Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται μπροστά σε κρίσιμες αποφάσεις για το μέλλον της. Τα τελευταία χρόνια ήρθε αντιμέτωπη με πρωτόγνωρα προβλήματα και δοκιμάστηκε σκληρά από διαφορετικές κρίσεις. Δεν βγήκε αλώβητη, αλλά παρουσίασε μια ανθεκτικότητα, παρ’ όλη τη δυσκολία στα αντανακλαστικά της. Μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των λαών;
Για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης μιλήσαμε με τους ευρωβουλευτές της Κύπρου Νιαζί Κιζίλγιουρεκ και Λουκά Φουρλά. Δέχθηκαν πρόθυμα να μας απαντήσουν στα ερωτήματα για την αντίδραση στις κρίσεις, για τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία και για τις προοπτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ερωτήσεις:
- Η Ε.Ε. ήρθε τα τελευταία χρόνια αντιμέτωπη με πολλές κρίσεις (οικονομία, μετανάστευση, πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία). Πώς κρίνετε την αντίδραση και τα αντανακλαστικά της Ε.Ε. απέναντι σ’ αυτές τις κρίσεις;
- Η τελευταία κρίση με τον πόλεμο στην Ουκρανία φαίνεται να έχει ξεφύγει από τα πλαίσια που θα επιθυμούσαν οι λαοί της Ευρώπης. Θεωρείτε ότι μπορούσε η Ε.Ε. να αντιδράσει πιο έγκαιρα και αποτελεσματικά (εξαντλώντας ίσως διπλωματικά μέσα) ώστε να αποφευχθεί ο πόλεμος;
- Οι κυρώσεις απέναντι στη Ρωσία έχουν επεκταθεί πέρα από την ηγεσία της (έχουν στοχοποιηθεί καλλιτέχνες, αθλητές, άνθρωποι του Πολιτισμού και το έργο τους κ.λπ.). Πόσο ανησυχητικό είναι αυτό για τον πολιτισμό μας; Είναι πιθανό να συμβάλει σ’ ένα φαύλο κύκλο ενίσχυσης ρατσιστικών προσεγγίσεων, αποκλεισμού και διαιώνισης της βίας;
- Τι θεωρείτε ότι πρέπει να γίνει ώστε η Ε.Ε. να ενδυναμώσει την αυτονομία της και τα δημοκρατικά της χαρακτηριστικά, για να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των λαών της για ειρήνη και ευημερία;
Νιαζί Κιζίλγιουρεκ: H ΕΕ να ενδυναμώσει τη στήριξη προς τα κράτη-μέλη για κοινωνική συνοχή
1. Πρέπει να πούμε ότι η ΕΕ εξελίσσεται και μέσα από τις κρίσεις. Οι αντιδράσεις της ωριμάζουν και σε κάθε κρίση η αντίδρασή της αλλάζει. Προσπάθησε να απαντήσει στην οικονομική κρίση με λιτότητα και με νεοφιλελεύθερες πολιτικές, οι οποίες βασίζονταν στην απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, σε σμίκρυνση του κράτους και σε μείωση των κρατικών δαπανών, κάτι όμως που είχε ως αποτέλεσμα την κοινωνική κρίση. Πλέον βρισκόμαστε σε μια μετα-νεοφιλελεύθερη ιστορική περίοδο που είναι κοινώς παραδεκτό πως το οικονομικό μοντέλο του μικρού κράτους, το οποίο δεν πρέπει να «ξοδεύει», απέτυχε πλήρως. Απόδειξη αποτελεί και η απάντηση της ΕΕ στην πανδημία, όπου για πρώτη φορά στην ιστορία της η Ένωση βγήκε στις αγορές ως οντότητα για να δωρίσει μετά 338 δισεκατομμύρια ευρώ μέσω του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, πέραν των 385,5 δισεκατομμυρίων ευρώ που προσφέρει ακόμα ως δάνεια στα κράτη-μέλη μέσω του ίδιου μηχανισμού.
Η προσφυγική κρίση το 2008 είχε μια εξίσου προβληματική αντιμετώπιση. Τα κράτη-μέλη δεν έδειξαν καμία αλληλεγγύη μεταξύ τους, δεν άνοιξαν νόμιμες μεταναστευτικές οδούς μέσα στην ίδια την Ένωση και επέτρεψαν τη συγκέντρωση χιλιάδων προσφύγων σε εξευτελιστικούς χώρους φιλοξενίας στον ευρωπαϊκό Νότο -ιδιαίτερα στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία.
Την ίδια ώρα, χιλιάδες άνθρωποι πνίγονταν στη Μεσόγειο. Αντί η ΕΕ να αντιμετωπίσει τότε ανθρωπιστικά το πρόβλημα, έκανε συμφωνία με την Τουρκία, ούτως ώστε να συγκρατεί τους πρόσφυγες στο έδαφός της με ανταλλαγή πακτωλό χρημάτων. Σήμερα, η αντιμετώπιση των προσφύγων από την Ουκρανία είναι σαφώς πιο ανθρώπινη, παρ’ όλο που την ίδια ώρα η Ελλάδα συμμετέχει πλέον αποδεδειγμένα σε επαναπροωθήσεις μεταναστών, και η Ισπανία χρησιμοποιεί βία για να τους σταματήσει στα σύνορα με το Μαρόκο (σκοτώνοντας πρόσφατα πέντε άτομα).
2. Ο πόλεμος ήταν μια αναπάντεχη εξέλιξη, την οποία δεν περίμενε, νομίζω, η ΕΕ. Υπό αυτή την έννοια δεν νομίζω πως μπορούσαν να ληφθούν άλλα μέτρα. Εκεί που ίσως να χρειαστεί περισσότερη προσπάθεια αυτή τη στιγμή είναι αφενός για λήξη του πολέμου και αφετέρου για στήριξη της Ουκρανίας για ανοικοδόμηση.
3. Όντως οι κυρώσεις ενάντια στη Ρωσία έφεραν μαζί τους και έναν επικίνδυνο παροξυσμό ενάντια σε καθετί ρωσικό. Αυτό είναι όντως πολύ ανησυχητικό, γιατί δεν μπορεί ο Πολιτισμός να πέσει θύμα του πολέμου. Βεβαίως, ο ρατσιστικός λόγος δεν είναι καινούριο φαινόμενο. Δυστυχώς, ένας υποβόσκων ρατσισμός βρίσκεται ακόμα και στη δημιουργία του χαρτοφυλακίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επί προεδρίας Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν για την «προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας».
Ήδη από τη δημιουργία του χαρτοφυλακίου είχαμε τονίσει πως ένα τέτοιο πορτφόλιο εντάσσεται στην ερμηνεία μιας βαθιά συντηρητικής, λευκής, ανδροκρατούμενης, αυστηρά χριστιανικής κοινωνίας, η οποία έχει την τάση να αποκλείει οποιονδήποτε ζει διαφορετικά και πιστεύει κάτι άλλο από αυτήν. Επίσης, η αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης έφερε στην επιφάνεια ρατσιστικές προσεγγίσεις και κάποια κράτη αρνήθηκαν να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούσαν, με αποτέλεσμα να δούμε εκατοντάδες νεκρούς στη Μεσόγειο, αλλά και τις εικόνες ντροπής που ακόμα βλέπουμε στις δομές υποδοχής.
4. Για εμβάθυνση της δημοκρατίας χρειάζεται πάντοτε να υπάρχει και η κοινωνική ειρήνη. Το πρώτο που πρέπει, λοιπόν, να κάνει η ΕΕ είναι να ενδυναμώσει τη στήριξη προς τα κράτη-μέλη για κοινωνική συνοχή, για δημιουργία αξιοπρεπών θέσεων εργασίας και για κοινωνική και οικονομική προστασία των χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων. Ακολούθως, σε ευρωπαϊκό επίπεδο χρειάζεται να δοθούν λύσεις στο έλλειμμα δημοκρατίας που παρουσιάζεται στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, οι οποίοι δεν ελέγχονται δημοκρατικά. Για αυτόν το λόγο χρειάζεται αφενός να δοθεί στο Ευρωκοινοβούλιο νομοθετική πρωτοβουλία και να θεσπιστεί ο έλεγχός του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Λουκάς Φουρλάς: Δεν μπορούμε να μιλάμε για έλλειψη δημοκρατίας στην Ευρώπη
1. Κάθε κρίση μειώνει την εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών-μελών και αυτό είναι ένα πραγματικό πρόβλημα. Όντως, η ΕΕ έχει έρθει αντιμέτωπη με πολλές κρίσεις τα τελευταία χρόνια και όμως κάθε φορά υπό την πίεση των γεγονότων βρίσκει τις λύσεις. Δεν μου αρέσει να ωραιοποιώ τις καταστάσεις. Προβλήματα και κρίσεις πάντοτε θα υπάρχουν. Ωστόσο, ξεχωρίζω τις αντιδράσεις σε δύο στρατόπεδα.
Στο ένα είναι όλοι εκείνοι που έτσι και αλλιώς δεν πίστεψαν ποτέ στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και που δεν χάνουν την ευκαιρία να κατηγορήσουν την Ένωση για αδράνεια, καθυστερήσεις και αντικρουόμενα συμφέροντα. Στο άλλο είμαστε όλοι εμείς. Εμείς, που αγαπάμε την ευρωπαϊκή μας οικογένεια και παλεύουμε για όλα όσα εκείνη πρεσβεύει. Η πανδημία άνοιξε ξανά πληγές στην ΕΕ.
Η Ένωση κατηγορήθηκε και κτυπήθηκε από το λαϊκισμό των εχθρών της. Θα πρέπει, όμως, να δούμε όλοι ψύχραιμα και μακριά από σκοπιμότητες την αλήθεια, χωρίς να ξεχνάμε τα όσα έχει καταφέρει ώστε να καταστεί μια παγκόσμια υπολογίσιμη δύναμη. Η ΕΕ χρηματοδότησε την όλη προσπάθεια των εταιρειών με δισεκατομμύρια ευρώ και ένα χρόνο μετά, είχε στη διάθεσή της ήδη τρία εμβόλια. Αυτό από μόνο του αποτελεί, αν μη τι άλλο, τεράστια επιτυχία για την ανθρωπότητα στο σύνολό της.
2. Δυστυχώς, με τον πόλεμο στην Ουκρανία και την εισβολή της Ρωσίας σε ένα ανεξάρτητο γειτονικό της κράτος χτυπήθηκε η ειρήνη που είχαμε για δεκαετίες στην Ευρώπη. Η ΕΕ ως υπερασπιστής του διεθνούς δικαίου προειδοποιούσε τη Ρωσία πολύ πριν την εισβολή της Μόσχας για κυρώσεις άνευ προηγουμένου και κατέβαλε έντονες διπλωματικές προσπάθειες ώστε να αποφευχθεί, έστω στο παρά πέντε, μια ρωσική επέμβαση, ωστόσο αυτή έγινε. Θεωρώ, όμως, ότι η απόφαση της Ρωσίας ήταν ειλημμένη.
Καμία εισβολή δεν είναι νόμιμη και δεν νοείται τον 21ο αιώνα να έχουμε καταστροφικούς πολέμους όπου χάνονται ανθρώπινες ζωές και καταστρέφονται τα έθνη και οι οικονομίες. Εμείς συνεχίζουμε αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες για εξεύρεση διπλωματικής λύσης το συντομότερο δυνατό.
3. Η απρόκλητη επίθεση της Ρωσίας έναντι μιας κυρίαρχης και ανεξάρτητης χώρας στη γειτονιά της Ευρώπης μάς βρίσκει όλους ενωμένους. Καταδικάζουμε απερίφραστα τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία μαζί με τους Ευρωπαίους εταίρους μας. Η αναγνώριση του Ντονμπάς ως ανεξάρτητης περιοχής από μέρους της Μόσχας και η μετέπειτα επέμβαση των στρατιωτικών της δυνάμεων, ξύπνησαν άσχημες μνήμες στην Ευρώπη.
Ως εκ τούτου, με ενιαία φωνή σπεύσαμε να επιβάλουμε κυρώσεις στην κυβέρνηση Πούτιν και καλώς πράξαμε. Θα τις εντείνουμε ακόμη παραπάνω για να υπερασπιστούμε το διεθνές δίκαιο και την αξιοπιστία μας. Ο σκοπός δεν είναι άλλος από το να ασκηθεί πίεση στο καθεστώς Πούτιν, ώστε να εναρμονιστεί με το διεθνές δίκαιο και να σταματήσει τις παράνομες ενέργειές του στην Ουκρανία.
Σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούμε να τιμωρήσουμε τους πολίτες της Ρωσίας και τον πολιτισμό της που έχει συνεισφέρει πολλά σε παγκόσμιο επίπεδο.
4. Θα αναφερθώ και πάλι στους πολέμιους της Ένωσης. Ορισμένοι από τους ευρωσκεπτικιστές διαφωνούν με την τάση της Ένωσης για περαιτέρω ολοκλήρωση, άλλοι δεν συμφωνούν με την υφιστάμενη μορφή της, άλλοι με τον τρόπο λειτουργίας της, ενώ κάποιοι μιλούν για έλλειψη δημοκρατικών διαδικασιών.
Όλα αυτά δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Ναι, υπάρχουν ζητήματα. Κάθε κράτος-μέλος όμως, έχει ζητήματα και στο εθνικό του Κοινοβούλιο και στην κυβέρνηση. Να υπογραμμίσω ότι κάθε Ευρωπαίος πολίτης έχει την ευκαιρία και το «δώρο» να αποφασίσει ποιοι θα είναι οι εκπρόσωποί του στην Ευρωβουλή.
Επομένως, δεν μπορούμε να μιλάμε για έλλειψη δημοκρατίας στην Ευρώπη. Πρόσφατα, ακούσαμε και τους πολίτες που έστειλαν τα δικά τους μηνύματα, τις δικές τους ανησυχίες και προβληματισμούς για το μέλλον της Ευρώπης. Θέλω να διαβεβαιώσω ότι όλα αυτά λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπόψη.
Συνυπολογίζοντας τη χαοτική αποχώρηση των Αμερικανών από το Αφγανιστάν με την εισβολή στην Ουκρανία, θεωρώ ότι έχουν δημιουργηθεί δυναμικές και για πρώτη φορά πραγματικές προοπτικές για ισχυρή αυτονόμηση της ΕΕ και καθορισμό κοινής εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου