Με αφορμή την επέτειο μας -50 χρόνια πρόσφυγες, 50 χρόνια κατοχή, 50 χρόνια από τότε που συρρικνωθήκαμε στο μισό κομμάτι του τόπου μας- βγήκαν από τα αρχεία ασπρόμαυρες φωτογραφίες που μοιάζουν τόσο πολύ με εικόνες που βλέπουμε να συμβαίνουν αλλού. Κι είναι όντως σαν να συνέβησαν αλλού, για όσους δεν τα έχουν ζήσει.
Παιδάκια με θλιμμένα πρόσωπα να κρατούν φωτογραφίες των δικών τους, γυναίκες να κλαίνε, αιχμάλωτοι να επιστρέφουν, ξένοι να τρέχουν να μπουν σε πολεμικά ελικόπτερα για να ξεφύγουν από τον πόλεμο, στρατιώτες οπλισμένοι να προελαύνουν, στρατιώτες να κακοποιούνται, παιδάκια να παίζουν ανάμεσα σε αντίσκηνα, βομβαρδισμένα κτήρια…
Ταυτόχρονα, ανασύρονται και μνήμες. Αναδεικνύονται πτυχές που ήταν εν μέρει άγνωστες ή ξεχάστηκαν. Μια από τις πτυχές αυτές είναι και τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα που φιλοξενήθηκαν στην Ελλάδα. Δύο περίπου χιλιάδες παιδιά, ηλικίας από 6 έως 17, κάποια ορφανά, στάληκαν στην Ελλάδα και φιλοξενήθηκαν σε δημόσια και εκκλησιαστικά ιδρύματα, οικοτροφεία, ορφανοτροφεία και οικογένειες.
Το ότι η πτυχή αυτή ήταν εν πολλοίς άγνωστη, ενδεχομένως να οφείλεται και στο πόσο τραυματική ήταν. Τόσο για τα ίδια τα παιδιά που αναγκάστηκαν να ζήσουν μακριά από τους γονείς τους, όσο και για τους γονείς που αναγκάστηκαν να στείλουν τα παιδιά τους μακριά για να σωθούν και για να έχουν καλύτερες ευκαιρίες από ότι αν ζούσαν σε καταυλισμούς, όπως τουλάχιστον έκριναν εκείνες τις δύσκολες μέρες.
Σήμερα, οι ίδιοι, εξηντάρηδες πλέον και βάλε, οργανώνονται και μιλούν για την εμπειρία τους αυτή. «Ταξιδεύαμε χωρίς διαβατήρια ή ταυτότητες, μόνο σε ένα κομμάτι χαρτί έγραφε το όνομα μας για σκοπούς καταμέτρησης…», θυμάται ο Αντρέας Θεοδοσίου, πρόεδρος της Ομάδα Πρωτοβουλίας Ασυνόδευτων Φιλοξενηθέντων Παιδιών στην Ελλάδα. «Δεν αντιλαμβανόμαστε την ουσία αυτού του ταξιδιού και του αποχωρισμού από τους γονείς μας, όσοι είχαν γονείς… Όταν όμως έπεσε το σκοτάδι και είμασταν στη μέση της θάλασσας, αντιληφθήκαμε ότι είμαστε μόνοι μας…».
Ο συνάδελφος Κορνήλιος Χατζηκώστας ήταν ένα από τα παιδιά αυτά. Θυμάται πως στην Αθήνα συνάντησε ένα παιδί, τον Γιάννη, ο οποίος είχε στείλει, όπως πολλοί Ελλαδίτες, ρούχα με σημείωμα σε κάποια τσέπη, με τα στοιχεία του. Τα σημειώματα αυτά οδήγησαν στην ανάπτυξη σχέσεων. Όταν το σημείωσε ανακάλυψε πως ήταν ένα φτωχό ορφανό παιδί που ζούσε με τη μητέρα του.
Η Άννα Αθανασίου Σίσου -σε εκδήλωση που διοργανώθηκε πρόσφατα για να θυμηθούν και να ευχαριστήσουν αυτούς που τους αγκάλιασαν σε μια πολύ δύσκολη εποχή- περιέγραψε τα αισθήματα της όταν έχασε τα τρία μικρότερα αδέλφια της που φιλοξενούνταν αλλού χωρίς η ίδια να γνωρίζει που είναι. Και τα συνάντησε τυχαία μετά από μήνες.
Σήμερα δίπλα μας διαδραματίζονται παρόμοιες ιστορίες. Αναρωτιόμαστε όμως πως είναι δυνατόν να στέλνεις τα παιδιά σου στο άγνωστο. Η απάντηση είναι στο ’74.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου