1-9-2024
Αυτές τις μέρες, κάποιες από τις δραστηριότητες σχετικά με την 50ή επέτειο του 1974 καθιστούν αόρατο το 1963-64 - στην πραγματικότητα ίσως αυτός να είναι ο στόχος, να σβήσουν εντελώς το 1963 από τους χάρτες και να ισχυριστούν ότι όλα ξεκίνησαν το 1974. Αλλά ο πόνος δεν μπορεί να σβηστεί από τους χάρτες, ούτε και οι προσπάθειες για ειρήνη.
Οι ελληνοκυπριακές άρχουσες ελίτ καταβάλλουν τεράστια προσπάθεια για τις εκδηλώσεις από την 50ή επέτειο από το 1974, θέλουν αυτή τη χρονιά να έχει πραγματικά αντίκτυπο στη μνήμη των ανθρώπων, προσπαθούν να προβάλουν κυρίως τον πόνο που έζησαν οι Ελληνοκύπριοι το 1974, τον πόνο της προσφυγιάς, τον πόνο των «αγνοουμένων», τους ανθρώπους που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου και τους βιασμούς. Σε αυτό το πλαίσιο, ένα σωρό δημοσιογράφοι από γνωστά διεθνή μέσα ενημέρωσης έρχονται στο νησί για να κάνουν συνεντεύξεις. Λένε «Η 50ή επέτειος». Δημοσιογράφοι από τέτοια γνωστά Μέσα Ενημέρωσης από τον κόσμο, δημοσιογράφοι από την Αγγλία και τη Γαλλία με καλούν για να μου πάρουν συνέντευξη. Πρωτίστως τους λέω «Η σύγκρουση δεν άρχισε το 1974. Αν το βλέπετε αυτό ως αφετηρία, τότε δεν χρειάζεται να σας συναντήσω ή να σας μιλήσω.» Τελικά σε όλες τις συνεντεύξεις που είχα με αυτούς τους δημοσιογράφους προσπάθησα να το τονίσω αυτό, ότι ο πόνος στην Κύπρο δεν είναι ο πόνος των 50 χρόνων, είναι περισσότερο από 60 χρόνια και ακόμα παραπάνω.
Σημείο αναφοράς το 1963-64
Το να μην αναφέρουμε τίποτα για τη σύγκρουση που ξεκίνησε από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 και να συνεχίσουμε με το 1963-64, αλλά να ασχοληθούμε μόνο με το 1974 θα σήμαινε ότι θα παραλειπόταν κάτι σημαντικό και θα ωφελούσε αυτούς που θέλουν να το χρησιμοποιήσουν για τα δικά τους συμφέροντα. Το 1974 δεν ήρθε ξαφνικά, η υποδομή του προετοιμάστηκε πολύ παλαιότερα. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, με την πολιτική «διαίρει και βασίλευε» των Βρετανών, οι δύο κοινότητες ωθήθηκαν και αρχίσουν να συγκρούονται. Το 1963-64 αποτέλεσε «σημείο καμπής» ιδιαίτερα για τους Τουρκοκύπριους. Σε αυτή την περίοδο υπήρξε και πάλι μεγάλη αιματοχυσία, πολλοί άνθρωποι «εξαφανίστηκαν» (σε αυτή την περίοδο «εξαφανίστηκαν» περισσότεροι Τουρκοκύπριοι παρά Ελληνοκύπριοι, αλλά υπήρχαν πολλοί Ελληνοκύπριοι «αγνοούμενοι» και από την περίοδο 1963-64), πολλοί άνθρωποι έγιναν και πάλι «πρόσφυγες», μερικοί από αυτούς για δεύτερη φορά, χάνοντας τα σπίτια τους και τη γη τους και τις υποδομές για την επιβίωσή τους. Αυτά θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη και να ευαισθητοποιηθεί ιδιαίτερα η ελληνοκυπριακή κοινότητα, αφού η πολιτική που ακολουθείται από τις ελληνοκυπριακές άρχουσες ελίτ είναι γενικά ότι «το Κυπριακό πρόβλημα άρχισε το 1974». Το 1963-64 έχει καταστεί εντελώς «αόρατο». Ιδιαίτερα φέτος, με την 50ή επέτειο του 1974, αυτό έχει γίνει πιο εμφανές, αλλά ακόμη και πριν από αυτό, τόσο οι δεξιοί όσο και ορισμένοι αριστεροί κύκλοι προσπαθούσαν πάντα να το αγνοήσουν. Υπήρχαν αρκετά άτομα και ομάδες στην ελληνοκυπριακή αριστερά που μιλούσαν επίσης για το 1963-64, πραγματοποίησαν δραστηριότητες και έκαναν δημοσιεύσεις. Αλλά δεν κατάφεραν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο στο κυρίαρχο ρεύμα, αφού η Εκκλησία, η ελληνοκυπριακή Δεξιά και το εκπαιδευτικό σύστημα ξεκινούν την «ιστορία» από το 1974. Γι' αυτό και το 1963 ενσωματώθηκε στο μυαλό των απλών Ελληνοκυπρίων ως «Η ανταρσία των Τουρκοκυπρίων και ο εγκλωβισμός τους σε θύλακες, η αποχώρηση από την Κυπριακή Δημοκρατία κ.λπ.». Φυσικά αυτές είναι «μισές αλήθειες», όχι ολόκληρη η αλήθεια και η κύρια σκέψη των ελληνοκυπριακών κυρίαρχων ελίτ ήταν «εσείς το προξενήσατε αυτό στους εαυτούς σας».
