1-9-2024
Είχα χρησιμοποιήσει και πιο παλιά το παράδειγμα, με άλλη ευκαιρία. Αλλά τώρα φαίνεται να ταιριάζει γάντι στην παρούσα κατάσταση: Ο χορός φόξτροτ είχε εμπνεύσει το 2017 τον σκηνοθέτη Σάμιουελ Μαόζ να φτιάξει την ομώνυμη ταινία. Σ’ αυτόν τον χορό, το ζευγάρι βηματίζει ρυθμικά πάνω στην πίστα, την οποία περιδιαβαίνει σχηματίζοντας κάτι σαν τετράγωνο. Με αποτέλεσμα να ξαναέρχεται στο σημείο από το οποίο ξεκίνησε, και πάλι από την αρχή.
Ο Ισραηλινός σκηνοθέτης καυτηρίαζε τη δομή και τον τρόπο λειτουργίας του στρατού της πατρίδας του, ο οποίος υπακούοντας σε εντολές της πολιτικής ηγεσίας δημιουργεί αδιέξοδες συνθήκες για τους κατοίκους της, Εβραίους και Άραβες. Το Ισραήλ του Νετανιάχου είναι η απόδειξη ότι η ταινία, εκτός από καλλιτεχνικά σπουδαία, ήταν και προφητική.
Χορεύοντας στην Κύπρο
Όλες οι κοινωνίες –ιστορικές και σύγχρονες– είχαν και έχουν αντιφατικές ανάγκες και φόβους. Για παράδειγμα, ενώ συνήθως φοβούνται το καινούργιο, φοβούνται και τη στασιμότητα του καθιερωμένου. Κατά καιρούς επιλέγουν αντιφατικά πράγματα. Ή αφήνονται να τους κυριεύσει άλλοτε ο ένας φόβος και άλλοτε ο άλλος. Στον 21ο αιώνα, οι περισσότερες κοινωνίες φαίνεται να φοβούνται λιγότερο το καινούργιο και να αποζητούν τις αιχμές προς τα εμπρός· που δίνουν τουλάχιστον την αίσθηση της αλλαγής, της ρήξης με ό,τι θεωρούν σαθρό. Η ελληνοκυπριακή κοινωνία δεν φαίνεται να αποτελεί εξαίρεση. Το διαισθανόμαστε από τη σοβαρή υποχώρηση της επιρροής των κομμάτων πάνω στους πολίτες. Από τις επιλογές «ανυπακοής» (π.χ. η υπερψήφιση Χριστοδουλίδη από ψηφοφόρους των δύο μεγάλων κομμάτων), ακόμη και από επιλογές εκτός της καθιερωμένης πολιτικής νόρμας (π.χ. η εκλογή Φειδία).
Οι πολιτικές ηγεσίες σπάνια μπαίνουν στον κόπο να διερευνήσουν σε ποια ακριβώς φάση βρίσκεται ο κόσμος και η κοινωνία της οποίας ηγούνται. Κατά κανόνα, πιάνονται από τα στατιστικά των εκάστοτε δημοσκοπήσεων, προσαρμόζονται σε αυτά, και προσπαθούν να υπηρετήσουν αυτό που θεωρούν ως κομματικό ή προσωπικό πολιτικό συμφέρον. Και αυτό περισσότερο με την απουσία τους παρά με την παρουσία.
Για παράδειγμα, είχαμε έναν Αύγουστο γεμάτο με αρνητικές ειδήσεις και με αστοχίες της κυβέρνησης. Από τις εξελίξεις και τις μη εξελίξεις σχετικά με τη χρήση φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρισμού, και τον Interconnector, μέχρι τα χρονοδιαγράμματα για το Αφροδίτη, την TUI και την «γκάφα» με την τριμερή στο Κυπριακό ή το θέμα με τους «ανώνυμους» συμβούλους του Προεδρικού. Τα κόμματα, κυρίως τα παραδοσιακά, σιώπησαν εντελώς! Γιατί; Όχι μόνο επειδή έκαναν διακοπές (η τεχνολογία πλέον επιτρέπει να ενημερώνεσαι και να μιλάς ακόμη κι αν είσαι στην Αλάσκα), αλλά κυρίως επειδή το επέλεξαν! Το καθένα για τους δικούς του λόγους, αλλά και για έναν κοινό λόγο.
Γύρω-γύρω όλοι
Τα μεγάλα κόμματα θέλουν συνειδητά να είναι μη αντιπολιτευόμενη αντιπολίτευση· γι’ αυτό αποφεύγουν την κριτική. Θεωρούν ότι έτσι αποξενώνονται λιγότερο από την κοινωνία και αυξάνουν παράλληλα τις πιθανότητές τους για συμμαχίες το 2028. Τα συμπολιτευόμενα κόμματα θεωρούν ότι, όσο και να γκρινιάζουν με μισόλογα για διάφορα, τους δεσμεύει στη σιωπή η θέση τους ως συμπολίτευση.
Ο κοινός λόγος είναι μια εσφαλμένη «παράδοση», η οποία βασίζεται σε μιαν εξίσου εσφαλμένη προσέγγιση: Όλα τα παραδοσιακά κόμματα έχουν συνηθίσει στον «ασφαλή λόγο», δηλαδή στο να λένε στερεοτυπικά τις θέσεις τους (αυτό που μερικές φορές αποκαλείται «ξύλινος λόγος») –σε σημείο που, όταν πρόκειται να μιλήσουν, να ξέρεις ακριβώς τι θα πουν. Αυτό πολλές φορές εξελίσσεται σε τέχνη του να μιλάς χωρίς να λες τίποτε. Πίσω από αυτήν την παράδοση κρύβεται μια εντελώς εσφαλμένη αντίληψη, ότι δηλαδή όσο πιο στρογγυλεμένος είναι ο πολιτικός λόγος τόσο πιο αποδεκτός είναι. Αυτό μπορεί να ισχύει σε μικρές δόσεις. Σε μεγάλες δόσεις οδηγεί στο να μην παράγεται πολιτική.
Στο δε Κυπριακό, αρχίζει πάλι το ίδιο γιαλέλι. Μόλις αρχίζει να κουνιέται κανένα φύλλο, τίθεται σε κίνηση το φόξτροτ: «Πληροφορίες για υποχωρήσεις μας ενώ η άλλη πλευρά παραμένει αδιάλλακτη» – Διαμαρτυρίες από τα ίδια πάντα πρόσωπα για «συνεχείς υποχωρήσεις»– Σιωπή ή ψιθυρίσματα από όσους θέλουν λύση – Υπακοή της πολιτικής ηγεσίας στην «κοινή γνώμη» και επιστροφή στο σημείο μηδέν. Εξαιρετικά κουραστικό!
Εκ πρώτης όψεως, ευτυχείς από αυτήν την κατάσταση είναι ο Πρόεδρος και η κυβέρνηση. Δρουν περίπου ανενόχλητα. Όμως, μακροπρόθεσμα χάνουν όλοι. Ο Ν. Χριστοδουλίδης, μη έχοντας πίεση, σχηματίζει μέτρια Υπουργικά Συμβούλια και η κυβέρνησή του παράγει αποτέλεσμα πολύ κάτω του μετρίου. Αλλά και οι υπόλοιποι, χωρίς να το συνειδητοποιούν, επιδεινώνουν τη θέση τους. Ακόμη κι αν στις επόμενες βουλευτικές εκλογές επιβιώσουν ποσοστιαία, εικονικά (με τη βοήθεια της μεγάλης αποχής), θα έχουν δημιουργήσει τόσο μεγάλη απόσταση από την κοινωνία που ενδεχομένως να χάσουν την μπάλα. Γιατί;
Επειδή
Η κοινωνία κουράστηκε να παρακολουθεί ή να ακολουθεί ρυθμούς Φόξτροτ. Θέλει, όχι κατ’ ανάγκη την ανατροπή και την ουσιαστική αλλαγή, αλλά μιαν αιχμή που να βγάζει τα πράγματα έστω λίγο έξω από αυτόν τον φαύλο κύκλο. Και αυτή τη φορά φαίνεται οι πολίτες να σοβαρολογούν. Πιο καθαρά δεν θα γινόταν να το πουν. Ιδιαίτερα οι νέοι.
Με άλλα λόγια, χωρίς να το συνειδητοποιούν, οι πολιτικοί ηγέτες είναι παγιδευμένοι στους ρυθμούς του φαύλου κύκλου (ή του φαύλου τετραγώνου του Φοξτροτ…) κι εκεί τελικά φαίνεται ότι «θα την πατήσουν».
Αυτό, εκ πρώτης όψεως, κάνει πολλούς πολίτες να λένε «καλά να πάθουν». Γιατί τονώνει την εκδικητική διάθεση της κοινωνίας απέναντι στο «διάσημο». Αλλά αυτό δεν δίνει λύση. Γιατί το κενό που προκύπτει μπορεί να το καλύψουν απίστευτοι δαίμονες, που δεν τους υπολογίζουμε σήμερα.
Το Φόξτροτ παράγει την απόλυτη στασιμότητα. Ακόμη χειρότερα, αναπαράγει το καθεστώς της ανακύκλωσης. Αυτό με τη σειρά του παράγει βάλτο, απόνερα. Τα «ψάρια» δεν αναπνέουν σε τέτοιες συνθήκες. Θέλουν να βγουν έξω από αυτό το τοξικό νερό!
Το καλάθι
• … με τα ψιλά γράμματα (1) : Μια από τις κινητήριες δυνάμεις του Φόξτροτ στο Κυπριακό είναι και κάτι το οποίο πολλοί φίλοι που πιστεύουν στη λύση δεν συνειδητοποιούν. Το θέμα δεν είναι μόνο να πείσεις τους οπαδούς της Όποιας Μη Λύσης ότι η επανενωμένη Κύπρος είναι καλύτερη από τη διαιρεμένη. Ούτε μόνο να αποδείξεις με λογικά επιχειρήματα ότι οι εκάστοτε προτάσεις έχουν άδικα δαιμονοποιηθεί. Γιατί δεν θέλουν απλώς μισή «καθαρή», δική μας Κύπρο. Είναι και που δεν μπορούν να διανοηθούν έναν κόσμο στον οποίο εμείς δεν θα κυνηγούμε διαρκώς, σε όλα τα φόρα και σε όλα τα επίπεδα, την Τουρκία· και να τη «νικούμε». Υπάρχει ένα περίσσευμα μίσους και αντιπαλότητας μέσα στο θυμικό μας, που το δημιούργησαν οι επιλογές μας εδώ και 70 χρόνια, αλλά και η τουρκική πολιτική και η εισβολή, που δεν θέλουμε να μείνει ορφανό…
• …με τα ψιλά γράμματα (2): Πέρα από το αίσθημα του «τίποτε δεν προχωρά», τα πράγματα σε πάρα πολλά ζητήματα έχουν αποκτήσει και ιδιαίτερη πολυπλοκότητα. Ένας από τους πολλούς λόγους είναι ότι ο Ν. Χριστοδουλίδης και η κυβέρνησή του δεν έχουν κουλτούρα του διαλέγεσθαι. Αλλά πώς να έχουν; Όταν δεν συμβιβάζεσαι έστω με την αιδώ και να διορίσεις και κανέναν που δεν είναι κουμπάρος ή «δικό μας παιδί», έστω για στάχτη στα μάτια μας, πώς θα συμβιβαστείς με τους Κινέζους για να σου παραδώσουν τον Προμηθέα ή με τον ΑΔΜΗΕ για τον Interconnector;
• …με τα ψιλά γράμματα (3) : Όλα δείχνουν ότι οι δείχτες στην οικονομία –με εξαίρεση τον πληθωρισμό και την ακρίβεια– πάνε καλά έως πολύ καλά. Τότε γιατί η κυβέρνηση εμφανίζεται ιδιαίτερα «σφιχτή», ακόμη και σε θέματα όπως τα πιο πάνω που επηρεάζουν πολύ άσχημα την εικόνα της; Πέραν των άλλων, ίσως και λόγω παραδοσιακής τακτικής: Διατηρώ πλεονασματικούς προϋπολογισμούς, μαζεύω αρκετό χρήμα στα ταμεία, και ένα χρόνο πριν τις επόμενες προεδρικές ακολουθώ πολιτική παροχών. Ίσως…
Πηγή: https://politis.com.cy/apopseis/stiles/832258/foxtrot-xana
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου