Τι είδους Σχολικές Εφορείες χρειαζόμαστε;

Την Κυριακή, ταυτόχρονα με τις Δημοτικές εκλογές, θα διεξαχθούν και οι εκλογές για τις Σχολικές Εφορείες.  Δυστυχώς, ελάχιστη σημασία έχει αποδοθεί στη σπουδαιότητα αυτών των εκλογών.  Σε κάποιες περιπτώσεις η απαξίωση είναι εμφανής και στη συγκρότηση των ψηφοδελτίων.  «Κάθε πικραμένος/η έχει χρηστεί υποψήφιος/α».  Αυτή η κατάσταση δεν προοιωνίζει τίποτα θετικό για την εκπαίδευση.  Οι ψηφοφόροι έχουν να σηκώσουν το βάρος και να «ξεδιαλέξουν με το φανάρι» τις λίγες αξιόλογες υποψηφιότητες που υπάρχουν. 

Οι Σχολικές Εφορείες έχουν προσφέρει πάρα πολλά στην εκπαίδευση της Κύπρου, μέχρι σήμερα.  Το ερώτημα είναι αν μπορούν να συνεχίσουν να ανταποκρίνονται με επιτυχία, με την τωρινή τους δομή και λειτουργία, στις σύγχρονες συνθήκες.  Έχω τη γνώμη ότι οι Σχολικές Εφορείες με τη σημερινή τους μορφή έχουν φτάσει στα όριά τους.

Η πολιτεία τα τελευταία χρόνια έχει προσπαθήσει να επιφέρει κάποιες αλλαγές, αλλά αποδείχθηκαν όλες άτολμες και αναποτελεσματικές.  Δεν εντάχθηκαν σε ένα γενικότερο σχέδιο ουσιαστικής δημοκρατικοποίησης της εκπαίδευσης και παρέμειναν αποσπασματικές τροποποιήσεις χωρίς όραμα και στόχους.  Έτσι πολλές αλλαγές δημιούργησαν περισσότερη σύγχυση και αντιδράσεις με αποτέλεσμα να έχουμε οπισθοδρόμηση αντί πρόοδο.  Χρειάζεται λοιπόν επειγόντως ένας σύγχρονος τρόπος  δομής και λειτουργίας των Σχολικών Εφορειών.

Νομίζω έχουν ωριμάσει οι συνθήκες ώστε οι Σχολικές Εφορείες να αποτελέσουν Επιτροπές των Δήμων.  Η εκλογή τους να γίνεται όχι από όλους τους δημότες, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν έχουν καμιά σχέση με την εκπαίδευση, αλλά από προτεινόμενους από τους φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας των Δήμων.  Η συμμετοχή όλων των δημοτών στην εκλογή των Σχολικών Εφόρων μπορεί να δημιουργεί μια επίφαση δημοκρατίας, αλλά τις περισσότερες φορές έχουμε γίνει μάρτυρες σοβαρών παρεκτροπών.  Εξάλλου ο Δήμος ορίζει εκπροσώπους του, εκλεγμένους Δημοτικούς Συμβούλους, στη Σχολική Εφορεία.  Έχω τη γνώμη ότι η Σχολική Εφορεία πρέπει να εκλέγεται μεταξύ των φορέων που έχουν άμεση σχέση με τα εκπαιδευτικά δρώμενα, με κατάλληλες ασφαλιστικές δικλείδες και κριτήρια τόσο για τους υποψηφίους όσο και για τους ψηφοφόρους.  Η σχολική κτιριακή υποδομή να περάσει στους Δήμους και να έχουν την ευθύνη για τη συντήρηση και την αναβάθμισή της.  Αυτό βέβαια προϋποθέτει τη γενναία χρηματοδότηση των Δήμων για το σκοπό αυτό. 

Η χρηματοδότηση των Δήμων για τις Σχολικές Εφορείες πρέπει απαραίτητα να γίνεται από κρατικούς πόρους.  Αυτό είναι αναγκαίο ώστε να μην οδηγηθούμε σε κατηγοριοποίηση των σχολείων ανάλογα με τα έσοδα του κάθε Δήμου ή να επιβληθούν νέοι φόροι στους δημότες.  Η ρύθμιση αυτή πρέπει να διασφαλιστεί πάση θυσία, ακόμη και συνταγματικά.

Η εκλογή των Σχολικών Εφορειών από εκπροσώπους των εκπαιδευτικών φορέων θα προσδώσει σε αυτές το απαραίτητο κύρος και συγχρόνως θα τις καταστήσει υπόλογες για το έργο τους σε όλους τους ενδιαφερόμενους.  Σήμερα οι Σχολικές Εφορείες δεν έχουν να δώσουν εξηγήσεις για το τυχόν αρνητικό τους έργο.  Παράδειγμα: Πριν λίγα χρόνια σ’ ένα σχολείο περιφερειακού Δήμου της πρωτεύουσας κινδύνευσαν μαθητές από την κατάρρευση μέρους της οροφής σε ώρα μαθήματος.  Οι οργανωμένοι γονείς και η Διεύθυνση του σχολείου για χρόνια επισήμαιναν τους κινδύνους με επιστολές και παραστάσεις.  Τι επιπτώσεις είχαν οι υπεύθυνοι της Σχολικής Εφορείας για την αδιαφορία τους μαζί με τις άλλες υπηρεσίες;  ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΚΑΜΜΙΑ.  Ακόμη και ο τότε Υπουργός Παιδείας, αρχιτέκτονας, μια εβδομάδα πριν την κατάρρευση, σε επίσκεψή του στο σχολείο διαβεβαίωνε δημόσια από τα Μ.Μ.Ε. ότι δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα με το κτίριο!!!   Θα μπορούσαμε, επίσης, να συζητάμε για μέρες με παραδείγματα για την επιλεκτική αναβάθμιση σχολείων και την εγκατάλειψη άλλων.

Μπορεί επίσης, η λειτουργία των Σχολικών Εφορειών, ως Δημοτικών Επιτροπών, να αποφύγει ένα μέρος της γραφειοκρατίας, να οδηγήσει σε εξοικονόμηση πόρων και χρόνου.  Οι αυλές και οι κήποι, για παράδειγμα, θα μπορούσαν αξιοποιώντας το προσωπικό του Δήμου να μην είναι ξερότοποι, αλλά να αντιμετωπίζονται και να συντηρούνται όπως τα Δημοτικά πάρκα.  Βέβαια πολλά Δημοτικά πάρκα δεν αποτελούν τα καλύτερα δείγματα, αλλά αυτό είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία. 

Οι Δήμοι θα μπορούσαν, με την απαραίτητη ενίσχυση σε προσωπικό, να φροντίσουν ώστε να υπάρχει υπεύθυνος για την πληροφορική στήριξη στα σχολεία, σχολικό λεωφορείο για την εξυπηρέτηση των παιδιών το πρωί και το μεσημέρι, αλλά και για τις εκπαιδευτικές επισκέψεις και εκδρομές των σχολείων.  Σήμερα το κόστος για τις σχολικές επισκέψεις έχει γίνει βραχνάς για κάθε οικογένεια.  Πολλές φορές οι δάσκαλοι περιορίζουν τις απαραίτητες επισκέψεις αναλογιζόμενοι το κόστος που έχει να πληρώσει μια οικογένεια με 2-3 παιδιά. 

Ο αριθμός στη σύνθεση της Σχολικής Εφορείας θα μπορούσε για λόγους ευελιξίας να παραμείνει, όπως σήμερα.  Για σοβαρές όμως αποφάσεις (προϋπολογισμοί, προσλήψεις, κτιριακές αναβαθμίσεις, εξοπλισμός κ.λ.π.) θα πρέπει να συνέρχεται και να αποφασίζει σε διευρυμένη σύνθεση.  Σ’ αυτή τη διευρυμένη σύνθεση θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των Δ/ντών των σχολείων, των εκπαιδευτικών, των γονιών και των μαθητών.  Νοείται ότι πρέπει, σε μεγάλες Σχολικές Εφορείες, να υπάρχει εκ περιτροπής εκπροσώπηση όλων των σχολείων.  Έτσι εξασφαλίζεται η πλατύτερη σύνθεση, δημοκρατική λειτουργία, συλλογικές αποφάσεις και δράση.

Παρόμοιες προτάσεις είχα την ευκαιρία, παλιότερα, να κοινοποιήσω στην ΠΟΕΔ.  Δυστυχώς οι ρυθμοί που κινούνται οι συνδικαλιστικές ηγεσίες των οργανώσεων συναγωνίζονται αυτούς της χελώνας και των άλλων υπηρεσιών.

Καθώς βρισκόμαστε μπροστά σε Δημοτικές εκλογές και σε συζήτηση για μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης θα ήταν ευχής έργο αν όλοι οι εμπλεκόμενοι, Δήμοι, Σχολικές Εφορείες, οργανωμένοι γονείς και εκπαιδευτικοί, απαιτούσαν από την πολιτεία την άμεση νομοθέτηση της εκλογής των Σχολικών Εφορειών από τους εκπαιδευτικούς φορείς, ως Δημοτικών Επιτροπών, και τη μεταβίβαση των απαραίτητων πόρων, ώστε να ανταποκριθούν με τον καλύτερο τρόπο στις νέες συνθήκες.  Αν αυτό δεν μπορεί να καταστεί δυνατό, ίσως είναι σοφότερο να προχωρήσουμε στην κατάργηση των Σχολικών Εφορειών, όπως προτεινόταν σε μελέτες που είχε ζητήσει το Υ.Π.Π. και να υλοποιήσουμε την αποκέντρωση της εκπαίδευσης με την απευθείας στήριξη των σχολικών μονάδων και την ουσιαστική ενίσχυση του διευθυντικού προσωπικού.  Το βέβαιο είναι πως η τωρινή κατάσταση δεν μπορεί να δώσει λύσεις στα συσσωρευμένα προβλήματα.

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

Δημοσιεύτηκε και στο www.paideia-news.com
 

Διεκδίκηση τώρα: Άδεια μητρότητας τουλάχιστον ένα χρόνο

Οι κυβερνήσεις, διαχρονικά, αρέσκονται να εξαγγέλλουν διάφορα μέτρα … κοινωνικής πολιτικής.  Συνήθως αυτά είναι ευκαιριακού χαρακτήρα, προεκλογικές «παροχές», στάχτη στα μάτια των υπηκόων.  Τις περισσότερες φορές πρόκειται για κάποια επιδόματα, «ψίχουλα» με σκοπό να προλάβουν αντιδράσεις ή να καταστείλουν οργανωμένες δράσεις και απαιτήσεις του εργατικού κινήματος.  Τα οποιαδήποτε επιδόματα τα καταβροχθίζουν «εν ριπή οφθαλμού» οι ανεξέλεγκτες ανατιμήσεις της «ελεύθερης αγοράς».  Τα εξαγγέλλουν με κάθε επισημότητα και τα διατυμπανίζουν λες και κάνουν και μεγάλη χάρη στους εργαζόμενους που δεν τους αφήνουν να βουλιάζουν ακόμη περισσότερο στη μίζερη και εξαθλιωμένη ζωή τους.  Με τον τρόπο τους, ζητούν από τους εργαζόμενους να τους χειροκροτούν για την ελεημοσύνη τους και να τους … ψηφίζουν.