Ακόμα και αν μέρος της Αριστεράς δεν είχε μεγάλο αντίκτυπο, τα πράγματα που έχουν κάνει πρέπει να εκτιμηθούν από όλους και να ενθαρρυνθούν.
Όραμα με μισές αλήθειες
Και αυτό γιατί οι άνθρωποι με «μισές αλήθειες» δεν μπορούν να δουν καθαρά τι έχουν μπροστά τους και δεν μπορούν να αναπτύξουν ένα σωστό όραμα για το μέλλον. Γι' αυτό πρέπει να συνεχίσουμε να λέμε επίμονα την αλήθεια, ώστε να αλλάξουν οι μονόπλευρες αντιλήψεις και να δοθεί η ευκαιρία να αναπτυχθεί η ενσυναίσθηση μεταξύ των κοινοτήτων μας. Ο πόνος που υπέστησαν τόσο το 1963-64 όσο και το 1974 είναι ο ίδιος: Ο πόνος δεν έχει χρώμα, δεν έχει φυλή, δεν έχει γλώσσα, δεν έχει θρησκεία, είναι ένας κοινός πόνος και υποφέρουν οι άνθρωποι. Όταν αυτό γίνει κατανοητό, θα μας απελευθερώσει, τόσο τους Τουρκοκύπριους όσο και τους Ελληνοκύπριους. Μόνο η αλήθεια μπορεί να μας απελευθερώσει και τότε μπορούμε να κοιτάξουμε ο ένας στα μάτια τον άλλο με ειλικρίνεια και χωρίς προκαταλήψεις και να αρχίσουμε να μιλούμε για το πώς θα χτίσουμε μια κοινή πατρίδα.
Οι Ε/Κ «αγνοούμενοι» από το 1963-64
Το θέμα των «αγνοουμένων» ήταν ένας από τους τομείς στους οποίους αυτό ήταν εμφανές. Οι ελληνοκυπριακές άρχουσες ελίτ αρχικά δεν έβαλαν καν τους Ελληνοκύπριους «αγνοούμενους» από το 1963-64 στον επίσημο κατάλογο των αγνοουμένων. Όλοι οι Ελληνοκύπριοι που υπάρχουν στον επίσημο κατάλογο αγνοουμένων στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων ήταν από το 1974 και όχι από το 1963-64. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, αυτό ήταν που ίσχυε. Τότε ο σύνδεσμος των Ελληνοκυπρίων «αγνοουμένων» από το 1963-64 επέμενε και παρείχε κατάλογο και μόνο τότε εντάχθηκαν στον επίσημο κατάλογο αγνοουμένων. Άραγε γιατί δεν μπήκαν στον κατάλογο από την αρχή ; Διότι αυτό θα σήμαινε παραδοχή ότι η σύγκρουση άρχισε το 1963 και όχι το 1974. Ακόμη και ο κατάλογος των Ελληνοκυπρίων «αγνοουμένων» του 1963-64 δεν ήταν πλήρως συμπληρωμένος. Εγώ προσωπικά -μια Τουρκοκύπρια δημοσιογράφος!!!- προσπάθησα για κάποιους Ελληνοκύπριους «αγνοούμενους» σε αυτόν τον κατάλογο αφού είχα γράψει τις ιστορίες τους και έκανα μεγάλη προσπάθεια για να εντοπίσω τους συγγενείς τους ώστε να μπορέσουν να δώσουν DNA. Συνόδευσα ακόμα και αυτούς τους συγγενείς ώστε να δώσουν δείγμα DNA στο Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου, έτσι ώστε αν βρεθούν τα οστά τους, να γίνει ταυτοποίηση και οι συγγενείς τους να τα πάρουν για να τους κάνουν κατάλληλη ταφή.
Ένας ακτιβιστής για την ειρήνη
Ένας από τους ακτιβιστές για την ειρήνη ήταν ο Μιχάλης Κυρλιτσάς, του οποίου οι προσπάθειες θα πρέπει να γίνουν περισσότερο γνωστές, γιατί ήταν ένας από τους πρωτοπόρους που ανέλαβε προσωπικά την προσπάθεια να μάθουμε την αλήθεια. Ο Μιχάλης ήταν από το Λευκόνοικο και μετά από πολλά χρόνια ως πρόσφυγας στο Λονδίνο, επέστρεψε στην Κύπρο και εγκαταστάθηκε στην Ορόκλινη. Αν δεν κάνω λάθος, το 1989 είχε κάνει μια έκθεση με πίνακές του και κάποιοι από αυτούς είχαν τον τίτλο «Μαράθα-Σανταλλάρης-Αλόα» - παρεμπιπτόντως, ο Δήμος Λάρνακας αγόρασε έναν από τους πίνακες προκαλώντας αντιδράσεις. Χρόνια αργότερα σε συνέντευξη ο Κυρλιτσάς μου είπε λεπτομέρειες τι του είχε πει μια ηλικιωμένη κυρία από την περιοχή - ότι η ίδια υποπτευόταν τον γιο της ότι εμπλέκεται στη σφαγή των Τουρκοκυπρίων γυναικών και παιδιών σε αυτά τα τρία χωριά και πως τον καταριόταν. Ο Κυρλιτσάς είχε υπέροχους πίνακες του Τσε, του Μένοικου που σκοτώθηκε στο Λευκόνοικο από κάποιους κακοποιούς της ΕΟΚΑ, του Kutlu Adali του δημοσιογράφου από την εφημερίδα Yeniduzen που σκοτώθηκε μπροστά στο σπίτι του από κάποιους από την Τουρκία. Χρησιμοποιούσε την τέχνη του για να φωτίσει την αλήθεια, όποιες κι αν ήταν οι συνέπειες. Τον χάσαμε από καρκίνο πριν από χρόνια. Ας αναπαυθεί εν ειρήνη. Ήταν ένας από τους πρωτεργάτες της προσπάθειας να έλθουν κοντά Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι στην περιοχή Πύλας/Περγάμου από πρώην μεικτά χωριά και τον βοηθούσαν οι Halil Onbashi, Ulus Irkad, Νίκος Αναστασίου και Ekrem Varoghlou. Μαζί με την Ελένη Μιχαήλ από την Ορόκλινη, με βοήθησε να φέρουμε τους Τουρκοκύπριους συγγενείς των «αγνοουμένων» από το «Αγνοούμενο Λεωφορείο» - 11 Τουρκοκύπριοι απήχθησαν και σκοτώθηκαν και ρίχτηκαν σε ένα πηγάδι έξω από την Ορόκλινη και συμμετείχαμε σε πολλές δραστηριότητες ειρήνης.
Συνεχίζουμε να λέμε την αλήθεια
Όλα αυτά τα χρόνια πηγαίνουμε από χωριό σε χωριό, από πόλη σε πόλη, συλλέγοντας πληροφορίες για τις θηριωδίες, τους μαζικούς τάφους, τους βιασμούς και όλα αυτά που έκαναν ο ένας στον άλλο οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι, τόσο το 1963-64 όσο και το 1974. Έχουμε γράψει γι' αυτά και έχουμε μιλήσει και με φωτογραφίες, για περισσότερο από δύο δεκαετίες κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων που έχουμε κάνει. Οι σφαγές στο Παλαίκυθρο, την Άσσια-Αφάνεια, τη Δερύνεια, τη Γαλάτεια συγκλόνισαν τους Τουρκοκύπριους, ενώ οι σφαγές στην Τόχνη, τα χωριά Μαράθα-Σανταλλάρης-Αλόα συγκλόνισαν τους Ελληνοκύπριους. Ο πόνος που προκλήθηκε δεν μπορεί να σβηστεί από τον χάρτη, πρέπει να το αναγνωρίσουμε για να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε ένα κοινό όραμα για το κοινό μας μέλλον. Θα συνεχίσουμε να το κάνουμε αυτό.
Λεζάντα κύριας φωτογραφίας: Τ/Κ και Ε/Κ γυναίκες φυτεύοντας ελιά στην Ορόκλινη το 2009 στο πηγάδι που ήταν θαμμένοι Τ/Κ «αγνοούμενοι»
Πηγή: https://politis.com.cy/apopseis/stiles/832080/chreiazomaste-tin-alitheia-ochi-mises-alitheies
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου