. Και θα 'χεις τα πρωτεία στη σάπια πολιτεία". ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ
"Όσοι αγωνίζεστε για την αλήθεια, για τη δικαιοσύνη και την απολύτρωση του ανθρώπου, απαντάτε στις βρισιές και στις συκοφαντίες των αντιδραστικών με θετική εργασία, μελετάτε σοβαρά, εμβαθύνετε επιστημονικά στις ιδέες σας, κηρύχνετέ τες με πίστη και ενθουσιασμό, πολεμάτε τίμια, ειλικρινά, παλικαρίσια, αντρίζεστε, το μέλλον είναι δικό σας".
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΗΝΟΣ

 

Κάθε δάσκαλος/α, αλλά και κάθε άνθρωπος, έχει την ευθύνη να κάνει την επιλογή του και να πορευτεί με όποια αλήθεια επιθυμεί.  Ούτως ή άλλως, κατά τον Σάτρ, «ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος». Καλή επιλογή ...

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

 Δημοσιεύτηκε και στο www.paideia-news.com

 

Γονείς και ... οργανωμένη δράση(;)

Στο προηγούμενο άρθρο μου είχα εκφράσει τις απόψεις μου για τη συνδικαλιστική δράση της ηγεσίας των δασκάλων, της ΠΟΕΔ.  Είχα εντοπίσει τις αδυναμίες, τις παραλείψεις, τις σκοπιμότητες και τους παραλογισμούς του καταστατικού.  Στη συνέχεια είχα καταθέσει τις θέσεις για ένα νέο καταστατικό που θα έδινε τη δύναμη στη βάση των δασκάλων και θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για ένα μέτωπο παιδείας.

Στο σημερινό άρθρο θα ασχοληθώ με τη δράση ή την απραξία των οργανωμένων γονιών στους Συνδέσμους και την Ομοσπονδία.  Στις περισσότερες επισημάνσεις μου θα χρησιμοποιήσω, ηθελημένα, παρελθοντικό χρόνο. Αυτή την περίοδο έχουμε νέα Συμβούλια στους οργανωμένους γονείς, τις Σχολικές Εφορείες και τις Δημοτικές Αρχές.  Είναι δίκαιο και σοφό να κριθούν όλοι από τα έργα τους.  Είναι ευχή και ελπίδα όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να μας εκπλήξουν ευχάριστα και να μην αποτελέσουν συνέχεια των όποιων αρνητικών επισημάνσεων του παρελθόντος.

Το τεράστιο έργο που έχει παραχθεί από την εθελοντική δράση χιλιάδων οργανωμένων γονιών θα μπορούσε να έχει απογειωθεί, αν απουσίαζαν μερικά αρνητικά φαινόμενα και καταστάσεις που για δεκαετίες αποπροσανατόλιζαν την δράση των γονιών.  Οι γονείς αποτελούν τον άλλο σημαντικό παράγοντα στην εκπαιδευτική διαδικασία.  Ίσως τον σημαντικότερο, κατά την προσωπική μου άποψη.  Το περίεργο είναι ότι, αρκετές φορές, κάποιοι που βρίσκονταν στα Διοικητικά Συμβούλια των οργανωμένων γονιών προσπαθούσαν να μειώσουν τη δύναμη που διαθέτουν οι γονείς.  Αρκετοί, με  τη συνολική τους παρουσία και δράση, συνέβαλλαν (εύχομαι άθελα και όχι ηθελημένα) ώστε οι γονείς να μη συνειδητοποιήσουν την τεράστια δύναμη που διαθέτουν στο να πετύχουν εκπαιδευτικές αλλαγές για το συμφέρον ΟΛΩΝ των παιδιών.

Πολλοί ήταν πρόθυμοι τη δύναμη των οργανωμένων γονιών να τη θυσιάσουν σε προσωπικές ή μικροκομματικές σκοπιμότητες.  Αρκούνταν σε δημόσιες σχέσεις με λειτουργούς και «υπευθύνους» υπουργείων και υπηρεσιών με σκοπό να «πετύχουν» καμιά μικροεξυπηρέτηση.  Στα πόδια οποιουδήποτε κομματικού παραγοντίσκου, που τους έταζε «λαγούς με πετραχήλια», θυσίαζαν την προσωπική τους αξιοπρέπεια και τα οράματα των οργανωμένων γονιών.  Δεν έκαναν καμιά σοβαρή προσπάθεια για να οργανώσουν τη συλλογική δράση των γονιών, την αγωνιστική και διεκδικητική πάλη τους για όλα αυτά που στερούνται τα παιδιά τους στο δημόσιο σχολείο. 

Τις περισσότερες φορές η δράση τους κατευθυνόταν σε δράσεις που δεν προάγουν ουσιαστικά την εκπαίδευση ούτε σκιαγραφούν το όραμα των γονιών για πραγματικά δημόσιο, ενιαίο, δωρεάν 12χρονο σχολείο.  Τα πανηγυράκια, οι τόμπολες, ο κινηματογράφος, τα καρναβαλίστικα πάρτυ, οι λαχνοί, οι λίστες, τα παζαράκια σπαταλούσαν κάθε ικμάδα της δράσης των γονιών.  Όλα  αυτά μπορεί να αποτελούν ευχάριστες, και, γιατί όχι, χρήσιμες δραστηριότητες.  Όταν όμως όλα αυτά αντικαθιστούν την αγωνιστική, διεκδικητική δράση για ποιοτική δημόσια παιδεία, τότε είναι έγκλημα κατά του μέλλοντος των παιδιών μας.  Δεν μπορεί η «μπόχα» από τα εκπαιδευτικά προβλήματα να χτυπάει τη μύτη μας και εμείς να προσποιούμαστε ότι μπορεί να την καλύψουμε με την «τσίκνα» από τα σουβλάκια σε παζαράκια.  Πριν κάποια χρόνια τα προσωπικά «καπρίτσια» ανέδειξαν σε μείζον θέμα τον τρόπο οργάνωσης της χριστουγεννιάτικης εκδήλωσης.  Για μήνες γίνονταν ανούσιες, και άνευ λόγου, συζητήσεις για το θέμα, προσφέροντας, στην τότε κυβέρνηση, το αποπροσανατολιστικό άλλοθι από τα πραγματικά προβλήματα της εκπαίδευσης.

Συχνά κάποιοι Σύνδεσμοι Γονέων, από κεκτημένη ταχύτητα και άθελά τους, δρούσαν ως έμμεσοι φοροεισπράχτορες της πολιτείας.  Εισέπρατταν από τους γονείς ποσά τα οποία προορίζονταν για να καλύψουν βασικές ελλείψεις των σχολείων.  Αυτή η δράση των γονιών ήταν «βούτυρο στο ψωμί» της οποιασδήποτε εξουσίας που έβλεπε τους εργαζόμενους γονείς να καταβάλλουν αγόγγυστα τους κοινωνικά άδικους έμμεσους φόρους και να μην οργανώνονται για να διεκδικήσουν αυτά που δικαιούνται τα παιδιά τους.  Με αυτό τον τρόπο η ηγεσία των γονιών, ηθελημένα ή όχι, «αποκοίμιζε» τους γονείς και έπαιρνε τα εύσημα της εκάστοτε εξουσίας.

Η κατάσταση γίνεται τραγικότερη στα ανώτερα δώματα της Ομοσπονδίας, με οδηγό και εδώ ένα καταστατικό κομμένο και ραμμένο στα μέτρα κάποιων.  Το Διοικητικό Συμβούλιο αποτελεί ουσιαστικά και τη Γενική Συνέλευση (παγκόσμια πρωτοτυπία…).  Το ανώτατο συλλογικό όργανο των οργανωμένων γονιών, αντιμετωπίζει τους υπόλοιπους εκπροσώπους των Συνδέσμων σαν «γλάστρες» και χειροκροτητές στην «παρέλαση» κομματικών και άλλων αξιωματούχων.  Συνήθως στη Γενική Συνέλευση απέφευγαν ... «τα δύσκολα», δε συζητούσαν και δεν πήραν απόφαση για κάποιο σημαντικό εκπαιδευτικό θέμα.  Όλα τα παρέπεμπαν στο Διοικητικό Συμβούλιο και σε «επιτροπές», δηλαδή στις ελληνικές καλένδες.  Απαιτείται η συνειδητοποίηση ότι βρίσκονται εκεί για να δράσουν για τα σχολεία ΟΛΩΝ των παιδιών.  Ότι πρέπει να παράγουν θέσεις για τα εκπαιδευτικά προβλήματα, να οργανώσουν την αγωνιστική δράση των γονιών σε μέτωπο παιδείας με άλλους φορείς της παιδείας, να απαιτήσουν άμεσα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης συγκεκριμένων στόχων.

Αυτές οι ενέργειες απογοητεύουν τους γονείς που ενδιαφέρονται πραγματικά για την παιδεία, τους αποκλείουν τη δυνατότητα για συμμετοχή και προσφορά.  Οι γονείς είναι ο κοιμώμενος γίγαντας ή μάλλον ο υπνωτισμένος γίγαντας από τις νοοτροπίες δεκαετιών.  Είναι καιρός όλοι οι γονείς να αντιληφθούν την κατάσταση και  να μην επιτρέπουν σε οποιονδήποτε «να κάνει παιχνίδι» στις πλάτες των παιδιών μας και της παιδείας.

Επειδή προτεραιότητά μου ήταν και είναι οι τεκμηριωμένες εισηγήσεις, το Νοέμβρη του 2008 είχα προτείνει στη Γενική Συνέλευση της Ομοσπονδίας Γονέων Λευκωσίας:

 

Σκέψεις για τη Γενική Συνέλευση της Ομοσπονδίας και τη συνολική δράση μας.

Αγαπητοί/ές συνάδελφοι/σσες.

Επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας ορισμένες σκέψεις μου για τη Γενική Συνέλευση της Ομοσπονδίας και τη συνολική μας δράση, όπως τη γνώρισα τα τρία τελευταία χρόνια.  Ξεκαθαρίζω από την αρχή ότι οι όποιες σκέψεις και κριτική δεν έχουν σκοπό να μειώσουν το έργο της Ομοσπονδίας μας και την προσφορά όλων των μελών.  Είναι καρπός της αγωνίας και του ενδιαφέροντος για την αποτελεσματικότερη λειτουργία και δράση.

Είναι λυπηρό να παρευρίσκονται στο ανώτατο όργανο της Ομοσπονδίας εκπρόσωποι λιγότερων από τους μισούς Συνδέσμους μέλη μας.  Μπορεί να υπάρχουν δικαιολογίες και προσωπικές ευθύνες των εκπροσώπων.  Προσωπικά όμως με ενδιαφέρει να αναζητήσω τις ευθύνες όλων μας και τις αιτίες που οδηγούν στην απαξίωση της οργανωμένης δράσης των γονιών.

Έχω τη γνώμη ότι δεν έχουμε καταβάλει την αναγκαία προσπάθεια σ’ αυτό τον τομέα και με τη στάση μας απομονώνουμε και «διώχνουμε» ανθρώπους που θα μπορούσαν να προσφέρουν.  Μεταβάλλαμε το ανώτατο όργανο της Ομοσπονδίας, που είναι η Γενική Συνέλευση, σε συγκέντρωση άνευ ουσίας, με πανηγυρικό και μόνο χαρακτήρα.  Αρνηθήκαμε, στην τελευταία καταστατική συνέλευση, να δώσουμε δικαίωμα ψήφου και στους τρεις εκπροσώπους του κάθε Συνδέσμου.  Έτσι έχουμε το τραγελαφικό και πρωτοφανές: το Διοικητικό Συμβούλιο να αποτελεί και τη Γενική Συνέλευση.  Μεταβάλλουμε έτσι τους υπόλοιπους εκπροσώπους σε «γλάστρες», τους απογοητεύουμε με το θέαμα που παρουσιάζει η Γενική Συνέλευση, δεν συζητούμε κανένα θέμα από αυτά που ταλανίζουν τα σχολεία μας.  Δεν δίνουμε την ευκαιρία στους άλλους εκπροσώπους να καταθέσουν τις απόψεις τους, να προβληματιστούμε όλοι μας και να υπάρξουν έτσι κίνητρα για συμμετοχή και δράση.  Είναι σημαντικό όλοι αυτοί οι συνάδελφοι να αποτελέσουν τη συνέχεια της Ομοσπονδίας και των Συνδέσμων και όχι να τους απογοητεύουμε, δημιουργώντας τους την εντύπωση ότι βρισκόμαστε εκεί για δημόσιες σχέσεις.

Επειδή αυτή η κατάσταση συνεχίζεται για χρόνια, είναι δύσκολο να την αποδώσει κάποιος σε απειρία και έλλειψη οργάνωσης και θα αρχίσουν να την αποδίδουν σε σκοπιμότητες.  Αν σ’ όλα αυτά προσθέσουμε και την εμφανή αδυναμία ή «αδυναμία» του Διοικητικού Συμβουλίου και των επιτροπών να ασχοληθούν σε βάθος με συγκεκριμένα θέματα και να δράσουν αποφασιστικά για τη διεκδίκηση  και λύση προβλημάτων, μπορούμε να διαπιστώσουμε κάποιες από τις αιτίες της αποχής των γονιών από τη συλλογική δράση.

Επειδή προσωπικά πιστεύω πως δεν βρισκόμαστε εδώ στην Ομοσπονδία για την εξυπηρέτηση του σχολείου μας, αλλά είμαστε εντολοδόχοι ΟΛΩΝ των γονιών και των παιδιών τους, έχουμε χρέος να δράσουμε με τρόπο που θα σέβεται όλους τους γονείς και τους εκπροσώπους τους, θα τους δίνει λόγο, θα τους αξιοποιεί, θα τους δίνει το μήνυμα ότι η Ομοσπονδία αγωνίζεται κάθε χρόνο για συγκεκριμένα προβλήματα ΟΛΩΝ των σχολείων, διεκδικεί, απαιτεί και πετυχαίνει λύσεις.

Προτείνω σε κάθε Διοικητικό Συμβούλιο να συζητούνται ένα ή δυο θέματα.  Να υπάρχει συγκεκριμένος εκπρόσωπος εισηγητής και μετά από συζήτηση να παίρνονται αποφάσεις.  Επείγει να συζητηθεί επίσης το πρόγραμμα δράσης της Ομοσπονδίας για να έχουμε ξεκάθαρο τους τρόπους αγώνα και διεκδίκησης των αιτημάτων μας.

 

Επίσης, με έγγραφό μου, είχα προτείνει και προτείνω και σήμερα τις εξής αλλαγές στο καταστατικό:

·        Η Ομοσπονδία να εξετάσει το ενδεχόμενο να περιλαμβάνει και τους Συνδέσμους Γονέων των Νηπιαγωγείων και να τροποποιηθούν τα σχετικά άρθρα.  Έτσι θα είχε μεγαλύτερη δύναμη και επιρροή.

·        ΑΡΘΡΟ 4,λ:  Να γίνει:  Απαιτεί τη λειτουργία δίχρονης, δωρεάν, υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής, Νηπιαγωγεία.

·        ΑΡΘΡΟ 5:  Να προστεθεί:  Με αγωνιστικές συγκεντρώσεις και πορείες διαμαρτυρίας και διεκδίκησης.

·        ΑΡΘΡΟ 12,γ:  Να προστεθεί:  Καταρτίζει πρόγραμμα δράσης και αγωνιστικής διεκδίκησης για τη σχολική χρονιά.

Και εκλέγει τα μέλη της γραμματείας του Διοικητικού Συμβουλίου.

( Είναι παράλογο το ανώτατο όργανο της Ομοσπονδίας να μην έχει λόγο στην εκλογική διαδικασία.  Πρέπει και τα τρία μέλη του κάθε Συνδέσμου να έχουν δικαίωμα ψήφου.  Πρέπει να δώσουμε τη δύναμη και το λόγο στη βάση των γονιών, για να ενδιαφέρονται για τα κοινά.  Είναι ακατανόητο τα δυο μέλη να υποχρεώνονται να παραμένουν σχεδόν απλοί θεατές, «γλάστρες», και χειροκροτητές διαφόρων επισήμων καλεσμένων)  Χρειάζονται αλλαγές και στο άρθρο 14.

·        ΑΡΘΡΟ 14,δ: Να γίνει:  «… συνεδριάζει 1 φορά το μήνα …».

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

 Δημοσιεύτηκε και στο www.paideia-news.com

 

Δασκαλικός συνδικαλισμός και κοινωνία

Είναι γεγονός ότι ο τρόπος με τον οποίο συνδικαλίζονται οι διάφορες επαγγελματικές ομάδες επηρεάζει ολόκληρη την κοινωνία.  Αν αυτό είναι αλήθεια για όλες τις επαγγελματικές συνδικαλιστικές οργανώσεις, ισχύει σε μεγαλύτερο βαθμό για την ΠΟΕΔ, τη συνδικαλιστική οργάνωση των δασκάλων.  Η δουλειά του δασκάλου επηρεάζει με τον ένα ή άλλο τρόπο όλη την κοινωνία.  Οι γονείς των παιδιών, κατά κύριο λόγο, περιμένουν από τους δασκάλους να μπουν μπροστά στους αγώνες για ποιοτική παιδεία σ’ όλα τα παιδιά.  Να αναδείξουν τα προβλήματα της παιδείας και όχι να τα αποκρύβουν.  Να συνεργαστούν με τους γονείς και άλλους φορείς για την αγωνιστική διεκδίκηση των αιτημάτων τους.  Να αποκρούσουν κάθε προσπάθεια για δημιουργία σχολείων πολλών ταχυτήτων, άλλα να υπερεξοπλίζονται και άλλα να αφήνονται να ρημάζουν.  Να απαιτήσουν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης της υλικοτεχνικής αναβάθμισης όλων των σχολείων (αίθουσες πολλαπλής χρήσης, αίθουσες ειδικών μαθημάτων, κεντρική μαθητική βιβλιοθήκη κ.ά.)   Η ηγεσία της ΠΟΕΔ, παρόλο το έργο που έχει παράγει, δεν έχει καταφέρει να μπει μπροστάρης σ’ ένα μέτωπο παιδείας με αγωνιστικό διεκδικητικό τρόπο.  Πολλές φορές ένα μέρος από το στελεχικό δυναμικό παραμένει έρμαιο μικροπαραταξιακών και μικροκομματικών σκοπιμοτήτων, τρέχει πίσω από μεγαλόστομες ανούσιες εξαγγελίες της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας, βολεύεται και αλληθωρίζει στην προοπτική της προαγωγής, κάνει τα στραβά μάτια σε σωρεία προβλημάτων που ταλανίζουν τα σχολεία, τους δασκάλους, τους μαθητές και τις οικογένειές τους. 

Μια από τις ενδογενείς αιτίες της απραξίας είναι και το καταστατικό με το οποίο λειτουργεί η ΠΟΕΔ.  Ένα απαρχαιωμένο, αντιδημοκρατικό καταστατικό το οποίο αποξενώνει τους δασκάλους της βάσης αντιμετωπίζοντάς τους ως απλούς ψηφοφόρους κάθε τρία χρόνια.  Την αποφασιστική δύναμη τη συγκεντρώνει το 25μελές Διοικητικό Συμβούλιο και κυρίως η 7μελής Γραμματεία.  Έτσι (ηθελημένα ή όχι) δημιουργείται μια στενή ομάδα συμφερόντων που συχνά ρέπει προς την έπαρση και την αντιδημοκρατική συμπεριφορά και δράση, μετατρέποντας ακόμα και τους Γενικούς Αντιπροσώπους στις Παγκύπριες Συνδιασκέψεις σε «γλάστρες».  Αρνούνται συχνά να θέσουν προς ψήφιση προτάσεις και απαιτούν την εξουσιοδότηση να χειρίζονται τα θέματα χωρίς συγκεκριμένες δεσμεύσεις από την Παγκύπρια Συνδιάσκεψη, η οποία αποτελεί το ανώτατο καθοδηγητικό όργανο.

Απαιτείται άμεσα η ριζική αλλαγή του καταστατικού για να υπάρξει απελευθέρωση του δυναμικού των δασκάλων προς όφελος της παιδείας και της κοινωνίας.  Θεωρώ καθήκον μου να βοηθήσω, στο μέτρο των δυνατοτήτων μου, να αποκτήσει η ΠOEΔ ένα καταστατικό που να ανταποκρίνεται στον απαιτούμενο εκδημοκρατισμό και την κατά το δυνατό άμεση δημοκρατία.  H Kύπρος λόγω του μικρού μεγέθους της προσφέρεται για να λειτουργήσει η άμεση δημοκρατία.  Για να αποκτήσει ζωντάνια και αγωνιστικότητα η οργάνωση και οι δάσκαλοι να συμμετέχουν στον ανώτατο βαθμό, πρέπει όχι απλά να ακούγεται η γνώμη τους, αλλά να καθορίζουν οι ίδιοι τις αποφάσεις μέσα από μια αποκεντρωμένη λειτουργία.  Αυτό απαιτεί:

·        Δημιουργία μικρών τοπικών συλλόγων από εκπαιδευτικούς λίγων σχολείων (περίπου 100-200 εκπαιδευτικών) και εκλογή των αντιπροσώπων από τους συλλόγους κάθε χρόνο το Mάη. Οι αντιπρόσωποι να λογοδοτούν στους συλλόγους και να είναι ανακλητοί.  Kάθε δεύτερο έτος οι Γενικοί αυτοί αντιπρόσωποι να εκλέγουν σε Παγκύπρια Γενική Συνέλευση απευθείας τα μέλη του Διοικητικού συμβουλίου της ΠOEΔ.

·        Το Διοικητικό Συμβούλιο να γίνει 11μελές ή 13μελές και να καταργηθεί η Γραμματεία.  

·        Kάθε σύλλογος να έχει δικό του πενταμελές Διοικητικό Συμβούλιο που να εκλέγεται κάθε Oκτώβρη. (Ένας σύλλογος π.χ. μπορεί να περιλαμβάνει τα σχολεία Λατσιών, Γερίου, Δαλιού). Έδρα του κάθε συλλόγου ορίζεται εκεί που υπάρχουν οι περισσότεροι δάσκαλοι.

·        Διατηρούνται οι επαρχιακές επιτροπές, οι οποίες εκλέγονται από τους Γενικούς Αντιπροσώπους της επαρχίας, με απλή αναλογική, κάθε χρόνο αρχές Ιουνίου.

·        Kανένας, σε οποιοδήποτε όργανο δεν μπορεί να μετέχει παραπάνω από τρεις συνεχόμενες διετείς θητείες.

·        Οι Γενικοί Αντιπρόσωποι στην Παγκύπρια Γενική Συνέλευση δεν είναι σταθερός αριθμός αλλά εξαρτάται από τον αριθμό των ψηφισάντων (π.χ. κάθε 50 ψηφοφόροι ένας αντιπρόσωπος)

·        Οι κινήσεις λειτουργούν όπως σήμερα και μπορούν να διεκδικήσουν την ψήφο των συναδέλφων με τα ψηφοδέλτιά τους σε κάθε σύλλογο, όπως και ανεξάρτητοι.

·        Οι θέσεις στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΠOEΔ δεν πρέπει να είναι προαποφασισμένες, αλλά γίνεται συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου στην πρώτη συνεδρία μετά την εκλογή του. Είναι σημαντικό να μην υπάρχει πρόεδρος της μειοψηφίας αλλά αποδεκτός από την πλειοψηφία.  Ιδιαίτερα αφού ο πρόεδρος είναι η εικόνα του δασκαλικού κλάδου προς τα έξω, αλλά και εκπροσωπεί την οργάνωση.

·        Θα πρέπει να αποφευχθεί οποιαδήποτε συζήτηση για οριζόντια ψηφοφορία. Αυτό που ακούγεται «δημοκρατικό» καταντά αυταρχικό έως κληρονομική βασιλεία, αφού αυτοί που θα ψηφίζονται από κάθε ψηφοδέλτιο δεν θα είναι οι άριστοι, αλλά οι προβαλλόμενοι είτε από τα MME είτε από την παράταξή τους, είτε κάποιοι που επιδίδονται στις κοινωνικές και πελατειακές σχέσεις χωρίς να επικεντρώνονται στην ουσία ενός διεκδικητικού συνδικαλισμού. Δεν μπορεί να καλλιεργούμε με θεσμούς τη νοοτροπία στους εκπαιδευτικούς: «…να έχουμε προσβάσεις και ρουσφέτια σε όλους τους χώρους…».

·        Για τους ίδιους λόγους δεν κρίνεται ωφέλιμο για τον κλάδο η απ’ ευθείας εκλογή Προέδρου ή άλλου αξιωματούχου, αφού μια τέτοια εκλογή θα γίνεται στη βάση επικοινωνιακών κριτηρίων και όχι συνδικαλιστικών, αγωνιστικών δειγμάτων γραφής και συγκεκριμένου προγράμματος δράσης.

·        Mόνο η αποκέντρωση σε μικρούς τοπικούς συλλόγους που ο καθένας θα γνωρίζει τα έργα του καθενός, και όχι τα λόγια, μπορεί να λειτουργήσει η άμεση δημοκρατία και η υπευθυνότητα του καθενός μέσα από την ανακλητότητα του Γενικού Αντιπροσώπου. (H Γενική Συνέλευση του τοπικού συλλόγου να μπορεί να ανακαλέσει και να παύσει ένα Γενικό Αντιπρόσωπο με τα 2/3 των ψηφοφόρων, αν κρίνει ότι ο Γενικός Αντιπρόσωπος με τη στάση και τις ενέργειές του δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα των δασκάλων).

·        Πρέπει να σταματήσει το τωρινό φαινόμενο να εργάζονται αλλού και αλλού να ψηφίζουν οι περισσότεροι συνάδελφοι. Ποιον ψηφίζουν; Αυτόν/ήν που δεν γνωρίζουν για τρία χρόνια; Όταν δεν έχουν καμιά σχέση με το περιβάλλον που εργάζονται; Όταν δεν μπορούν να τον κρίνουν για το έργο του/της;

Για να υιοθετηθούν αυτές οι διατάξεις που αφαιρούν δύναμη από την ηγεσία και δίνουν το λόγο και την πρωτοβουλία στους δασκάλους, πρέπει κάποιοι να υπερβούν συνήθειες, προσωπικές φιλοδοξίες, αγκυλώσεις, πελατειακές σχέσεις κ.λ.π.  Θέλω να είμαι ακόμα αισιόδοξος (παρά τα μηνύματα όλων των προηγούμενων χρόνων) ότι, με την αναγκαία πίεση της βάσης των δασκάλων, θα δράσουν ως δάσκαλοι με υπευθυνότητα απέναντι σε όλη την κοινωνία και όχι ως καρεκλοκένταυροι θεσιθήρες.

 

Ανάλογα φαινόμενα τραγελαφικών και απαράδεκτων καταστάσεων ευδοκιμούν και στο χώρο των οργανωμένων γονιών.  Αλλά αυτό αποτελεί μια άλλη πονεμένη ιστορία και αντικείμενο ενός άλλου άρθρου.

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

 

Δημοσιεύτηκε και στο www.paideia-news.com

 

 

Εξετάσεις για τους διορισμούς: Σταματήστε το, πριν εξελιχθεί σε φιάσκο

Σε προηγούμενο άρθρο μου στο φιλόξενο Paideia-News είχα αναλύσει τους λόγους που το συγκεκριμένο «νέο» σχέδιο διορισμών δεν μπορεί να εξασφαλίσει ότι επαγγέλλεται. Είχα, επίσης, επισημάνει τους κινδύνους που δημιουργούνται για την αξιοπιστία του και την εγκυρότητά του. Στο άρθρο μου εκείνο, είχα θέσει μια σειρά από ερωτήματα τα οποία μπορεί να διατυπώσει κάθε καλοπροαίρετος, ο οποίος ασχολείται με τα θέματα της εκπαίδευσης και είχα αναφέρει συγκεκριμένες εισηγήσεις για τις αναγκαίες ενέργειες, κατά τη γνώμη μου. 

Ένα βασικό ερώτημα αφορούσε τους θεματοθέτες οι οποίοι, κατά το νόμο, δεν θα έπρεπε να μην έχουν συγγένεια μέχρι 4^ου βαθμού, με κανένα υποψήφιο,  και είναι υποχρεωμένοι να το δηλώσουν πριν μπουν στη διαδικασία επιμόρφωσής τους. Διατύπωσα το προφανές ερώτημα: Πώς είναι βέβαιοι ότι δεν έχουν συγγένεια μέχρι 4^ου βαθμού με κανένα από τους χιλιάδες των υποψηφίων; Δεν υπήρξε, εξ όσων γνωρίζω καμιά απάντηση.  Μήπως θα έπρεπε να ανακοινωθούν τα ονόματα των θεματοθετών, ώστε οι υποψήφιοι, και όλη η κοινωνία, να μπορεί να διαπιστώσουν αν υπάρχει συγγενής τους στην ομάδα των θεματοθετών; Τι λένε για όλα αυτά οι αρμόδιοι; Τι λένε οι ανεξάρτητες αρχές και αξιωματούχοι, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με τη δικαιοσύνη και τη διαφάνεια;

Βασική παράμετρος του σχεδίου είναι οι περίφημες εξετάσεις, από τις οποίες οι υπεύθυνοι και  οι ευκολόπιστοι (;) κοινωνικοί εταίροι προσδοκούν τάχα να βρουν τους «καλύτερους εκπαιδευτικούς». 
Από την ψήφιση του νόμου μέχρι σήμερα έχουν εγερθεί πολλά ζητήματα για τη νομιμότητα πτυχών του «νέου» σχεδίου διορισμών. Κατά την άποψή μου το σχέδιο πάσχει σε πολλούς τομείς. Προσωπικά, δεν περίμενα την εξαγγελία της ύλης των εξετάσεων για να διαπιστώσω τις αδυναμίες του και την προχειρότητα της νομοθέτησης του συγκεκριμένου σχεδίου. Η ανακοίνωση όμως της ύλης ήρθε να πείσει, κατά την άποψή μου, οποιονδήποτε εργάζεται στα σχολεία, ότι το όλο εγχείρημα τείνει να εξελιχθεί σε «φιάσκο».

Οι δάσκαλοι θα δώσουν εξετάσεις στα Ελληνικά και τα Μαθηματικά και η ύλη θα είναι το Αναλυτικό Πρόγραμμα, οι Δείκτες Επιτυχίας και Επάρκειας και τα Εγχειρίδια των αντίστοιχων θεμάτων. Πιστεύει κανένας, πλέον, στα σοβαρά ότι ακόμα και αν «προσλάβουμε» τους καλύτερους δασκάλους «παπαγάλους» αυτής της ύλης θα είναι εξασφαλισμένο ότι έχουμε τους «καλύτερους δασκάλους» που θέλαμε για τα παιδιά μας; Τα υπόλοιπα θέματα τα πετάξαμε στον κάλαθο των αχρήστων. Δεν μας ενδιαφέρει αν οι δάσκαλοι είναι καλοί στη Μουσική, την Ιστορία, το Θέατρο, τη Γεωγραφία, την Τέχνη, την Αγωγή Ζωής, τις Νέες Τεχνολογίες, τη Φυσική Αγωγή, το Θεατρικό παιχνίδι, κ.λ.π.  Κι όμως τα παιδιά μας αυτά έχουν περισσότερο ανάγκη. Τι λένε αλήθεια οι Ομοσπονδίες Γονέων, οι Σύνδεσμοι Γονέων; Γιατί σιωπούν; Αυτά τους είχαν τάξει με το περίφημο νέο σχέδιο διορισμών; Έτσι τους είχαν πει ότι θα «προσλάμβαναν» τους «καλύτερους δασκάλους»; Τώρα τι λένε; Είναι ευχαριστημένοι; Συμφωνούν με όλες αυτές τις διαδικασίες; 

Όσο υπάρχει καιρός, πρέπει όσοι έχουν λόγο για τα εκπαιδευτικά πράγματα του τόπου μας να μιλήσουν και να διατυπώσουν καθαρά και ξάστερα την άποψή τους, τεκμηριωμένα και με διαφάνεια. Πρέπει το γρηγορότερο να παραδεχτούμε ότι έγιναν σοβαρά λάθη και να καταργηθούν άμεσα οι εξετάσεις. Δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα το θετικό. Έβαλα σε εισαγωγικά τη λέξη προσλάβουμε.  Τους δασκάλους που προσπαθούμε να «προσλάβουμε» τους έχουμε ήδη στα σχολεία μας εδώ και χρόνια (μερικούς πάνω από δεκαετία). Οι παραλογισμοί της όλης κατάστασης δεν έχουν τελειωμό. 

Αν, παρ’ ελπίδα, αφεθεί να προχωρήσει αυτός ο σχεδιασμός πολύ φοβούμαι πως θα πληρώσουμε πολύ «ακριβά το μάρμαρο».  Όχι, δεν εννοώ το οικονομικό κόστος μόνο. Θα πληρώσουμε στο σώμα της εκπαίδευσης και στην καθημερινή σχολική πράξη τα απότοκα της πρόχειρης νομοθέτησης. Φανταστείτε χιλιάδες εκπαιδευτικούς στα σχολεία μας, συμβασιούχους και αντικαταστάτες, με ήδη βαρυφορτωμένο πρόγραμμα. Τους επόμενους μήνες, αντί όλη τους η προσοχή και οι δυνάμεις τους να είναι αφιερωμένες στα παιδιά και στη σχολική εργασία, θα έχουν να «παπαγαλίζουν» την περίφημη ύλη για ... να αποδείξουν ότι τόσα χρόνια μέσα στα σχολεία μας ... «δεν ήταν ελέφαντες».

Κάνω δημόσια έκκληση, στον Έντιμο Υπουργό Παιδείας, τους αξιότιμους βουλευτές, όλους τους αρμόδιους που έχουν λόγο, να βάλουν στην άκρη εγωισμούς και πείσματα, να δουν με καθαρό μάτι που οδηγούνται τα πράγματα και να σώσουν τα σχολεία μας και την εκπαίδευση από μια ανώφελη, τεράστια αναστάτωση. Είθε ...

Μανόλης Σόβολος
Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

«Νέο» Σχέδιο Αξιολόγησης: γραφειοκρατικά αναμασήματα

Τον τελευταίο χρόνο έχει αρχίσει πάλι η συζήτηση για την αξιολόγηση και επανέρχονται τετριμμένες ιδέες και εισηγήσεις που υπόσχονται, ως δια μαγείας, να θεραπεύσουν πάσα νόσο του εκπαιδευτικού συστήματος.

Όσοι υπερπροβάλλουν αυτές τις απόψεις γνωρίζουν βέβαια ότι όλα αυτά είναι χιλιοειπωμένες εισηγήσεις που φορούν το μανδύα του «νέου» για να αποπροσανατολίσουν, όσους αφελείς μπορέσουν, από τα πραγματικά προβλήματα της παιδείας. 

Όποιος επιχειρήσει μελετήσει τα κατά καιρούς «νέα» σχέδια αξιολόγησης και να ασκήσει κριτική έχει τουλάχιστον δυο επιλογές: α) να αρχίσει να βλέπει απομονωμένα και αποσπασματικά το σχέδιο, να προσπαθεί να «σουλουπώσει» επιμέρους πρόνοιες, να αναδεικνύει επιμέρους θετικά και εν τέλει να «βλέπει το δέντρο και να χάνει το δάσος».
β) να έχει πάντα υπ’ όψη του ότι άλλα είναι τα βασικά προαπαιτούμενα για μια ολοκληρωμένη παιδεία.  Να μην αφήνει να του ξεφύγουν οι βασικές ανάγκες των παιδιών, οι οποίες πρέπει να ικανοποιούνται στο σχολικό χώρο. Τελικά «να μη χάνει το δάσος, κοιτάζοντας το δέντρο».

Αρχικά, επιχειρώντας μια πρώτη κριτική τοποθέτηση, ηθελημένα, θα αφεθώ να «πέσω στην παγίδα» της αποσπασματικής ενασχόλησης με το «νέο» σχέδιο.
Στη συνέχεια, θα αναφερθώ γενικότερα στο ρόλο της αξιολόγησης, με κύριες αναφορές στις απόψεις του Φανούρη Βώρου και Γιάννη Βαγενά κ.ά.
(Ο Φανούρης Βώρος ήταν, μεταξύ άλλων, καθηγητής μου στη Μετεκπαίδευση.  Δάσκαλος με όλη τη σημασία του όρου, στη διδασκαλία και στην πράξη.  Ο αείμνηστος Γιάννης Βαγενάς ήταν δάσκαλος, γραμματέας της Δ.Ο.Ε., ο οποίος μετά την επταετίας της χούντας (Ιούνιος 1975) προχώρησε σε απεργία πείνας, αγωνιζόμενος για τα δικαιώματα της εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών.  Θεωρώ μεγάλη μου τύχη και τιμή που γνώρισα τέτοιου διαμετρήματος εκπαιδευτικούς, αναλογιζόμενος την ακαδημαϊκή και συνδικαλιστική «ξηρασία» στην οποία διαβιούμε τις τελευταίες δεκαετίες)

Αρχίζοντας από το προτεινόμενο σχέδιο, κάποιος που ασχολείται στοιχειωδώς με την εκπαίδευση εύκολα διαπιστώνει ότι τα  περισσότερα στοιχεία του «νέου» τάχα σχεδίου εφαρμόζονται και στο υφιστάμενο.

Το ότι αναλύονται κάποια στοιχεία και κριτήρια δεν σημαίνει αυτόματα ότι το σχέδιο γίνεται καλύτερο.  Αντίθετα, δημιουργείται ένας καταιγισμός γραφειοκρατικών διαδικασιών, οι οποίες θα μπλοκάρουν οτιδήποτε το δημιουργικό στα σχολεία.  Θα οδηγήσουν άμεσα σε αποθέωση της τυπολατρίας, της υποκρισίας, της ψευτιάς, και της συμπλήρωσης εντύπων.

Το να βάλουμε αριθμητικές κλίμακες αποτίμησης (1-5) διαφόρων διαδικασιών κατά τη διδασκαλία και να θεωρούμε ότι έτσι πετυχαίνουμε εγκυρότητα, αξιοπιστία, δικαιοσύνη, απλότητα, διαφάνεια κ.ά, δείχνει ότι τα επιχειρήματα περιέχουν υπερβολική δόση αφέλειας και έλλειψη επαφής με την καθημερινή σχολική πραγματικότητα.

Το να θέλουμε να αποτιμήσουμε αριθμητικά στοιχεία από τις ρουτίνες της τάξης (π.χ. ακόμα και αν σηκώθηκε μαθητής να ξύσει το μολύβι του) και αυτό να μετράει στο αν θα μονιμοποιηθεί ή θα προαχθεί ο δάσκαλος, αυτό σημαίνει ότι οι συντάκτες των σχεδίων επιβάλλεται να πάρουν απόσπαση, τουλάχιστον ένα χρόνο, να διδάξουν στα σχολεία, να ζήσουν τα πραγματικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι οικογένειές τους, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης.
Τ
ο να διευρύνουμε την κλίμακα αξιολόγησης στο 1-100 και να πιστεύουμε ότι θα σταματήσουμε την ισοπέδωση βαθμολογιών, θα πετύχουμε αξιοπιστία, εγκυρότητα (σημ. και άλλα όμορφα και ωραία, στην μικρή Κύπρο της παραταξιακής, κομματικής, συγγενικής, φιλικής «κουμπαριάς») δείχνει είτε ασυγχώρητη αφέλεια είτε υποκρισία.

Το να προσπαθούμε να αξιολογήσουμε, για παράδειγμα, με βάση: «τονίζεται ότι, με βαθμούς 91-100 βαθμολογείται ο αξιολογούμενος, ο οποίος, στο βαθμό που του αναλογεί, έχει επιδείξει όλως εξαιρετικές δεξιότητες/ικανότητες, εργασιακές συμπεριφορές και αξίες μέσα και από την ανάληψη ευθυνών και πρωτοβουλιών που τον διακρίνουν προδήλως συγκριτικά με τους συναδέλφους του, και του οποίου η εργασία, τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά υπερβαίνει κατά πολύ των προσδοκιών», 
και να διαφημίζουμε ότι έτσι θα πετύχουμε περισσότερη εγκυρότητα, δικαιοσύνη κ.λ.π., δείχνει ότι ... έχουμε ανακαλύψει τη «μαγική ζυγαριά».  Ακόμα και ζάχαρη να ζυγίζαμε, σε ζυγαριά ακριβείας της κουζίνας, δεν θα ήμασταν σίγουροι αν ήταν 92 ή 98 γραμμάρια.  Εμείς πιστεύουμε στα σοβαρά ότι μπορούμε, με τη «ζυγαριά» μας, να ζυγίζουμε και να αποτιμούμε αριθμητικά, με ακρίβεια και δίκαια, όλες εκείνες τις δηλώσεις που αφορούν την παιδαγωγική σχέση, διδακτική πρακτική και πολλά άλλα;

Το να δημιουργούμε μια «Δημόσια Σχολή Εκπαιδευτικής Ηγεσίας», περισσότερο ως γραφειοκρατικός μηχανισμός περιγράφεται στην πρόταση, δεν μπορεί να επιτελέσει το ρόλο και την αποστολή που είναι αναγκαία.  Η θεωρητική κατάρτιση ανατίθεται κυρίως στα Πανεπιστήμια και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και στην πράξη μπορεί να μη γίνει καθόλου, αφού προβλέπεται απαλλαγή για όσους έχουν μεταπτυχιακά προσόντα, κάτι που συμβαίνει με τη συντριπτική πλειοψηφία των εκπαιδευτικών, ιδιαίτερα της Δημοτικής.  Το πρακτικό μέρος ανατίθεται στις σχολικές μονάδες (πότε; σε ποιο χρόνο; από ποιούς;). 

Κι όλα αυτά, και πολλά άλλα βαρύγδουπα, σκοπεύουμε να τα εφαρμόσουμε σε σχολεία που:

• Δεν υπάρχει σταθερό προσωπικό και ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ γίνεται «μετοικεσία δασκάλων» από σχολείο σε σχολείο.
• Μέχρι και τον Οκτώβρη προσπαθούμε να τα στελεχώσουμε.
• Εγγράφουμε τα παιδιά 5 ετών και 8 μηνών στην Α’ τάξη, ανέτοιμα, «καίγοντάς» τα μαθησιακά.
• Τα φέρνουμε κάθε πρωί στο σχολείο από τις 7:30, με την «τσίμπλα στο μάτι», λες και θα πάνε για ψάρεμα...
• Το πρόγραμμα είναι γεμάτο με γνωσιοκεντρικά μαθήματα και απουσιάζει η αποφόρτωση του Αναλυτικού Προγράμματος, η προώθηση και εφαρμογή δεξιοτήτων ζωής στην πράξη και όχι μέσα από βιβλία και φυλλάδια.
• Οι διευθυντές είναι ο «τελευταίος τροχός στην άμαξα», απλά εκτελεστικά όργανα εγκυκλίων.  Χωρίς λόγο στο σχεδιασμό του κτιρίου, το εκπαιδευτικό ή βοηθητικό προσωπικό, το αναλυτικό πρόγραμμα, τα διδακτικά βιβλία κ.λ.π.  Όλα αυτά και πολλά άλλα είναι δοσμένα, εξαρτώμενα από ένα πλήθος υπηρεσιών, αρμοδίων και «αρμοδίων».  Τώρα θα πρέπει ο διευθυντής να παρατήσει οτιδήποτε έχει απομείνει από τον δημιουργικό του ρόλο και να συμπληρώνει έντυπα, αξιολογώντας όλα και όλους, για να αξιολογηθεί και αυτός.
• Και πολλά άλλα ...

Αν θέλαμε να συνεχίσουμε να ασχολούμαστε, ηθελημένα, μόνο με το συγκεκριμένο «νέο» σχέδιο αξιολόγησης, θα μπορούσαμε να το κάνουμε επί μέρες και ... να γράψουμε διδακτορική διατριβή.  Δεν έχει κανένα απολύτως νόημα.  Αποτελεί ένα γραφειοκρατικότερο αναμάσημα προηγούμενων σχεδίων και ιδεών.  Αυτό άλλωστε ομολογείται στις πρώτες σελίδες.  Τέτοιου είδους γραφειοκρατικά σχέδια μπορεί να αποτελούν ωραίες «εκθέσεις ιδεών».  Δεν μπορούν να βελτιώσουν την εργασία στο σχολείο, την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου, τη ζωή των παιδιών στο σχολείο και τα μαθησιακά αποτελέσματα.  Αν μας ενδιαφέρουν όλα αυτά ...

Αν μας ενδιαφέρουν όλα αυτά, φιλικά θα συμβούλευα, τους συντάκτες «νέων» σχεδίων, αλλά κυρίως νέων σχεδίων, να επισκεφτούν χώρες που διαφημίζουν τα μαθησιακά τους αποτελέσματα (π.χ. Φινλανδία, Σουηδία).  Να δουν τι αξιολογούν εκεί, γιατί δεν έχουν επιθεωρητές, να μελετήσουν τα αναλυτικά τους προγράμματα, να δουν πόσες ώρες εργάζονται τα παιδιά, πόσες ώρες εργάζονται οι δάσκαλοι (σημ. ΔΩΡΕΑΝ πληροφορία και για το Γενικό Ελεγκτή: Στη Φινλανδία και τη Σουηδία το διδακτικό ωράριο των δασκάλων είναι 25 περιόδους και λιγότερες σε κάποιες ειδικότητες. Ναι, δεν μειώνεται με τα χρόνια υπηρεσίας.  Εδώ, οι δάσκαλοί μας θα φτάσουν αυτό το ωράριο μετά από 20 !!! χρόνια υπηρεσίας, χωρίς να έχουν και βοηθούς μέσα στην τάξη).

Αν έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και όρεξη, να δουν τα παιδιά που πηγαίνουν 7 χρονών στο Δημοτικό Σχολείο, να μελετήσουν τα βιβλία των Μαθηματικών τους τα οποία στην Α’ τάξη είναι μόνο δυο και έχουν μόνο πρόσθεση και αφαίρεση, να δουν το εβδομαδιαίο τους πρόγραμμα στο οποίο κυριαρχούν τα πρακτικά θέματα: τέχνη, ξυλουργική, μεταλλοτεχνία, ραπτική, οικοκυρικά, μουσική, χορός, μαγειρική, φυσική αγωγή.  Να δουν ότι συνολικά έχουν 20-26 περιόδους την εβδομάδα, να δουν τη στήριξη και τις κοινωνικές παροχές στην οικογένεια, να δουν τη μελετημένη και λειτουργική σχεδίαση των σχολικών κτιρίων κ.λ.π.

Για διευκόλυνσή σας παραθέτω μια σύνδεση σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στο paideia-news, και το επιβεβαιώνω από τις επισκέψεις μου σε σχολεία στα πλαίσια του COMENIUS και ERASMUS+:
http://www.paideia-news.com/index.php?id=109&hid=20729&url=

Όταν τα δουν όλα αυτά, τα μελετήσουν και επιστρέψουν πίσω, ευελπιστώ πως, μόλις τους περάσει η κατάθλιψη, θα μπορέσουν να προτείνουν ένα πραγματικά νέο σχέδιο, με εκείνα που αξίζει να αξιολογηθούν.  Καλή χρονιά και καλή δουλειά ...

ΜΕΡΟΣ Β΄ (Τελευταίο)

Στο πρώτο μέρος της ενασχόλησής μας με το «νέο» σχέδιο αξιολόγησης αφεθήκαμε, ηθελημένα, να σχολιάσουμε κάποιες πτυχές του συγκεκριμένου σχεδίου.

Παρακάτω θα παρουσιάσουμε μερικές σκέψεις ανθρώπων που μελέτησαν το θέμα, με την έγνοια για την παιδεία που θα παρέχεται σε ένα δωρεάν, ενιαίο δημόσιο σχολείο και θα στηρίζει τα παιδιά και τους δασκάλους στην προσπάθειά τους για απολύτρωση από τα δεσμά της άγνοιας, της ημιμάθειας, της ιδεολογικής χειραγώγησης, των προκαταλήψεων και του σκοταδισμού.

Η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού και της σχολικής μονάδας, όπως προτείνεται στα κατά καιρούς «νέα» σχέδια, βρίσκεται σε αντίθεση με την έννοια της εκπαίδευσης ως κοινωνικού αγαθού.  Στόχος είναι να ελεγχθεί η αποδοτικότητα της χρηματοδότησης της εκπαίδευσης για την επίτευξη των στόχων που έχει θέσει η αντιεκπαιδευτική πολιτική και είναι συμβατοί με τους δείχτες της οικονομίας της αγοράς.  Αν ήθελαν πραγματική βελτίωση της εκπαίδευσης, δεν θα οικοδομούσαν γραφειοκρατικούς μηχανισμούς αξιολόγησης και σύστημα ποινών αλλά Ενιαίο σχολείο για τη σφαιρική μόρφωση και διαπαιδαγώγηση όλων των παιδιών και θα ξεκινούσαν από την επιστημονική και πολύπλευρη στήριξη του εκπαιδευτικού, από την εφαρμογή και ενίσχυση του παιδαγωγικού ρόλου του Σχολικού Συμβούλου.

Στο θεσμό της εκπαίδευσης λαθροβιούν θεσμοθέτες, θεσμοδίαιτοι, θεσμοϋπηρέτες, θεσμοκράτες ή θεσμοκρατούμενοι, θεσμολάτρες ή θεσμοθύματα, θεσμοφύλακες ή θεσμοεπικριτές, με τα ανάλογα κίνητρα ασφαλώς.  Για την αξιολόγηση πρέπει απ’ την αρχή να διατυπωθούν μια σειρά από καίρια ερωτήματα:

·       Ποιες επιμέρους λειτουργίες του θεσμού είναι ανάγκη να αξιολογηθούν πριν από τον εκπαιδευτικό, γιατί αποτελούν το «εκπαιδευτικό περιβάλλον» που καθορίζει ή επηρεάζει τις κινήσεις του, την ίδια τη σκέψη του;

·       Ποια σημεία του έργου του εκπαιδευτικού μπορούν να αξιολογηθούν ως αυθύπαρκτα ή διακριτά γνωρίσματα του έργου του;

·       Από ποιον ή ποιους, γιατί, πώς (θα γίνει η αξιολόγηση);

Ας επιχειρήσουμε μια πρώτη σύντομη προσέγγιση:

Όταν ένας εκπαιδευτικός διδάσκει ένα θέμα, η διδασκαλία του (ως περιεχόμενο και τρόπος παρουσίασης και ανάλυσης) έχει «διαμορφωθεί» από τους εξής, μεταξύ πολλών άλλων,  παράγοντες, που λειτούργησαν πριν απ’ αυτόν για διευκόλυνση ή δυσχέρανση του έργου του:

·       Το συντάκτη του ωρολογίου προγράμματος, που έδωσε ώρες τόσες …

·       Το συντάκτη του αναλυτικού προγράμματος, που πρόβλεψε να διδάσκονται εκείνα τα θέματα που συγκινούν τις συνειδήσεις των νέων ή τις αφήνουν αδιάφορες.

·       Το συγγραφέα του σχολικού βιβλίου, που έγραψε βιβλίο διδάξιμο, ευδίδακτο, μη διδάξιμο ή και ανιαρό ή απωθητικό.

·       Τον υπεύθυνο για την οργάνωση και λειτουργία του σχολείου, ώστε ο δάσκαλος να έχει άνετο ή βασανιστικό χρόνο διδασκαλίας (ως προς τους αντικειμενικούς όρους διδασκαλίας  αίθουσα καθαρή και φωτεινή, την αναγκαία επίπλωση, τα αναγκαία εποπτικά μέσα διδασκαλίας σε λειτουργική ετοιμότητα, συνολική εικόνα αισθητικά ελκυστική ή έστω μη απωθητική, ατμόσφαιρα γαλήνης στο χώρο του σχολείου χωρίς ενοχλητικούς θορύβους και διακοπές).

Οι παραπάνω προϋποθέσεις είναι όροι αναγκαίοι, για να λειτουργήσει – υποκειμενικά πλέον υπεύθυνος για τη διδασκαλία του – ο εκπαιδευτικός με τα δικά του εφόδια και τη δική του παιδαγωγική συμπεριφορά και συνολική εκπαιδευτική παρουσία:

·       Επιστημονική συγκρότηση (από τις βασικές σπουδές του, τη διαρκή μελέτη του, τη διαρκή – με πρωτοβουλία της πολιτείας – επιμόρφωσή του).

·       Παιδαγωγική συγκρότηση – συμπεριφορά.

·       Διδακτική μεθοδολογία.

·       Ειδική για το μάθημα της ημέρας προετοιμασία.

Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι η εκπαιδευτική πραγματικότητα που αφορά το μαθητή και οφείλει η πολιτεία να μεριμνά για την ποιότητά της, άρα και τη διαρκή αξιολόγησή της, απαρτίζεται από δύο, τουλάχιστον, πεδία εντελώς διακριτά (πολιτεία – εκπαιδευτικός).  Είναι επίσης σαφέστατο, ελπίζω, ότι προηγείται η αξιολόγηση και αυτοαξιολόγηση της πολιτείας για τις πράξεις της ή παραλείψεις της, για τα ελλείμματα της εκπαιδευτικής πραγματικότητας, που ανάγονται αποκλειστικά στην ευθύνη της.

Αντί όμως η πολιτεία να ενσκήψει με σοβαρότητα σε όλα αυτά τα προβλήματα, με την προσπάθεια που γίνεται, και με τον τρόπο που επιδιώκεται, η περίφημη αξιολόγηση της σχολικής μονάδας θα βαθύνει παραπέρα την κατηγοριοποίηση, τη διαφοροποίηση των σχολείων, θα αναπτυχθεί ένας παιδοκτόνος ανταγωνισμός, που θα ακυρώσει κάθε έννοια παιδαγωγικής και μορφωτικής διδακτικής στο σχολείο και θα οξύνει τα κοινωνικά προβλήματα. Βασικός στόχος της αξιολόγησης της σχολικής μονάδας είναι να νομιμοποιηθούν στη συνείδηση του λαού, να μετατεθούν στις πλάτες των εκπαιδευτικών – και κατ’ επέκταση των μαθητών και των γονιών τους – οι εκπαιδευτικές ανισότητες, οι κάθε είδους φραγμοί στη μόρφωση.  Να συγκαλυφθεί η αλήθεια ότι οι εκπαιδευτικές ανισότητες έχουν τη ρίζα τους και αντανακλούν τις κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες.

Όσον αφορά στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού είναι γεγονός ότι τείνει να πάρει διαστάσεις ιδεολογικής τρομοκρατίας, επαληθεύοντας για άλλη μια φορά ότι όσο βαθαίνει η αντιλαϊκή πολιτική εντείνεται και ο αυταρχισμός.  Γι αυτό η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία θα χρησιμεύσει ως αυταρχικός μηχανισμός στήριξης των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων στο χώρο της εκπαίδευσης.  Φαίνεται δε να αποτελεί μέρος ενός συνολικού σχεδίου που επιδιώκει τη χειραγώγηση και την υποταγή των εκπαιδευτικών μέσω της αξιολόγησης. Στήνεται μια πρωτοφανής αυταρχική διοικητική πυραμίδα με την τεράστια πίεσή της να ασκείται στη βάση της, δηλαδή στον εκπαιδευτικό, και τελικό αποδέκτη το μαθητή.  Γιατί είναι σίγουρο πως το αυταρχικό κλίμα, η «λογική» της υποταγής θα διαχυθεί με εντονότερους ρυθμούς μέσα στην αίθουσα με επιπτώσεις στην προσωπικότητα του μαθητή. Η  Έννοια του καλού ή κακού εκπαιδευτικού είναι σχετική.  Άλλο περιεχόμενο του δίνουν οι κυβερνήσεις και άλλο ο λαός, οι εργαζόμενοι.  Οι κυβερνήσεις θεωρούν καλό εκπαιδευτικό αυτόν που πειθαρχεί στα κελεύσματά τους, που ασχολείται μόνο με την κάλυψη της ύλης και τις εξετάσεις, που αδιαφορεί για τις κοινωνικές επιπτώσεις του εκπαιδευτικού συστήματος.

Ο εκπαιδευτικός που βλέπει στους νέους ανθρώπους τη δυνατότητα μιας καλύτερης ανθρωπότητας, αισθάνεται ότι το κοινωνικό του λειτούργημα τον θέτει μπροστά σε άλλες απαιτήσεις.  Όπως υπογράμμιζε ο Δημήτρης Γληνός:  « Ο δάσκαλος έχει όχι μόνο το δικαίωμα της ελεύθερης σκέψης μα ακόμα και το δικαίωμα σαν άτομο και σαν ομάδα να διαφωτίζει την κοινωνία και να συντελεί στην αναμόρφωση της παιδείας… Η αντίθετη αντίληψη ίσα – ίσα είναι εκείνη, που κάνει το δάσκαλο ένα απλό και άψυχο μισθωτό όργανο, του αφαιρεί την κυριότερη προϋπόθεση της προσωπικότητάς του δηλαδή τη λεύτερη σκέψη και τον κάνει από ιεροφάντη μιας κοινωνικής λειτουργίας ένα απλό πνευματικό προλετάριο, που δουλεύει μηχανικά για να κερδίσει  ένα κομμάτι ψωμί».

Η πρόταση για την επιλογή στελεχών πρέπει να είναι μια:  Επιλογή με 100% μετρήσιμα, αντικειμενικά κριτήρια, κατάργηση του ρόλου της ΕΕΥ σ’ αυτό τον τομέα, για να περιοριστεί ο φαύλος κύκλος του ρουσφετιού και της «ημετεροκρατίας».  Δεν πρέπει όμως συγχρόνως να καλλιεργούμε αυταπάτες ότι έτσι ακυρώνεται ο ρόλος της αξιολόγησης όσον αφορά στην αυταρχική χειραγώγηση του εκπαιδευτικού.  Με το νέο προτεινόμενο σχέδιο αξιολόγησης, δεν αίρεται ο επιθεωρητισμός. «Αλλάζει ο Μανωλιός τα ρούχα του», και έχουμε μιας νέας μορφής επιθεωρητισμό, πιο εντατικό από ποτέ. Ο διευθυντής γίνεται και αξιολογητής, χωρίς καμιά υπευθυνότητα και εξουσία στη στελέχωση και οργάνωση του σχολείου.  Ποικίλες εξουσίες και θεσμοί (Ε.Ε.Υ, Υ.Π.Π. Σχολικοί Εφορεία, Δήμοι, Σύνδεσμοι Γονέων, κ.ά) θα έχουν «φροντίσει» ή φροντίσει, να του παραδώσουν ένα σχολείο στο οποίο θα πρέπει να αξιολογεί, συμπληρώνει έντυπα και να διαπιστώνει τις «αμέλειες» ή αμέλειες όλων των πιο πάνω θεσμών.  Όλοι οι εκπαιδευτικοί, και ο ίδιος ο Διευθυντής, θα βρίσκονται υπό κρίση και αξιολόγηση, αλλά οι πιο πάνω θεσμοί, οι οποίοι έχουν και την κύρια ευθύνη για τα προαπαιτούμενα της λειτουργίας των σχολείων θα είναι στο απυρόβλητο.

Σίγουρα στους πιο πολλούς δασκάλους δεν αρέσει το τωρινό σύστημα αξιολόγησης. Και καλά κάνουν να απορρίπτουν αυτό το απολίθωμα. Πώς όμως είναι καλύτερο το προτεινόμενο;  Κάτω από τους συγκεκριμένους ιεραρχικούς μηχανισμούς, πρόκειται για ακόμα ένα σύστημα χειραγώγησης, πειθαναγκασμού, αλλά και επίρριψης όλων των ευθυνών για τα κακά της δημόσιας εκπαίδευσης, στον τελευταίο στην ιεραρχία, δηλαδή στο δάσκαλο.  Πρόκειται για μια προσπάθεια της οποίας τα κριτήρια δεν καθορίζονται από κανέναν άλλο παρά από διεθνείς οργανισμούς Κριτήρια τέτοια που καθιστούν προβληματική τη μονιμοποίηση των διαφωνούντων και ακόμα πιο εντατικούς τους ρυθμούς εργασίας και τον ανταγωνισμό ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς.  Παράλληλα, κανείς δεν μπορεί να μετρήσει τις σχέσεις δασκάλου-μαθητή, το κλίμα του σχολείου, τον κόπο και το μόχθο του άλλου. Πρόκειται για ένα πιο οργανωμένο φακέλωμα, άδικο προς τους συναδέλφους-οικογενειάρχες, με οικονομικές δυσκολίες κτλ, που δεν θα μπορούν να εμπλουτίζουν το αυτοφακέλωμά τους με πιστοποιητικά «συνεδρίων» και «σεμιναρίων».

Την ίδια ώρα, αντιμετωπίζονται το ίδιο όλα τα σχολεία και οι εκπαιδευτικοί, λες και μάθαμε στην "Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης", ότι όλοι ξεκινάμε από την ίδια αφετηρία και άρα έχουμε ίδιες πιθανότητες για να φτάσουμε στο τέρμα. Δεν είναι όμως έτσι και το ξέρουμε όλοι.  Στην Αγγλία και σε άλλες χώρες σχολεία κλείνουν σχολεία, επειδή δεν ανταποκρίθηκαν σε δεδομένα κοινά κριτήρια. Αυτό οφείλεται σε κοινωνικοοικονομικές ανισότητες ανάμεσα στα σχολεία, τις κοινότητες και τους μαθητικούς πληθυσμούς και όχι στα σχολεία καθ' αυτά.

Το συνδικαλιστικό κίνημα δεν πρέπει να εγκλωβιστεί στο ψευτοδίλημμα «Ναι ή Όχι στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού και της σχολικής μονάδας» και να περιορίσει την κριτική του στην αξιολόγηση ή σε λεπτομέρειές της και να προσπαθήσει να στρογγυλέψει κάποιες οξείες γωνίες της.  Το ζήτημα δεν είναι τι αξιολόγηση, αλλά τι σχολείο θέλουμε, τι ανθρώπους θέλουμε να διαπλάσουμε.  Σχολείο το οποίο θα διαπαιδαγωγεί με πληρότητα ανθρώπους με ολοκληρωμένη προσωπικότητα δεν έχουμε κι αυτό πρέπει να φτιάξουμε.  Χρέος μας να αναρωτηθούμε ποια πολιτική και ποια κοινωνία αποβλέπει σ’ αυτό.  Απέναντι στην πολιτική και την αξιολόγηση για την οικονομία της αγοράς, το συνδικαλιστικό και λαϊκό κίνημα έχει καθήκον να αντιπαραθέσει τη δική του αξιολόγηση γι αυτή την πολιτική.  Αξιολόγηση που εκφράστηκε στους αγώνες των εκπαιδευτικών, της νεολαίας και των εργαζομένων σε μια σειρά από χώρες.  Καιρός και της Κύπρου τώρα.  Το συνδικαλιστικό κίνημα δεν πρέπει να περιοριστεί μόνο στην απόρριψη της αξιολόγησης, όπως προτείνεται, αλλά ταυτόχρονα ν’ απαιτήσει την παιδαγωγική στήριξη του εκπαιδευτικού με τη δημιουργία Παιδαγωγικών Πανεπιστημιακών Σχολών και την καθιέρωση και ενεργοποίηση του παιδαγωγικού ρόλου του Σχολικού Συμβούλου.  Να διεκδικήσει το σύγχρονο ριζοσπαστικό αίτημα της καθιέρωσης Ενιαίου Σχολείου για όλα τα παιδιά χωρίς διακρίσεις, την κατάργηση της εκπαιδευτικής – και κάθε είδους διαφοροποίησης.  Κατάργηση του ρόλου της ΕΕΥ και της συνέντευξης στις προαγωγές.  Διδασκαλία στη μητρική γλώσσα των αλλόγλωσσων/αλλοδαπών.  Ουσιαστική μείωση της αναλογίας δασκάλου/μαθητών, 1/15.  Σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή για όλα τα σχολεία.  Δραστική μείωση του διδακτικού ωραρίου του εκπαιδευτικού για να ανταποκριθεί ουσιαστικά στον παιδαγωγικό του ρόλο.  Περιοδική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών με πλήρεις απολαβές, απαλλαγή από διδακτικό έργο των διευθυντών των σχολείων, δωρεάν μεταπτυχιακές σπουδές στα κρατικά Πανεπιστήμια.

Το συνδικαλιστικό κίνημα δεν πρέπει να απαντήσει αποσπασματικά στη νέα αντεργατική επίθεση αυταρχισμού που επιχειρείται μέσω της αξιολόγησης, αλλά οφείλει να αναπτύξει την πάλη του ενιαία, συνολικά κατά των αναδιαρθρώσεων, στην οικονομία και την κοινωνία.  Η άρνηση της προτεινόμενης αξιολόγησης σε αυτό το ιεραρχικό σύστημα που καλούμαστε να υπηρετήσουμε θα πρέπει να συνοδεύεται από μια ριζοσπαστική κριτική, ώστε να γίνει κατανοητή από την κοινωνία. Η άρνηση της αξιολόγησης θα πρέπει να συνοδεύεται με την αντιπρόταση της ανατροφοδότησης του εκπαιδευτικού έργου μέσα από:

• ενεργητική δράση του εκπαιδευτικού προσωπικού της σχολικής μονάδας μέσω των συνεδριάσεων.
• ανάπτυξη σχέσεων του εκπαιδευτικού προσωπικού σχολείων μιας περιοχής και της τοπικής κοινωνίας.
• έλεγχο στις ανάγκες (από την τοπική κοινωνία και το σύλλογο διδασκόντων), στο περιεχόμενο και στον τρόπο διεξαγωγής κάθε επιμορφωτικής διαδικασίας.

Αυτές οι βασικές αρχές θα απαλλάξουν τους δασκάλους από το βραχνά του άγχους και θα τους προσδώσουν το παιδαγωγικό κύρος που απαιτείται για να επιτελέσουν το έργο τους.  Θα βάλουν τέρμα στις πελατειακές σχέσεις και τον εξευτελισμό των εκπαιδευτικών.  Είναι η μεγάλη ευκαιρία του κλάδου να αποκτήσει αξιοπρέπεια και το κύρος του στους γονείς και την κοινωνία.  Είναι κρίμα, από ολιγωρία, συμφέροντα ή υστεροβουλίες, να αφεθούν οι δάσκαλοι να προχωρούν «έρποντας και γλείφοντας» σε κομματικούς και παραταξιακούς διαδρόμους, επαίτες για μια προαγωγή.  Είναι καθήκον μας να ανυψώσουμε το κύρος και την αξιοπρέπεια των δασκάλων.

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

Βιβλιογραφία:

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: Αφιέρωμα στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών (Γιάννης Βαγενάς, Σάββας Σάββα, Κώστας Θύμης, Λάζαρος Σορόπουλος, Παναγιώτης Γεωργιάδης),   τεύχος 7^ο

Φανούρης Βώρος:  www.voros.gr