Από τέτοιου είδους εξαγγελίες απουσιάζει το όραμα και η δράση για μια άλλη κοινωνία.  Απουσιάζει ο προγραμματισμός και η οργάνωση δράσεων οι οποίες θα βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής όλων των πολιτών.  Απουσιάζουν μέτρα κοινωνικής πολιτικής τα οποία θα συμπληρώνουν βήμα βήμα ένα πλέγμα κοινωνικής προστασίας της οικογένειας, της παιδικής ηλικίας, της νέας γενιάς, των συνταξιούχων.  Τα κάθε είδους επιδόματα όση προσωρινή ανακούφιση και να δώσουν στις «ευπαθείς ομάδες πληθυσμού», δεν μπορούν να αλλάξουν ριζικά τη ζωή της οικογένειας.  Γιατί κάποιοι πρέπει μόνιμα να έχουν την ανάγκη του οποιουδήποτε επιδόματος για να ζήσουν τη ζωή τους με στοιχειώδη αξιοπρέπεια;  Γιατί κάποιοι πρέπει να αποτελούν μόνιμα τον ψηφοθηρικό στόχο της όποιας κυβέρνησης;

Είναι καιρός οι εργαζόμενοι να διεκδικήσουν μέτρα ουσιαστικά τα οποία θα αλλάζουν ριζικά και θα βελτιώνουν τις συνθήκες της ζωής τους.  Μέτρα με μακροπρόθεσμο προσανατολισμό και στόχευση.  Είναι πάρα πολλοί οι τομείς και τα μέτρα που θα πρέπει το εργατικό κίνημα να διεκδικήσει και να αναγκάσει τις κυβερνήσεις να σκύψουν με σοβαρότητα στα λαϊκά προβλήματα.  Σήμερα θα ασχοληθούμε μ’ ένα απ’ αυτά: το θέμα της άδειας μητρότητας.  Σήμερα η άδεια μητρότητας είναι ανεπαρκέστατη, περίπου 4,5 μήνες, και δεν μπορεί να εξυπηρετήσει σοβαρά της ανάγκες της οικογένειας.

Όλες οι έρευνες που ασχολούνται με τα θέματα της βρεφικής ηλικίας δείχνουν τη σημασία που έχει για το παιδί, στα πρώτα του χρόνια, να μεγαλώσει σ’ ένα φροντισμένο, οικογενειακό περιβάλλον, να περάσει όσο το δυνατό περισσότερο χρόνο με τους γονείς του.  Είναι πολύ σημαντικό στα πρώτα στάδια της ανάπτυξης του παιδιού να δεχτεί τη φροντίδα της οικογένειας σε περιβάλλον που θα έχει τη στήριξη της πολιτείας.  Η πρόωρη διακοπή αυτής της σχέσης οικογένειας και παιδιού έχει αρνητικές συνέπειες στην παραπέρα ανάπτυξη του παιδιού.  Τα οικογενειακά και κοινωνικά προβλήματα που δημιουργούνται στη συνέχεια «κτυπούν το καμπανάκι» για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν άμεσα.  Και ενώ ειδικοί και «ειδικοί», αξιωματούχοι και «αξιωματούχοι», υπεύθυνοι και «υπεύθυνοι», κάθε τόσο επικαλούνται όλες αυτές τις έρευνες και τα στοιχεία τους, η απραξία τους είναι μνημειώδης.

Δεν είναι τυχαίο ότι σε χώρες όπου αντιμετώπισαν με σοβαρότητα και ευαισθησία τέτοια θέματα, αλλά και το εργατικό κίνημα ήταν δυνατό και διεκδικητικό, είχε αποσπάσει σοβαρές κατακτήσεις στον τομέα της προστασίας της μητρότητας και της παιδικής ηλικίας.  Σήμερα που το εργατικό κίνημα δέχεται αλλεπάλληλα κτυπήματα και αμφισβήτηση δικαιωμάτων, πολλές κατακτήσεις βρίσκονται στο στόχαστρο και με τη βοήθεια συμβιβασμένων ηγεσιών η κατάσταση χειροτερεύει.  Όμως ακόμα και σήμερα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η κατάσταση είναι ασύγκριτα καλύτερη από την Κύπρο.  Η ελλιπής άδεια μητρότητας, η ανεπαρκής απλήρωτη γονική άδεια, η έλλειψη δωρεάν κρατικών κέντρων παιδικής φροντίδας και η απουσία ουσιαστικών μέτρων στήριξης της οικογενειακής ζωής, συνιστούν ένα πλέγμα που συνθλίβει τις οικογένειες των εργαζομένων.  Στη σημερινή εποχή θα δεδομένα της κοινωνικής ζωής έχουν αλλάξει ριζικά.  Η εκτεταμένη οικογένεια του χωριού μετατράπηκε σε πυρηνική οικογένεια της πόλης.  Πολύ λίγες οικογένειες μπορούν να έχουν τη βοήθεια και τη στήριξη των παππούδων και των γιαγιάδων.  Η πολιτεία μας χωρίς στοιχειώδεις υποδομές αδυνατεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που αναφύονται, με προγραμματισμό και σοβαρότητα.  Μοιάζει να παρακολουθεί αδρανής, χωρίς διάθεση για άμεση δράση.

Είναι καιρός αυτοί που εμπλέκονται στη φροντίδα και τη στήριξη των παιδιών να οργανωθούν και δράσουν ώστε να «ξυπνήσουν» την πολιτεία από το λήθαργό της.  Οι γυναικείες οργανώσεις, οι Σύνδεσμοι γονέων, η οργάνωση των δασκάλων (ΠΟΕΔ), η Επίτροπος για τα δικαιώματα του παιδιού, κ.ά. να σταματήσουν να αναλώνουν το χρόνο τους σε ανούσιες δράσεις, λεκτικούς βερμπαλισμούς και επετειακές λεκτικές «κορώνες».  Να απαιτήσουν άμεσα την καθιέρωση τουλάχιστον ενός χρόνου άδεια μητρότητας και φροντίδας του παιδιού, με πλήρεις απολαβές.  Τέτοια μέτρα μπορούν να προσφέρουν στα παιδιά και να ανακουφίσουν αποτελεσματικά την εργατική οικογένεια.  Τα βραχυπρόθεσμα οφέλη για την οικογένεια αλλά και τα μακροπρόθεσμα κοινωνικά οφέλη τα οποία θα προκύψουν, είναι σημαντικά και δεν μπορούν να αντισταθμιστούν από το όποιο πρόσκαιρο οικονομικό κόστος.  Είναι νομίζω η στιγμή που χρειάζεται να σκεφτούμε σοβαρά και να επενδύσουμε στο μέλλον της νέας γενιάς και της κοινωνίας μας.

Ενδιαφέρουσα σημείωση: Το παραπάνω άρθρο το πρωτοδημοσίευσα, το Φλεβάρη του 2010, στην τοπική εφημερίδα «Κακκαρίστρα», η οποία εκδιδόταν τότε στα Λατσιά.  Η κατάσταση, δυστυχώς, συνεχίζει να είναι το ίδιο τραγική και η αναγκαιότητα για διεκδίκηση το ίδιο επιτακτική.  Εύχομαι μετά από 6-7 χρόνια να μην ξαναλέμε τα ίδια ...

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

Διορισμός μελών Ε.Ε.Υ.: Πότε θα ασχοληθούμε με την ουσία;

Κάθε έξι χρόνια, αμέσως μετά το διορισμό των μελών της Ε.Ε.Υ., ακολουθούν πλήθος από δηλώσεις, ανακοινώσεις και  αρθρογραφία.  Πολλές φορές δεν λείπουν η σάτιρα, οι ειρωνείες, οι προσωπικές επιθέσεις, οι χαιρέκακες επισημάνσεις.  Η «παράδοση» τηρήθηκε και φέτος με θρησκευτική ευλάβεια. Διάβασα πλήθος από άρθρα για το θέμα.  Μου είπαν μάλιστα πως στα κοινωνικά δίκτυα έγινε επιπλέον «πανηγύρι» (προσωπικά δεν ασχολούμαι, καθώς προτιμώ τη νηφάλια και τεκμηριωμένη αρθρογραφία). 

Δεν θα εξετάσω εδώ αν οι συντάκτες των ανακοινώσεων, οι δημοσιογράφοι ή οι σχολιαστές των κοινωνικών δικτύων έχουν ή είχαν δίκιο όταν επικρίνουν ή επέκριναν τις επιλογές του εκάστοτε Προέδρου της Δημοκρατίας.  Και ο λόγος είναι απλός:  Υποστηρίζω, και θα προσπαθήσω να τεκμηριώσω παρακάτω, ότι δεν έχει καμιά σημασία η επιλογή των προσώπων στην ποιότητα της εκπαίδευσης, όταν αφήνεται στο απυρόβλητο το νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας του ίδιου του θεσμού της Ε.Ε.Υ.  Όταν το πλαίσιο λειτουργίας του θεσμού παρέχει τη δυνατότητα διακριτικής ευχέρειας σε βαθμό που οι αποφάσεις της επιτροπής να οδηγούνται στα δικαστήρια με υπερβολική συχνότητα, τότε «κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας ...». Μπορεί για κάποιους να είναι αρκετή η εκτόνωση στα κοινωνικά δίκτυα, κάθε έξι χρόνια.  Δεν είναι αρκετή όμως για όσους πονούν και αγωνίζονται για πραγματική αλλαγή και ποιοτική εκπαίδευση και παιδεία.

Σε προσωπικό επίπεδο επίσης, έχω καταθέσει κατά καιρούς, σε όλες τις Επιτροπές, εισηγήσεις, προτάσεις, ενστάσεις, ιδέες, γραπτά, τεκμηριωμένα, ιεραρχικά και αρμοδίως.  Κατέληξαν όλα στον «κάλαθο των αχρήστων».  Δεν ήταν λοιπόν θέμα προσώπων, τουλάχιστον όχι μόνο προσώπων, αλλά ήταν κυρίως θέμα πλαισίου λειτουργίας του θεσμού.

Από τη συντριπτική πλειοψηφία όλων αυτών των δημόσιων τοποθετήσεων απουσίαζε η συζήτηση για την ουσία του θέματος (Αυτό συμβαίνει, δυστυχώς, με τα περισσότερα εκπαιδευτικά ή κοινωνικά θέματα).  Δίνεται μεγάλη σημασία στα πρόσωπα και αποσιωπάται εντελώς ο ρόλος και το πλαίσιο λειτουργίας του θεσμού.  Απουσιάζει το βασικό ερώτημα (και άλλα απορρέοντα ερωτήματα τα οποία θα θέσουμε παρακάτω): ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΟΓΟΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΤΗΣ Ε.Ε.Υ. ή έστω ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΟΓΟΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ ΣΤΗΝ Ε.Ε.Υ.;

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά:  Μια από τις βασικές αρμοδιότητες της Ε.Ε.Υ. είναι οι μεταθέσεις του εκπαιδευτικού προσωπικού.  Η σημερινή κατάσταση, μεταφορικά, μπορεί να περιγραφεί ως εξής:  ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ η Ε.Ε.Υ. «πιάνει μια κουτάλα και ανακατεύει» 12000 περίπου εκπαιδευτικούς Δημοτικής, Μέσης και Τεχνικής Εκπαίδευσης, για να βρεθούν στα νέα τους σχολεία.  Υπάρχουν βέβαια κάποιοι ασαφείς κανονισμοί που «πίνουν νερό», έχουν «τρύπες και παράθυρα» και πολλοί εκπαιδευτικοί και ειδικοί και «ειδικοί» λόγοι.  Πολλές σχολικές χρονιές πάνω από τους μισούς εκπαιδευτικούς δεν υπηρετούν στο σχολείο που βρίσκονταν την προηγούμενη χρονιά (σε συνδυασμό και με τις μετακινήσεις – τοποθετήσεις, που είναι αρμοδιότητα των Επαρχιακών Γραφείων Παιδείας). Υπάρχει κανένας που μπορεί να ισχυριστεί στα σοβαρά ότι αυτή η «μετοικεσία» των εκπαιδευτικών ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ αποτελεί εργαλείο για ποιοτική εκπαίδευση;  Υπάρχει κανένας που μπορεί να ισχυριστεί στα σοβαρά ότι αν αλλάξουμε τα πρόσωπα της Ε.Ε.Υ., αφήνοντας το ίδιο νομοθετικό πλαίσιο, θα έχουμε καλύτερα αποτελέσματα;  Έχει καμιά σημασία για την ποιότητα της εκπαίδευσης αν ο Γιαννής είναι στο Α’ σχολείο και ο Κωστής στο Β’ ή αν θα γίνει αντίστροφα; 

Όπως αποδεικνύει η εμπειρία δεκαετιών η αλλαγή των μελών της Ε.Ε.Υ. σε τίποτα δεν άλλαξε την κατάσταση στον τομέα αυτό προς την ποιότητα της εκπαίδευσης.  Μπορεί κάποιοι να αισθάνονται ή πράγματι να κατάφεραν να αξιοποιήσουν τις προσωπικές τους γνωριμίες και η Μαρουλού να βρέθηκε στο Γ’ σχολείο και η Ροδού στο Δ’ σχολείο αντί να γίνει αντίστροφα.  Αυτό όμως δεν έχει να προσφέρει τίποτα στην ποιότητα της εκπαίδευσης.  Μόνο παράπονα, πικρίες, αδικίες, «αδικίες», υποσχέσεις, «υποσχέσεις», καταστάσεις ρεβανσισμού και άλλα παρόμοια.  Αν πιστεύουμε ή υποψιαζόμαστε, για χρόνια,  ότι το νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο δίνει τη δυνατότητα στα όποια μέλη της Ε.Ε.Υ. να δημιουργούν πελατειακές σχέσεις, να εξυπηρετούν προσωπικές και κομματικές ατζέντες, η λογική λέει ότι πρέπει να τροποποιήσουμε το πλαίσιο και όχι να ανακυκλώνουμε μόνο τα πρόσωπα.  

Είμαστε το μόνο κράτος στην Ευρώπη που δεν υπάρχει σταθερό προσωπικό στα σχολεία.  Αυτή η «μετοικεσία» των εκπαιδευτικών ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ από μόνη της αποτελεί σημαντικότατο λόγο για καταστροφική υπονόμευση κάθε καλοπροαίρετης προσπάθειας στα σχολεία.  Εκείνο που χρειάζεται λοιπόν να γίνει είναι η σταθερότητα του προσωπικού στα σχολεία.  Οι μεταθέσεις θα είναι ελάχιστες κάθε χρόνο, μόνο μετά από αίτηση του εκπαιδευτικού, σε σχολεία που θα δημιουργείται κενή θέση (αφυπηρέτηση, μακροχρόνια άδεια, εκπαιδευτική άδεια και άλλη μακροχρόνια απουσία), με πλήρως μετρήσιμα και αντικειμενικά κριτήρια.  Έτσι τα μέλη της Ε.Ε.Υ., ακόμη και αν το επιδιώξουν, δεν θα μπορούν να καλλιεργούν πελατειακές σχέσεις, ρουσφέτια και άλλες επιλήψιμες καταστάσεις.

Μια άλλη σημαντική αρμοδιότητα της Ε.Ε.Υ. είναι οι προαγωγές του εκπαιδευτικού προσωπικού.  Η κατάσταση σήμερα είναι περίπου η εξής:  Ενώπιον της Επιτροπής προσέρχεται για συνέντευξη τριπλάσιος αριθμός υποψηφίων από τις προσφερόμενες θέσεις προαγωγής.  Συνήθως οι περισσότεροι έχουν την ίδια βαθμολογία και ελάχιστες διαφορές σε χρόνια υπηρεσίας και μεταπτυχιακά προσόντα.  Έτσι στον κατάλογο των προαξίμων, που έχει μπροστά της η Επιτροπή, ελάχιστα διαφέρουν οι εκπαιδευτικοί.  Άρα είναι αποφασιστική η βαθμολογία που θα βάλει η Επιτροπή στη συνέντευξη.  Αν η Επιτροπή «ακολουθήσει» τη σειρά του καταλόγου, συνήθως τα παράπονα είναι λιγότερα.  Αν η Επιτροπή αποφασίσει να προαγάγει και κάποιους που βρίσκονται λίγο χαμηλότερα στη σειρά του καταλόγου, τότε τα παράπονα αυξάνονται από όσους αδικούνται ή αισθάνονται ότι «αδικούνται» επειδή υπερτερούσαν σε αρχαιότητα ή μεταπτυχιακά προσόντα.  Εδώ συνήθως αρχίζουν τα «χαράς ευαγγέλια» για τους δικηγόρους και τα δικαστήρια.  Ενστάσεις, προσφυγές, ακυρώσεις προαγωγών, επαναπροαγωγές και ξανά προσφυγές και όλα τα «... ωραία και μοναδικά της Αγίας νήσου Κύπρου».   Υπάρχει κανένας που μπορεί να ισχυριστεί στα σοβαρά ότι όλα αυτά προσφέρουν τίποτα στην ποιότητα της εκπαίδευσης;  Έχει καμιά σημασία για την ποιότητα της εκπαίδευσης αν ο Γιαννής προαχθεί φέτος και ο Κωστής την επόμενη χρονιά ή αν θα γίνει αντίστροφα;  Αφού στην πράξη η Επιτροπή δεν μπορεί να μην προάγει δια βίου κάποιον που είναι ψηλά στον κατάλογο, μόνο να τον καθυστερήσει λίγο.  Γιατί λοιπόν να υπάρχει αυτή η υπέρμετρη διακριτική ευχέρεια στην Επιτροπή, η οποία δημιουργεί στην κοινωνία πεποιθήσεις ή υποψίες για αλλότρια κίνητρα;

Η κοινωνία των εκπαιδευτικών, και όχι μόνο, παραπονιέται συχνά στα «πηγαδάκια» ότι δεν προάγονται οι άξιοι και όσοι προάγονται δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένοι για την ανάληψη των καθηκόντων τους, παρά την αρχαιότητα ή τα μεταπτυχιακά τους προσόντα.  Η πολιτεία πρώτα προάγει τους εκπαιδευτικούς και μετά (!!!) προσπαθεί να τους επιμορφώσει, σε ένα ανεπαρκές πρόγραμμα σεμιναρίων.  Ας «τραβήξουμε» για λίγο τα πράγματα στα άκρα για να συνειδητοποιήσουμε τι ζούμε και τι θα έπρεπε να επιδιώξουμε.  Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι οι υποψήφιοι στον κατάλογο είναι κατά 90% ανεπαρκείς.  Όποιους και να προάγει η Επιτροπή, στην πορεία λίγων ετών, θα είναι ακριβώς οι ίδιοι.  Ανεπαρκείς και ανέτοιμοι και το όποιο «ανακάτεμα» από την Επιτροπή το μόνο που θα αποφέρει θα είναι κέρδη στους δικηγόρους, όχι ποιότητα στην εκπαίδευση.  Αν όμως η πολιτεία είχε καταφέρει να δημιουργήσει ένα κατάλογο με 90% επαρκείς υποψηφίους, τότε οποιοδήποτε «ανακάτεμα» της Επιτροπής θα επέφερε ποιότητα στην εκπαίδευση.  Η πολιτεία οφείλει να επιμορφώσει από πριν όσους έχουν την πρόθεση να διεκδικήσουν προαγωγή σε διευθυντικές θέσεις.  Δεν θα «ανακαλύψουμε και εδώ την ταχινόπιτα».  Υπάρχουν εμπειρίες από άλλες χώρες με απαιτητικά, συνήθως διετή προγράμματα, με έντονη και συνεχή πρακτική εξάσκηση, τα οποία μπορούν να εξασφαλίσουν, σε μεγάλο βαθμό, ότι υποψήφιοι θα είναι όσοι πραγματικά επιθυμούν και μπορούν να αναλάβουν τέτοια καθήκοντα.

Έτσι άνετα μπορεί να αφαιρεθεί από την Ε.Ε.Υ. και αυτή η αρμοδιότητα ή μέρος της, προκηρύσσοντας τις θέσεις κατά σχολείο όταν κενώνονται (σε συνδυασμό με τη σταθερότητα του προσωπικού που αναφέραμε πιο πάνω).  Υπάρχουν πολλές ιδέες και εισηγήσεις από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.  Δεν είναι σοφό να εισάγουμε αποσπασματικά κάποιες αλλαγές μόνο σε αυτούς τους τομείς.  Όλα λειτουργούν αλληλένδετα στην εκπαίδευση και χρειάζεται η προσαρμογή των αλλαγών στο δικό μας εκπαιδευτικό και κοινωνικό πλαίσιο.  Το κουτσομπολιό είναι εύκολο, οι προτάσεις, οι τεκμηριωμένες εισηγήσεις και οι αγώνες για τις ουσιαστικές αλλαγές είναι δύσκολα.  Εκείνο όμως που χρειάζεται πάνω από όλα και όλους είναι να σταματήσουμε να ασχολούμαστε με τρίχες και «τρίχες» και να αφιερώσουμε τις προσπάθειές μας στην ουσία.  Μπορούμε;

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

Δημοσιεύτηκε και στο www.paideia-news.com
 

Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση και υποστηρικτικές δομές

Η επιτυχία ή η αποτυχία κάθε μικρού ή μεγαλεπήβολου έργου πολλές φορές εξαρτάται από τις υποστηρικτικές δομές που υπήρχαν ή έλαβαν την πρόνοια οι υπεύθυνοι να δημιουργήσουν.  Δεν είναι λίγες οι φορές κατά τις οποίες πολύ καλά σχεδιασμένα έργα δεν έχουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα ή αποτυγχάνουν λόγω της έλλειψης των αναγκαίων υποδομών για την εφαρμογή και την υλοποίησή τους.  Άλλοτε πάλι η πρόνοια της δημιουργίας των απαραίτητων υποδομών εξασφαλίζει επιτυχία σε μικρότερου βεληνεκούς ή σε έργα όχι και τόσο καλά σχεδιασμένα.

Έχουμε τη γνώμη ότι οι παραπάνω διαπιστώσεις ισχύουν για πολλούς τομείς της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας.  Η εκπαιδευτική πραγματικότητα αποτελεί, επίσης, ένα τρανταχτό παράδειγμα που βρίσκουν εφαρμογή οι συγκεκριμένες διαπιστώσεις.  Εδώ και αρκετό καιρό έχει ξεκινήσει η προσπάθεια για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και οι φιλοδοξίες, αλλά και οι προσδοκίες είναι πάρα πολύ μεγάλες.  Δεν θα ασχοληθούμε εδώ με τους ενδοιασμούς, τις αμφισβητήσεις, τις αμφιβολίες ή τις όποιες άλλες κριτικές για τη διαδικασία ή την ουσία του εγχειρήματος.  Είναι φυσικό όλη η κοινωνία να ενδιαφέρεται και να προσδοκεί βελτίωση της εκπαίδευσης.  Για δεκαετίες ολόκληρες δεν έχουν επέλθει σοβαρές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα.  Είναι αυτονόητο ότι χρειάζεται παρεμβάσεις που θα καταστήσουν την εκπαίδευση ικανή να ανταποκριθεί στις ανάγκες των παιδιών και τις απαιτήσεις των επόμενων γενιών.

Η επιτυχία ή η αποτυχία (ή έστω η υστέρηση ως προς τις προσδοκίες) θα κριθεί και από την ύπαρξη ή τη δημιουργία των απαραίτητων υποστηρικτικών υποδομών.  Πρώτα απ’ όλα τις όποιες αλλαγές και εισηγήσεις θα κληθούν να τις εφαρμόσουν συγκεκριμένοι άνθρωποι, οι εκπαιδευτικοί.  Είναι γεγονός πως η βασική εκπαίδευση δεν επαρκεί (δεν επαρκούσε ποτέ) για τη μακρόχρονη διδακτική πορεία.  Στα Πανεπιστήμια δεν υπάρχουν Παιδαγωγικές Σχολές όπου θα μορφώνονται οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων και θα αποκτούν, συγχρόνως, την απαραίτητη εξειδίκευση.  Η πολιτεία έχει απομείνει, εδώ και χρόνια, με τις πεπαλαιωμένες συνταγές των ημίμετρων, των Τμημάτων Επιστημών της Αγωγής, των διάσπαρτων τμημάτων διαφόρων ειδικοτήτων της μέσης εκπαίδευσης και του μερικού βολέματος ανέργων.  Η ουσιαστικού περιεχομένου, συνεχής και περιοδική επιμόρφωση είναι άγνωστη και αρκούμαστε στο προσωπικό κυνήγι μεταπτυχιακών παντός είδους για επιπρόσθετο προσόν προαγωγής.  Η πολιτεία έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά, κάνει τα στραβά μάτια, και γεμίζουν τα ταμεία κυρίως ιδιωτικών πανεπιστημίων αλλά και «δημόσιων» ή «κρατικών».  Οι εκπαιδευτικές άδειες, με πλήρεις απολαβές, και οι διαφανείς διαδικασίες απουσιάζουν.  Αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί μια σοβαρή προσπάθεια και προετοιμασία για τη βελτίωση οποιουδήποτε εκπαιδευτικού συστήματος.

Το «νέο» ωρολόγιο πρόγραμμα θα συνεχίζει να βασανίζει παιδιά και δασκάλους με εξαντλητικά ωράρια, μικρά διαλείμματα και με μαθήματα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, γνωσιοκεντρικού χαρακτήρα.  Τα σχολεία τα τελευταία χρόνια έγιναν, με γεωμετρική πρόοδο, χώρος ένταξης πολλών αλλόγλωσσων παιδιών που χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα και υποδομές.  Δεύτερος δάσκαλος στην Α’ τάξη, τουλάχιστον, και δραστική μείωση του αριθμού των παιδιών στην κάθε τάξη θα ήταν μια πρώτη λογική κίνηση που θα μπορούσε να αμβλύνει τις δυσκολίες.  Τα σχολεία θα συνεχίσουν να υποφέρουν από την έλλειψη σταθερότητας προσωπικού και έγκαιρης στελέχωσης.  Κάθε Σεπτέμβρη θυμίζουν κέντρα διερχομένων δασκάλων.  Δεν έχουμε δει κανένα μέτρο προς αυτή την κατεύθυνση. 

Οι οικογένειες, ιδιαίτερα στην περίοδο της οικονομικής κρίσης, μαστίζονται από σοβαρά κοινωνικά προβλήματα και δυσκολίες. (ανεπαρκής άδεια μητρότητας, έλλειψη δωρεάν κρατικών παιδικών σταθμών με τις απαραίτητες προδιαγραφές, άγνοια και δυσκολίες πρόσβασης στις όποιες υποστηρικτικές δομές, ελαστικά ωράρια, μισθολογική εκμετάλλευση κ.ά).  Τα παιδιά μέσα σε ένα τέτοιο ζοφερό περιβάλλον είναι τα θύματα της απουσίας οράματος για το ποια κοινωνία θέλουμε.  Συχνά τα θύματα της κοινωνικής απορρύθμισης, μέσα στο σχολικό χώρο, μετατρέπονται σε θύτες και το σχολείο τρέχει να κάνει τον πυροσβέστη στις συνεχείς παραβατικές αναζωπυρώσεις.  Ακόμα είναι ζητούμενο η επαρκής στελέχωση όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών, η επιβεβλημένη συνεργασία τους, η προληπτική δράση τους, ο ξεκάθαρος ρόλος και ευθύνες τους, η άμεση και γρήγορη διεκπεραίωση υποθέσεων, η ουσιαστική στήριξη και βοήθεια της οικογένειας και του σχολείου.

Δεν υποστηρίζουμε ότι δεν πρέπει να γίνει τίποτε μέχρι να υλοποιηθούν μέτρα όπως αυτά που εισηγηθήκαμε πιο πάνω.  Επισημαίνουμε, για άλλη μια φορά, ότι τα αποτελέσματα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης επηρεάζονται και από πολλές άλλες παραμέτρους που οι υπεύθυνοι οφείλουν να προνοούν και να μεριμνούν για την έγκαιρη προετοιμασία.

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

 Δημοσιεύτηκε και στο www.paideia-news.com

 

Τι χρειαζόμαστε; Εκπαιδευτική ή Κοινωνική Μεταρρύθμιση;

Τα τελευταία χρόνια γίνεται μεγάλη συζήτηση γύρω από τη λεγόμενη "εκπαιδευτική μεταρρύθμιση".  Ξεκίνησε, είναι αλήθεια, με πολλές φιλοδοξίες, "τυμπανοκρουσίες" και προσπάθησαν οι υπεύθυνοι να τραβήξουν την προσοχή όλων όσων ενδιαφέρονται ή ασχολούνται με τα θέματα της εκπαίδευσης.

Η έκθεση των "εφτά σοφών" για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που είχε τότε δημοσιοποιηθεί, είχε δώσει αφορμή για δημόσιες συζητήσεις, διαλέξεις, ημερίδες, συνέδρια και σεμινάρια.  Η έκθεση ασχολήθηκε, κυρίως, με θεωρητικά ζητήματα και τα όποια πρακτικά θέματα τα είχε παραπέμψει σε άλλες επιτροπές.

Εδώ ελλόχευε βέβαια και ο κίνδυνος οι επιτροπές αυτές να ξεφύγουν τελείως από το πνεύμα της έκθεσης και των κατευθύνσεων τις οποίες είχε τροχιοδρομήσει.  Αυτό φάνηκε να συμβαίνει αν σταθούμε σε δυο θέματα από όσα εκείνο τον καιρό είδαν το φως της δημοσιότητας: την αξιολόγηση και την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.  Ο πρόεδρος της επιτροπής που εκπόνησε την έκθεση δημόσια, καθαρά και έντονα διαφώνησε με τους προσανατολισμούς της επιτροπής για την αξιολόγηση και με την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων κερδοσκοπικού χαρακτήρα όπως η βουλή είχε ψηφίσει, με πολλές αρνητικές συνέπειες τις οποίες ζούμε μέχρι σήμερα.

Στην τελευταία τριετία φαίνεται ξεκάθαρα πως παρά τις φιλόδοξες προσπάθειες η πολιτεία συνεχίζει να πορεύεται αποσπασματικά, νομοθετεί πρόχειρα ή κάτω από σκοπιμότητες και ποικιλόμορφες πιέσεις.  Πολύ φοβάμαι ότι, αν συνεχιστεί ο ίδιος δρόμος, σε λίγο θα ξεφουσκώσει άδοξα και αυτή η προσπάθεια, αφήνοντας πίσω της άλλο ένα εκπαιδευτικό ναυάγιο.

Είναι απορίας άξιο γιατί όλοι οι υπεύθυνοι για τις εκθέσεις, επιτροπές κ.λ.π. δεν ξεκινούν από τη στοιχειώδη παραδοχή: δεν χτίζουμε εκπαίδευση και παιδεία σε κενό αέρα ή σε προστατευμένη γυάλα.  Η εκπαίδευση λειτουργεί μέσα σε συγκεκριμένο περιβάλλον και κοινωνικές συνθήκες.  Αυτές τις κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες ζουν, εργάζονται και αγωνίζονται οι γονείς των μαθητών μας και όλες οι οικογένειες οι επιτροπές δεν τις αγγίζουν καθόλου.

Τα παιδιά δεν έρχονται στο σχολείο με τα ίδια εφόδια.  Οι οικογένειες των παιδιών δεν έχουν όλες τις ίδιες δυνατότητες για προσφορά αγωγής, βοήθειας στις μαθησιακές δυσκολίες, πολιτιστικών εμπειριών κ.λ.π.

Το ωράριο των εργαζόμενων γονιών είναι τις περισσότερες φορές εξοντωτικό και απάνθρωπο, έτσι που ο χρόνος ο οποίος τους απομένει με τα παιδιά τους είναι ελάχιστος ως μηδενικός. 

Τελευταίο τρανό παράδειγμα είναι η λειτουργία των μεγάλων υπεραγορών την 28η του Οκτώβρη.  Στο βωμό του κέρδους οι μεγαλοκαρχαρίες των υπεραγορών γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια νόμους, εθνικές γιορτές και ποιότητα ζωής των εργαζομένων.

Λες και οι εργαζόμενοι γονείς δεν δικαιούνται να γιορτάσουν μαζί με τα παιδιά τους την ημέρα αυτή.  Το περίεργο(;) είναι ότι οι κυβερνήσεις όλα αυτά τα χρόνια αδιαφορούν προκλητικά δίνοντας το σύνθημα ότι οι εθνικές ή θρησκευτικές γιορτές είναι για λίγους και εκλεκτούς.

Πώς η πολιτεία στηρίζει τις οικογένειες για να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους ως γονείς;  Η οικονομική εξαθλίωση πολλών εργαζόμενων οικογενειών, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα, το κυνήγι της δεύτερης δουλειάς για να αντιμετωπίσουν στις αυξημένες υποχρεώσεις είναι ήδη μια ζοφερή πραγματικότητα.

Η πολιτεία περιμένει τα παιδιά αυτών των οικογενειών να έρθουν στο σχολείο και μετά να πάρει, αν πάρει, οποιαδήποτε μέτρα  (ενισχυτική διδασκαλία κ.λ.π.).  Μα τότε είναι ήδη αργά για τις περισσότερες περιπτώσεις.  Καμιά προληπτική πολιτική, καμιά ουσιαστική βοήθεια από την αρχή της δημιουργίας της οικογένειας.  Η άδεια για τις νέες μητέρες ελάχιστη, παντελής έλλειψη κρατικών παιδικών σταθμών στις πιο ευαίσθητες ηλικίες για την ανάπτυξη του παιδιού.  Αρκεί να δούμε ότι μόλις τα τελευταία χρόνια (!!!) θεσμοθετήθηκε η υποχρεωτική, δωρεάν προδημοτική τάξη στα νηπιαγωγεία.  Τα παιδιά και οι οικογένειές τους έρμαια της τηλεοπτικής υποκουλτούρας, χωρίς εκπαιδευτική τηλεόραση, χωρίς παιδαγωγικό πρόγραμμα στηριγμένο στις πραγματικές ανάγκες της νεολαίας και της εργαζόμενης οικογένειας.

Οι επιτροπές επίσης αφήνουν στην άκρη, χωρίς ουσιαστικό λόγο, τους δασκάλους των σχολείων, οι οποίοι έχουν άμεση γνώση των καθημερινών προβλημάτων και μπορούν να εισηγηθούν άμεσα μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση.

Μέτρα που δε χρειάζεται να είναι κανείς "σοφός" για να τα προτείνει.  Μέτρα που δεν αποτελούν την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, αλλά είναι βασικά προαπαιτούμενα για μια στοιχειώδη αναβάθμιση της εκπαίδευσης.  Σταχυολογώ μερικά από αυτά που μπορεί καθένας να ακούσει σε συζητήσεις με δασκάλους:

·         Τα παιδιά να έρχονται 7 χρονών στο Δημοτικό ή η Α’ τάξη να ακολουθεί το πρόγραμμα της Προδημοτικής, ώστε να υπάρχει ομαλή μετάβαση στο σχολείο.

·         Η έναρξη των μαθημάτων να γίνεται στις 8:30 το πρωί, ώστε να μην ξυπνούν από τα χαράματα τα παιδιά.

·         Μεγάλα ημίωρα διαλείμματα, ώστε να υπάρχει άνεση, ξεκούραση, παιχνίδι και κοινωνικοποίηση για τα παιδιά.

·         Σταθερό προσωπικό στα σχολεία και όχι αχρείαστες και άσκοπες μετακινήσεις των δασκάλων.

·         10 - 15 μαθητές το πολύ σε κάθε τμήμα.

·         Εργαστήρια υπολογιστών σε όλα τα σχολεία.

·         Εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί και άλλες υποστηρικτικές ειδικότητες με εβδομαδιαία τουλάχιστον παρουσία σε κάθε σχολείο.

·         Να σταματήσει ο κατακερματισμός πολλών παρόμοιων προγραμμάτων στα σχολεία (Επιμορφωτικά, ΔΡΑ.Σ.Ε., Ανοικτό Σχολείο, Α.Γ.Ο, κ.λ.π.), με επικαλυπτόμενα προγράμματα.  Αν εφαρμοστεί «ολοήμερο» σχολείο πρέπει να υπάρχει η απαραίτητη υποδομή, με εστιατόριο, προσωπικό, διδακτικά μέσα.  Να είναι ενιαίο πρόγραμμα για όλα τα παιδιά και ο σκοπός της λειτουργίας του να είναι παιδαγωγικός και όχι χώρος στάθμευσης παιδιών εργαζόμενων γονιών.

·         Σχέδιο για συνεχή περιοδική επιμόρφωση όλων των δασκάλων σε νέα προγράμματα και καινοτομίες.

Όλα αυτά βέβαια, και πολλά άλλα, απαιτούν γενναία χρηματοδότηση της παιδείας.  Τα μεγάλα λόγια είναι ανέξοδα και συνήθως απατηλά και αποπροσανατολιστικά.  Το βασικό είναι να κατανοήσουμε όλοι γονείς και δάσκαλοι ότι εκείνο που χρειάζεται δεν είναι μια απλή εκπαιδευτική μεταρρύθμιση ή όπως αλλιώς θα βαφτιστεί, αλλά κοινωνική μεταρρύθμιση προς όφελος όλων των εργαζόμενων γονιών.

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

Δημοσιεύτηκε και στο www.paideia-news.com
 

"Νέο" σύστημα διορισμών και τραγελαφικά συνακόλουθα ...

Διαφημίστηκε ότι το «νέο» σύστημα διορισμών θα εξασφαλίσει στην εκπαίδευση νεότερους και πιο καταρτισμένους εκπαιδευτικούς.  Επίσης, ότι θα είναι αξιόπιστο και αδιάβλητο.  Οι προθέσεις μπορεί να είναι καλές και άγιες.  Από τα γεγονότα και τις διαδικασίες φαίνεται  όμως ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ξοδευτούν εκατομμύρια και να κάνουμε ... «μια τρύπα στο νερό». 

Οι εξετάσεις που προγραμματίζονται για το Σεπτέμβρη του 2017 απαιτούν μια τεράστια προεργασία, πολύ υψηλό κόστος, αξιοποίηση ή κατασπατάληση οικονομικών και ανθρώπινων πόρων, κινητοποίηση δεκάδων χιλιάδων υποψηφίων ... και όλα αυτά ... «για ένα πουκάμισο αδειανό ...».  Οι θέσεις είναι ελάχιστες και με απλά μαθηματικά θα τις καταλάβουν εκπαιδευτικοί που ήδη εργάζονται για χρόνια ως συμβασιούχοι ή αντικαταστάτες.  Και αναρωτιέται κάθε καλοπροαίρετος ... γιατί όλα αυτά;  Είναι ξεκάθαρο λοιπόν ότι ΚΑΜΙΑ ανανέωση του εκπαιδευτικού προσωπικού δεν πρόκειται να προέλθει από το «νέο» σύστημα διορισμών.

Ας δούμε τώρα και το αξιόπιστο και το αδιάβλητο του συστήματος:  Στις 6-10-2016 το Υ.Π.Π. με εγκύκλιό του απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, που πληρούν κάποια ακαδημαϊκά και άλλα κριτήρια να δηλώσουν τυχόν επιθυμία τους να είναι θεματοθέτες στις παραπάνω εξετάσεις, ώστε να επιμορφωθούν σε σχετικά σεμινάρια.  Ένα κριτήριο που τίθεται είναι να μην έχουν συγγένεια μέχρι 4^ου βαθμού, είτε εξ αίματος είτε εξ αγχιστείας, με υποψηφίους εκπαιδευτικούς.  Κάθε καλοπροαίρετος άνθρωπος μπορεί να θέσει μερικά ερωτήματα:

·        Υπάρχει στη μικρή Κύπρο κάποιος που δεν θα έχει συγγένεια, μέχρι 4^ου βαθμού, με κάποιο υποψήφιο από τις χιλιάδες που θα κληθούν να παρακαθήσουν στις εξετάσεις, από την Κύπρο και την Ελλάδα;  Θα είναι θαύμα αν βρεθούν κάποιοι.

·        Πώς μπορεί να γνωρίζουν από τώρα, όσοι δηλώσουν την επιθυμία τους για να είναι θεματοθέτες, ότι δεν θα υπάρχει κανένας συγγενής τους ... μέχρι 4^ου βαθμού, που θα είναι υποψήφιος;  Και αν το ... ανακαλύψουν λίγες μέρες πριν τις εξετάσεις;  θα τους έχουμε επιμορφώσει, θα έχουμε κατασπαταλήσει οικονομικούς πόρους για το τίποτα;

·        Και το πιο σημαντικό:  Αν ... ξεπεράσουμε το θέμα με τους συγγενείς που τίθεται ως ελάχιστη ασφαλιστική δικλείδα από το νόμο, δεν μας ενδιαφέρουν ... οι κουμπάροι, οι γείτονες, οι φίλοι, οι «κολλητοί», οι οποίοι μπορεί στη σημερινή εποχή να αποτελούν και πιο ισχυρούς δεσμούς από τους ... συγγενείς 4^ου βαθμού;

Για την ώρα αφήσαμε κατά μέρος το ερώτημα αν κάποια δοκίμια μπορούν να εξασφαλίζουν τους καλύτερους δασκάλους στις τάξεις.  Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο οι εμπνευστές τους θα «είχαν κάνει χρυσά τα παλούκια τους» με τέτοια «ευρεσιτεχνία».  Σε κάποιους άλλους τομείς δραστηριότητας, τέτοιου είδους δοκίμια μπορεί να είχαν ένα ποσοστό επιτυχίας.  Στην εκπαίδευση όμως είναι πολύ πιθανόν να δούμε σε λίγες μέρες να συντρίβονται οι βεβαιότητες των επιλογών μας.

 

Τα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω δείχνουν ότι ακόμα και αν υπάρχουν οι καλύτεροι θεωρητικοί σχεδιασμοί και οι καλύτερες προθέσεις δεν μπορεί να εξασφαλίζεται η ανανέωση του εκπαιδευτικού προσωπικού και τίθενται εύλογα ερωτήματα για την αξιοπιστία του και το αδιάβλητο του εγχειρήματος.  Με αυτή την υπόθεση των εξετάσεων ο μόνος που πιθανόν να βρει δουλειά είναι ... ο Γενικός Ελεγκτής.

Τι θα μπορούσε να γίνει στην κατάσταση που βρισκόμαστε και τι εισηγήσεις θα ήταν εφικτές και εφαρμόσιμες;

Άμεσα και Βραχυπρόθεσμα:  Πρώτα απ’ όλα θα ήταν τίμιο και πράξη υπευθυνότητας να παραδεχθούμε ότι πλανηθήκαμε, το «νέο» σύστημα δεν μπορεί να προσφέρει όσα επαγγέλθηκε και να αλλάξουμε πλεύση ... αφήνοντας κατά μέρος τις εξετάσεις.  Επιπρόσθετα να σταθούμε τίμιοι και ξεκάθαροι μπροστά στα νέα παιδιά και να τους πούμε ότι άμεσα και βραχυπρόθεσμα δεν υπάρχει καμιά πιθανότητα να εργαστούν στην εκπαίδευση.  Να σταματήσουμε να τους δημιουργούμε ψευδαισθήσεις και αυταπάτες.  Η μόνη περίπτωση να υπάρξουν μεσοπρόθεσμα κάποιες επιπρόσθετες θέσεις εργασίας θα ήταν η υιοθέτηση από το Υ.Π.Π. πρωτοβουλιών και πολιτικών οι οποίες θα αναβάθμιζαν την εκπαίδευση.  (π.χ.  Δεύτερος δάσκαλος στις μικρότερες τάξεις, Υπεύθυνος τεχνολογίας σε κάθε σχολείο, μείωση αριθμού μαθητών σε κάθε τμήμα, Μηδενισμός διδακτικού ωραρίου των Διευθυντών, Ενισχυτική διδασκαλία σε όλα τα σχολεία, Σχέδιο κινήτρων για πρόωρη αφυπηρέτηση εκπαιδευτικών κ.λ.π.).

Είναι έτοιμο το Υ.Π.Π. να στηρίξει τέτοιες πολιτικές και πρωτοβουλίες;  Αν δεν είναι έτοιμο πρέπει με εντιμότητα να σταματήσει να δημιουργεί ψεύτικες ελπίδες στα νέα παιδιά.  Από την έλλειψη πληροφόρησης και σωστής ενημέρωσης τα νέα παιδιά πέφτουν θύματα και απλά συντηρούν, με τεράστιο οικονομικό κόστος, κάποια παιδαγωγικά τμήματα.

Μακροπρόθεσμα:  Δεν μπορεί να απαγορευτεί σε κανένα να σπουδάζει ότι θέλει.  Πρέπει όμως εξ αρχής να γνωρίζει με λεπτομέρεια όλα τα δεδομένα και τους κανόνες.  Οι σπουδές σε Τμήμα Επιστημών Αγωγής (για δασκάλους, νηπιαγωγούς) ή Τμήματα κάποιου θέματος (για εκπαιδευτικούς Μέσης και Τεχνικής) δεν μπορεί να αποτελεί αυτόματα το μοναδικό προσόν για διορισμό στην εκπαίδευση.  Θα πρέπει να απαιτείται η εξειδίκευση σε 2 τουλάχιστον θέματα (δημοτική) και η παιδαγωγική κατάρτιση (μέση και τεχνική).  Αυτό που πρέπει να μελετηθεί είναι αν θα γίνεται κατά τη διάρκεια των βασικών σπουδών ή αν θα γίνεται σε Παιδαγωγική Σχολή στο Πανεπιστήμιο που θα ισοδυναμεί με το επίπεδο master.  Με αυτό τον τρόπο η πολιτεία, η κοινωνία μπορεί να προγραμματίζει σωστά τον αριθμό των δασκάλων και των ειδικοτήτων που χρειάζεται και να έχει ελεγχόμενο τον αριθμό που θα εισάγονται και θα αποφοιτούν από τα προγράμματα της Παιδαγωγικής Σχολής.

Άμεσα λοιπόν ας συμπεριφερθούμε με εντιμότητα στη νέα γενιά.  Να σταματήσουμε τις διαδικασίες για τις εξετάσεις και όλα τα τραγελαφικά συνεπακόλουθά τους.  Να επενδύσουμε τα εκατομμύρια που θα σπαταλούσαμε σε νέες πολιτικές στην εκπαίδευση που θα δημιουργήσουν άμεσα νέες θέσεις εργασίας.  Άμεσα να αρχίσουμε να οργανώνουμε την Παιδαγωγική Σχολή για εξειδίκευση των δασκάλων και παιδαγωγική κατάρτιση των εκπαιδευτικών Μέσης και Τεχνικής.  Δεν θα «ανακαλύψουμε την ταχινόπιτα».  Σε άλλες χώρες, π.χ. Φινλανδία, αυτά υπάρχουν για δεκαετίες.  Οι εκπαιδευτικοί είναι καταρτισμένοι και εξειδικευμένοι για την ενιαία 9χρονη εκπαίδευση και διορίζονται σε όλο το φάσμα της, ανάλογα με τις ανάγκες.  Ξέρω πως απαιτεί τόλμη να αναγνωρίσουμε ότι σφάλαμε και  ... «στραβά αρμενίζουμε», αλλά δεν έχουμε άλλη επιλογή αν δεν θέλουμε να  διαιωνίζουμε τις κακοδαιμονίες της προχειρότητας δεκαετιών.

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

Δημοσιεύτηκε και στο www.paideia-news.com
 

Ακούστε παιδιά ...

Άρχισαν να σας κάνουν «πλύση εγκεφάλου», ότι θα ταλαιπωρηθείτε κι εσείς που θα ξυπνήσετε μια ώρα αργότερα για να πάτε στο σχολείο, με αφορμή τη στάση εργασίας των δασκάλων.  Εντάξει, εγώ το ξέρω ότι εσείς θα προτιμούσατε αυτό να γίνεται κάθε μέρα.  Να μην ξυπνάτε από τα χαράματα, «με την τσίμπλα στο μάτι».  Να έχετε ένα ανθρώπινο ωράριο.

Ακούστε παιδιά ...

Ξέρω ότι για σας ταλαιπωρία είναι αυτό που ζείτε καθημερινά.  Δυστυχώς, δεν τους περνά από το μυαλό  ότι δεν είναι φυσιολογικό ένα μικρό παιδί να έχει 35 περιόδους την εβδομάδα, τα περισσότερα γνωσιοκεντρικά μαθήματα.  Σας «προετοιμάζουν» για τα απάνθρωπα ωράρια που θα σας επιβάλλουν ως ενήλικες.  Να δουλεύετε ήλιο με ήλιο, για ένα κομμάτι ψωμί.  Αυτό ονειρεύονται για το μέλλον σας.

Ακούστε παιδιά ...

Ξέρω ότι ταλαιπωρία για εσάς είναι να σας φέρνουν στο Δημοτικό 5 χρονών και 8 μηνών και να προσπαθούν να σας «μάθουν» ενώ εσείς θέλετε ακόμα να παίξετε, να ανακαλύψετε, να χαρείτε.  Δεν εξετάζουν πόσο έτοιμα είστε γι αυτό το «Γολγοθά» που στήνουν μπροστά σας.  Μάθετε λοιπόν ότι στις χώρες που σας διαφημίζουν το εκπαιδευτικό τους σύστημα (π.χ. Φινλανδία, Σουηδία) τα παιδιά πηγαίνουν στο Δημοτικό 7 χρονών, όταν είναι έτοιμα.  Έχουν δυο βιβλία Μαθηματικών όλη τη χρονιά και κάνουν μόνο πρόσθεση και αφαίρεση.  Τι λέτε;  Σας ενδιαφέρουν αυτά;  Δεν είναι λογικό να συναντάτε μαθησιακές δυσκολίες, να έχετε «παραβατικότητα» κλπ.;  Δεν νιώθετε ότι σας «καίμε» και σας «βιάζουμε» γνωσιολογικά τα από τα πρώτα σας χρόνια;  Αντί να προλαμβάνουμε τρέχουμε πίσω από τα προβλήματα, με επιτροπές και συσκέψεις.

Ακούστε παιδιά ...

Ξέρω ότι για σας ταλαιπωρία είναι να αλλάζετε δασκάλους «σαν πουκάμισα».  Κάθε χρόνο από το Μάη μέχρι και το Σεπτέμβρη διαβάζετε σελίδες ολόκληρες με μεταθέσεις, μετακινήσεις, τοποθετήσεις, διορισμούς δασκάλων.  ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ σχεδόν οι μισοί δάσκαλοι αλλάζουν σχολείο.  Είμαστε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη, ίσως και στον κόσμο.  Στις άλλες χώρες οι δάσκαλοι έχουν μόνιμη θέση στα σχολεία.  Οι αλλαγές είναι σπάνιες, για εγκυμοσύνες, αφυπηρετήσεις ή μείωση τμημάτων.  Σε πολλές μάλιστα χώρες προγραμματίζουν με προοπτική τριετίας και γνωρίζουν τα παιδιά και οι γονείς, τους δασκάλους της επόμενης τριετίας.  Ξέρω ότι εσείς πολλές φορές, ακόμη και μέσα στο Σεπτέμβρη αλλάξατε δυο και τρεις δασκάλους.  Με όλη αυτή τη «μετοικεσία» των δασκάλων ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ, που γίνεται στην Κύπρο, δεν ταλαιπωρείστε άραγε; 

Ακούστε παιδιά ...

Ξέρω ότι ταλαιπωρία για εσάς και τις οικογένειές σας είναι να μην υπάρχει στο σχολείο ένας χώρος να φάτε ζεστό φαγητό.  Έστω ένας χώρος να καθίσετε ανθρώπινα και να φάτε το σάντουιτς, όχι να στέκεστε όρθια ή να το παρατάτε στα σκαλιά. Προσέξτε που επενδύουν σε άλλες χώρες: Σε πολλές χώρες όλα τα παιδιά έχουν καθημερινά δωρεάν γεύμα, και σνακ και φρούτο στο εστιατόριο του σχολείου.  Σε κάποιες πληρώνουν για αυτά 2-3 ευρώ την ημέρα.  Σκεφτείτε τη βοήθεια στην οικογένεια.  Σας ενδιαφέρουν όλα αυτά;  Τι λέτε;  Έχουν επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία;

Ακούστε παιδιά ...

Ξέρω ότι ταλαιπωρία για εσάς είναι τα μικρά διαλείμματα.  Δεν προλαβαίνετε να φάτε και πετάτε το φαγητό στον κάλαθο.  Δεν προλαβαίνετε να πάτε τουαλέτα και μόλις μπείτε στην τάξη, ζητάτε να πάτε έξω και έτσι το μάθημα ... πάει περίπατο.  Δεν προλαβαίνετε να «χορτάσετε» παιχνίδι και έτσι είστε εκνευρισμένα στη διάρκεια του μαθήματος που πάει πάλι ... περίπατο.  Δεν προλαβαίνετε να πείτε δυο κουβέντες με τους συμμαθητές σας και έτσι προσπαθείτε να τα πείτε στη διάρκεια του μαθήματος που πάει πάλι ... περίπατο.  Δεν προλαβαίνετε να πείτε δυο κουβέντες στη δασκάλα σας που ήταν στην αυλή και έτσι διακόπτετε το μάθημα που πάει πάλι ... περίπατο.  Σε άλλες χώρες έχουν μέχρι και ημίωρα διαλείμματα αλλά ... αυτοί δεν ξέρουν.

Ακούστε παιδιά ...

Ξέρω ότι ταλαιπωρία για εσάς είναι να σας «φορτώνουν» με πλήθος γνωσιοκεντρικά μαθήματα.  Στις άλλες χώρες τα παιδιά κάθε εβδομάδα κάνουν 5 ως 8 περιόδους μάθημα της Γλώσσας, 3-5 περιόδους Μαθηματικά.  Τα άλλα μαθήματα είναι, κυρίως, πρακτικά: Ξυλουργική, Μεταλλοτεχνία, Ραπτική, Μαγειρική, Τεχνολογία, Χειροτεχνία, Χορός, Φυσική Αγωγή, κ.ά.  Τα γνωσιοκεντρικά μαθήματα είναι λίγες ώρες την εβδομάδα.  Περισσότερες ώρες είναι τα πρακτικά θέματα.  Τι λέτε για όλα αυτά;  Εγώ ξέρω ότι επιδρούν στη συναισθηματική ανάπτυξη και τη διάθεσή σας για το σχολείο.  Θα προτιμούσατε τα Μαθηματικά, για παράδειγμα να τα μαθαίνατε όχι λύνοντας περισσότερα φυλλάδια, αλλά βιώνοντάς τα στην πρακτική ενασχόληση κατά την οποία αντιλαμβάνεστε και τη χρησιμότητά τους στη ζωή.

Ακούστε παιδιά ...

Ξέρω ότι ταλαιπωρία για εσάς ήταν όταν έπρεπε οι γονείς σας να σας αφήσουν λίγους μήνες μετά τη γέννησή σας, για να επιστρέψουν στη δουλειά τους.  Σε άλλες χώρες η άδεια μητρότητας είναι τουλάχιστον ένας χρόνος.  Πληρωμένη και υποχρεωτικά κάποιοι μήνες και για τον πατέρα.  Δίνουν τεράστια σημασία στα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης του παιδιού.  Και όταν θα έρθετε στο σχολείο υπάρχει η ομάδα στήριξης της οικογένειας από Κοινωνιολόγο, Σχολικό Ψυχολόγο, Ιατρικό λειτουργό κ.ά.  Αυτά όλα μόνιμες παροχές, συγκροτημένες, δεν χρειάζεται να τις ... καλέσει κάποιος για να επιληφθούν των θεμάτων.  Για σκεφτείτε λίγο. Σας ενδιαφέρουν όλα αυτά;  Τι λέτε;  Έχουν επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία;

Ακούστε παιδιά ...

Ξέρω ότι ταλαιπωρία για εσάς είναι οι δάσκαλοί σας να κάνουν το μάθημά τους και να μην τους ξαναβλέπετε γιατί πρέπει να «βουρήσουν» να πάνε σε άλλο σχολείο για ... ολοήμερο, επιμορφωτικά, ΔΡΑ.Σ.Ε., Α.Γ.Ο., κ.ά.  Σας λένε ότι δεν έχει σημασία με ποιο καθεστώς εργάζονται οι δάσκαλοι στο σχολείο σας.  Αν είναι μόνιμοι ή αντικαταστάτες ή με αγορά υπηρεσιών.  «Δεν τρέχει τίποτα»  αν οι δάσκαλοι τρέχουν από το ένα σχολείο στο άλλο σε προγράμματα ολοήμερου, ΔΡΑ.Σ.Ε, επιμορφωτικά, αντικαταστάσεις, Α.Γ.Ο, κ.ά για να συμπληρώσουν κάποιες ώρες.  Να πάρουν 300 – 500 ευρώ το μήνα, τα οποία τα έχουν «φάει» στις βενζίνες.  Εσείς τι λέτε; 

Ακούστε παιδιά ...

Ξέρω ότι απορείτε με όλα αυτά.  Απορείτε ίσως και με την ανακοίνωση της ηγεσίας της Συνομοσπονδίας Γονέων. Πώς είναι δυνατόν να θέλουν για εσάς δασκάλους σκυφτοκέφαλους, οι οποίοι δεν θα ενδιαφέρονται για το διπλανό τους, για το συνάδελφό τους. 

Ακούστε παιδιά ...

Κι εγώ απορώ.  Θα ήθελα να σταθούν μπροστά ... (όχι στον καθρέφτη), μπροστά σας.  Και να σας πουν: «Ακούστε παιδιά μου... Το σημαντικό είναι οι δάσκαλοι να γράφουν για τους δείκτες επιτυχίας και επάρκειας στους προγραμματισμούς τους.  Να συμπληρώνουν τα στοιχεία στο Σ.Ε.Π.  Να γράφουν διάφορα σχέδια δράσης.  Να συγκροτούν διάφορες επιτροπές...  Οι δάσκαλοι δεν πρέπει να νοιάζονται για τους άλλους συναδέλφους τους, ιδιαίτερα για τους νεότερους, και τα δικαιώματά τους.  Να «βολεύονται» οι ίδιοι και να σιωπούν.  Εξάλλου παλιότερα κάποιοι το έκαναν.  Κι εσείς όταν μεγαλώσετε αυτό πρέπει να κάνετε...  Δεν έχει καμιά αξία να παλεύεις για το δίκιο.  Ο καλός δάσκαλος είναι αυτός που κάνει το μάθημά του στην τάξη και δεν τον νοιάζει τι γίνεται δίπλα του.  Όσοι δάσκαλοι για δεκαετίες προσπαθούσαν να διδάσκουν με το παράδειγμά τους αξιοπρέπεια, αρχές, αγωνιστικότητα, ήθος ... έκαναν πελάρες».

Ακούστε παιδιά ...

Αν σας πουν τέτοιου είδους κουβέντες, να μου το πείτε και μένα ... να ξέρω τι είδους δασκάλους θέλουν για τα παιδιά τους.  Εγώ πάντως δεν θα ‘θελα για τα παιδιά μου δασκάλους που θα ξεπουλούσαν τους συναδέλφους τους  στον ίδιο χώρο εργασίας.

Ακούστε παιδιά ...

Εγώ δεν ντρέπομαι για την «ταλαιπωρία» που ενδεχομένως να προκαλέσω σε εσάς και τις οικογένειές σας, με μια ώρα στάση εργασίας.  Συγχωρήστε με.  Ντρέπομαι που τόσα χρόνια, ως γονιός και δάσκαλος, δεν κατάφερα να σας απαλλάξω από όλες τις άλλες ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΕΣ τις οποίες σας ανέφερα.  Γι αυτές να μην με συγχωρήσετε ...

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

Δημοσιεύτηκε και στο www.paideia-news.com
 

Να η ευκαιρία ...

Να η ευκαιρία ... Για παιδιά, γονείς και δασκάλους.  Η ΠΟΕΔ έχει εξαγγείλει μονόωρη στάση εργασίας κατά επαρχία (η αρχή θα γίνει στις 26 Οκτωβρίου από την επαρχία Λεμεσού).  Τα παιδιά θα προσέλθουν στο σχολείο το πρωί μια ώρα αργότερα.  Κάποια Μ.Μ.Ε.  άρχισαν να αναμασάνε την «καραμέλα» της ταλαιπωρίας και της αναστάτωσης που θα προέλθει.  Τα παιδιά φυσικά θα το απολαύσουν και θα έρθουν στο σχολείο, έστω για μια μέρα, με ανθρώπινο ωράριο.  Δεν θα ξυπνήσουν από τα χαράματα σαν «είλωτες» που πάνε για ψάρεμα. 

Να η ευκαιρία ... Τι θαύμα θα ήταν ... να γινόταν αυτό κάθε μέρα για τα παιδιά.  Φανταστείτε η ηγεσία των γονιών να άδραχνε την ευκαιρία και να συζητούσε με τους δασκάλους να καθιερωνόταν αυτή η διευθέτηση μόνιμα με παράλληλη επέκταση του προγράμματος κατά μία ώρα το μεσημέρι.  Φανταστείτε να σκέφτονταν, έστω για μια φορά, το συμφέρον των παιδιών.  Φανταστείτε να αποφάσιζαν να πάρουν στα χέρια τους το μέλλον των παιδιών τους και να απαιτήσουν, μαζί με τους δασκάλους, την καθιέρωση της προσέλευσης των παιδιών στο σχολείο στις 8:30.  Να η ευκαιρία ... Ας γίνει μόνιμο αυτό το «μέτρο» της ΠΟΕΔ για να χαρούν επιτέλους και τα παιδιά με μια έστω πρωτοβουλία που θα έχει πραγματική, άμεση, θετική επίδραση στη σχολική ζωή τους.

Να η ευκαιρία ... Φανταστείτε, γονείς και δάσκαλοι μαζί, να αντιληφθούν τη δύναμή τους, να ... τους «ανοίξει η όρεξη» και να απαιτήσουν, επίσης, ημίωρα διαλείμματα για να έχουν τα παιδιά χρόνο να πάνε στην τουαλέτα, να φάνε το φαγητό τους, να ξεκουραστούν, να πούνε δυο κουβέντες με τους συμμαθητές τους και τους δασκάλους που είναι παιδονομία, να παίξουν.  Να «κοινωνικοποιηθούν» που λέμε εμείς οι μεγάλοι και γράφουμε στα «σχέδια δράσης».  Να έχουν ανθρώπινες συνθήκες και κατά την παραμονή τους στο σχολείο.

Να η ευκαιρία ... Φανταστείτε την έκπληξη όλων όταν θα δουν τα παιδιά χαρούμενα.  Όταν θα δουν τα παιδιά να μην πετάνε γρήγορα γρήγορα το σάντουιτς στον κάλαθο.  Όταν θα δουν ότι τα παιδιά δεν θα ζητάνε να πάνε τουαλέτα αμέσως μόλις μπουν στην τάξη, γιατί δεν προλαβαίνουν στο διάλειμμα.  Όταν θα δουν τα παιδιά πιο συγκεντρωμένα στο μάθημα και με λιγότερα επεισόδια παραβατικότητας.

Να η ευκαιρία ... Πριν ενάμισι χρόνο, στα πλαίσια του ERASMUS+, επισκέφτηκα ένα σχολείο στη Φινλανδία.  Εκεί που τα σχολεία έχουν αυτοτέλεια και ευελιξία όχι μόνο στο επίπεδο του σχολείου και της τάξης, αλλά ακόμα και του τμήματος.  Ο Διευθυντής μου εξήγησε ότι το πρωί τα μισά παιδιά της τάξης έρχονται στις 8:30 και τα άλλα μισά στις 9:30.  Τα παιδιά που έρχονται νωρίτερα θα σχολάσουν στις 2:30 και τα παιδιά που έρχονται αργότερα θα σχολάσουν στις 3:30.  Το σχολείο έχει την αυτονομία να αξιοποιήσει τους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους (τα ... περισσεύματα που λέμε εδώ) με τον τρόπο που κρίνει πιο επωφελή για τα παιδιά.  Αποφάσισαν λοιπόν, στο συγκεκριμένο σχολείο, ότι ο δάσκαλος της τάξης θα αξιοποιήσει τις επιπλέον ώρες που έχουν δοθεί στο σχολείο, κάνοντας δυο φορές το μάθημα (Γλώσσα ή Μαθηματικά, με τους μισούς κάθε φορά μαθητές), ώστε να είναι πιο αποτελεσματική η διδασκαλία.  Όλα αυτά εκεί που σχεδιάζουν και παίρνουν αποφάσεις με μοναδικό κριτήριο το συμφέρον των παιδιών, βασιζόμενοι σε επιστημονικές μελέτες.

Να η ευκαιρία ... Φανταστείτε γονείς και δάσκαλοι να συνειδητοποιήσουν ότι για δεκαετίες πολύ λίγα πράγματα (από τις περίφημες μεταρρυθμίσεις) έχουν αγγίξει την πραγματική σχολική ζωή του παιδιού.  Φανταστείτε ξαφνικά να νιώσουν ενοχές που αδιαφορούν τόσα χρόνια που τα παιδιά «καίγονται» μαθησιακά από 5 χρονών και 8 μηνών, ανέτοιμα για το «Γολγοθά» που τα περιμένει.  Φανταστείτε να απαιτήσουν την άμεση κατάργηση των βιβλίων στην Α’ τάξη και την εφαρμογή του προγράμματος της Προδημοτικής στην πρώτη τάξη.

Να η ευκαιρία ...  Θα μου πείτε ονειρεύομαι ξύπνιος.  Ας είναι ... Αφήστε με να ονειρεύομαι.  Πολλές φορές μια σπίθα αρκεί ... Βοηθήστε όλοι γονείς και δάσκαλοι από τη βάση να ανάψει η σπίθα και ... πού ξέρεις ... μπορεί η πυρκαγιά να κάψει αγκυλώσεις δεκαετιών ... Να η ευκαιρία ...

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

Δημοσιεύτηκε και στο www.paideia-news.com
 

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Έχετε καταθέσει με σαφήνεια το όραμά σας για την παιδεία και έχετε κάνει ξεκάθαρες τις προθέσεις σας για τη μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος.  Αυτό είναι προς τιμή σας.  Αλίμονο αν οι πολιτικοί δεν είχαν όραμα.  Σας εύχομαι ειλικρινά να αποδειχτούν αποτελεσματικές και σωστές οι επιλογές σας.  Κυρίως εύχομαι να υπάρξει θετικό πρόσημο για την εκπαίδευση και τα παιδιά μας.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Αναφέρετε συχνά ότι δεν είστε δογματικοί στις επιλογές σας και στις προτάσεις σας.  Επιδιώκετε το διάλογο και την καλόπιστη κριτική.  Επιτρέψτε μου να σας καταθέσω τις δικές μου εισηγήσεις, καταστάλαγμα μελέτης και όσων βίωσα δεκαετίες στα σχολεία.  Εξάλλου πολλοί συνάδελφοι Διευθυντές σας υπέδειξαν ότι ακόμα και το ιδανικότερο όραμα και οι καλύτερες προθέσεις, μπορούν να βουλιάξουν στις ... λεπτομέρειες της καθημερινής σχολικής πράξης.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Γι αυτές τις ... λεπτομέρειες θα σας μιλήσω κι εγώ.  Περηφανεύεστε για το νέο σύστημα διορισμών.  Αν εφαρμόζαμε αυτό το σύστημα σε «παρθένο έδαφος» για πρώτη φορά, ίσως να αποτελούσε ένα πολύ καλό έως ιδανικό μέσο προσλήψεων.  Όμως σήμερα, στις συγκεκριμένες συνθήκες, δεν μπορεί να φέρει κανένα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα.  Την επόμενη δεκαετία οι θέσεις για διορισμό είναι ελάχιστες.  Άρα κάνουμε ένα διαγωνισμό, με σπατάλη οικονομικών πόρων και εργατοωρών, για μηδαμινά αποτελέσματα.  Τις ελάχιστες αυτές θέσεις θα τις καταλάβουν κατά 99 – 100% οι ήδη υπηρετούντες συμβασιούχοι και οι αντικαταστάτες.  Καμιά λοιπόν ανανέωση του εκπαιδευτικού προσωπικού.  Πολύ κακό για το τίποτα.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Ακόμη και αν θα ανανεώναμε, με ένα διαγωνισμό σε μια μέρα, όλο το εκπαιδευτικό προσωπικό της χώρας πού θα έπρεπε να στρέψουμε την προσοχή μας;  Στις διαδικασίες πρόσληψης ή στην εξασφάλιση ότι τα Πανεπιστήμια «βγάζουν» εκπαιδευτικούς υψηλής ποιότητας;  Τι σημασία έχει ο τρόπος πρόσληψης προσωπικού αν υποψιαζόμαστε ή υπονοούμε ότι τα Πανεπιστήμια δεν «τροφοδοτούν» με ποιοτικό υλικό τη «δεξαμενή» των υποψηφίων του διαγωνισμού;

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Κάτι τελευταίο για το θέμα.  Αν κάποια δοκίμια εξασφάλιζαν τους καλύτερους δασκάλους στις τάξεις, οι εμπνευστές τους θα «είχαν κάνει χρυσά τα παλούκια τους» με τέτοια «ευρεσιτεχνία».  Σε κάποιους άλλους τομείς δραστηριότητας, τέτοιου είδους δοκίμια μπορεί να είχαν ένα ποσοστό επιτυχίας.  Στην εκπαίδευση όμως είναι πολύ πιθανόν να βλέπαμε σε λίγες μέρες να συντρίβονται οι βεβαιότητες των επιλογών μας.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Γνωρίζετε ότι στην εκπαίδευση τα θέματα έχουν τεράστια αλληλεπίδραση.  Τα θέματα Επιμόρφωσης και  Αξιολόγησης του προσωπικού δεν γίνονται σε «κενό αέρος».  Όταν σχεδόν οι μισοί δάσκαλοι ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ δεν εργάζονται στο ίδιο σχολείο που εργάζονταν την προηγούμενη χρονιά, έχει υπονομευτεί η βάση για οποιαδήποτε σοβαρή επένδυση που απαιτεί συνέχεια και συνέπεια.  Χωρίς σταθερό προσωπικό στα σχολεία, θα κτίζουμε μονίμως στην άμμο.  Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τα βασικά:  σταθερό προσωπικό στα σχολεία, χωρίς αχρείαστες μετακινήσεις στο διπλανό σχολείο ή στο διπλανό χωριό.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Έχουμε το καλύτερο κομμάτι της εκπαίδευσής μας στα Νηπιαγωγεία.  Παλεύουν με τα κύματα αβοήθητες οι Νηπιαγωγοί μας.  Στηρίξτε τες με κάθε τρόπο.  Έρχεται μετά το παιδί στην πρώτη τάξη από την ηλικία 5 χρονών και 8 μηνών.  Του δίνουμε κάμποσα βιβλία και προσπαθεί να «μάθει», χωρίς να εξετάζουμε πόσο έτοιμο είναι γι αυτή την προσπάθεια.  Στις χώρες που ζηλεύουμε το εκπαιδευτικό τους σύστημα (π.χ. Φινλανδία, Σουηδία) τα παιδιά πηγαίνουν στο Δημοτικό 7 χρονών, όταν είναι έτοιμα.  Έχουν δυο βιβλία Μαθηματικών όλη τη χρονιά και κάνουν μόνο πρόσθεση και αφαίρεση.  Τι λέτε;  Δεν είναι λογικό το παιδάκι να συναντά μαθησιακές δυσκολίες, να έχει παραβατικότητα κλπ.;  Δεν νιώθετε ότι «καίμε» και «βιάζουμε» γνωσιολογικά τα παιδιά μας από τα πρώτα τους χρόνια;  Δεν θα ήταν καλύτερο να προλαμβάνουμε παρά να τρέχουμε πίσω από τα προβλήματα, με επιτροπές και συσκέψεις;

