Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Έχετε καταθέσει με σαφήνεια το όραμά σας για την παιδεία και έχετε κάνει ξεκάθαρες τις προθέσεις σας για τη μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος.  Αυτό είναι προς τιμή σας.  Αλίμονο αν οι πολιτικοί δεν είχαν όραμα.  Σας εύχομαι ειλικρινά να αποδειχτούν αποτελεσματικές και σωστές οι επιλογές σας.  Κυρίως εύχομαι να υπάρξει θετικό πρόσημο για την εκπαίδευση και τα παιδιά μας.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Αναφέρετε συχνά ότι δεν είστε δογματικοί στις επιλογές σας και στις προτάσεις σας.  Επιδιώκετε το διάλογο και την καλόπιστη κριτική.  Επιτρέψτε μου να σας καταθέσω τις δικές μου εισηγήσεις, καταστάλαγμα μελέτης και όσων βίωσα δεκαετίες στα σχολεία.  Εξάλλου πολλοί συνάδελφοι Διευθυντές σας υπέδειξαν ότι ακόμα και το ιδανικότερο όραμα και οι καλύτερες προθέσεις, μπορούν να βουλιάξουν στις ... λεπτομέρειες της καθημερινής σχολικής πράξης.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Γι αυτές τις ... λεπτομέρειες θα σας μιλήσω κι εγώ.  Περηφανεύεστε για το νέο σύστημα διορισμών.  Αν εφαρμόζαμε αυτό το σύστημα σε «παρθένο έδαφος» για πρώτη φορά, ίσως να αποτελούσε ένα πολύ καλό έως ιδανικό μέσο προσλήψεων.  Όμως σήμερα, στις συγκεκριμένες συνθήκες, δεν μπορεί να φέρει κανένα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα.  Την επόμενη δεκαετία οι θέσεις για διορισμό είναι ελάχιστες.  Άρα κάνουμε ένα διαγωνισμό, με σπατάλη οικονομικών πόρων και εργατοωρών, για μηδαμινά αποτελέσματα.  Τις ελάχιστες αυτές θέσεις θα τις καταλάβουν κατά 99 – 100% οι ήδη υπηρετούντες συμβασιούχοι και οι αντικαταστάτες.  Καμιά λοιπόν ανανέωση του εκπαιδευτικού προσωπικού.  Πολύ κακό για το τίποτα.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Ακόμη και αν θα ανανεώναμε, με ένα διαγωνισμό σε μια μέρα, όλο το εκπαιδευτικό προσωπικό της χώρας πού θα έπρεπε να στρέψουμε την προσοχή μας;  Στις διαδικασίες πρόσληψης ή στην εξασφάλιση ότι τα Πανεπιστήμια «βγάζουν» εκπαιδευτικούς υψηλής ποιότητας;  Τι σημασία έχει ο τρόπος πρόσληψης προσωπικού αν υποψιαζόμαστε ή υπονοούμε ότι τα Πανεπιστήμια δεν «τροφοδοτούν» με ποιοτικό υλικό τη «δεξαμενή» των υποψηφίων του διαγωνισμού;

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Κάτι τελευταίο για το θέμα.  Αν κάποια δοκίμια εξασφάλιζαν τους καλύτερους δασκάλους στις τάξεις, οι εμπνευστές τους θα «είχαν κάνει χρυσά τα παλούκια τους» με τέτοια «ευρεσιτεχνία».  Σε κάποιους άλλους τομείς δραστηριότητας, τέτοιου είδους δοκίμια μπορεί να είχαν ένα ποσοστό επιτυχίας.  Στην εκπαίδευση όμως είναι πολύ πιθανόν να βλέπαμε σε λίγες μέρες να συντρίβονται οι βεβαιότητες των επιλογών μας.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Γνωρίζετε ότι στην εκπαίδευση τα θέματα έχουν τεράστια αλληλεπίδραση.  Τα θέματα Επιμόρφωσης και  Αξιολόγησης του προσωπικού δεν γίνονται σε «κενό αέρος».  Όταν σχεδόν οι μισοί δάσκαλοι ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ δεν εργάζονται στο ίδιο σχολείο που εργάζονταν την προηγούμενη χρονιά, έχει υπονομευτεί η βάση για οποιαδήποτε σοβαρή επένδυση που απαιτεί συνέχεια και συνέπεια.  Χωρίς σταθερό προσωπικό στα σχολεία, θα κτίζουμε μονίμως στην άμμο.  Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τα βασικά:  σταθερό προσωπικό στα σχολεία, χωρίς αχρείαστες μετακινήσεις στο διπλανό σχολείο ή στο διπλανό χωριό.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Έχουμε το καλύτερο κομμάτι της εκπαίδευσής μας στα Νηπιαγωγεία.  Παλεύουν με τα κύματα αβοήθητες οι Νηπιαγωγοί μας.  Στηρίξτε τες με κάθε τρόπο.  Έρχεται μετά το παιδί στην πρώτη τάξη από την ηλικία 5 χρονών και 8 μηνών.  Του δίνουμε κάμποσα βιβλία και προσπαθεί να «μάθει», χωρίς να εξετάζουμε πόσο έτοιμο είναι γι αυτή την προσπάθεια.  Στις χώρες που ζηλεύουμε το εκπαιδευτικό τους σύστημα (π.χ. Φινλανδία, Σουηδία) τα παιδιά πηγαίνουν στο Δημοτικό 7 χρονών, όταν είναι έτοιμα.  Έχουν δυο βιβλία Μαθηματικών όλη τη χρονιά και κάνουν μόνο πρόσθεση και αφαίρεση.  Τι λέτε;  Δεν είναι λογικό το παιδάκι να συναντά μαθησιακές δυσκολίες, να έχει παραβατικότητα κλπ.;  Δεν νιώθετε ότι «καίμε» και «βιάζουμε» γνωσιολογικά τα παιδιά μας από τα πρώτα τους χρόνια;  Δεν θα ήταν καλύτερο να προλαμβάνουμε παρά να τρέχουμε πίσω από τα προβλήματα, με επιτροπές και συσκέψεις;

Αφού δεν έχουμε την υποδομή να στεγάσουμε μια ακόμα σχολική χρονιά στα Νηπιαγωγεία, θα μπορούσε το πρόγραμμα της πρώτης τάξης να είναι όπως το πρόγραμμα της Προδημοτικής.  Να υπάρχει ομαλή μετάβαση των παιδιών.  Τα βιβλία να μεταφερθούν μια τάξη αργότερα.  Έτσι καταργώντας τα βιβλία της ΣΤ’ τάξης, που είναι ουσιαστικά επανάληψη της Ε’ τάξης, τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να ωριμάσουν και να αποφύγουν μαθησιακές τραυματικές εμπειρίες.  Κι όλα αυτά χωρίς ούτε ένα σεντ κόστος.  Μπορεί να εφαρμοστεί αύριο το πρωί.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Ξυπνάμε τα παιδιά από τα χαράματα, «με την τσίμπλα στο μάτι» να τα φέρουμε στο σχολείο.  Παρά τις μελέτες για το βιολογικό ρολόι του παιδιού και τη σωστή του ανάπτυξη, επιμένουμε να προσπαθούμε να μάθει πριν ξυπνήσει καλά καλά.  Στις χώρες που σχεδιάζουν με βάση πραγματικές επιστημονικές μελέτες τα παιδιά ξεκινούν το σχολείο στις 9 το πρωί. 

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Προσέξτε που επενδύουν σε άλλες χώρες.  Σε πολλές χώρες όλα τα παιδιά έχουν καθημερινά δωρεάν γεύμα, και σνακ και φρούτο στο εστιατόριο του σχολείου.  Σε κάποιες πληρώνουν για αυτά 2-3 ευρώ την ημέρα.  Σκεφτείτε τη βοήθεια στην οικογένεια.  Μας ενδιαφέρουν όλα αυτά;  Τι λέτε;  Έχουν επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία;

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Στις περισσότερες χώρες ο Διευθυντής του σχολείου δεν έχει διδακτικό ωράριο.  Η επιλογή τους γίνεται αφού έχουν περάσει από διετή συνήθως «Σχολή για Διευθυντές».  Σε πολλές χώρες υπάρχουν και Βοηθοί Διευθυντές χωρίς διδακτικό ωράριο.  Είναι υπεύθυνος να πάρει αποφάσεις και να λογοδοτήσει για τα πάντα.  Έχει αποφασιστικό λόγο στις προσλήψεις του διδακτικού και βοηθητικού προσωπικού στο σχολείο.  Εδώ μεσολαβούν και έχουν λόγο στη λειτουργία του σχολείου πλήθος αρμοδίων:  Υπουργείο Παιδείας, Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, Σχολική Εφορεία, Σύνδεσμος Γονέων, Γραφείο Ευημερίας, Δήμος, κ.λ.π.  Μας ενδιαφέρουν όλα αυτά;  Τι λέτε;  Έχουν επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία;

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Στις χώρες που σέβονται και εκτιμούν το εκπαιδευτικό έργο, οι δάσκαλοι έχουν διδακτικό ωράριο 22-25 περιόδους.  Αρκετές περιόδους, κυρίως στα πρακτικά θέματα, υπάρχει δεύτερος δάσκαλος στην τάξη.  Τις υπόλοιπες περιόδους που βρίσκονται στο σχολείο έχουν χρόνο για ξεκούραση, διόρθωμα, αξιολόγηση εργασιών, συναντήσεις και προγραμματισμό με το Διευθυντή, τους συναδέλφους και τους γονείς, κ.λ.π.  Εκεί εκτιμούν το συνολικό εκπαιδευτικό έργο που παράγεται τόσο μέσα στην τάξη όσο και έξω από την τάξη.  Μας ενδιαφέρουν όλα αυτά;  Τι λέτε;  Έχουν επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία μας;

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Στις άλλες χώρες τα παιδιά κάθε εβδομάδα κάνουν 5 ως 8 περιόδους μάθημα της Γλώσσας, 3-5 περιόδους Μαθηματικά.  Τα άλλα μαθήματα είναι, κυρίως, πρακτικά: Ξυλουργική, Μεταλλοτεχνία, Ραπτική, Μαγειρική, Τεχνολογία, Χειροτεχνία, Χορός, Φυσική Αγωγή, κ.ά.  Τα γνωσιοκεντρικά μαθήματα είναι λίγες ώρες την εβδομάδα.  Περισσότερες ώρες είναι τα πρακτικά θέματα.  Τι λέτε για όλα αυτά;  Δεν επιδρούν στη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών και τη διάθεσή τους για το σχολείο;  Τα Μαθηματικά, για παράδειγμα μαθαίνονται καλύτερα λύνοντας περισσότερα φυλλάδια ή βιώνοντάς τα στην πρακτική ενασχόληση κατά την οποία  το παιδί αντιλαμβάνεται και τη χρησιμότητά τους στη ζωή;  Ρίξτε, σας παρακαλώ, μια ματιά στα επισυναπτόμενα έγγραφα: «Εισήγηση για Ωρολόγιο Πρόγραμμα» και «Κατανομή μαθημάτων στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα».

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Μας λέτε ότι δεν έχει σημασία με ποιο καθεστώς εργάζονται οι δάσκαλοι στο σχολείο μας.  Αν είναι μόνιμοι ή αντικαταστάτες ή με αγορά υπηρεσιών.  «Δεν τρέχει τίποτα»  αν οι δάσκαλοι τρέχουν από το ένα σχολείο στο άλλο σε προγράμματα ολοήμερου, ΔΡΑ.Σ.Ε, επιμορφωτικά, αντικαταστάσεις, Α.Γ.Ο, κ.ά για να συμπληρώσουν κάποιες ώρες.  Να πάρουν 300 – 500 ευρώ το μήνα, τα οποία τα έχουν «φάει» στις βενζίνες.  Βάλτε το χέρι στην καρδιά και απαντήστε, όχι σε μας, στην εκπαιδευτική σας συνείδηση.  Δεν έχει επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης και την ασφάλεια των παιδιών;

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Σε άλλες χώρες η άδεια μητρότητας είναι τουλάχιστον ένας χρόνος.  Πληρωμένη και υποχρεωτικά κάποιοι μήνες και για τον πατέρα.  Δίνουν τεράστια σημασία στα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης του παιδιού.  Και όταν θα έρθει το παιδί στο σχολείο υπάρχει η ομάδα στήριξης της οικογένειας από Κοινωνιολόγο, Σχολικό Ψυχολόγο, Ιατρικό λειτουργό κ.ά.  Αυτά όλα μόνιμες παροχές, συγκροτημένες, δεν χρειάζεται να τις ... καλέσει κάποιος για να επιληφθούν των θεμάτων.  Μας ενδιαφέρουν όλα αυτά;  Τι λέτε;  Έχουν επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία;

 

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Τα σχολεία μας στην καθημερινή τους πράξη δεν χρειάζονται επιτροπές, ομάδες και συσκέψεις.  Χρειάζονται άμεση στήριξη για την πρόληψη και επίλυση των όποιων προβλημάτων αναφύονται.  Θεσμοί όπως π.χ. η Ο.Α.Π.- Ομάδα Άμεσης Παρέμβασης, έχουν τη χρησιμότητά τους σε επιτελικό επίπεδο.  (αν δείτε τις διαδικασίες, κάθε άλλο παρά άμεση είναι η παρέμβαση- τουλάχιστον ας αλλάξουμε τον τίτλο, από σεβασμό στη γλώσσα μας).  Στο σχολικό χώρο όμως απαιτείται να έχουμε διαθέσιμη άμεσα την απαραίτητη κάθε φορά στήριξη.  Δεύτερος δάσκαλος στις πρώτες τάξεις, βοηθοί δάσκαλοι σε άλλες τάξεις θα ήταν αποτελεσματική στήριξη που θα λειτουργούσε και προληπτικά σε τομείς συμπεριφοράς και παραβατικότητας.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Είμαι σίγουρος ότι έχετε αντιληφθεί ότι τα θέματα της εκπαίδευσης όχι μόνο αλληλοσυνδέονται, αλλά επηρεάζονται και από άλλες κοινωνικές παραμέτρους.  Χρειαζόμαστε στήριξη της οικογένειας με άλλα κοινωνικά μέτρα, για να έρθει το παιδί όσο το δυνατό έτοιμο και χαρούμενο για το ταξίδι της μάθησης.  Απαιτείται η συνεργασία και παρέμβαση άλλων Υπουργείων και φορέων της πολιτείας.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Μετά από όλα αυτά, είμαι σίγουρος,  δεν θεωρείτε ότι είναι αρκετό όταν ανοίγουν τα σχολεία να έχουν απλά δασκάλους και βιβλία;  Εγώ δεν το πιστεύω.  Μ’ ενδιαφέρουν πολλά περισσότερα και πιο ουσιαστικά.  Σας προτρέπω να ξεκινήσετε με μερικά που δεν στοιχίζουν ούτε ένα ευρώ:

 

·        Η Α’ τάξη να συνεχίζει το πρόγραμμα της Προδημοτικής,

·        Τα παιδιά να αρχίζουν τα μαθήματα το πρωί στο σχολείο στις 8:30,

·        Να καταργηθούν οι μετακινήσεις δασκάλων και σταδιακά το προσωπικό στα σχολεία να είναι σταθερό,

·        Να μειωθούν τα γνωσιοκεντρικά μαθήματα στο ωρολόγιο πρόγραμμα.

·        Να υπάρχει ώρα φαγητού για τα παιδιά και τους δασκάλους σε όλα τα σχολεία.

Τόσες και τόσες δοκιμές γίνονται εδώ και δεκαετίες.  Δοκιμάστε κι αυτές ...

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

Σημείωση: Επιτρέψτε μου να σας συστήσω δυο βιβλία, (όπως έκανα προς τους γονείς και τους δασκάλους): «Η Αντιπαιδαγωγικότητα της Παιδαγωγικής», του Αθανάσιου Παππά, «Εκδόσεις: Δελφοί» και «Δρόμοι Ελληνικής Παιδείας, - προς την Ευρώπη, προς την Ελλάδα», του Φανούρη Βώρου,  Εκδόσεις: «Ειρμός».

 Δημοσιεύτηκε και στο www.paideia-news.com