Αφού δεν έχουμε την υποδομή να στεγάσουμε μια ακόμα σχολική χρονιά στα Νηπιαγωγεία, θα μπορούσε το πρόγραμμα της πρώτης τάξης να είναι όπως το πρόγραμμα της Προδημοτικής.  Να υπάρχει ομαλή μετάβαση των παιδιών.  Τα βιβλία να μεταφερθούν μια τάξη αργότερα.  Έτσι καταργώντας τα βιβλία της ΣΤ’ τάξης, που είναι ουσιαστικά επανάληψη της Ε’ τάξης, τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να ωριμάσουν και να αποφύγουν μαθησιακές τραυματικές εμπειρίες.  Κι όλα αυτά χωρίς ούτε ένα σεντ κόστος.  Μπορεί να εφαρμοστεί αύριο το πρωί.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Ξυπνάμε τα παιδιά από τα χαράματα, «με την τσίμπλα στο μάτι» να τα φέρουμε στο σχολείο.  Παρά τις μελέτες για το βιολογικό ρολόι του παιδιού και τη σωστή του ανάπτυξη, επιμένουμε να προσπαθούμε να μάθει πριν ξυπνήσει καλά καλά.  Στις χώρες που σχεδιάζουν με βάση πραγματικές επιστημονικές μελέτες τα παιδιά ξεκινούν το σχολείο στις 9 το πρωί. 

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Προσέξτε που επενδύουν σε άλλες χώρες.  Σε πολλές χώρες όλα τα παιδιά έχουν καθημερινά δωρεάν γεύμα, και σνακ και φρούτο στο εστιατόριο του σχολείου.  Σε κάποιες πληρώνουν για αυτά 2-3 ευρώ την ημέρα.  Σκεφτείτε τη βοήθεια στην οικογένεια.  Μας ενδιαφέρουν όλα αυτά;  Τι λέτε;  Έχουν επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία;

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Στις περισσότερες χώρες ο Διευθυντής του σχολείου δεν έχει διδακτικό ωράριο.  Η επιλογή τους γίνεται αφού έχουν περάσει από διετή συνήθως «Σχολή για Διευθυντές».  Σε πολλές χώρες υπάρχουν και Βοηθοί Διευθυντές χωρίς διδακτικό ωράριο.  Είναι υπεύθυνος να πάρει αποφάσεις και να λογοδοτήσει για τα πάντα.  Έχει αποφασιστικό λόγο στις προσλήψεις του διδακτικού και βοηθητικού προσωπικού στο σχολείο.  Εδώ μεσολαβούν και έχουν λόγο στη λειτουργία του σχολείου πλήθος αρμοδίων:  Υπουργείο Παιδείας, Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, Σχολική Εφορεία, Σύνδεσμος Γονέων, Γραφείο Ευημερίας, Δήμος, κ.λ.π.  Μας ενδιαφέρουν όλα αυτά;  Τι λέτε;  Έχουν επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία;

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Στις χώρες που σέβονται και εκτιμούν το εκπαιδευτικό έργο, οι δάσκαλοι έχουν διδακτικό ωράριο 22-25 περιόδους.  Αρκετές περιόδους, κυρίως στα πρακτικά θέματα, υπάρχει δεύτερος δάσκαλος στην τάξη.  Τις υπόλοιπες περιόδους που βρίσκονται στο σχολείο έχουν χρόνο για ξεκούραση, διόρθωμα, αξιολόγηση εργασιών, συναντήσεις και προγραμματισμό με το Διευθυντή, τους συναδέλφους και τους γονείς, κ.λ.π.  Εκεί εκτιμούν το συνολικό εκπαιδευτικό έργο που παράγεται τόσο μέσα στην τάξη όσο και έξω από την τάξη.  Μας ενδιαφέρουν όλα αυτά;  Τι λέτε;  Έχουν επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία μας;

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Στις άλλες χώρες τα παιδιά κάθε εβδομάδα κάνουν 5 ως 8 περιόδους μάθημα της Γλώσσας, 3-5 περιόδους Μαθηματικά.  Τα άλλα μαθήματα είναι, κυρίως, πρακτικά: Ξυλουργική, Μεταλλοτεχνία, Ραπτική, Μαγειρική, Τεχνολογία, Χειροτεχνία, Χορός, Φυσική Αγωγή, κ.ά.  Τα γνωσιοκεντρικά μαθήματα είναι λίγες ώρες την εβδομάδα.  Περισσότερες ώρες είναι τα πρακτικά θέματα.  Τι λέτε για όλα αυτά;  Δεν επιδρούν στη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών και τη διάθεσή τους για το σχολείο;  Τα Μαθηματικά, για παράδειγμα μαθαίνονται καλύτερα λύνοντας περισσότερα φυλλάδια ή βιώνοντάς τα στην πρακτική ενασχόληση κατά την οποία  το παιδί αντιλαμβάνεται και τη χρησιμότητά τους στη ζωή;  Ρίξτε, σας παρακαλώ, μια ματιά στα επισυναπτόμενα έγγραφα: «Εισήγηση για Ωρολόγιο Πρόγραμμα» και «Κατανομή μαθημάτων στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα».

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Μας λέτε ότι δεν έχει σημασία με ποιο καθεστώς εργάζονται οι δάσκαλοι στο σχολείο μας.  Αν είναι μόνιμοι ή αντικαταστάτες ή με αγορά υπηρεσιών.  «Δεν τρέχει τίποτα»  αν οι δάσκαλοι τρέχουν από το ένα σχολείο στο άλλο σε προγράμματα ολοήμερου, ΔΡΑ.Σ.Ε, επιμορφωτικά, αντικαταστάσεις, Α.Γ.Ο, κ.ά για να συμπληρώσουν κάποιες ώρες.  Να πάρουν 300 – 500 ευρώ το μήνα, τα οποία τα έχουν «φάει» στις βενζίνες.  Βάλτε το χέρι στην καρδιά και απαντήστε, όχι σε μας, στην εκπαιδευτική σας συνείδηση.  Δεν έχει επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης και την ασφάλεια των παιδιών;

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Σε άλλες χώρες η άδεια μητρότητας είναι τουλάχιστον ένας χρόνος.  Πληρωμένη και υποχρεωτικά κάποιοι μήνες και για τον πατέρα.  Δίνουν τεράστια σημασία στα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης του παιδιού.  Και όταν θα έρθει το παιδί στο σχολείο υπάρχει η ομάδα στήριξης της οικογένειας από Κοινωνιολόγο, Σχολικό Ψυχολόγο, Ιατρικό λειτουργό κ.ά.  Αυτά όλα μόνιμες παροχές, συγκροτημένες, δεν χρειάζεται να τις ... καλέσει κάποιος για να επιληφθούν των θεμάτων.  Μας ενδιαφέρουν όλα αυτά;  Τι λέτε;  Έχουν επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία;

 

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Τα σχολεία μας στην καθημερινή τους πράξη δεν χρειάζονται επιτροπές, ομάδες και συσκέψεις.  Χρειάζονται άμεση στήριξη για την πρόληψη και επίλυση των όποιων προβλημάτων αναφύονται.  Θεσμοί όπως π.χ. η Ο.Α.Π.- Ομάδα Άμεσης Παρέμβασης, έχουν τη χρησιμότητά τους σε επιτελικό επίπεδο.  (αν δείτε τις διαδικασίες, κάθε άλλο παρά άμεση είναι η παρέμβαση- τουλάχιστον ας αλλάξουμε τον τίτλο, από σεβασμό στη γλώσσα μας).  Στο σχολικό χώρο όμως απαιτείται να έχουμε διαθέσιμη άμεσα την απαραίτητη κάθε φορά στήριξη.  Δεύτερος δάσκαλος στις πρώτες τάξεις, βοηθοί δάσκαλοι σε άλλες τάξεις θα ήταν αποτελεσματική στήριξη που θα λειτουργούσε και προληπτικά σε τομείς συμπεριφοράς και παραβατικότητας.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Είμαι σίγουρος ότι έχετε αντιληφθεί ότι τα θέματα της εκπαίδευσης όχι μόνο αλληλοσυνδέονται, αλλά επηρεάζονται και από άλλες κοινωνικές παραμέτρους.  Χρειαζόμαστε στήριξη της οικογένειας με άλλα κοινωνικά μέτρα, για να έρθει το παιδί όσο το δυνατό έτοιμο και χαρούμενο για το ταξίδι της μάθησης.  Απαιτείται η συνεργασία και παρέμβαση άλλων Υπουργείων και φορέων της πολιτείας.

Ακούστε κ. Υπουργέ ...

Μετά από όλα αυτά, είμαι σίγουρος,  δεν θεωρείτε ότι είναι αρκετό όταν ανοίγουν τα σχολεία να έχουν απλά δασκάλους και βιβλία;  Εγώ δεν το πιστεύω.  Μ’ ενδιαφέρουν πολλά περισσότερα και πιο ουσιαστικά.  Σας προτρέπω να ξεκινήσετε με μερικά που δεν στοιχίζουν ούτε ένα ευρώ:

 

·        Η Α’ τάξη να συνεχίζει το πρόγραμμα της Προδημοτικής,

·        Τα παιδιά να αρχίζουν τα μαθήματα το πρωί στο σχολείο στις 8:30,

·        Να καταργηθούν οι μετακινήσεις δασκάλων και σταδιακά το προσωπικό στα σχολεία να είναι σταθερό,

·        Να μειωθούν τα γνωσιοκεντρικά μαθήματα στο ωρολόγιο πρόγραμμα.

·        Να υπάρχει ώρα φαγητού για τα παιδιά και τους δασκάλους σε όλα τα σχολεία.

Τόσες και τόσες δοκιμές γίνονται εδώ και δεκαετίες.  Δοκιμάστε κι αυτές ...

Μανόλης Σόβολος

Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( ... και γονιός)

Σημείωση: Επιτρέψτε μου να σας συστήσω δυο βιβλία, (όπως έκανα προς τους γονείς και τους δασκάλους): «Η Αντιπαιδαγωγικότητα της Παιδαγωγικής», του Αθανάσιου Παππά, «Εκδόσεις: Δελφοί» και «Δρόμοι Ελληνικής Παιδείας, - προς την Ευρώπη, προς την Ελλάδα», του Φανούρη Βώρου,  Εκδόσεις: «Ειρμός».

 Δημοσιεύτηκε και στο www.paideia-news.com